eidse minima genieten maximaal
ZATERDAGS
BIJVOEGSEL
r
ZATERDAG 27 SEPTEMBER 1997
bungalowpark 'Het
tkenbos' genoot een groep
i ongeveer vijftig Leidse
<iima de afgelopen week van
welverdiende vakantie. De
uwen - en een enkele man -
Iden er maanden voor
oaard. Elke week legden ze
paar giddens opzij. „Nu is
is op vakantie, behalve de
temonnee", zegt Wil
genoegd. Toch werd er nog
ids nadrukkelijk op de
intjes gelet. Het kon niet
Iers.
\eten uit Blitterswijck, dorpje
ferde rook van Venray.
1 igenlijk hebben ze allemaal een ui-
I i terst drukke baan. De zorgen om
elke maand weer uit de rode cij
fers te blijven, de zoektocht naar de goed
koopste boodschappen, het gepuzzel, het ge
reken en geschuif: alles bij elkaar is het een
dagtaak.
„We zijn dol op die reclameblaadjes. Die
pluizen we helemaal uit", zegt Ineke over het
dagelijks leven in Leiden. „We leggen er een
lijstje naast waar we de goedkoopste aanbie
dingen opschrijven. Je sjouwt de hele stad af.
Naar de ene supermarkt omdat de koffiemelk
er zo goedkoop is, naar de volgende voor
wasmiddel... Je bent gewoon de hele dag be
zig met boodschappen doen. En als je thuis
komt ben je bek af. Ik heb wel eens tijden ge
had, als de gas- en lichtrekening in de brie
venbus viel, dat ik maar 35 gulden per week
overhield voor de boodschappen."
Ineke maakte jaren deel uit van de Stich
ting Steunpunt Vrouwen in de Bijstand. Ze is
er een tijdje geleden uitgestapt. Maar de con
tacten zijn nog altijd warm. Nu deelt ze een
bungalow met haar vriendin Joke, één van de
stafmedewerkers van het Steunpunt. „We or
ganiseren deze vakanties al een aantal ja
ren", zegt Joke. „Eerst gingen we eens per
jaar, maar we zijn al snel overgeschakeld
naar twee keer een vakantieweek. Er is zovéél
vraag naar... Elke keer zitten er weer mensen
in de groep, die nog nooit met vakantie zijn
geweest. Je haalt ze nu eindelijk eens het huis
uit en dat is hard nodig."
Ondersteuning
Een weekje uitrusten in het Limburgse Het
Roekenbos kost de vakantiegangers - omdat
het Steunpunt geld bijlegt - 150 gulden. Van
dat bedrag kunnen ze de helft terugvragen bij
de Sociale Dienst; één van de verdiensten
van het Leidse minimabeleid.
„Ik weet dat sommige mensen zich er voor
schamen", zegt Wil. „Die verdommen het
om mee te gaan. Ze zijn bang dat iedereen
merkt dat ze het niet breed hebben. Ik heb
dat niet. Dit is gewoon een georganiseerde
vakantie en niemand hoeft het aan ons af te
zien hoe we ervoor staan."
Haar man Jan heeft in Blitterswijck de tijd
van zijn leven. Hij dolt met de andere gasten
en zoent iedereen die hij tegenkomt. Een
stuk of wat jaar geleden kreeg de Leidenaar
een paar beroertes achter elkaar. Toen hij er
weer een beetje bovenop was, ontstonden er
opnieuw gezondheidsklachten. Uiteindelijk
bleek dat hij multiple sclerose had. „Mijn
korte termijngeheugen werkt niet meer",
zegt hij. „Morgen kan ik vergeten zijn dat ik
je ooit heb gezien. En door de ms werkt mijn
lichaam niet meer mee. Gelukkig kon de
electrische wagen onder in de bus. Nu kan ik
hier een beetje uit de voeten."
Hij moet zich eigenlijk gedeisd houden,
maar hij doet aan alles mee. Overdag staat hij
op de midgetgolfbaan. 's avonds is hij bij het
bowlen en bij de bingo. „Dat wreekt zich wel.
Ik heb van die dagen, dan moet ik gewoon op
bed blijven liggen", zegt hij. „Maar wat moet
ik anders? Ik wil die toestanden ook wel eens
vergeten. Ik wil er niet de hele tijd mee bezig
zijn."
Breed hebben hij en Wil het nooit gehad.
Ze leerden elkaar kennen in de dekenfabriek
Van Wijk. Ze trouwden jong, kregen vroeg
kinderen en... zorgen. „Eigenlijk is het altijd
rommelen en rotzooien geweest. Maar daar
leer je mee leven", zegt Wil. „Ik denk dat we
de eerste krakers van Leidèn waren. Ik was
achttien jaar en zwanger van mijn eerste. Dat
is nu zo'n 27 jaar geleden. We kregen geen
huis, daar waren we te jong voor. Ja, het kan
altijd nog mis gaan met die zwangerschap,
zeiden ze. Dus hebben we een herenhuis ge
kraakt aan de Oranjegracht. Mooie tijden wa
ren dat. We trokken er telkens een kamertje
bij. In de gracht lag ons bootje en als het
mooi weer was sleepten we een oud bankstel
mee naar buiten. Maar eigenlijk hadden we
niets. In dat huis zat geen douche, daarvoor
moesten we naar mijn moeder. En een keu
ken was er ook niet meer. Toen we vijf jaar
later een flat kregen aangeboden, was dat het
eerste waar ik naar vroeg: hebben we straks
een keuken?"
Herkenning
Wat dat betreft is het in Het Roekenbos een
luxe. Mooie bungalows, van alle gemakken
voorzien. Een kinderboerderij, een bowling
baan, een midgetgolfbaan en een overdekt
zwembad zorgen voor vertier. En het Steun
punt Vrouwen in de Bijstand heeft een aantal
gratis activiteiten op het programma staan:
een uitgebreide brunch op zondagmiddag,
een verrassingsreisje naar Valkenburg op
donderdag, de bingo-avond, een paar uurtjes
bowlen, een bezoek aan de markt van Venray
omdat de levensmiddelen daar goedkoper
zijn...
„Het voelt als één grote familie", zegt Jan.
„Overdag ga je een beetje je eigen weg maar
's avonds kom je elkaar vaak tegen." Suus
deelt die mening, 's Middags ligt ze met oude
bekenden en nieuwe vriendinnen in het
zwembad. Aquajoggen - één van de vrouwen
geeft vanaf de kant les. De dames hebben
dikke pret. „We genieten allemaal, met volle
teugen", zegt Suus later. „Het is zo ontspan
nen. Weet je wat ik zo prettig vind? We zijn
allemaal mensen met een minimuminko
men. We hebben allemaal weinig te verteren
en we moeten allemaal puzzelen. Je hoeft je
situatie niet uit te leggen. Ik zit met nog drie
anderen in een huisje. Aan het begin van de
vakantie hebben we ieder vijftig gulden in
het huishoudpotje gedaan. Daar eten we de
hele week van."
Ze kan zich de laatste keer dat ze op va
kantie is gegaan niet meer herinneren. Vijf
jaar geleden is ze gescheiden na een huwelijk
van 22 jaar. „Mijn ex-man hield niet van va
kanties, dus gingen we nooit. En van mijn
uitkering kan ik niet op vakantie. Ik heb wel
gewerkt hoor, bij een schoonmaakbedrijf. Tot
ik mijn voet brak. Zeven keer ben ik geope
reerd, maar werken, dat gaat niet meer. Ik
heb een ww-uitkering van zo'n negenhon
derd gulden. Dat bedrag wordt door de socia
le dienst aangevuld tot het sociaal mini-
Suus kwam op het spoor van de vakantie
reizen van het Steunpunt via een vriendin
van de kaartclub. „Twee andere vriendinnen
van mij hadden ook belangstelling. Als het
me beviel moest ik ze een seintje geven. Nou,
het bevalt uitstekend. Volgend jaar wil ik
weer, als dat tenminste mag."
„Mensen, die nog nooit zijn meegeweest,
krijgen voorrang", zegt Joke, de stafmede
werkster. „En mensen die voor de tweede
keer meewillen, gaan eerst op een wacht
lijst." Aanmeldingen komen binnen van de
mensen met wie de medewerksters van het
Steunpunt al contact hebben. En via de soci
ale dienst, die in haar bijstandskrant aan
dacht aan de vakantiereizen besteedt.
„Behalve ons Steunpunt zijn er in Leiden nog
twee organisaties die vakanties organiseren
voor minima", zegt Joke.
Doelgroep
Het Steunpunt Vrouwen in de Bijstand heeft,
de naam zegt het al, een aparte doelgroep:
veelal alleenstaande vrouwen. De vakanties
zijn niet de enige activiteit van de organisa
tie. In Leiden staan de medewerksters tien
tallen vrouwen bij, met goede raad en hulp.
Met 'Het Steunpunt' op vakantie
tuatie terechtgekomen. Dat is zo gekomen
omdat hun huwelijk zo gezellig was", zegt
Joke cynisch. Onder haar 'klanten' bevinden
zich in de steek gelaten vrouwen, mishan
delde vrouwen, beschadigde vrouwen...
„Maar natuurlijk, een man in nood helpen
we ook. En we komen bij echtparen over de
vloer. Maar de grote groep is toch wel die
van de alleenstaande vrouwen, in veel geval
len met kinderen."
De stafmedewerksters, er zijn er een stuk
of vijf mee, hebben allemaal zelf ervaring
met armoede, met ellende. Ze weten waar
over ze het hebben. Ineke: „Wat voor veel
mensen zo plezierig is aan deze vakanties, is
dat iedereen de verhalen van de anderen
herkent. Je moet het ervaren hebben, om
het écht te begrijpen." Joke: „De mensen
praten veel met elkaar. Hoe los je een situa
tie op, hoe pak je het aan..." Zo ontstaat
saamhorigheid, het familiegevoel.
Hoe herkenbaar allemaal ook, soms blijft
het toch even schrikken. Joke: „Ik heb een
kind wel eens horen zeggen „Mamma heeft
geen centjes, dus heb ik geen honger". Dat
komt voor. Dan zie je één electrisch pitje
staan, waarop een blikje groente au bain
mar ie warm wordt gemaakt..."
Warme banden
De deelnemers aan de minimavakanties
houden er vaak levenslange vriendschappen
aan over. Terug in Leiden komen ze nog
steeds bij elkaar over de vloer. „Om maar
eens een cliché te gebruiken: je haalt de
mensen achter de geraniums vandaan",
meent Joke.
In Blitterwswijck zijn de eerste effecten
van die warme banden te zien. Iedereen
leeft mee met Wil en Jan. Hun dochter moet
bevallen van de eerste. „Al twee weken over
tijd", zucht Wil, een beetje ongerust. Naar
mate de week vordert, zit ze steeds minder
op haar gemak.
En dan zijn er de twee vrouwen, die hal
verwege de vakantie bloednerveus afreizen
naar de Haagse rechtbank. Alimentatieza
ken. Hun ex-mannen weigeren geld af te
dragen voor de kinderen. Als ze 's avonds
laat weer in Blitterswijck aankomen, worden
ze warm onthaald. Juichende verhalen over
het overwinningsgevoel dat ze hebben, on
danks dat de rechter pas later uitspraak
doet. „Ik voelde dat m'n ex naar me keek,
maar ik heb hem geen blik waardig ge
keurd", zegt één van hen.
Ook de kinderen genieten. Spelen in het
zwembad is in Het Roekenbos gewoon een
dagelijkse bezigheid. „Je kunt thuis mis
schien wel elke week geld voor het zwembad
opzij leggen, maar je moet er ook rekening
mee houden dat ze - als ze daar zijn - net als
alle andere kinderen een patatje willen",
zegt Ineke. „Het is ingewikkeld. Je wilt je
kinderen toch niet alles ontzeggen. Mijn kin
deren zijn nu groot. Maar ik weet nog wel
van vroeger. Dan kocht ik een fles sinas, een
fles namaakcola en de goedkoopste grote
zak chips. Moesten ze een week mee doen.
Gewoon elke dag een kommetje, zonder kop
erop."
In Het Roekenbos zijn de zorgen even ver
geten. Hanneke: „Natuurlijk, dat wikken en
wegen gaat hier gewoon door. Maar toch,
het is meer ontspannen. En ik heb hier heer
lijk gegeten. Die brunch zondag... Voor het
eerst sinds tijden heb ik weer een harinkje
naar binnen gewerkt. Heerlijk gewoon...!"
Wil: „Ik heb geprobeerd elke week wat
geld te sparen en dat lukte. Nu kan ik het ko
ken een avondje overslaan en hier in het res
taurant heerlijk uit eten gaan. We zijn op va
kantie, ja toch...?!"
5 benden. „He(