'Karadzic zal Den Haag zien
Ugandese kinderen vallen ten prooi aan 'godsdienaars'
Buitenland
Zes doden bij treinbotsing Londen
ïgrijpen van politie 'De tegenstellingen zijn niet onoverbrugbaar'
'as geen verrassing
lERDAG 20 SEPTEMBER 1997
AFP Agence Fra
[oord-Ierse protestanten praten mee
0U De belangrijkste protestantse partij in Noord-Ierland,
UUP, neemt dinsdag deel aan de onderhandelingen over een
ilitieke regeling voor Noord-Ierland. Dat is gisteren in kringen
nde partij vernomen. De Ulster Unionistische Partij zal tij-
nsde bijeenkomst erop aandringen dat Sinn Féin, de politieke
mgel van het verboden Ierse republikeinse leger IRA, uit het
erleg wordt gezet. De protestanten willen alleen met Sinn Féin
aten als het IRA de wapens inlevert.
rouw reageert sneller op lonkende man
|£N_» Vrouwen reageren veel sneller op lonkende mannen
n mannen respons geven op de doordringende oogopslag van
nvrouw. Vrouwen zouden reeds na 0,4 seconde een verleide-
mannelijk blik beantwoorden met een oogopslag, mannen
men daar 1,2 seconde voor. Dat blijkt uit een onderzoek naar
jiverbale communicatie van de Duitse Universiteit in Keulen,
ouwen reageren ook sneller op lichaamstaal van de man dan
dersom. Volgens professor Gary Bente komt dat omdat vrou-
flhet belangrijker vinden om te kijken en bekeken te worden.
[urkse politie getraind door Mossad'
De Israëlische geheime dienst Mossad heeft de Turkse
ilitie getraind in guemlla-oorlogvoering. Dat meldde de Turk
krant Milliyetgisteren. Tijdens een speciaal onderzoek naar il-
jale activiteiten van de speciale eenheden van de Turkse poli-
is gebleken dat veertig agenten door de Mossad zijn getraind
1994, aldus Milliyet. De Israëlische ambassade in Ankara ont-
nt het bericht, een officiële Turkse reactie bleef uit.
Indergrondse kernproef in Amerika
rington De Verenigde Staten hebben donderdag een on-
igrondse kernproef gehouden in de Nevada-woestijn. Dit
eft het ministerie van Energiezaken gisteren meegedeeld. Het
sde tweede nucleaire test sinds begin juli, toen critici zeiden
dit soort proeven Rusland en China een argument geeft om
or te gaan met volwaardige ondergrondse kernproeven. De
«explosie werd gehouden 290 meter onder de grond. Twee ge-
lijdige ontploffingen vonden plaats in een kamer die door
n zestig centimeter dikke plaat van beton en ijzer was afgeslo-
omaanslag na beschieting politicus
wa» Het hoofdkwartier van de Albanese Socialistische partij
Shkoder is getroffen door een bomexplosie, enkele uren nadat
nsocialistische parlementariër een politieke rivaal neerschoot
het parlementsgebouw in Tirana. Bij de zware explosie vielen
or zover bekend geen gewonden. De aanslag is waarschijnlijk
«reactie op het neerschieten van Azem Hajdari, lid van de op-
jsitionele Democratische partij, door de socialist Gafur Mazre-
Dinsdag waren Hajdari en Mazreku al op de vuist gegaan fij
ns een verhit parlementsdebat.
usiand maakt toeristische onderzeeër
it-Petersburg Russische militaire ingenieurs hebben een on-
rzeeër ontwikkeld voor toeristische tochten. Het gevaarte heet
dko en is gereed voor ingebruikname na ruim twee maanden
oelvaren in de Finse Golf, aldus kapitein Ivan Konik.De inge-
eurs van het bureau Roebin in Sint-Petersburg bouwden voor-
en onderzeeërs voor de marine. De bouwers wollen Sadko in
nen in de Middellandse Zee of het Caribisch Gebied.
lestraald eten is lekker en gezond'
ivt» Door een intensievere bestraling van voedingsmiddelen
het gevaar voor besmetting met salmonella en E. Coli via ei-
in, vlees en zuivelproducten vrijwel tot nul worden geredu-
trd. Dit is de conclusie van een vijfdaagse conferentie van de
field Gezondheidsorganisatie, de Voedsel- en Landbouworga-
atie van de VN en het Internationale Agentschap voor Atoom-
ergie in Genève, die gisteren werd afgesloten. Salmonella en
Coli 157 hebben de laatste jaren veel dodelijke slachtoffers
onder vooral oudere patiënten en kinderen.
onn wil betere uitleg over aanslag
NN-CAiROBonn neemt geen genoegen met de verklaring van
te voor de aanslag waarbij donderdag in Cairo negen Duit-
oeristen en hun chauffeur om het leven kwamen. Volgens
is de hoofddader een geestelijk gestoorde die niets met
isme te maken heeft. De Duitse regering noemt deze uitleg
aanfluiting. Egypte-kenners in Duitsland noemen de lezing
de geesteszieke 'een primitieve afleidingsmanoeuvre', om
alse indruk wekken dat verder alles in orde is in Egypte. De
toorde man heeft overigens in 1993 al eens vijf buitenlandse
ósten i
VS-ambassadeur voor oorlogsmisdaden David Scheffer in Den Haag
Karadzic en Mladic 'zullen Den Haag zien'. „Er is geen
uitweg. Er zijn geen deals mogelijk, geen alternatieven."
Die stellige overtuiging heeft David J. Scheffer, 'speciaal
ambassadeur' van de Verenigde Staten inzake oorlogs
misdaden. Tijdens een persbijeenkomst gisteren in Den
Haag wilde hij niet ingaan op geheime arrestatieplannen
voor vermeende oorlogsmisdadigers uit ex-Joegoslavië,
waarover deze week in de Amerikaanse pers werd gerept.
den haag gpdlaat daar geen onzekerheid over
bestaan. Iedere aangeklaagde
„We hopen dat veel verdachten moet zich zorgen maken of hij
zullen onderkennen dat het zin- rustig kan gaan slapen aldus
vol is om zichzelf aan te geven. Scheffer.
Uiteindelijk ook voor hun eigen Als adviseur van de toenmali-
veiligheid. Anders zijn ze de rest ge Amerikaanse ambassadeur
van hun leven op de vlucht. En bij de Verenigde Naties Made-
op den lange duur kunnen zij leine Albright was Scheffer
zich ook niet meer verschuilen, nauw betrokken bij de oprich
ting van oorlogstribunalen voor
Rwanda en ex-Joegoslavië. Hij
bezocht onlangs het Rwanda -
tribunaal in Tanzania, waar na
beschuldigingen van wanbeleid
en nepotisme het ergste puin
nu lijkt te zijn geruimd onder de
nieuwe hoofdaanklager Louise
Arbour. „Zij is zeer betrokken
bij de nieuwe strategie om op
collectieve processen te mikken
a la Neurenberg, waarbij de sa
menzwering tot volkenmoord
kan worden aangetoond. Onge
twijfeld zal een nieuwe golf aan
klachten volgen."
Hoewel de werkruimte van
het Ruanda-tribunaal op dit
moment volgens Scheffer nog
'onbegrijpelijk' slecht is, zitten
er in de gevangenis in Arusha
op dit moment al meer en ho
ger geplaatste verdachten vast
dan in Den Haag. Onder hen de
Karadzic van Arusha', kolonel
Bagosora, die tijdens de volken-
moord kabinetschef was op het
Ruandese ministerie van defen
sie.
In Congo heeft president Ka
bila Scheffer toegezegd dat de
VN onderzoek kan doen naar de
massamoorden die zijn ge
pleegd bij de machtsovername
in het land, maar ondertussen
wordt de onderzoekers het wer
ken nog steeds onmogelijk ge
maakt. Scheffer: „Het fiat van
Kabila is niet vertaald in de bu
reaucratische kanalen." De
stagnatie wordt veroorzaakt
doordat op vele praktische ni
veaus voor de kleinste dingen
weer apart toestemming moet
worden gevraagd en de onder
zoekers daarbij vaak tegen een
muur oplopen. Volgens Scheffer
moeten onderzoekers in situa
ties als deze vooral pragmatisch
te werk gaan en niet ten koste
van alles op complete onafhan
kelijkheid staan. „Ze moeten er
voor oppassen dat ze geen stap
pen nemen die nodeloos provo
cerend zijn. Het grootste belang
is dat ze zo snel mogelijk het
veld ingaan om de massagraven
te onderzoeken."
londen Zes mensen zijn om het leven gekomen en 163 raakten gewond (van wie dertien ernstig) toen gisteren bij Londen een sneltrein met meer dan 130 km per uur frontaal op een
goederentrein inreed. Zestien passagiers in de propvolle sneltrein zat urenlang beklemd voor reddingswerkers hen konden verlossen. De materiële schade was enorm. Ooggetuigen ver
telden dat rijtuigen in de lucht werden geworpen door de kracht van de botsing. De sneltrein was afkomstig uit Swansea in Wales en naderde het station Paddington in Londen toen ter
hoogte van de westelijke wijk Southall de goederentrein door nog onopgehelderde oorzaak het baanvak kruiste. foto epa michael crabtree
'onesische autoriteiten dwarsbomen SBSI Nieuwe Hoge Commissaris voor de Mensenrechten Mary Robinson:
ia» RONALD FRISART
—lutoriteiten hebben het de
door de regering erkende
•fganisatie SBSI de afgelo-
tijd onmogelijk gemaakt
'tweede congres in een ho-
ii Jakarta te houden. Daar-
week de bond uit naar het
de ruim 150 congresgan-
en journalisten veel te
peSBSI-hoofdkantoor in de
Tebet in de hoofdstad.
van vertegenwoordigers
tal van internationale vak-
nisaties en afgevaardigden
diverse ambassades in Ja-
waaronder de Nederland-
Onder de genodigden was
de van oorsprong Neder-
le mensenrechtenactivist
iePrincen.
jndat de SBSI principieel
tdt aan het recht op vrije
tganisatie was de bond er
aangelegen het tweede
Jes in de volle openbaar-
in Jakarta te houden. Met
IPen an de politie werd
'ernstig rekening gehou-
eerste congresdag werd
*nd met het zingen van
®esia Raya, het volkslied.
"Igens werd een toespraak
de gevangenzittende en in-
dels herkozen SBSI-leider
h'ar Pakpahan voorgele-
waarbij het 'merdeka! mer-
(vrij) door de ruimte golf-
Het bestuurslid dat de rede
droeg, kreeg de laatste zin-
tnet een door tranen ver
stem nauwelijks hoorbaar
haar lippen. De rest van de
^erd in beslag genomen
Toespraken van afgevaar
digden van vakorganisaties uit
de hele wereld die hun solidari
teit met de SBSI betuigden.
Tijdens de middagzitting ver
schenen gehelmde en van wa
penstokken voorziene agenten
bij het SBSI-kantoor. De politie
gaf opdracht de vergadering ui
terlijk om drie uur te beëindi
gen. Nadat alle buitenlandse
vakbondsmensen het kantoor
hadden verlaten, brak de in
middels tot ongeveer zeventig
manschappen opgevoerde poli
tiemacht het hek open en door
zocht het pand. Daarna werd
het ontruimd. De SBSI-leden
wilden wachten op een bus die
hen zou komen ophalen. De
politie dreigde echter alle aan
wezigen te arresteren als ze het
kantoor niet onmiddellijk zou
den verlaten.
Tijdens kleine incidenten zijn
bij de ontruiming tien vak
bondsleden gearresteerd en per
vrachtwagen afgevoerd. Politie
mensen haalden vervolgens en
kele stapels papieren uit het
kantoor. Vannacht verbleven
nog slechts twee SBSI-leden in
het kantoor om een oogje te
houden op door anderen ach
tergelaten tassen en bezittin
gen. Eén van de twee is een
zwangere vrouw. De politie
heeft een cordon om het pand
gelegd. Op straat voor het kan
toor raakte de politie tijdens de
ontruiming steeds geïrriteerder.
Van het Amerikaanse tv-station
CNN werden beeldbanden in
beslag genomen en een aantal
persfotografen moest fotorolle
tjes inleveren. In die gespannen
situatie werden de arrestaties
verricht. Het SBSI-congres
wordt vandaag voortgezet op
een geheime plaats ten zuiden
van Jakarta.
GENEVE BOB KROON
CORRESPONDENT
Mary Robinson, de nieuwe Ho
ge Commissaris voor de Men
senrechten van de Verenigde
Naties, tot voor kort presidente
van Ierland, zegt uit te zien naar
haar nieuwe missie als 'verdedi
ger en promotor van de men
senrechten in de hele wereld'
waar ze deze week aan is be
gonnen. „Over de definitie van
mensenrechten bestaan diep
gaande conflicten. Derde-We
reldlanden zien mensenrechten
als recht op ontwikkeling en
niet in de eerste plaats als be
scherming van het individu.
Maar ik denk niet dat die tegen
stelling onoverbrugbaar is en ik
zal er voor vechten alles onder
één noemer te brengen", aldus
mevrouw Robinson.
Gezien de jaarlijkse kortslui
ting in de Commissie voor de
Mensenrechten, waar landen
als China en Indonesië de Wes
terse opvattingen over mensen
rechten beschouwen als een
aantasting van hun soevereini
teit of zelfs neo-kolonialistische
manoeuvres, lijkt dit gemakke
lijker gezegd dan gedaan. Toch
ziet Mary Robinson wel degelijk
'raakvlakken'. Ze wil begrip to
nen voor de nadruk op 'collec
tieve rechten' in Derde-Wereld
landen en ziet wel degelijk ver
band tussen individuele men
senrechten en 'economische,
culturele en sociale ontwikke
ling, die wij in het Westen als
vanzelfsprekend beschouwen,
maar die andere landen nog
moeten ontberen'.
„Ik ben pas vijf dagen in
dienst, maar ik heb hier in mijn
nieuwe kantoor al gesproken
met alle regionale groeperingen
en daarbij bleek dat dit inder
daad een uiterst explosieve zaak
is", geeft zij toe. „Maar mijn
mandaat vloeit voort uit de We
reldconferentie over Mensen
rechten, die in 1994 in Wenen
besliste dat de Universele Ver
klaring van de Rechten van de
Mens ons geloofsartikel is en
blijft. Met dat in gedachten zal
ik mij inzetten voor alle slacht
offers van geweld, martelingen,
onderdrukking en discriminatie,
waar ook ter wereld
Mary Robinson lijkt niet afge
schrikt door de verlammende
bureaucratie van de Verenigde
Naties. „Wij Ieren hebben een
vechtersmentaliteit en dat zul
len ze merken ook." Tezelfder
tijd weet zij dat het hele VN-be
stel aan elkaar hangt van com
promissen. „Daarmee zal ik als
mensenrechtenmanager reke
ning moeten houden. Maar Ie
ren zijn geen machtswelluste
lingen en ik, Mary Robinson, ga
niet in een ivoren toren zitten."
Haar voorganger, de kleurloze
Ecuadoriaanse diplomaat José
Ayala Lasso, gaf de voorkeur
aan 'een kalme overredingspoli-
tiek', waardoor hij de bijnaam
'de onzichtbare man' kreeg.
Mary Robinson daarentegen is
duidelijk van plan misstanden
openlijk aan de kaak te stellen.
„De heer Lasso heeft op zijn
manier zijn best gedaan, maar
ik heb mijn eigen stijl", zegt ze
vastberaden. „Bovendien is het
mensenrechtencentrum hier
Lijfwacht Di
kan zich ongeluk
niet herinneren
PARUS CEES V
CORRESPONDENT
De enige overlevende van
het ongeluk waarbij prinses
Diana omkwam, herinnert
zich niets meer van de toe
dracht ervan. Een onder
zoeksrechter verklaarde gis
teren dat Trevor Rees-Jones,
Diana's lijfwacht, lijdt aan
(gedeeltelijk) geheugenver I
lies.
De rechters hadden hun
hoop gevestigd op Trevor
Rees-Jones, nadat hun on
derzoek meer vragen had op
geroepen dan beantwoord.
De spectaculaire verbetering j
in diens toestand maakte gis
teren een eerste ondervra
ging mogelijk, maar na een
half uur constateerden de
onderzoekers dat hun hoop
ijdel was gebleken.
Rees-Jones raakte zwaar
gewond toen de Mercedes
met daarin prinses Diana op
31 augustus te pletter sloeg
tegen een tunnelwand. Art
sen sluiten niet uit dat Rees-
Jones zich de komende
maanden sommige dingen
weer kan herinneren.
Afgelopen woensdag ont
dekten de onderzoekers dat
de Mercedes mogelijk een
blauwe Fiat Uno heeft ge
raakt alvorens te verongeluk
ken. Eerder al hadden ze de
len van het achterlicht van
een andere auto gevonden
vlak bij het wrak van de Mer
cedes. Maar inmiddels zijn
ze er in geslaagd vast te stel
len dat die stukken afkomstig
waren van een Fiat Uno. De
weg die de tunnel in loopt,
maakt vlak voor de ingang
ervan een flauwe bocht, zo
dat de snelrijdende Mercedes
wellicht de tragere Fiat Uno
niet heeft opgemerkt.
Arafat verwerpt
V compromis over
- kolonistenactie
CAIRO AFP-ANP-Rtr
De Palestijnse leider Yasser
Arafat heeft gisteren in Cairo
het Israëlische compromis over
een omstreden woning in Oost-
Jeruzalem verworpen. Eerder
hadden Palestijnse woordvoer
ders al aangekondigd met de
'oplossing' van Netanyahu geen
genoegen te nemen.
Netanyahu maakte donder
dagavond een afspraak met een
groep joodse kolonisten die
zondag een woning in de Pales
tijnse wijk Ras al-Amoud be
trokken. Deze 'kraker-kolonis
ten' ontruimden daarom het
pand en in hun plaats zijn er or
thodoxe studenten ingetrokken,
officieel om voor het onder
houd zorgen. Netanyahu erken
de in zijn compromis wel
meteen het recht van de ortho
dox-joodse kolonisten om in de
wijk te wonen.
De Verenigde Staten toonden
zich tevreden over het compro
mis.
volledig geherstructureerd bij
de hervormingen van de nieu
we secretaris-generaal, Kofi An-
Geldgebrek blijft evenwel een
onopgelost probleem en de
nieuwe Hoge Commissaris gaat
daarom komende week naar
New York, om duidelijk te ma
ken dat 'hooggespannen ver
wachtingen onvervulbaar zullen
blijven als ik niet de middelen
krijg om ze waar te maken'.
„We kunnen niet alleen leven
van bijdragen van een dozijn
landen, zoals Engeland, Neder
land en de Scandinavische lan
den. Ik wil hierover ook praten
met Madeleine Albright (de
Amerikaanse minister van Bui
tenlandse Zaken - red.) en an
dere leiders bij de Algemene
Vergadering in New York."
Noodtoestand in
Maleisië wegens
luchtvervuiling
KUALA LUMPUR AP
De regering van Maleisië heeft
gisteren in Sarawak, op het ei
land Borneo, de noodtoestand
uitgeroepen, omdat de lucht
vervuiling waar het land al een
week mee kampt in die regio
gevaarlijke concentraties heeft
bereikt. In het gebied wonen 1,9
miljoen mensen.
De smog in Maleisië en buur
land Singapore is een gevolg
van de honderden bosbranden
in Indonesië. Eerder deze week
heeft de Indonesische president
Suharto de buurlanden al zijn
verontschuldigingen aangebo
den voor de enorme overlast die
de branden hebben veroor
zaakt.
NAIROBIFRANS VAN DEN HOUDT
CORRESPONDENT
In de naam van de Heer sleuren ze 13-
jarige schoolmeisjes uit hun klaslokaal,
dwingen hen honderden kilometers
door het oerwoud te lopen om hen uit
eindelijk jarenlang als seks-slavinne-
tjes te misbruiken. Het zijn de rebellen
van het Ugandese Verzetsleger van de
Heer {Lord's Resistance Army, LRA),
die, zo hebben de mensenrechtenor
ganisaties Amnesty International en
Africa Rights deze week bekend ge
maakt, de afgelopen drie jaar zeker
achtduizend meisjes en jongens ont
voerd, mishandeld en misbruikt.
Het noorden van Uganda is ondanks
de positieve ontwikkelingen in de rest
van het land, nog altijd een slagveld.
Vanuit hun bases in Zuid-Sudan lan
ceren rebellen in de districten Kitgum
en Gulu al jaren bloedige aanvallen op
burgers die hoofdzakelijk tot dezelfde
stam als zijzelf behoren, de Acholi. Re
den: de stam moet worden gezuiverd
en vervangen worden door een nieu
we, betere generatie. Huizen worden
geplunderd, hele dorpen platgebrand,
mensen op brute wijze afgeslacht en
opmerkelijk veel kinderen ontvoerd.
„Kinderen tussen de 13 en 16 jaar wor
den uit school gehaald, van hun bed
gelicht of gewoon langs de weg opge
pikt", meldt een medewerker van Am
nesty. „De kinderen vallen ten prooi
aan extreme brutaliteiten. Ze worden
gemarteld en gedood, als slaven inge
zet en seksueel mishandeld of in het
geval van de jongens, als soldaten op
geleid en naar hun dorpen terugge
stuurd om soms eigen familieleden te
vermoorden."
Om te voorkomen dat ze vroegtijdig de
benen nemen, worden nieuw ontvoer
de jongeren blootgesteld aan allerlei
gruwelijke initiatie-riten en wordt hen
angst ingeboezemd. De 15-jarige Jane
Okello vertelt: „We moesten in een
kring zitten en in het midden werd een
van ons, een meisje uit mijn klas, af
geranseld met een geweer. Overal
stroomde bloed. Pas toen ze niet meer
bewoog, hielden de LRA-soldaten op.
Het enige wat ze tegen ons zeiden was:
jullie zijn gewaarschuwd."
Ondanks dergelijke intimidatiepraktij
ken hebben honderden kinderen de
LRA-kampen weten te ontvluchten.
Een aantal van hen bevindt zich nu in
rehabilitatiecentra in Noord-Uganda,
waar ze kunnen bijkomen van de ver
schrikkingen die ze hebben meege
maakt. Ze worden hier door deskundi
gen opgevangen en psychologisch be
geleid om de opgelopen trauma's be
ter te kunnen verwerken.
In een reactie op de rapporten van de
mensenrechtenorganisaties liet een
LRA-medewerker weten dat zijn orga
nisatie 'er absoluut geen beleid op na
houdt dat het ontvoeren van kinderen
nastreeft'. Volgens hem zit het zo:
„Toen Museveni (de president van
Uganda) een oorlog tegen de bevol
king in het noorden van het land ont
ketende, ontstonden grote groepen in
de steek gelaten en van hun ouders
beroofde kinderen. Het LRA voelde
zich verplicht zich over deze kinderen
te ontfermen. Dat we ook wel eens met
een groep schoolmeisjes de grens met
Sudan zijn overgegaan, komt vanwege
beschietingen die op dat moment
plaatshadden. Wij meenden dat we
hen tegen de kogels moesten bescher
men."
Weinig of geen hout snijdende verkla
ringen van een organisatie die, sinds
zij in 1988 actief werd, de buitenwereld
heeft getoond er geen enkele politieke
of maatschappelijke filosofie op na te
houden en bruut en zinloos geweld
nimmer uit de weg te gaan. Het enige
wat de beweging drijft, is de aan het
brein van LRA-leider Joseph Kony ont
sproten gedachte dat hij in direct con
tact staat met de Heilige Geest, die
hem influistert wat hij moet doen en
hoe hij en zijn gevolg moeten leven.
En dat alles gebaseerd op de bijbelse
Tien Geboden.
Omdat Kony steeds met wapens,
munitie, mankracht en voedsel ge
steund is door het militaire bewind in
Sudan en vrijelijk vanaf Sudanees
grondgebied heeft kunnen opereren, is
de Ugandese regering er nimmer in
geslaagd het LRA uit te schakelen.
Maar het tij lijkt te keren. De Ugandese
pers meldde begin deze week dat Kony
door de autoriteiten Sudan was uitge
gooid en nu Kenya probeert binnen te
komen.
