Water, water en
nog eens water
Tuinieren
?L
'Herfst'planten zorgen nog voor kleur
Vraag en antwoord
V/AAHAHA
Uterdag
13 SEPTEMBER 1997
>lvaak zie ik in mijn omge-
igdat het planten van conife-
ofbladhoudende struiken
lukt. De leverancier krijgt
de schuld. Meestal ten on-
ite. Immers veel tuinama-
vergeten om op de juiste
met water om te gaan tij-
!S het planten. De formule
jt: water, water en nog eens
iter. Deze formule geldt trou-
_is ook voor het planten van
ijarig spul tijdens droogte. Bij
jj is dat nog nimmer mislukt,
Eder opschepperij!
ar terug naar de blad- en
jaldhouders. Die kunnen het
Jerbeste nu verplant worden,
ht eind september is een zeer
jiede tijd, daarna wordt het ris
kt en in het voorjaar zitten we
.Jeestal met veel te koude
ind. Dus nu aan de slag. De
id is nog heerlijk warm en
irhet vocht kunnen we zelf
gen.
Jteraard speelt de conditie van
feplanten ook een belangrijke
Klop ze uit de container en
k of de wortels intact zijn.
uine wortels zijn een veeg te-
l Zelf zou ik dit soort planten
it accepteren. Zitten de wor-
s verpakt in doek dan valt er
inig te kijken. Dan is het ho
rt dat het gezonde planten
ILLUSTRATIE HAN VAN DER VEN
1
A
K
L
S
N
1
E
P
2
V
E
L
A
N
A
1
K
3
A
T
N
O
N
O
1
G
4
D
B
E
A
K
E
A
N
5
D
L
R
O
M
P
E
T
6
M
K
N
E
A
S
A
P
7
P
E
A
N
U
V
K
O
8
R
S
K
L
E
O
O
P
9
B
E
O
T
W
1
L
S
10
K
D
L
E
A
T
1
N
11
S
D
L
A
O
N
V
K
12
D
O
I
V
O
A
N
R
13
K
A
U
N
1
S
T
G
14
A
P
I
N
K
G
E
T
PCAVE
OPLOSSING
ircfftAT.
eeP op elke regel de letters
g, die samen het woord vor-
n dat overeenkomt met de
ischrijving. De resterende let-
i vormen van boven naar be
ll 'en en van links naar rechts
U 'citaat.
htk 1. Vogelval; 2. ge-
3. tapkast; 4. geestelijke; 5.
)ePgoed; 6. jongen; 7. ketel-
8. kussenovertrek; 9. alco-
»che drank met vruchten;
nietig; li. terug; 12. rust-
13. mogelijkheid; 14.
«spel.
KRUISWOORDRAADSEL
torenvalk
idem-ever
ae-iet-se
r-argon-n
aar-o-alt
-rel-ido-
aan-a-els
n-aster-p
ik-ier-ho
maal-geer
ontologie
zijn. Voor alle planten, struiken
(en ook vaste planten) geldt dat
ze door en door nat moeten zijn
eer ze de grond in gaan. Daar
om zet ik ze doorgaans een
nacht in een bak of teil met wa
ter zodat ze als het ware volge
zogen zijn met vocht voordat ze
geplant worden.
Maar is de grond waarin ze te
recht komen onvoldoende nat,
dan zal deze water onttrekken
aan de pas geplante struik, met
alle gevolgen vandien. Daarom
maak ik altijd eerst een royaal
plantgat. Dat laat ik helemaal
vollopen met water. Pas als alle
water weggezakt is, gaat de
plant erin. In zeer droge tijden
laat ik het plantgat tweemaal
vollopen en weer leeg eer de
plant erin gaat. Planten in een
container worden daar uiter
aard uitgehaald. Planten die in
gepakt zijn in een lap worden
eerst in de kuil gezet en pas
daarna wordt de lap (meestal
kunstvezel, dus onverteerbaar)
er onderuit getrokken.
Daarna gaat eerst iets van de
aarde die we uit de kuil hebben
gegraven op de wortels, waarna
we opvullen met goede aange
paste grond. Compost is altijd
goed, maar als het om bijvoor
beeld rhododendron gaat, dan
moet er flink wat turf bij om de
zuurgraad betere aangepast te
maken. Trouwens, de meeste
coniferen houden ook wel van
wat turf door de compost. Is er
geen eigen compost, dan maar
potaarde of iets van dien aard.
Deze aarde wordt zo goed als
het kan tussen de wortels ge
bracht en als het plantgat tot op
10 cm vol is, wordt nog eens
flink water gebruikt. Nu om de
aarde tussen de fijne haarwor
tels te spoelen. Dat is van het al
lergrootste belang. Pas dan kan
de plant vocht en voeding op
nemen en dus verder groeien.
In een droge periode is het ver
standig om het plantgat nog
een tijdje iets open te laten, zo
dat er flink wat water in kan
zonder dat het wegloopt. Wie
bladhouders op deze wijze (en
nü) plant, kan verzekerd zijn
van een goed resultaat. Ook als
er een koude winter volgt, al zal
men tijdens de strengste kou
nog voor iets vocht en eventueel
bescherming tegen de koude
wind moeten zorgen. De plant
heeft immers nog maar weinig
nieuwe wortels kunnen maken
om te kunnen overleven.
Er verdwijnt steeds meer kleur
uit de tuin. De namen van de
planten die voor kleur zorgen
beginnen voornamelijk met
'herfst'. Laten we de herfstas-
ters, herfstanemonen, herfst-
chrysanten en de herfstsering
dus in ere houden, al kondigen
ze het naderende najaar aan.
Of we dit seizoen ook op rijke
bloei van de Hibiscus, ofte wel
de Chinese roos of Altheastruik,
kunnen rekenen staat te bezien.
Wie zulke struiken tijdens de
hittegolf in augustus van extra
water heeft voorzien, maakt een
goede kans.
Verzorg de buxus planten in
hun potten en kuipen goed.
Misschien moeten de bolvormi
ge exemplaren nog even wor
den bijgeknipt, dat kan ook nog
met de ligusterheg. Verwijder
dan gelijk de oude, vaak bruine,
takken van de klimrozen. Dra
gen ze nog bladeren, dan zit er
nog leven in.
De boerenpioen kan wel een
jaar of tien op dezelfde plek blij
ven staan, bij goede bemesting.
Maakt de plant minder bloe
men, dan wordt het tijd haar te
verplanten. Spit de boerenpioen
uit de grond en neem een aan
tal van de buitenste delen om
die elders uit te zetten in goede
met koemest bemeste grond.
Op die planten moeten een stuk
Je hebt toch wel enthousiaste
lingen onder de plantenliefheb
bers. Zelf zou ik nooit op het
idee gekomen zijn die leuke ro
de peperbesjes te zaaien. Me
vrouw Hettelingh uit Heemste
de heeft het wel gedaan. Resul
taat: 35 cm hoge peperplantjes.
Wat nu? Dat zal niet zo gemak
kelijk zijn. De peper, Piper ni
grum, is een tropische plant,
oorspronkelijk afkomstig uit In
dia, in de loop der eeuwen in
veel tropische gebieden geteeld.
Goed doorlatende grond, tem
peraturen boven 25 graden,
luchtvochtigheid 95 procent is
de eis. Deze warme weken wa
ren heerlijk voor de pepers. De
struik kan meer dan 2 meter
hoog worden en draagt na on
geveer vier jaar bessen. Het zal
vrijwel onmogelijk zijn om dit
alles in de huiskamer te berei
ken. In elk geval binnenhalen
zodra het kouder wordt en zo
warm en vochtig mogelijk
overwinteren. Meer kan ik he
laas ook niet melden. Maar leuk
blijft het: peperboompjes van
eigen teelt!
L. Karman uit Hoofddorp
schrijft dat de hop geen bellen
vormt in de tuin. Ik zou zeggen:
wees dankbaar en blij. Hop is
een tweehuizige plant, dat wil
zeggen dat er vrouwelijke plan
ten zijn (en die vormen 'bellen')
en mannelijke planten. Zelf heb
ik in alle argeloosheid eens een
vrouwelijk exemplaar laten
klimmen. Daar boet ik nog
steeds voor. Op alle denkbare
en ondenkbare plaatsen komt
er ineens een woekerend hop-
kind voor de dag. De vrouwelij
ke planten worden kennelijk
door de wind bestoven, vormen
vruchtbaar zaad dat lang zijn
kiemkracht behoudt met alle
gevolgen vandien. Overigens
aardig om te weten: hop is een
naast familielid van Cannabis.
Zouden de bellen daarom zo
goed slaapverwekkend zijn?
De Anemona japonica van An
neke van den Berge uit Oegst-
geest is ogenschijnlijk betoverd.
Eerst steeds witte bloemen, vo
rig jaar roze bloemen en nu
weer witte en roze. Toverkunst?
De Hibiscus, een van
de herfstplanten die
nog voor kleur zorgt
in de tuin.
FOTO GPD
of vijf ogen te zien zijn die enke
le centimeters onder de grond
komen. Het eerste jaar zal de
pioen nog weinig bloemen ge
ven.
Coniferen kunnen in de tweede
helft van de maand worden ge
plant. Meng speciale coniferen-
mest door de grond. Groenblij-
vende heesters als laurierkers,
hulst en zuurbes kunnen ook
nu worden geplant. Zij nemen
genoegen met gedroogde koe
mest door de grond. Allemaal
zijn ze gebaat met het toedie
nen van veel water, zodat ze
snel nieuwe (haar)wortels kun
nen maken, voordat de winter
invalt.
Neen, dit verschijnsel doet zich
vaker voor in de natuur. Een
soort terugslag naar de oor
spronkelijke kleur. Ook kan het
voorkomen dat bloemknoppen,
tijdens snelle temperatuurswis
selingen van kleur veranderen.
Dat gebeurt in de zogenaamde
gevoelige periode. Is het de be
doeling dat de bloem wit blijft,
dan alle takjes met roze weg
knippen. Nog geen garantie,
maar het valt te proberen. Zelf
ben ik in het bezit van een wit-
bonte geranium met roze bloe
men die dit jaar een takje met
groen blad en oranjerode bloe
men heeft gevormd. Als ik dat
stek, heb ik een groene gerani
ums met oranjerode bloemen.
TOMPOES
Heer Bommel en de grauwe razer
Nadat de hoogleraar zich thuis had
verbonden en verkleed, begaf hij zich
naar het oude gedeelte van de stad,
waar de Ontsporings- en Voogdijraad
kantoor hield. Daar liet hij zich aan
dienen bij de voorzitter van die raad,
ene doctor Zielknijper. ,,Der goede
dag!" sprak de geleerde, zijn zondags
hoofddeksel lichtend. „Ik kom hier
met een probleem, vereerde collega.
Het is een wetenschappelijk vraag
stuk, dat mij boven de hoed gaat."
„Ik zal u gaarne terzijde staan", zei
de heer Zielknijper glimlachend. „Als
dat tenminste binnen mijn vermo
gens is. Maar het moet al vreemd lo
pen wanneer dat niet het geval zou
zijn. Gaat u zitten en vertel maar
eens." Nu, dat deed de professor. Op
bewogen toon verhaalde hij wat hem
op Bommelstein was overkomen.
„En nu is der vraag", besloot hij, „of
dit monster een knaap is, of dezer
knaap een monster. Ik weet dit niet.
Het is niet gans mijn terrein."
„Nee", gaf doctor Zielknijper toe.
„Het lijkt me meer iets voor mij. Dit
soort gevallen komt hier dagelijks
voor, mag ik wel zeggen. Monster
vorming bij de jeugd en jeugdvor-
ming bij monsters. Maar met zacht
heid en begrip is er veel te bereiken."
„Dat is ja schoon!" riep de ander uit.
„Gaat u dan mede, hoogvereerde
heer Doctor. En sta mij toe, dat ik
toekijk hoe u dit geval aanpakt. Dat
kan mij van pas komen, wanneer ik
der schrikkeiijker sneeuwman ga
vangen." „Met genoegen", sprak de
ander. En na deze afspraak begaven
beide heren zich naar buiten waar de
auto wachtte.
H
T
W
E
R
DOOR JAN VISSER
Het is onbestendig weer dit weekeinde. Oorzaak is een
actieve depressie op het noordelijk deel van de Noord
zee. Het lagedrukgebied zet vooral vandaag de bloeme
tjes byiten. Langs de kust waait het krachtig tot hard uit
het zuidwesten en mogelijk komt IJmuiden even op
windkracht 8. Verder vallen er enkele buien die met on
weer en zware windstoten vergezeld kunnen gaan. Tus
sen de buien door is er best wel ruimte voor zonneschijn
maar het kwik krijgt het er niet warm van. De tempera
turen bereiken namelijk geen hogere waarden dan 15-
16 graden.
Dat het kwik een veer moet laten, heeft te maken met
het feit dat de lucht die naar ons land stroomt van origi
ne uit de poolstreken afkomstig is. Gistermiddag was
het op een stormachtig IJsland maar 2 tot 5 graden.
Hoewel deze luchtmassa's op hun lange weg over warm
zeewater worden aangewarmd, blijven de oorspronkelij
ke eigenschappen in de hogere luchtlagen goed be
waard. Met zeewater van rond 20 graden en temperatu
ren op 5 kilometer hoogte tot -25 graden is het verticale
temperatuurverschil evenwel zo groot dat de buien met
onweer, hagel en (zware) windstoten vergezeld kunnen
gaan.
Ook morgen zijn er nog enkele buien, maar het wordt
wel iets minder onstuimig en het kwik komt uit op 17
graden. Na het weekeinde lonkt een nazomers perspec
tief. Tussen een krachtig hogedrukgebied boven het
midden van Europa en de voormalige orkaan Erika op
het midden van de oceaan ontwikkelt zich een zuidelij
ke luchtstroming. Daarin lopen de temperaturen halver
wege volgende week op tot 20 graden of iets hoger. Ver
der blijft het droog en laat de zon zich geregeld zien.
Gisteren was het winderig (aan zee kracht 7) maar vie
len de maxima bepaald niet tegen. Het werd zo'n 19
graden. Tijdens de avonduren bereikten regen- en on
weersbuien ons land.
u
R
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
Overwegend bewolkt en op
flink wat plaatsen (buiige)
regen. Middagtempera-
tuur meest tussen 12 en
17 graden.
Zweden:
Veel bewolking en perio
den met regen. Vooral in
het zuiden mogelijk flink
wat neerslag en veel wind.
Middagtemperatuur uit
eenlopend van 12 graden
in het noorden tot rond 16
zuid van de grote meren.
Denemarken:
Nat en flink wat wind.
Maxima rond 15 graden.
Engeland, Schotland,
Wales en ledand:
Zaterdag onbestendig
weer met fiks wat buien en
in Schotland mogelijk
storm In Engeland meest
droog en geregeld zon.
Zondag op meer plaatsen opklaringen
en minder wind. Maxima meest tussen
13 en 17 graden.
België en Luxemburg:
Vooral zaterdag enkele buien, misschien
met onweer. Zondag droger en geregeld
zon. Middagtemperatuur rond 16 gra
den, maar tijdens buien lager.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Zaterdag flink wat wolkenvelden en
vooral in het oosten nog stevige regen
of onweersbuien. Zondag meest droog
en meer zon. Middagtemperatuur meest
tussen 16 en 22 graden
Portugal:
Zaterdag bewolking en met name in het
zuiden kans op buiige regen, soms met
onweer. Zondag op de meeste plaatsen
droog en wat meer zon. Middagtempera
tuur 25 graden of wat hoger
Madeira:
Wolkenvelden en kans op regen Zondag
wat meer zon en waarschijnlijk droog
Middagtemperatuur rond 23 graden
Spanje:
Zaterdag in het zuidoosten droog en ge
regeld zon, elders wolkenvelden en
soms buiige regen en onweer. Zondag
ook in het zuidoosten minder mooi weer,
in het noordwesten weer droog. Middag
temperatuur uiteenlopend van 20 gra
den aan de Golf van Biskaie tot ongeveer
30 in het binnenland
Canarische Eilanden:
Eerst wolkenvelden en misschien een
bui. Zondag geregeld zon. Middagtem
peratuur omstreeks 27 graden.
Marokko:
Westkust: in het noorden toenemende
kans op buiige regen. In het zuiden
droog en flink wat zon. Middagtempera
tuur vlak aan zee ongeveer 28 graden.
Tunesië:
Perioden met zon en bijna overal droog.
Middagtemperatuur aan zee tegen de
30 graden
Zuid-Frankrijk:
Zaterdag flink wat bewolking en vooral
in het oosten enkele stevige regen- of
onweersbuien. Zondag bijna overal
droog en meer zon. Aanwakkerende
Mistral Maxima dalend tot waarden tus
sen 20 en 25 graden
Mallorca en Ibiza:
Zaterdag zonnige perioden, zondag
meer bewolking en kans op buiige regen
en op onweer. Middagtemperatuur za
terdag nog 30 graden, zondag 26.
Italië:
Vooral in de noordelijke helft kans op
enkele stevige regen- of onweersbuien
In het zuiden de meeste zon. Middag
temperatuur rond 28 graden
Corsica en Sardinië:
Naast zon van tijd tot tijd ook wolkenvel
den en voorlopig een kleine kans op een
(onweers)bui. Aan de westkust enige tijd
flink wat wind. Middagtemperatuu r za
terdag rond 30 graden, zondag lager.
Malta:
Geregeld zon en waarschijnlijk droog.
Middagtemperatuur omstreeks 30 gra
Griekenland en Kreta:
Tamelijk zonnig. Aan de westkust van
Griekenland wat meer kans op wolken
velden. Middagtemperatuur 25 tot 30
graden.
Turkije en Cyprus:
Vrij zonnig en droog. Middagtempera
tuur meest tussen 25 en 30 graden.
Duitsland:
Zaterdag flink wat bewolking en enkele
regen- of onweersbuien. Zondag in het
midden en zuiden wat meer zon en op
de meeste plaatsen droog. Daling van
temperatuur, met op zondag maxima
tussen 14 en 18 graden.
Zwitserland:
Zaterdag enkele stevige regen- of on
weersbuien. Zondag droger en wat meer
zon. Middagtemperatuur dalend tot
rond 21 graden op zondag.
Oostenrijk:
Zaterdag in het zuidoosten misschien
nog wat zon. Daarna bewolkt en enkele
regen- of onweersbuien Zaterdag nog
tamelijk warm. zondag maxima dalend
tot ongeveer 21 graden
Polen:
Zaterdag vanuit het westen buiige re
gen, misschien met onweer. Ook zondag
blijft het niet overal droog, maar er is
ook zon. Langs de kust flink wat wind.
Middagtemperatuur zaterdag omstreeks
23 graden, zondag rond 18 graden.
Tsjechië en Slowakije:
Zaterdag in Slowakije eerst nog wat zor
verder bewolkt en kans op regen en or
weer. Zondag op veel plaatsen droog e
soms zon. Middagtemperatuur zaterdag
van 23 graden in het westen van Tsje-
chie tot 27 in het oosten van Slowakije;
zondag maxima rond 20 graden
Hongarije:
Zaterdag eerst nog zonnige momenten.
Daarna toenemende kans op regen en
onweer. Middagtemperatuur eerst ruim
boven de 25 graden, zondag minder
ZONDAG 14 SEPTEMBER 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 07.14 Zon onder 19.56
Maan op 18.43 Maan onder03.51
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 02.05 - 14.35 01.38 - 14.08
Laag 10.25 22.45 10.06 22.26
MAANDAG 15 SEPTEMBER 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 0 .15 Zon onder 19 64
Maan op 19.17 Maan onder05.11
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 03.00 - 15.27 02.33 - 15.00
Laag 11.15 23.35 10.56 - 23.16
Weerrapporten 12 september 20 uur:
station weer wind temp i
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Barcelona
Berlijn
Dublin
Frankfurt
Klagenfurt onbe
Kopenhagen hall
Las Palmas onbe
Lissabon licht
lueemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
20 12 0.6
20 13
20 13
20
0.1
19 14
20 15 70
19 14 0 3
20 16 0 3
19 15
16 8
28 19 0.0
28 20 0.0
26 13 0.0
26 9 00
20 18 0 0
19 15 02
30 21 0.0
14 8 10
24 14 0 1
28 16 0.0
16
110
licht bew
onbew.
Malta
SpM onbew
Wenen onbew
Zurich hall be
Bangkok licht b
Buenos Aires onbew
Casablanca licMtl
Johannesburg zwaar
Los Angeles half be
020 5 28 10 0 0
ono6 23 13 0.0
zzw 2 27 10 0.0
wzw9 19 14 0.2
no 5 28 22 00
w6 27 17
wsO 23 17 7 0
w6 20 13
w/w 4 19 13
zw6 32 14 00
no3 29 19 0.6
uo 2 35 18 0 0
tob 21 00
w.s 0 13 8 6,0
2/0 2 28 16 00
22w 2 26 19 00
2/w 4 17 13 210
w2w 6 19 16 00
23 27 6 00
w.s.0 29 17 0 0
12 9 0.0
26 21 0.0
17 13
22 21
32 22
27 21
31 21
half bew w/w 5
Vancouver half be
20 14 0.0
38 24 3.0
17 12 3.0
GREET BUCHNER
geeft antwoord op
al uw tuinvragen
Brieven naar:
POSTBUS 507
2003 PA HAARLEM
Hl
R
