'Verzoening is geen gladstrijken'
Museum in eeuwenoude boerderij
Kerk Samenleving
Snepvangers vvor
pastor in Hillegon
Gereformeerde theolooj
K.A. Schippers overledi
ARC: - IN
ZATERDAG 20 SEPTEMBER 1997
REDACTIE DICK VAN DER PLAS, 07'
Theoloog brengt psychotherapeuten en pastores tot elkaar
Geestelijke gezondheidszorg heet het
vakgebied. Psychologen en pastores werken er
beiden in. Lang bestond er tussen hen een
waterscheiding. Jan Bodisco Massink uit Weesp
hielp de afgelopen tien jaar mee een bruggetje
te slaan dat gaandeweg een steviger fundering
krijgt. „Een mens steekt ingewikkeld in elkaar.
Hij leeft tegelijkertijd in verschillende
werkelijkheden: de pastorale werkelijkheid, de
psychische werkelijkheid en bijvoorbeeld ook
de juridische werkelijkheid. Daar zul je
rekening mee moeten houden." De 54-jarige
hervormde theoloog, predikant en psycho
analyticus waarschuwt zijn medechristenen
ervoor niet te snel louter verzoening en
vergeving na te streven.
Uit zijn opleiding voor theo
loog herinnert hij zich het ta
boe op psychologische invals
hoeken. Geloven mocht vooral
niet vanuit menselijke projec
tie. Dat zou het raamwerk van
leerstelligheden maar aan het
wankelen brengen. In zijn late
re werkkring bij de Riagg stuitte
jan Bodisco Massink op niet
minder huiver als pastorale be
grippen zoals verzoening, ver
geving en bekering de kop op
staken. Daar stak immers een
moraliserend mechanisme
achter, en waren in de psychia
trie niet voorbeelden te over
van traumatische ervaringen
van christelijke cliënten? Voor
oordelen over en weer, weet
drs. Bodisco Massink.
In pastoraat en psychotherapie
mag het taalgebruik dan ver
schillen, beide hebben mensen
die worstelen met levensvragen
als doelgroep. Doel is hen in
zicht en wijsheid te verschaffen
waarmee ze een stap verder
kunnen, stelt hij vast. Wat pas
toraat en psychotherapie van
elkaar kunnen leren is, dat ze
het beeld van de mens voor de
ze mensen completer kunnen
krijgen.
Massink: „De psychotherapie
kijkt veelal waardenvrij naar de
mens, los van zingevingsvragen
over goed en kwaad
die vaak op de achtergrond een
rol spelen. Die dimensies ko
men in pastorale gesprekken
juist wel aan bod. Door ze mee
te laten wegen kan een beter
beeld van de cliënt ontstaan."
Omgekeerd, vindt hij, kunnen
kerkelijke hulpverleners leren
dat ze in pastorale gesprekken
niet direct moet grijpen naar de
meetlat van christelijke waar
den en normen. Zo n houding
gaat makkelijk voorbij aan een
serieus nemen van persoonlijke
problemen. Het is volgens hem
precies de bottleneck tussen
enerzijds de psychologie die de
mens als uitgangspunt neemt
en de theologie die koerst op
het goddelijke kompas van be
kering, vergeving en verzoe
ning waaraan de zondige gelo
vige zich heeft te onderwerpen.
In zijn werk bij de Riagg
(Regionale Instelling voor Am
bulante Geestelijke Gezond
heidszorg) in Amsterdam past
hij zowel pastorale als psycho
therapeutische inzichten toe.
Regelmatig stuit hij, dan weer
bij collega's uit het ene dan
weer uit het andere kamp, op
vragen.
De traditionele waterscheiding
mag anno 1997 wel zijn door
broken, van een algehele op
heffing is nog geen sprake. Bo
disco Massink blikt terug in de
historie. Anders dan men zou
vermoeden heeft godsdienstig
Nederland wel degelijk aan de
wieg gestaan van de geestelijke
gezondheidszorg. Door profes
sionalisering en overheidsfi
nanciering raakte de levensbe
schouwelijke achtergrond van
de hulp er vrijwel geheel uit
weg gefilterd. Dat was in de ja
ren tachtig voor mensen uit
rechts-orthodoxe kerken aan
leiding om met een eigen vari
ant, de Gliagg te beginnen. Die
afkorting staat voor Gerefor
meerde Landelijke Instelling
voor Ambulante Geestelijke
Gezondheidszorg. De oprich
ting ervan werkte als een steen
in de ogenschijnlijk rimpelloze
vijver van de algemeen geori-
enteerde geestelijke gezond
heidzorg.
Bodisco Massink haakte daar
op in door bij de Riagg's aan
dacht te vragen voor levensbe
schouwelijke achtergronden
van cliënten. Anderzijds beij
vert hij zich om pastores meer
oog te laten krijgen voor de
psychologische kanten van hun
werk. In diverse regio's zijn in
middels over en weer contac
ten ontstaan. De meeste
Riagg's hebben medewerkers
met een levensbeschouwelijke
aantekening. Los daarvan be
speurt Bodisco Massink dat
een nieuwe generatie psycho
therapeuten open staat voor en
geïnteresseerd is in een levens
beschouwelijke invalshoek als
Zen-Boeddhisme, yoga en uni
versele spiritualiteit.
Verzoening,' meent de her
vormde theoloog en psycho
therapeut, 'wordt in de kerk
vaak gemakkelijk gehanteerd
als een soort mantel der liefde
die spanningen moet toedek
ken. Maar soms moet je het
onverzoenlijke ook durven ac
cepteren. Bijvoorbeeld dat ie
mand die op afschuwelijke wij
ze het slachtoffer is geworden
van seksueel geweld, het recht
heeft om iemand tot in lengte
van dagen te blijven haten. Dat
moet je als hulpverlener niet
willen uitpoetsen. Eerst door
acceptatie ontstaat er ruimte
voor de ander om bij zich zelf
krachten op te wekken om ver
der te kunnen. En zie je dat er
onverwacht en als door een
wonder toch nieuwe openin
gen ontstaan."
Bodisco Massink hoedt zich er
voor daaraan meteen de wer
king van Gods geest toe te
schrijven. Hij doet in zijn prak
tijk ervaringen op waarin bij
zijn gesprekspartners opeens
een wereld open gaat en zij
hun situatie helder voor ogen
krijgen. Hij noemt het vaak
ontroerende gesprekken maar
ze zijn niet exclusief pastoraal,
zegt hij.
Zijn collega-psychotherapeu
ten doen soortgelijke ervarin
gen zeker niet minder op.
„Vaak is het niet meer dan het
gebruik van een methode maar
in christelijke kring klinken al
snel termen als halleluja, ver
horing en bekering. Ik heb die
momenten leren relativeren
omdat ze daarvoor te kortston
dig en vrij oppervlakkig zijn."
Dekenale herindeling breekpunt
LISSE/HILLEGOM MONIQUE WITTEMAN
Na deken J. Straathof verlaat
kerkelijk opbouwwerker Ton
Snepvangers het dekenaat Bol
lenstreek. Ook hij kan zich niet
vinden in de voorgenomen de
kenale herindeling, waarbij de
dekenaten Bollenstreek en Lei
den worden samengevoegd.
Snepvangers wil contact met de
mensen. En dat wordt bij zo'n
grootschalig dekenaat erg moei
lijk, zo denkt hij. Het nieuw te
vormen dekenaat gaat in totaal
30 parochies omvatten, terwijl
het huidige dekenaat Bollen
streek 'slechts' uit 14 parochies
bestaat. Snepvangers heeft zijn
ontslag aangevraagd en wordt
per 1 oktober pastor in de H. Jo
zefkerk en de H. Martinuskerk
in Hillegom.
„Niemand binnen ons deke
naat is blij met de fusieplannen
van het bisdom", zegt Snepvan
gers. „Wij wilden best meewer
ken, maar wel op een rustige
manier. Niet haasten, maar een
gewenningsperiode inlassen.
Dan heb je een grote kans dat
de beide dekenaten heel soepel
in elkaar vloeien." Snepvangers
kon zich in ieder geval niet vin
den in een snelle samenvoe
ging. „En als kerkelijk opbouw
werker moet je juist dit soort
processen begeleiden. Dat
werkt dus niet en ik heb m'n
consequenties getrokken.
Het vreemde aan de houding
van het bisdom is, dat het nu
een snel traject wil afleggen, ter
wijl bij samenvoeging van paro
chies altijd de geleidelijke weg
bewandeld wordt, vindt Snep
vangers. Hij kan het maar moei
lijk begrijpen. De verhi n
met Leiden is er niet b<
geworden, denkt hij. „D
altijd goed. Nu heeft hetl If
gevraagd aan de beide d p
ten om een voordracht t a
voor één deken. Leiden
eerst een projectgroep in
alvorens de voordracht u g
en de Bollenstreek wil;
projectgroep een name ji
maken. Het wordt op <J f
gedreven door het bisdo si
moet allemaal veel
Waarom niet gewoon j rt
kaar rond de tafel zin n
overleggen? Nu hebben e
bemiddeling aangevraag a
de dekensbenoeming. 1
ogen was dat niet eens ei
geweest, als er maar een i
fusie voorbereid kon won n
Snepvangers vindt he j
mer dat hij het dekenat k
verlaten. Elf jaar heeft li
ingezet, de eerste zeven j
volwassenencatecheet,
laatste vier als kerkel| »r
bouwwerker. Dat deken ia
hof al weg is, ziet hij j
groot verlies. „Het doetp k
je heel veel energie stt
zo'n dekenale herindeling
de vermoeidheid slaat
toe."
Snepvangers gaat - zcia
het zelf noemt - dichten
basis toe, in Hillegom
met de M. Jagerman
Bladowski gaat hij het pa
team vormen. Hoe zijn u
precies uit gaan zien, m
nog niet. „Behalve dati
ken midden in een sam
kingsproces zitten, waai
ook ruimte is voor y
wing."
KAMPEN ANP
De gereformeerde theoloog
prof. drs. K.A. Schippers is op
72-jarige leeftijd overleden. Hij
was van 1980 tot 1989 hoogle
raar praktische theologie aan de
Theologische Universiteit in
Kampen. Hij heeft vooral naam
gemaakt met publicaties over
geloofsonderricht en stadspas-
toraat. Na als predikant in ach
tereenvolgens Sibculo en Er-
melo te hebben gewerkt, was
Schippers van 1956 tot IS
cent aan de theologische ki
ding in het toenmalige! f
Guinea.
In 1961 werd hij directe li
de Nederlandse Gerefon ie
Jeugdraad. Schippers sta
der aan de wieg van h s
techetisch Centrum van pi
reformeerde Kerken,
hij in 1974 de leiding kre
1971 tot zijn emeritaat i ia
aan de Theologische Ui o
teit verbonden.
vLeidsch Dasblad
ANNO 1897
Maandag 20 September
ADVERTENTIE Specialiteit in Uitzetten. Grootst assorti
ment gemaakte Witte Goederen, als: Nacht- en Daghemden,
Pantalons, Molton Piké, Rokken, Ondertailles, enz. Zijden,
Moiré, Laken en Flanellen Rokken, ook in extra wijdten, voor
radig, in verschillende nuances. Voor Bébés een uitgezochte
keuze Douillettes, Kapers, Capelines, Robes Brodes, Schort
jes en vele kleine artikelen, uitnemend geschikt voor Ca-
deaux in de Luiermand. Firma Gez. de Grijs, Botermarkt 24.
LEIDEN In het perceel, waarin vroeger de ijzerzaak van de
heeren Gebroeders Kruyt was gevestigd, aan den Nieuwen
Rijn, bij de Hooigracht, die kort daarbij een ander perceel
hebben betrokken, is thans gevestigd een zaak in garen,
band, sajetten en mode artikelen, welke inderdaad zeer uit
gebreid kan genoemd worden. De beschikbare ruimte gaf
daartoe dan ook wel gelegenheid. De firma Martens, welke el
ders reeds drie zaken heeft, heeft bij de verandering van het
perceel bovendien blijkbaar geen kosten ontzien, want alles
ziet er frisch en degelijk uit; ook de verlichting is er bijzonder
helder.
OUDE-WETERING Door de Rijks-politie alhier zijn op de
vroonwateren nabij Oude-Wetering en Kaag een drietal lieden
op heeterdaad betrapt geworden, wegens baggeren zonder
consent van Rijnland of der gemeente Leiden.
ANN01972
woensdag 20 september
LEIDEN Twee Leidse bedrijven, de Conservenfabriek "De
Sleutels" aan de Morsweg ruim honderd jaar in Leiden ge
vestigd en "De Landbouw" aan de Rijnsburgersingel zul
len uit Leiden verdwijnen. "De Sleutels" gaan het bedrijf per
1 januari overplaatsen naar de vestiging in Helden-Pannin-
gen (Limburg), terwijl "De Landbouw" binnen een tijdsbe
stek van twee jaar overgaat naar het moederbedrijf Menken in
Wassenaar. Bij de melkinrichting (89 personeelsleden) zul
len er geen ontslagen vallen aangezien het in de bedoeling
ligt dat het personeel in het bedrijf te Wassenaar wordt on
dergebracht. Voor het fabriekspersoneel (54 man) van "De
Sleutels" het kantoor en de verkoopafdeling blijven in Lei
den liggen de zaken anders. Hen wordt de mogelijkheid op
vervangende werkgelegenheid in Helden-Panningen gebo
den, terwijl ook voor woonruimte zal worden gezorgd. Indien
hiervan geen gebruik wordt gemaakt zal ontslag moeten vol
gen. Tijdens een gisteravond gehouden vergadering heeft het
personeel fel protest aangetekend tegen deze gang van za
ken.
LEIDEN Leiden'is een wel bruin maar niet oud café rijker.
Ben Walekamp opende gisteren aan de Nieuwstraat zijn café
sociëteit "De Twee Spieghels" en het was bij die opening zo
verschrikkelijk druk dat een nadere beschrijving van het inte
rieur hier moet ontbreken. Er zijn wel schaakborden en de
borrel smaakt er best.
NOORDWUK KEES V
Het Genootschap Oud-Noord-
wijk kreeg in de zomer van 1963
een ruim vierhonderd jaar oude
binnenduinse boerenwoning in
de schoot geworpen. Al geruime
tijd was het bestuur van het ge
nootschap op zoek naar een
ruimte om de waardevolle cul
tuurgoederen uit het vroegere
'Noortich' in onder te brengen.
Het bestuur kreeg een tip dat
Jan Barnhoorn Jzn. van de boer
derij aan het Jan Kroonsplein
was overleden en dat het pand
te huur stond.
Na een telefoontje met de ver
huurder beschikte het genoot
schap over een prima ruimte
die kon worden ingericht als
museum. Al was dat niet zo
simpel. De boerderij was flink
vervallen en een restauratie was
noodzakelijk. Maar het zou nog
jaren duren voordat de aanne
mer aan het werk kon.
Het pand aan het Jan Kroons
plein was een boerderij van het
zogenoemde versmalde Zuid-
Hollandse type, waar het
Noordwijks verleden een prach
tige plaats zou krijgen. De wo
ning had een kleine voorkamer
- compleet met bedsteden - een
te verwarmen achterkamer of
'binhuis', eveneens voorzien
van bedsteden en een met een
tongewelf gedekte kelder onder
de slaapgelegenheden. Deze
kelder kwam uit op een ruimte,
die als paardenstal werd ge
bruikt. Daarachter een koestal.
Het geheel was overdekt met
ruime zolders.
Na vele jaren te hebben ge
huurd, werd het genootschap in
de jaren tachtig eigenaar van de
boerderij. In het verleden was al
wel gepoogd om het pand aan
te kopen, maar de vraagprijs
was veel te hoog. In 1985 viel
het besluit om het recent ver
worden eigendom op te knap
pen. „Onder het motto 'Een ton
voor het GON' werd honderd
duizend gulden bijeengebracht.
Ook kwam een flinke bijdrage
van Monumentenzorg. Een jaar
later kon de restauratie worden
uitgevoerd. Ook veel leden van
het genootschap hebben tijdens
de werkzaamheden geholpen,
zodat de kosten konden worden
beperktvertelt museummede
werkster Conny Eichelsheim.
De totale kosten bedroegen
600.000 gulden. Het pand kreeg
in plaats van het zogenoemde
Mansardedak een origineel
puntdak. Ook de gevel werd in
grijpend veranderd, zoals uit de
foto's wel blijkt.
In de boerderij wordt aandacht
geschonken aan de Noordwijk-
se visserij, oud speelgoed,
Noordwijks keramiek, schilde
rijen, het boerenbedrijf en de
kruidenteelt. Het museum trekt
jaarlijks zo'n 2500 tot 3000 be
zoekers. „Dit aantal wordt mede
bepaald door de jaarlijkse the
ma-expositie, die in de Blauw-
dotterzaal worden gehouden.
Blauwdotteris de scheldnaam
van de Katwijkers voor Noord-
wijk-zeërs, die een stevige neut
dronken. Sommige tentoonstel
lingen spreken meer tot de ver
beelding dan andere. Dit jaar
krijgen we meer bezoekers
doordat we langer open zijn."
Pas in 1986 werd het pand ingrijpend gerestaureerd. De boerderij kreeg
weer een puntdak en een andere gevel. foto hielco kuipers
Het museum is nog tot 19 okto
ber van dinsdag- tot en met za
terdagmiddag geopend van
14.00 tot 17.00 uur. Vanaf die
datum is het pand alleen op
donderdag geopend van 10.00
tot 12.00 en van 14.00 tot 16.00
uur.
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltstraat 82
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-5128030
DIRECTIE
8. M. Essenberg,
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
r. van Brussel (adjunct)
REDACTIE
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
J.M. Jacobs, chef red. Groot Leiden
A.J.B.M. Brandenburg, chef eindred regio
F. Blok, chef eindredactie algemeen
W F Wegman, chef red. Duin en Bollenstreek
W. Spierdijk, chef sportredactie
J. Preenen, chef binnen-, buitenland, eco
Redactie: (K
Hoofdredactie: Oi
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot
O?"
RUBRIEKSADVERTENTIES 1
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot'
07'
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging
verstrekken tot het automatisch ah
van het abonnementsgeld, c
korting per betaling.
VERZENDING PER POST
per kwartaal (NL)
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETT!
Voor mensen die moeilijk lezen, sla
ogen hebben of blind zijn (ofeens
leeshandicap hebben), is een
het regionale nieuws uit het LeidschO
geluidscassette beschikbaar. Voor info
0486-486486 (Centrum voor Gespet
Lectuur, Grave)
ZIEKEN
H U I Z
ONGEVALIENDIENST
Academisch Ziekenhuis vanaf zaterdag 13.00 t/m dinsdag 13.00 e
woensdag 13.00 t/m vrijdag 13.00, woensdag 13.00 uur (Diaconessen!»
dagelijks St.Elisabeth Ziekenhuis.
BEZOEKUREN
DIACONESSENHUIS
(tel. 071-5178178): dagelijks 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45 ui
Kraam- en zwangerenafdeling buiten de gewone bezoektijden,
bovendien van 10.30 -11.15 uur en van 19.45 - 21.00 uur
Special Care Unit: 10.30-11.00 uur, 15.00 -15.30 uur en 19 00-19 30 u
overleg met de dienstdoende verpleegkundige
Kinderafdeling 10.30-19.00 uur, na overleg met de dienstdoende verpleegt-
Jongerenafdeling 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45 uur.
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging St. Elisabeth
(tel 071-5454545) dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19 30 uur. klasself
daarnaast ook 11.15-12 00 uur
Kraamafdeling: 14 30-15.30 uur en 18.30-19 30 uur (voor vaders tot 21 0
Kinderafdeling: 14 30-19.00 uur (voor ouders de gehele dag)
Afdeling hartbewaking (CCU)en intensive care (IC) 14 00-14.30 uur en 1f
Spoedeisende hulp: dag en nacht geopend
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging Rijnoord
(tel 0172-463131) dagelijks 14.00-15 00 uur en 18.30-19 30 uur. klasse
daarnaast ook 11 15-12.00uur
Geen spoedeisende hulp meer mogelijk
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
(tel. 071-5269111): alle patiënten (behalve kinderen) 14.15-15 00 uur en IE
19.30 uur
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde 18 15-19.00 uur, 19.00-20.00 uur/Ai
Partners/echtgenoten met kinderen.)
Voorzwangeren: zaterdagen zondag van 10 00 tot 11.00 uur uitsluitend
partners/echtgenoten en eigen kinderen.)
Kinderafdelingen: voorouders van opgenomen kinderen is e
mogelijkheid in overleg met de hoofdverpleegkundige
Voor andere bezoekers gelden de volgende tijden keel-, neus- en oorheelW
neurologie: 14 15-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, oogheelkunde en heelku"*
14 15-15 00 uur en 18 30-19.00 uur.
Kinderkliniek zalen voor peuters, kleuters en grote kinderen 15 15-17.00 ut
babyzaal en boxenafdeling: volgens afspraak.
