A
Postorderbedrijf voor culinaire geneugten
Smaak
Australië en
Nieuw-Zeeland: de
nieuwe wijnwereld
VRIJDAG 26 SEPTEMBER 1997
DOUWE WU BRANDS'CPD
Waar koop je goede foie gras en truf
fels, echte Engelse chutney en mar
melade? In Hallum. In Hallum? Jaze
ker, want in dit Noord-Friese dorp is
sinds kort een postorderbedrijf voor
culinaire specialiteiten gevestigd.
Deliservice De Provisiekast is een ini
tiatief van Bjartur Swart. Lekker koken
en bijzondere gerechten bereiden is al
twintig jaar de grote passie van hem en
zijn vrouw Marijke van der Horst. In de
loop der jaren ontwikkelden ze hun
kookkunst steeds verder. Ze kunnen
ook genieten van een eenvoudige en
voedzame maaltijd, maar als het er in
de keuken echt op aankomt, dan ma
ken ze iets bijzonders.
Eind vorig jaar stuitten ze weer eens op
de beperkingen van de Noord-Neder
landse middenstand. „In december
wilden we iets lekkers maken met truf
fels. Dat zijn bijzondere paddestoelen
uit de Dordogne. Maar nergens kon
den we aan een fatsoenlijke truffel ko
men", aldus Bjartur Swart. „Een pro
duct hoeft maar een beetje exclusief te
zijn, of je moet er voor naar Amster
dam of Maastricht. Tenminste wan
neer je het buiten de hoogtijdagen wil
kopen."
Het 'truffel-incident' gaf de doorslag en
Swart besloot de import van lekkernij
en dan maar zelf ter hand te nemen.
Van culinaire reizen door met name
Frankrijk en Engeland wist hij dat in
die landen postorderbedrijven voor
etenswaren een bloeiend bestaan heb
ben.
Na maanden van voorbereiding is nu
de eerste brochure gereed met een
overzicht van het assortiment. De om
vang is voorlopig bescheiden, maar wel
lekker. Wie de brochure doorbladert,
loopt het water in de mond. De Provi
siekast verkoopt lekkernijen uit Frank
rijk en Engeland. „Omdat mijn hart op
eetgebied in Frankrijk ligt en Engeland
hele verrassende en aardige dingen
heeft."
Dat de Engelse dis niks voorstelt, be
strijdt Swart. „Lamsbout met een ap-
pel-mintjelly is een voortreffelijk En
gels gerecht. Ze zijn vooral sterk in sau
zen en begeleidende gerechten. Maar
ook hun marmelades en theeën zijn
zeer de moeite waard. Kijk ook maar
eens naar de kookprogramma's op de
BBC. Die zijn heel wat beter dan die op
de Nederlandse zenders."
De selectie in de brochure is het resul
taat van 'eetgierige reizen', zoals de sa
mensteller het zelf noemt. Producen
ten worden benaderd na uitgebreide
bestudering van jaarboeken, tijdschrif
ten en gidsen en gesprekken met ken
ners van de lokale markten. De uitver
korenen mogen een proefpakket leve
ren. „We willen alleen de allerbeste
kwaliteit. Het proeven doen we in Ne
derland. Want ik moet het hier lekker
vinden en niet alleen op vakantie."
Swart wil zijn assortiment elk half jaar
aanpassen. Gestadig moeten ook an
dere landen a.an bod komen. Vooral
Scandinavië met zijn jams, kaviaar, vis
producten en kazen staat hoog op het
wensenlijstje. Ook Italiaanse waar zal
te zijner tijd bij De Provisiekast ver
krijgbaar zijn.
Voor zijn eerste brochure importeerde
de Hallumer fijnproever diverse soor
ten foie gras (lever van de gans en de
eend), zwarte truffels, sauzen, mos-
terds, cassoulet en aromatische azijnen
uit Frankrijk. Uit Engeland haalde hij
onder andere diverse fijne theesoorten,
chutneys, marmelades, jelly's en short
breads, de Schotse variant van onze
sprits en vooral in trek bij de upper-
class.
De brochure is meer dan een prijslijst.
Swarts geeft ook zijn eigen beproefde
recepten prijs en doet aan uitgebreide
productbeschrijvingen, want de drem
pel moet niet te hoog zijn. Hoe meer
mensen lekker eten waarderen, hoe
beter.
Marktonderzoek deed Swart niet. „Dat
maakt je niks wijzer. Het kost twintig
mille en de uitslag luidt dat er mogelijk
een markt voor is. Je kunt beter ge
woon beginnen. Dat kan ik mij ook
veroorloven, want ik heb een aardige
baan. In het ergste geval ben ik dui
zend gulden armer en eet ik een half
jaar lang elke week foie gras met truf
fels. Dat is voor mij geen straf."
De brochure en prijslijst van Deliservice De
Provisiekast zijn verkrijgbaar door een briefje
te schrijven naar postbus 22, 9074 ZL Hallum.
PIETER DE LANGE GPD
Australië en Nieuw-Zeeland be
horen tot de nieuwe wijnwereld,
hoewel 'Down Under' al een
lange traditie op wijngebied
kent. Want reeds meer dan een
eeuw wordt er in het vijfde we
relddeel wijn geproduceerd. In
middels blazen Australië en
Nieuw-Zeeland geducht hun
partijtje mee als nieuwe wijn-
landen. De export van kwalita
tief goede en betaalbare wijnen
naar Europa zit in de lift, zo wij
zen de cijfers uit. Albert Heijn is
om van een goede aanvoer
verzekerd te zijn in zee ge
gaan met Southcorp Wines, dat
eenderde van de Australische
wijnproduktie voor haar reke
ning neemt.
Om de introductie van het
nieuwe assortiment Australi
sche en Nieuw-Zeelandse cépa-
gewijnen en blends luister bij te
Êetten is Greg Clayfield namens
Southcorp Wines present in
Amsterdam. Uiterlijk heeft de
Australiër niets weg van zijn il
lustere landgenoot Crocodile
Dundee, maar hij is wel even la
coniek en ontwapenend. Net
ingevlogen vanuit Londen doet
hij ontspannen zijn verhaal in
het Amsterdamse restaurant Le
Hollandais.
Gastheer Albert Heijn heeft niet
voor niets zijn oog laten vallen
op het trendy eethuis aan de
Amstelkade. „Het leek ons een
passende omgeving om onze
nieuwe wijnen uit Australië en
Nieuw-Zeeland te introduce
ren", aldus AH-manager Jan
Kempenaar. „Als grootwinkel
bedrijf zijn we voortdurend op
zoek naar nieuwe trends. De
consument vraagt ook doorlo
pend om nieuwe producten. Hij
of zij is ook niet meer zo merk-
gebonden. De tijd dat je je hele
leven Perla-koffie of Pickwick-
thee drinkt, ligt definitief achter
ons. Ook op wijngebied willen
onze klanten verrast worden."
Aanvankelijk exporteerde
Australië zijn wijn voornamelijk
naar Canada. In de beginjaren
van de wijnproductie op grote
schaal had de Australische uit
voer overigens nog niet veel om
het lijf. Het wijnverbruik per
hoofd van-de bevolking in eigen
land be.droeg voorheen jaarlijks
zeven liter. In 1988 werd de top
bereikt met 23 liter. Nu be
draagt de gemiddelde wijncon
sumptie 17 liter. „Tegenwoordig
let de Australiër ook meer op
kwaliteit," aldus wijn-manager
Clayfield. „In feite waren we
met onze wijn een niet-exporte-
rend land. Nu hebben we een
PUZZEL
1 2 3 4 5 6
OPGAVE
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal: 1. Zangvogel; 2.
kruisopschrift, geschenk; 3. voor
zetsel, lof, operatiekamer; 4.
zuidvrucht; 5. gehoororgaan,
tocht; 6. por, vrouwelijkrund; 7.
grasland, priem; 8. been met
vlees er aan; 9. rivier in Siberië,
loot, vanaf (afk 10. ongaarne,
bijbelse naam; 11. afscheids
maal.
Verticaal: 1. Steendruk, haar
dracht; 2. een zekere, lofdicht,
halsbont; 3. bijwoord, warmwa-
terzak, inhoudsmaat; 4. melk-
klier, hol; 5. opstootje, viskaar; 6.
eikehout v.d. schors ontdoen,
post; 7. zonnegod, kaartterm,
bergruimte; 8. kunsttaal, dun,
langs; 9. behaagziek, monster.
OPLOSSING
SLEUTELWOORD
De woorden op de eerste en der
de verticale kolom zijn:
VOORSTEL en NAARSTIG
Het sleutelwoord luidt: DAGVOR
STIN.
gegarandeerd exportvolume.
Het succes van de Australische
en Nieuw-Zeelandse wijnbouw
is niet gestoeld op Franse mo
res. Het verre werelddeel haalde
wel de technologie uit Duits
land en Frankrijk, maar ontwik
kelde zijn eigen know-how in
de wijnbouw. Uiteraard onder
meer afhankelijk van de klima
tologische omstandigheden,
bodemgesteldheid en druiven-
soorten. 'Goede wijnen maken
zonder kapsones' is/het devies
van de rondborstige Clayfield,
die zelf geboren en getogen is in
hét kwaliteitsgebied van Austra
lië, Coonawara.
Australischewijnproducenten
weten in hun cépagewijnen de
beste eigenschappen van een
druivensoort naar voren te
brengen. Hunter Valley in het
zuidoosten is het oudste wijn
gebied, waar wijnpionier John
Lindeman rond 1840 de eerste
wijnstokken plantte in Cawarre.
Lindemans is inmiddels een
van de grootste Australische
wijnproducenten.
Coonawarre, 450 km ten zuiden
van Adelaide, is een klein wijn
gebied van slechts twee km
breed en vijftien km lang dat
een aantal grote wijnen produ
ceert. De typerende terra rossa
en een ideaal klimaat met een
koele zeebries staan hiervoor
gar ar an t, maar bovenal de wijze
waarop de wijnproducenten in
hun blends het beste van ver
schillende druivensoorten tot
hun recht laten komen. Coon-
awarra betekent in aboriginal
kamperfolie. Wynss Coonawar-
ra Estate vestigde zich daar aan
het einde van de 19e eeuw. De
sappige kruidige wijnen vol fruit
hebben Wynns befaamd ge
maakt.
In tegenstelling tot Australië is
Nieuw-Zeeland een bescheiden
Een selectie uit
het assortiment
Australische en
Nieuw-Zee
landse wijnen
van Albert
Heijn.
wijnland: het levert slechts een
half procent van de totale wijn
productie in de wereld. De be
langrijkste wijnstreken zijn
Hawke's Bay en Marlborough.
Het gematigde klimaat, de kou
de wind van Antartica en de
vruchtbare bodem vereisen een
speciale aanpak van de vinifica-
tie, de wijnbereiding. De drui
ven rijpen veel langer dan de
honderd dagen die in de rest
van de wereld worden aange
houden. Deze extra rijpingspe-
riode en een optimale tempera-
tuursbeheersing tijdens de gis
ting zorgen voor wijnen die ho
ge ogen gooien vanwege hun
intensiteit, fruitige aroma's en
frisse smaak. Montana Wines is
niet alleen de grootste wijnpro
ducent van Nieuw-Zeeland,
maar ook een van de belangrijk
ste vernieuwers. Montana
plantte als eerste sauvignon
blanc in Marlborough.
In het Australische en
Nieuw-Zeelandse wijnassor
timent van Albert Heijn zijn
onder meer de volgende
wijnen opgenomen:
Lindemans Bin 50 Shiraz.
Een diepe donkerpaarse
kleur, de smaak van peper en
het vanille-aroma van de
houten vaten maken deze
Australische shiraz tot een
volle, zachte wijn. Lekker bij
gebakken rood vlees, pittige
kaas- en worstsoorten. Prijs
11,95 gulden.
Lindemans Bin 65 Chardon-
nay. Een romige wijn met
veel exotisch fruit als perzi
ken, vijgen, meloen, papaja,
ananas en walnoten. De vol
le, kruidige smaak is kenmer
kend voor Australische char-
donnays. Lekker bij vis, licht,
vlees en gevogelte. Prijs 9,95
gulden.
Wyns Coonawarre Cabernet
Shiraz Merlot. Een volle wijn
met een geur van mint en
veel donker, rijp fruit. Lekker
bij eendenborst, Argentijnse
ribeye en geitenkazen. Prijs
21,95 gulden.
Montana Marlborough Sau
vignon Blanc. Een karakte
ristieke Niew-Zeelandse sau
vignon blanc met de frisse
geur van grapefruit en man
go. Lekker bij schaal- en
schelpdieren, kalfsvlees en
als aperitief. Prijs 11,95 gul
den.
Montana Marlborough
Chardonnay. Fris, kruidig en
met het romige aroma van
een chardonnay die op hou
ten vaten heeft gerijpt. Lek
ker bij vis en romige, rijpe
kaas. Prijs 11,95 gulden.
Ml
P S
HEINZ
Heer Bommel en de grauwe razer
,,Praw", zie professor Prlwytzkofski.
„Zijne woorden duiden op neder-
drachtige praat; der dondersteen
heeft hinder van der lampenschijn.
Maar wat ik wil weten is dit: Is dezer
levensvorm ener persoon of is hij
ener monstrum?" „Een aardige
vraag", zei heer Zielknijper. „Perso
nen zijn altijd monsters wanneer zij
niet begrepen worden.
„Doorgedrukte dreumel!" murmelde
het ventje. „Luister maar", hernam
de opvoedkundige. „Zijn gepraat
duidt op liefdeloze behandeling in
het ouderlijk huis. Ach ja, enkele
woorden zijn genoeg om een geheel
verhaal te ontvouwen aan de ge
schoolde vakman.
„Het gaat om een paar woorden", zei
Tom Poes tegen de kraai. „Die kun
nen voor jou niet zo moeilijk te leren
zijn. Als je ze kent, mag je uit de
kooi." „Opgeklepte miezel", kraste
het dier bedrukt. „Dat moet je verge
ten", vervolgde zijn leermeester.
„Die onzin heb je van een onaardig
iemand gehoord. Luister nu goed,
dan zullen we met iets gemakkelijks
beginnen. Zeg eens: Lekkere thee!"
„Krijg de teter!" riep de vogel. „Nee",
hernam Tom Poes geduldig. „Thee!
Lekkere thee!" „Lekkere teter",
mompelde de kraai moedeloos.
REDACTIE WIM V.
DOOR JAN VISSER
Het begint er steeds meer op te lijken dat september 199^4
uitgroeit tot een van de zonnigste maanden van deze
eeuw. Met vandaag meegerekend staat de teller op Valkenri
burg bij Leiden al op ongeveer 180 uren septemberzon en
op Schiphol circa 165 tegen normaal 135-140 uur voor
de hele maand. Daar we nog een aantal tamelijk zonnige
dagen voor de boeg hebben zal de grens van 200 uur
plaatselijke overschreden worden. Dat betekent een note
ring bij de stralendste vijf van de eeuw.
Opmerkelijk is dat naarmate de maand vordert het aantal
uren zon toeneemt terwijl de daglengte juist afneemt van
14 uur aan het begin naar iets minder dan 12 uur aan het
einde van de maand. Zo scheen de zon op Valkenburg over
de eerste 10 dagen van de maand 58 uur, in de tweede
decade 71 uur en de derde en laatste decade, 21-30 sep
tember, kan daar bovenuit komen.
Gisteren werd het zwerk in de late middag lichtelijk gestof
feerd door hoge sluierwolken waarin zich optische ver
schijnselen voordeden. Ter linker- en rechterzijde van de
zon was aan het einde van de middag een 'bijzon' te zien.
Dat is een kleurige vlek, veroorzaakt door breking en bui
ging van het zonlicht in de uit ijskristallen bestaande hoge
sluierwolken. Bij het zien van dergelijke verschijnselen is
er vaak een weersverandering op til mits de barometer
daalt. Dat gebeurde dus niet ofwel, we kunnen voorlopig
nog even genieten van het nazomerse weer.
Morgen is het, nadat eventuele mistbanken zijn opgetrok
ken, opnieuw zonnig en het kwik stijgt tot 21 graden. De
wind is meest zwak en waait uit oostelijke richtingen. Het
is overigens niet geheel uitgesloten dat wolkenvelden bo
ven het noorden van het land tijdelijk tot onze streken kun
nen doordringen. Op zondag en waarschijnlijk ook maan
dag opnieuw meest zonnig weer en maximumtemperatu
ren rond 20 graden.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
In de noordelijke helft
overwegend veel wolken
en vooral vandaag van tijd
tot tijd regen, in de bergen
sneeuw. In het zuiden
droog en veel. zon. in de
nacht en ochtend plaatse
lijk mist. Maxima van 8
graden in het noorden tot
20 plaatselijk in het zui
den.
Zweden:
Vandaag in het noorden
nog wolkenvelden en
plaatselijk regen. Verder
droog, rustig en tamelijk
zonnig weer. maar in de
nacht en ochtend plaatse
lijk mist. Middagtempera-
tuur van 13 graden in het
noorden tot 20 plaatselijk
in het zuiden.'
Denemarken:
Rustig, droog en op veel
plaatsen tamelijk zonnig, maar vandaag
vooral in het westen kans op hardnekki
ge wolkenvelden. In de nacht en och
tend plaatselijk mist. Middagtempera-
tuur tegen de 20 graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Droog en rustig weer. In de nacht en
vroege ochtend plaatselijk mist. Verder
zonnige perioden, maar vooral in het
noorden hier en daar ook hardnekkeige
wolkenvelden. Middagtemperatuur van
15 graden in bewolkte gebieden tot 20
in zonnige streken.
België en Luxemburg:
Fraai en droog weer met veel zon. In de
nacht en ochtend kans op enkele mist
banken. Middagtemperatuur ruim 20
graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Aanhoudend rustig en zonnig weer. In
de nacht en ochtend hier en daar mist.
Warm met maxima tussen 23 en 28 gra-
Portugal:
Tamelijk bewolkt en van tijd tot tijd re
gen, mogelijk ook onweer. Vooral mor
gen kan veel regen vallen, met name in
het zuiden. Middagtemperatuur afhan
kelijk van het aantal opklaringen tussen
20 en 26 graden.
Madeira:
Afwisselend zon en wolkenvelden en en
kele, mogelijk stevige buien. Middag
temperatuur ongeveer 23 graden.
Spanje:
Vooral in het zuidwesten tamelijk be
wolkt en van tijd tot tijd regen of on
weer. Met name morgen kan veel neer
slag vallen. Verder staat er aan de zuide
lijke Costa's tijdelijk veel wind. In het
noordoosten is het in het algemeen wat
zonniger en op veel plaatsen ook droog.
Middagtemperatuur tussen 23 en 30
graden.
Canarische Eilanden:
Nu en dan zon, maar vooral morgen ook
kans op enkele regen- of onweersbuien
Middagtemperatuur ongeveer 27 gra-
Marokko:
Westkust: tamelijk veel bewolking en
enkele fikse regen- en onweersbuien.
Middagtemperatuur tussen 22 en 26
graden.
Tunesië:
Vandaag eerst kans op wolken en een
bui, verder droog en veel zon. Middag
temperatuur tussen 25 en 30 graden.
Zuid-Frankrijk:
Rustig en droog weer. In de nacht en
vroege ochtend kans op mist. Verder
veel zon, in de Pyreneeen soms wat
meer bewolking. Aanhoudend zomers
warm met maxima tussen tussen 25 en
30 graden.
Mallorca en Ibiza:
Zonnige perioden, maar ook een kleine
kans op een bui. Middagtemperatuur
ongeveer 27 graden.
Italië:
Vandaag in het uiterste zuiden eerst nog
kans op een bui. Verder droog en veel
zon, in het zuiden ook enkele wolkenvel
den. Middagtemperatuur ongeveer 25
graden, langs de Adriatische vandaag
wat frisser.
Corsica en Sardinië:
Zonnig. Middagtemperatuur ongeveer
26 graden.
Malta:
Vandaag nog kans op een regen- of on
weersbui. Morgen droog, meer zon en
minder wind. Middagtemperatuur onge
veer 25 graden.
Griekenland en Kreta:
Zonnige perioden, maar vandaag vooral
op het oostelijk deel van het Griekse
vasteland ook wolkenvelden en kans. op
een bui. Op de Egeische Zee waait tijde
lijk een stevige noordenwind. Middag
temperatuur van circa 20 graden rond
de Egeische Zee tot 25 plaatselijk in het
westen.
Turkije en Cyprus:
Flinke zonnige perioden, maar op Cy
prus en aan de Turkse zuidkust ten oos
ten van Antalya ook kans op een regen-
of onweersbui Aan de Turkse westkust
tijdelijk veel wind. Maxima van 20 gra
den op de Dardanellen tot 26 op Cyprus
en Zuid-Turkije.
Duitsland:
Rustig en overwegend zonnig najaars
weer met in de nacht en ochtend plaat
R
OPA
~1010 i—
Of
17 es- L-vCi
_i°W "ie'l\ opy
26
y 25 r-
c
'24 ,7
ijf LT
32 7 I
oy
rsTff. bewolkt
-wmr*
r- Lus'du
«lx»
win nc ting luchtdi
19 temperatuur hecto
selijk mist. Middagtemperatuui
veer 20 graden, in het Rijndal
graden hoger.
Zwitserland:
Droog en veel zon, maar vooral
plateau tussen Zurich en Lausai
de nacht en ochtend op veel pli
nist. Middagtemperatuur omstree
graden.
Oostenrijk:
Droog en veel zon, in de nacht eijl
tend plaatselijk mist. Middagten r
tuur rond 20 graden.
Polen:
Wolkenvelden en vooral i
kans op wat regen. Ook af en toe zL!
het westen zonniger en waarsch
droog. Middagtemperatuur van
den in het oosten tot 18 in het z
ten, morgen iets lager.
Tsjechië en Slowakije:
In Tsjechie bijna overal droog e
zonnige perioden. In het noordtO
i Tsjechie en in Slowakije voora p
gen meer bewolking en kans op
gen. Middagtemperatuur ongeve
graden, in Slowakije morgen wat li
Hongarije:
Zonnige perioden en vrijwel
droog. Middagtemperatuur ongevi
graden. g
ZATERDAG 27 SEPTEMBER 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 07.35 Zon onder
Maan op 03.03 Maanonde
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 01.35» 14.10 01.08
Laag 09.24 22.06 09.05
Weerrapporten 25 september 20 u
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Athene
Barcelona
Bordeaux
Dublin
Frankfurt
Genève
onbew
half bew
half bew.
licht bew
licht bew.
onbew.
Innsbruck
Klagenfurt onbew
Kopenhagen onbew.
Las Palmas onbew
Lissabon
licht bt
Luxemburg
half bew
Warschau half bew.
Wenen zwaar bew
Zurich onbew
Bangkok halt bew.
Buenos Aires halt bew
Casablanca zwaar bew.
Johannesburg onbew
Los Angeles regen
New Orleans zwaar bew
New York zwaar bew
Tel Aviv onbew
Tokyo
Toronto regenbui
/AC FViSL- PP/vS OP
pp- ZppPOOPM W/U-EA/
POA/P/OPPA/ ZOA/OSP TP
l/P&ZU/PEA/
