Anderlecht in blessuretijd
y\r
Sluimerende omkopingszaak ontploft
België is een sportschandaal aan het verwerken
dat in nationale opwinding de dopingzaak van
Eddy Merckx in de jaren zeventig naar de kroon
steekt. De ajfaire draait rond Sporting
Anderlecht, een van Belgisch meest
gerenommeerde voetbalclubs.
De alom bejubelde en bewierookte top
bestuurder Constant vanden Stock - vorig
seizoen op 82-jarige leejtijd teruggetreden - werd
ontmaskerd als een ordinaire sjoemelaar. Via
stromannen kocht hij - schatrijk geworden als
bierbrouwer - een internationale scheidsrechter
om teneinde met Anderlecht de Europacup-
jïnale 1984 te kunnen halen.
Reconstructie van een omkopingszaak.
unt ge iets in elkaar steken
I met dien arbiter? Het is heel
belangrijk en de president
vindt dat wij na die nederlaag in Engeland
best wel wat hulp kunnen gebruiken". Aan
de telefoon is Raymond de Deken, verant
woordelijk voor de begeleiding van scheids
rechters bij Anderlecht. Het is enkele dagen
voor de halve finale van de Europacup-wed
strijd Anderlecht-Nottingham Forest, een
treffen waarnaar in het hoofdkwartier van de
Belgische eredivisieclub met enige vrees
wordt uitgezien. De laatste krachtmeting met
de Britten eindigde immers in een 0-2 neder
laag. Jean Eist, een Antwerpse zakenman van
dubieuze signatuur antwoordt in plat dialect:
„Zonder hulp gaat ge zwaar in de problemen
geraken, want met de vorige matchen zal er
nog niet teveel zaad in het bakske zijn geko
men zekers?".
Wat Raymond de Deken niet weet, is dat
Jean Eist die gure voorjaarsdag in april 1984
een bandrecordertje laat meedraaien. Eist
wantrouwt De Deken sinds hij bij een vorige
poging tot omkoping van een scheidsrechter,
een deel van de 'provisie' voor Eist in eigen
zak stak. En zo weet Eist dat hij geschiedenis
schrijft als hij aan De Deken vraagt: „Zeg lie
ver eens wat dat mag gaan kosten. Maar
denk eraan, dat kan niet meer voor dat mui-
zengeld zoals de vorige keer, want als ik daar
nog eens goed over nadenk vond ik dat toch
maar belachelijk weinig". Een paar dagen la
ter heeft de Spaanse scheidsrechter Muro
zijn prijs genoemd: 1,2 miljoen frank, 55.000
gulden. De Deken informeert, weer via de te
lefoon: „Is dat tout comprisT'Eist antwoordt:
„Ja voor de scheidsrechter hé, Raymond. Hij
heeft gezegd dat voor dat bedrag Anderlecht
is geplaatst voor de finale. Alleen: mirakels
kan hij niet doen".
Dubieus gedrag
Maar in de praktijk bleek Muro toch tot heel
wat in staat. Hij kende Anderlecht op dubieu
ze gronden een strafschop toe die Notting
ham-keeper Hans van Breukelen niet kon
stoppen. Voorts keurde hij om voor de neu
trale toeschouwer onbegrijpelijke redenen,
een doelpunt af van de Engelsen. Zo won An
derlecht met 3-0 en plaatste zich daarmee
voor de finale. Die eindstrijd - tegen Totten-
ham Hotspur - werd overigens verloren (via
strafschoppen na een gelijke eindstand).
De 'Anderlecht-tapes' van Eist, die afgelo
pen week in het blad Humo werden gepubli
ceerd, hebben in de Belgische voetbalwereld
dezelfde explosieve kracht als begin jaren ze
ventig de Watergate-bandopnamen. Die
brachten niet alleen president Richard Nixon
ten val maar wierpen ook een zware smet op
de regeringsmacht die er alles aan gedaan
had om het schandaal onder het vloerkleed
te vegen. Het beeld is bij Anderlecht na alle
recente onthullingen over zwart geld, afper
sing en omkoping niet anders: de reputatie
van oud-president en huidig ere-voorzitter
Constant vanden Stock is onherstelbaar ge
havend; het sportieve imago van de club is
zwaar aangetast en de positie van een hele
generatie voetbalbobo's is in gevaar. De
vraag kan bovendien gesteld worden in hoe
verre het schandaal uitlopers heeft naar de
Belgische voetbalbond KBVB en de UEFA. De
UEFA ging zich pas in het dossier verdiepen
nadat de zaak verjaard was, maar besloot de
ze week tot veler verrassing toch tot sanctie-
maatregelen tegen Anderlecht: een jaar lang
uitsluiting van Europacup-voetbal.
Reconstructie
Een reconstructie van de ontmaskering van
Anderlecht laat zich lezen als een maffiaro
man. Na zijn succesvolle bemiddeling voor
Anderlecht in de wedstrijd tegen Nottingham
tracht Eist carrière te maken als voetbalma
kelaar. Dat is geen onzinnige gedachte om
dat hij eerder de duurste transfer uit de Belgi
sche voetbalgeschiedenis mede heeft gere
geld: de verkoop van Juan Lozano in '83 aan
Real Madrid voor 70 miljoen frank, bijna vier
miljoen gulden. Maar Eist raakt verbittert: al
le transacties die hij vervolgens voorstelt, ket
sen af. Als hij in april 1986 op de luchthaven
Zaventem wordt gearresteerd op verdenking
van belastingfraude, besluit hij in de gevan
genis zijn ervaringen met Anderlecht aan het
papier toe te vertrouwen. Deze 'Anderlecht
memoires' plaatsen niet alleen Raymond de
Deken in een kwaad daglicht, maar onthullen
ook de actieve betrokkenheid van president
Constant vanden Stock en Anderlecht-be-
stuurder Philippe Collin bij de omkoping van
de Spaanse arbiter.
Terwijl Eist achter de tralies zit, weet zijn
voormalige zakenpartner Van Aeken de hand
te leggen op het bezwarend bewijsmateriaal
van Eist. Hij kopieert geluidsbanden en aan
tekeningen, vermoedend dat die hem later
nog eens goed van pas kunnen komen. Tot
dan toe weet nog niemand wat zich bij An
derlecht heeft afgespeeld, maar dat verandert
in 1986 als Eist, weer op vrije voeten, een ko
pie van zijn manuscript aan Anderlecht-pre-
sident Constant vanden Stock stuurt. Vanden
Stock krijgt een halve hartverlamming als hij
het manuscript leest en biedt onmiddellijk
aan de rechten op het hoek te kopen voor 25
miljoen frank (1,4 miljoen grilden). Een
laatste storting wil hij doen in 1994, precies
tien jaar na de feiten (de verjaringstermijn
die de UEFA hanteert bij omkopingszaken)
opdat Eist de zaak al die tijd stil houdt.
In 1989 komt Van Aeken echter in actie.
Zijn motieven zijn niet geheel duidelijk. Wil
hij Eist, met wie hij ruzie heeft gekregen, een
loer draaien of wil hij gewoon een graantje
meepikken? In elk geval stuurt hij zijn versie
van de omkopingzaak aan de Belgische voet
balbond KBVB. Volgens de lezing van Van
Aeken stelde de KBVB geen onderzoek in,
maar verwees de bond hem door naar An
derlecht om de zaak 'in den minne' te rege
len.
Hoe het ook zij: Van Aeken heeft een band
recordertje in zijn binnenzak als hij op 25
mei 1990 president Vanden Stock en An-
derlecht-manager Verschueren ontmoet.
Overeengekomen wordt dat Van Aeken 12
miljoen frank (700.000 gulden) zwijggeld ont
vangt, op voorwaarde dat hij een schuldbe
kentenis schrijft en verder geen ruchtbaar
heid aan de zaak geeft. Op de band is te ho
ren hoe Verschueren citeert: „Ik, ondergete
kende, bejcen hiermee mij vrijwillig schuldig
te hebben gemaakt aan een poging tot afper
sing ten opzichte van Anderlecht. Deze po
ging werd mij ingegeven op den ogenblik dat
ik financiële moeilijkheden had".
Normaal gesproken zou daarmee de zaak ge
regeld moeten zijn: de afpersers Van Aeken
en Eist hebben hun zwijggeld geïincasseerd
en Sporting Anderlecht heeft zich ingedekt
met een schuldbekentenis van Van Aeken.
Maar dan ontspoort de affaire. In 1990 en
1992 stuurt Van Aeken zijn dossier nogmaals
naar de KBVB - ditmaal aangetekend - en aan
de UEFA. KBVB-voorzitter d'Hooghe zegt
daarover: „Ik heb het aan Courtois gegeven
en hij heeft het direct doorgestuurd naar de
UEFA".
Hoewel Vein Aeken zich niet aan zijn zwijg
plicht houdt, krijgt hij in 1992 nogmaals
zwijggeld uitbetaald van Vanden Stock.
Waarom? En er is nog iets vreemds aan de
hand: de UEFA, in de positie om harde sanc
ties te treffen tegen Anderlecht, onderneemt
niets. Pas in april 1997 komen de stukken bij
de UEFA boven water. „Er wil wel eens iets
tussen de stapels post verloren raken", luidt
het laconieke commentaar.
De gang van zaken wekt op zijn minst de
schijn van een doofpot-operatie: heeft de KB
VB de dossiers wel doorgestuurd naar de
UEFA en zo ja: waarom heeft de UEFA daar
dan niets mee gedaan? Welke rol speelde KB
VB-voorzitter d'Hooghe en KBVB-bestuurder
Courtois, momenteel tournooi-directeur van
het prestigieuze Euro-2000? Courtois ontkent
in elk geval formeel dat hij zijn invloed heeft
aangewend om het dossier-Anderlecht bij de
UEFA te laten verjaren. „Ik heb mijn plicht
gedaan", verklaarde Courtois in de Belgische
pers. Dat drie ruim honderd pagina's tellen
de dossiers in de periode 1989-1997 in rook
zijn opgegaan blijft onverklaarbaar.
Onverwacht initiatief
November 1995 neemt Anderlecht plotseling
het initiatief. Eist en Van Aeken worden door
Roger Vanden Stock, die zijn vader is opge
volgd als hoogste baas bij de voetbalclub,
aangeklaagd wegens afpersing. Anderlecht
lijkt er goed voor te staan. De belangrijkste
troef van Eist en Van Aeken - de omkopings
zaak - is immers verjaard. De betrokken
scheidsrechter Muro is bij een auto-ongeluk
om het leven gekomen. Anderlecht bezit in
middels schriftelijke schuldbekentenissen
van zowel Van Aeken als Eist. Belangrijk de
tail: bij een inbraak in het appartement van
Van Aeken zijn de belastende bandjes (onder
meer van de deal met Vanden Stock senior)
ontvreemd. In Voetbal Magazine verklaart
zoon Roger vanden Stock: „De contacten tus
sen De Deken en Eist hebben mijn vader de
stuipen op het lijf gejaagd. Eist chanteerde
hem door te zeggen dat alles op een bandje
was opgenomen. Eist heeft mijn vader door
een hel gesleurd".
Maar de Antwerpse zakenlui Eist en Van
Aeken laten zich niet voor één gat vangen. Zij
hebben nog kopieën van de bandopnamen
achter de hand en hangen de zaak aan de
grote klok. De Gerechtelijke Politie te Brussel
start een onderzoek waarbij ook de voetbal
club wordt betrokken. Oud-president Con
stant Vanden Stock geeft toe dat hij zwijggeld
betaalde aan het Antwerpse duo om te voor
komen dat de naam van zijn geliefde An
derlecht bezoedeld werd. Ook verklaart hij op
29 maart 1996 voor de onderzoeksrechter dat
Anderlecht de Spaanse scheidsrechter Muro
in 1984 een 'lening' van 1 miljoen frank heeft
verstrekt, zogezegd omdat Muro in geldnood
verkeerde.
Raymond De Deken de begeleider van
scheidsrechters bij Anderlecht, bekent op zijn
beurt dat hij daags na de wedstrijd An-
derlecht-Nottingham een enveloppe 'met
onbekende inhoud' aan de arbiter heeft ge
geven. Deze getuigenissen - die allemaal via
de Vlaamse pers uitlekten - sluiten wonder
wel aan op de lezing van Eist en Van Aeken.
Begin september meldt de Gazet van Antwer
pen tenslotte dat zoon Roger Vanden Stock
de laatste verdedigingslinie heeft prijsgege
ven: hij zou hebben erkend dat Muro geen
vrijblijvende lening ontving, maar geld vroeg
'om niet tegen Anderlecht te fluiten'. Vader
vanden Stock, in België niet minder dan een
voetballegende, verschijnt met betraande
ogen voor de Franstalige zender RTBF. „Ja
mais, jamais!", roept hij uit als hem gevraagd
wordt of Anderlecht ook met grote regelmaat
nationale scheidsrechters omkocht.
Opmerkelijk
Nu de UEFA na ruim twaalf jaar alsnog in ac
tie is gekomen en Sporting Anderlecht voor
een jaar van Europacup-voetbal heeft uitge
sloten, staat de Belgische voetbalelite voor
zeer hete vuren. Het 'vonnis' van de UEFA
impliceert namelijk dat ook dit instituut er
van overtuigd is dat de club via omkoping
een finaleplaats in de Europacup heeft gere
geld. En dat niet alleen: Anderlecht heeft ja
renlang getracht via het uitbetalen van zwijg
geld deze misstap stil te houden. Drie huidi
ge bestuurders van de voetbalclub (de presi
dent, een bestuurslid en de manager) zijn
volgens de Anderlecht-tapes bij het omkoop
schandaal betrokken. Bovendien heeft oud-
voorzitter Constant vanden Stock, blijkbaar
gelogen dat het gedrukt stond. Het feit dat de
Belgische voetbalbond en de UEFA tot dit
jaar geen actie ondernamen, geeft op zijn
minst te denken over de manier waarop deze
instanties hun controletaken uitvoerden. De
hoofdsponsor van Anderlecht, de Generale
Bank, verklaarde zich te beraden en 'hoogst
waarschijnlijk' in actie te komen. De Belgi
sche voetbalbond houdt zich opmerkelijk stil
en ook Anderlecht heeft zich in haar cata
comben teruggetrokken.
Nottingham Forest heeft aangekondigd via
de rechter een schadeclaim tegen Anderlecht
neer te leggen van omgerekend - vijf mil
joen gulden. (Jok Hans van Breukelen is
voornemens schadevergoeding te eisen.
Intussen tracht de Brusselse gerechtelijke
politie haar onderzoek af te ronden, maar
worstelt met een niet gering probleem: het
omkopen van een scheidsrechter is in België
niet strafbaar; het afpersen van een vereni-
ging wel.
De vraag is op hoeveel blessuretijd het ge
wonde Anderlecht nog kan rekenen.
De neergang van Anderlecht wordt beschre
ven in het eind zojuist verschenen 'Blunder
boek van het Belgisch voetbal' van sportjour
nalist Frank van Dieken, waarin ook zijn op
genomen de 'Anderlecht memoires' van Jean
Eist. Uitgever: Standaard Uitgeverij; f 38,50.
De omgekochte Spaanse scheidsrechter Guruceta Muro volgt een Anderlecht-aanval (aan de bal Morten Olsen) tijdens de gewraakte wedstrijd tegen Nottingham Forest. foto archief epa
ZATERDAG 27 SEPTEMBER 1997
Constant vanden Stock in vrolijker tijden. Het monument in
Belgische voetbalbestuurskringen is omgevallen.
foto archief philippe lebeau
