Groot applaus voor vluchtelingenfestival
Cultuur Kunst
childerij Van Gogh
i België gevonden
eel humor met 'Pretpakket' voor de jeugd
Herkenbare sprookjesmix van Artemis
Jiskefet in stad van de Lullo's
The Kelly Family
verovert Nederland
ANDAG 22 SEPTEMBER 1997
CHEF JAN RIJSDAM. 071
jn Wolkers in Alphen aan den Rijn
>hen aan den rijn» Jan Wolkers is zaterdag 4 oktober te gast in
Cultuur en politiek blijken moeilijk te scheiden
[Literair Café van Alphen aan den Rijn. De schrijver is bekend
azijn boeken Turks Fruit' en 'Terug naar Oegstgeest'. Minder
kend is dat Wolkers ook gedichten, foto's en zeefdrukken
lakt. Het Literair Café wordt gehouden in het Parktheater aan
Comelis Geellaan 2.
Bekje 'Waar gebeurd in Leiden'
in Stedelijk Museum De Lakenhal heeft een boekje op zak-
maat uitgegeven over de Leidse geschiedenis. Het boekje
aar gebeurd in Leiden', is te gebruiken als gids op de histori-
tie afdeling in De Lakenhal en als wandelroute door de stad.
•uitgave is voor 15 gulden te koop in het museum, bij de VW
de Leidse boekhandel.
ntwerpwedstrijd voor Rode Kruis
iwuk Dune Reclameburo uit Katwijk heeft samen met Bruik
in Kok Grafisch Full-service uit Leidschendam en drukkerij
iciënta uit Krimpen aan den IJssel een ontwerpwedstrijd ge-
w ;aniseerd. Grafische opleidingen in de Randstad zijn uitgeno-
;d om een wenskaart te maken met als thema 'Zorg voor el-
ar'. Van de zes winnende kaarten zullen 5.000 setjes worden
maakt. De opbrengst komt ten goede aan het Rode Kruis,
meer inlichtingen: Dune Reclameburo 071-4071961.
lueszanger Witherspoon overleden
j [anceles De Amerikaanse blueszanger Jimmy Witherspoon is
„Ik wil terug naar Afrika. Ik mis mijn broers en mijn zus
sen, mijn ooms en mijn tantes, maar ik ben bang voor de
dictatuur." Wie er 1,50 gulden voor over had, hoorde de
Congolese theatermakers Mangobo Mpeti Mpeya en
Marcel Bikouta dat zaterdag in hun minicaravan voor De
Waag zingen.
leiden «suzanne barbierdertoon. Het was onmogelijk
niet te lachen om deze perfor-
Onder de eenvoudige begelei- mers uit Kinshasa, die de taal
ding van trom en tamboerijn en aanpassingsproblemen van
brachten de twee komische een Afrikaan in Nederland met
scetches met een droevige on- veel humor uitbeeldden. Tege-
yj nderdag op 74-jarige leeftijd overleden. Dat is zaterdag be-
i idgemaakt. Witherspoon begon zijn carrière in 1944. Zijn eer
single, Ain't nobody's business, werd in 1949 in de VS direct
ir ihit. Later had hij hits met Blues around the clock, Some of
best friends are the blues en Blue spoon. Ook tourde hij met
irist Robben Ford, tot hij halverwege de jaren '80 een operatie
iest ondergaan wegens keelkanker. Begin jaren '90 ging hij
sg er met Ford spelen. Hun album 'Live at the Mint' werd in
Q 15 genomineerd voor een Grammy in de categorie traditione-
l; ilues.
h erpen
)i Belgische politie heeft vrij-
2! vond het doek De Aardap-
joister van Van Gogh on-
chept. Agenten troffen het
aan bij twee Antwerpena-
11 die zich in de buurt van een
lerps station ophielden,
schilderij was veertien da
geleden geroofd uit het Mu
seum voor Schone Kunsten, sa
men met een kunstwerk van
Monticelli, dat ook werd gevon
den. De Aardappelrooister van
Vincent Van Gogh zat nog in de
lijst en vertoonde geen enkele
beschadiging. Personages in het
Park van Adolphe Joseph Mon-
ticilli is licht beschadigd omdat
het bij de roof uit zijn kader was
gedrukt.
Zanger van het levenslied Hassan Zanoussi met 'Schaduw van een
schreeuwend hart'. foto henkbouwman
lijkertijd was het ook onmoge
lijk om er naar te luisteren, zon
der je te realiseren dat zij niets
liever zouden willen dan in hun
eigen land en in hun eigen taal
op te treden.
Het vluchtelingenfestival
'Cultuur op Drift' dat voor het
eerst werd georganiseerd,
moest in de eerste plaats een
cultureel evenement worden.
Zoals echter te verwachten viel,
waren cultuur en politiek moei
lijk te scheiden. Op de een of
andere manier schemerde bij
de meeste voorstellingen toch
de politieke context door. In het
geval van de Congolese band
Alliance Nord-Sud bijvoorbeeld,
omdat de asielaanvraag van de
zanger en tekstschrijver Ndinga
nog in behandeling is. Ook als
gevolg van het thema van de
proza- en poëzieavond 'aanko
men en weggaan', konden poli
tieke elementen niet uitblijven.
Al zijn het maar de vragen 'Van
wie moet ik weg en waar ben ik
nog welkom?'
Een probleem was dit niet in
het minst. Ook voor hen die lie
ver geen politiek aan het hoofd
hebben, was er namelijk veel te
genieten. In De Waag bijvoor
beeld. Die was voor de gelegen
heid omgetoverd in een pop
tempel waar iedereen het pu
bliek in zijn smart kon laten de
len. Een jury onder leiding van
wethouder Alexander Pechtold
luisterde naar de levensliederen
van elf kandidaten, waarbij leef
tijd geen rol speelde. De 69-jari-
ge Koerdische oma uit het Bel
gische Mechelen oogstte net zo
veel enthousiasme van de goed
gevulde zaal als de vier 15-jarige
Iraanse meiden van 'Fire from
the sky'. De meidengroep die
afkomstig was van het asielzoe
kerscentrum in Laren zou zo
naar het Eurovisie Songfestival
kunnen. Blijkbaar vond de jury
dat ook, want de groep kreeg de
eerste prijs.
In het Volkshuis probeerden
kinderen en volwassenen de he
le middag de Bosnische en
Iraanse dans onder de knie te
Hamama speelde voor het Waaggebouw Algerijnse Gnaumuziek.
krijgen, wat er gemakkelijker
uitziet dan het is. Hoe sierlijk en
verleidelijk de Iraanse dans is,
kon men later zelf bekijken in
een van de vele demonstraties
in de grote zaal.
Aan de drukbezochte avond
programma's te zien had Lei
den 's middags de smaak goed
te pakken gekregen. Het enige
probleem was aanvankelijk dat
er een keuze moest worden ge
maakt: naar het toneel in het
Imperiumtheater of toch naar
de schrijversavond met binnen-
en buitenlandse prominenten
in De Waag? De gelijktijdige
planning droeg er waarschijnlijk
aan bij, dat beide locaties niet
tot de nok toe waren gevuld. De
bezoekers waren echter niet
voor niets gekomen. Het komt
niet elke dag voor dat je Irakese
of Chinese poëzie kunt beluiste
ren. Bovendien gaven Korteweg,
Koenegracht, Van Hoore en
Kousbroek ook commentaar op
het werk van één van de vluch
telingen-dichters. Kousbroek
maakte in dit verband een rake
opmerking over de Chinese
schrijver DuoDuo.
„Het is toch raar dat iemand
die tot de grootste cultuur be
hoort, in de kleinste cultuur zijn
werk aan de man moet bren
gen."
Stilte op de literaire avond
werd de bezoekers van de voor
stelling 'Cynici of de straat van
de dode helden' niet gegund.
De zes acteurs uit Rusland, Ge
orgië en Nederland van toneel
groep 'De Imagerie' vulden de
bühne met hun wervelend spel.
In een decor dat louter uit kran
ten bestond, loodsten zij het
publiek door de turbulente ge
beurtenissen van het revolutio
naire Rusland. Het publiek zat
zo naar adem te happen, dat
het niet in de gaten had dat de
voorstelling was afgelopen. Mis
schien dat het Imperiumtheater
nog plek in zijn agenda heeft
voor wie deze kans heeft ge-
foto henk bouwman
mist.
Daarna was er muziek, veel
muziek in het LVC. Op de zol
der creërden Kamil Abbas uit
Oost-Turkmenistan en Max
Tanzany uit West-Afrika een
unieke sfeer van afwisselend in
getogenheid en uitbundigheid.
Vooral Tanzany, de mannelijke
Tracy Chapman, kreeg het pu
bliek mee met een eenvoudige
gitaar. Beneden op het hoofd
podium stonden laat op de
avond twee big bands: Samar
uit Soedan en Alliance Nord-
Sud uit Congo. Samar speelde
een swingende combinatie van
traditionele en moderne mu
ziek, waarbij de accordionist
broederlijk naast de basgitarist
stond. Ook de Congolese band
speelde met ritme-sessies de
sterren van de hemel. Het LVC
stond op zijn kop, compleet
met een pogoënd publiek. De
toekomst van het nieuwe cultu
rele festival is hopelijk na zater
dag niet meer onzeker.
recensie ruk van rotterdam
vorstelling 'Pretpakket' door Introdans Ensemble
"ieJeugd. Gezien: 20/9 Schouwburg Arnhem. Ver
leer te zien: 15/10 De Meerse, Hoofddorp,
16/11 Stadstheater Zoetermeer,
-jJJ is een beetje als zappen. In de
stelling 'Pretpakket' van Introdans En-
8 ile voor de Jeugd, die zaterdagmiddag
:houwburg Arnhem in première ging,
ilen in snel tempo duetten en ensem-
10 likken elkaar af. De meeste choreogra-
van gerenommeerde dansmakers zit-
'0(4ol humor, maar af en toe is er ook een
v lek-romantisch accent. 'Pretpakket' zal
!lli r scoren bij de doelgroep, de jeugd.
ook de generatie die deze doelgroep
.h r de hoede heeft kan zich er volop mee
31 aken.
directeur van het Ensemble, Roel
21 intholt, koos voor de opening van het
we programma 'The lady in red'
Wiggers op muziek van Jill Gomez. Een
jongen zit verveeld in een uitvergrote
schoolbank. Een meisje probeert zijn aan
dacht te trekken, maar hij heeft weinig inte
resse. Uiteindelijk krijgt ze toch kusjes als ze
de slagroom van een taart op haar wang
morst, maar dan hoeft het voor haar niet
meer zo. Aan het giechelen van de kinderen
valt de herkenbaarheid van het ballet af te
leiden. Dat geldt ook voor het duet uit 'Sols
a soles' van Ramon Oiler op muziek van
Michael Nyman en René Aubry. Twee kin
deren zijn alleen thuis. Ze dollen op en
rond de bank en kijken televisie. Wat daar
op is te zien blijft voor het publiek geheim,
maar bij de geluiden (Donald Duck en
spannende muziek) en met de reacties van
de dansers kan iedereen zich een voorstel
ling maken van wat er wordt uitgezonden.
Het zappen komt optimaal voor in 'Bits
en pieces' van Hans van Manen op muziek
van Mea Venema. Na een duet komt een
ensemble op dat de droom van een choreo
graaf moet zijn. Met afstandsbediening kan
hij de groep Stil zetten en in allerlei bewe
gingen manoeuvreren. De droom keert zich
evenwel tegen de choreograaf, want een
van de dansers weet aan zijn manipulaties
te ontsnappen en krijgt de afstandsbedie
ning te palcken.
'Pretpakket' bevat teveel om alles in kort
bestek te beschrijven. Er is 'Zin' van Nils
Christe op muziek van Philip Glass. Koste
lijk is 'Sans réponse', waarin twee dansers
een welles-nietes duet brengen met behulp
van plastic watervaten waarop ze drummen
(muziek Ali Farka Toure en Ry Cooder). De
afsluiter wordt gevormd door delen uit
'Dream dances' van Jiri Kyli-an op 'Folk
songs' van Luciano Berio, een ballet met
meer poëzie dan pret. Mooi, maar het was
in 'Pretpakket' voor het jeugdige publiek
wellicht beter geweest in de programma
volgorde 'Dream dances' met 'Bits and pie
ces' te verwisselen, terwille van een dave
rende uitsmijter. Hoe dan ook, Introdans
Ensemble voor de Jeugd laat kinderen (en
volwassenen) zien dat er veel valt te beleven
bij ballet.
Draken, heksen en prinsessen door elkaar
jeugdtheater
recensie paulien koopmans
Voorstelling 'Soms verdwaal ik in een
draak' door Theater Artemis Gezien:
21/9, LAKtheater, Leiden.
Deftige schoenen, heksenvoe-
ten, drakenpoten stappen ach
ter een scherm voorbij. Plotse
ling rennen de drakenpoten
achter twee meisjessandalen
aan. Met een snerpende gil ver
dwijnt het schoeisel in de lucht.
Zelf noemt Theater Artemis de
voorstelling 'Soms verdwaal ik
in een draak' een visueel hoor
spel. Maar eigenlijk werkt het
stuk op bijna alle zintuigen.
In nog geen uur tijd zet Arte-
mis een verhaal op de planken
dat een mix is van allerlei
sprookjes van Grimm. Zo is er
bijvoorbeeld het eenzame ster
renmeisje uit 'De twaalf zwa
nen' die haar twaalf betoverde
broers zoekt. En het Snijdertje
(Kleinduimpje) die in z'n eentje
twee hongerige reuzen verslaat,
Hans en Grietje die een boos
aardig heksenduo tegen het lijf
lopen, en Domoor die het le
venswater voor zijn zieke vader
probeert te vinden.
Al deze verschillende scènes
vloeien naadloos in elkaar over.
De vier acteurs maken ieder
hun eigen sprookje. En spelen
tegelijk in dat van elkaar. Daar
bij is het spel op een bijzonde
re manier vormgegeven en de
dialogen van regisseur Moniek
Merkx zijn grappig en vol dub
bele bodems. Met geluidsappa
ratuur en ingenieuze instru
mentjes bootsen de spelers bij
voorbeeld vogels na en krijgen
de reuzen een angstaanjagend
diep stemgeluid. Elk verhaal
speelt in hetzelfde grote ver-
dwaalbos. Maar het perspectief
verandert telkens. Zo is er voor
de reuzen een bos op mini-for
maat.
Het spel is vaak wreed. Arte-
mis kent geen censuur op de
sprookjes. Daarom slaan de
reuzen elkaar dood en vreet de
draak prinsessen op. Het pu
bliek griezelt vooral als vier
dappere helden de vierkoppige
draak verslaan. Als bewijs ont
vouwen ze hun witte zakdoe
ken en tonen vier bloederige
drakentongen.
Soms is het moeilijk om alle
verschillende sprookjes uit el
kaar te houden. Waar kwamen
die glazen muiltjes ook al weer
vandaan? En welke kikker was
nu die betoverde prins? Toch
stoort dat niet erg. Het gaat bij
sprookjes om een variatie op
hetzelfde thema. Artemis speelt
daarmee met herkenning en
geeft aan elk verhaal een on
verwachte wending.
uziekleraren
lan mogelijk
tie voeren
k* cht«anp
vakorganisaties uit de
stonderwijswereld gaan
r tot het voeren van actie
de werkgeversorganisatie
e|! fniet op hun looneisen
iat. Dit is zaterdag beslo-
een bijeenkomst van
Kunstenbond FNV, de
ttJ 'en de NTB. De stakings-
ien worden opengetrok-
maar over de inhoud
de acties moeten nog af-
ken moeten gemaakt,
bonden willen een sala-
irbetering van 2,5 pro-
over 1996 en een even-
structurele salarisverbe
lg voor 1997 van 3 pro-
l en een 36-urige werk-
y k. De werkgevers hebben
nu toe nul komma nul
cent geboden, aldus een
irdvoerder van de Kun-
bond.
W medewerkers van de
ekscholen en creativi-
scholen (6000 mensen)
ben de werkgeversorga-
tie VKV tot 5 oktober de
gegeven met een nieuw
te komen „dat recht
aan de eisen". De FNV-
idvoerder wees er zater-
op dat voor een andere
p kunstdocenten die in
st zijn van gemeenten
0 mensen) inmiddels wel
tweejarige CAO van in
il 5,25 procent is afgeslo-
'a Hij zei niet te begrijpen
5/ torn dat ook niet voor de
p van 6000 niet-gemeen-
mbtenaren kan gelden.
leiden Oorspronkelijk zouden ze een week eerder komen, alleen toen hadden ze opeens elders een klusje te doen. Maar zaterdagmiddag stonden ze er dan, de heren van Jiskefet.
Om in de stad van de Lullo's eerst bij de Free Record Shop en later bij Van Leest hun nieuwe cd 'Buil' te signeren. Echt storm liep het niet, al was het drukker dan normaal. Misschien
was het wel te mooi weer, daar buiten op de Haarlemmerstraat? „Ja, zo is er altijd wel wat," reageerde Herman Koch (midden) quasi-gepikeerd. „Dan heb je de begrafenis van Dia
na, dan dit weer. Wat dat betreft was het gisteren in Eindhoven leuker. Daar stond een rij van 150 man. Die wilden, met nog een kwartier te gaan in de sessie, allemaal tegelijk naar
binnen. Een compleet gekkenhuis." Op de vraag van wie hij eventueel zelf een handtekening zou willen, aarzelt Koch geen moment. John Lennon. Maar ja, dat zit er helaas ook niet
meer in." Van welke muziek houdt collega Michiel Romeyn trouwens? „Iron Maiden", klinkt het zonder aarzeling. En wat is zo aardig aan hun nieuwe liedjes-cd? „D'r staat een hele-
bull op". foto henk bouwman
EO-achtige braafheid en jeugdherbergsfeer
recensie «louis du moulin
The Kelly Family in Ahoy'. Gezien: 21/9.
Ook nog in de MECC in Maastricht op
zondag 13/12.
The Kelly Family kan op haar
wereldkaart Nederland inkleu
ren bij de voorgoed veroverde
gebieden. De Iers-Amerikaanse
muziekfamilie bracht dit week
einde tijdens vier geoliede con
certen (tweemaal zaterdag in de
Groningse Martinihal, twee
maal gisteren in Ahoy') zo'n
30.000 fans in vervoering en
mocht tussendoor nog eens een
gouden exemplaar van het
jongste album 'Almost Heaven'
in ontvangst nemen. De vanuit
Keulen opererende broers-en-
zussen-band is zodoende in ons
land net zo 'mega' als in zoveel
andere Europese landen.
Het internationale succes van
de voormalige straatmuzikan
ten is om twee redenen bijzon
der te noemen. In de eerste
plaats omdat het geheel op ei
gen kracht vanaf pa Daniels
woonboot (die ooit in Amster
dam heeft gelegen, maar alweer
jaren Keulen als vast adres
heeft) werd bewerkstelligd. Op
basis van een steeds verder rei
kende live-reputatie, met be
hulp van een zelfopgericht pla
tenlabel, een beetje a la Grateful
Dead, maar dan wel geheel
drugsvrij.
Uniek aan de Kelly's is verder
het contrast tussen hun uiterlijk
en hun muziek. Het negental
oogt als een stel middeleeuwse
vrijbuiters met hier en daar een
stevige 'glittertic' van de meest
recente jaren zeventig, maar
klinkt vrijwel voortdurend als de
EO-achtige braafheid zelve.
Want ook wanneer de veelal
door folk en country geïnspi
reerde zoetigheid wordt inge
wisseld voor het ruigere (gitaar-
)werk overheerst toch een ou
derwetse jeugdherbergsfeer.
Zoals gistermiddag in Ahoy'
werd herbevestigd, bezit de bui
tenbenige groep (dit keer als
achttal optredend) één absolute
hartenbreker: de negentienjari
ge Paddy, de superlangharige
zanger-gitarist van de recente
nummer-een-hit Fell In Love
With An Alien'. Evenals zijn ze
ven jaar oudere zus Patricia
waagde hij zich af en toe aan
een 'mondje steenkool-Neder
lands', om de dikke pret nog
verder op te voeren èn om te
wijzen op de rondgedeelde,
naar Keulen te sturen info-kaar-
ten.
Op de tribunes en in de arena
werd er weer 'als vanouds' ge
collecteerd voor het eigen aids-
fonds. Waaruit mag worden ge
concludeerd dat de Kelly's 'hun
Grote Schandaal' over het niet
afdragen van de ingezamelde
centen - naar eigen zeggen van
Duitse boulevardpers-makelij -
intussen ver achter zich hebben
gelaten.
