Verkiezingen Bosnië op
nippertje veiliggesteld
Buitenland
Schotten gaan terug in de tijd
Mandela onthult standbeeld Steve Biko
Suriname wil staatsolie
verkopen aan Daewoo
Frankrijk voert eenzaam
een achterhoedegevecht
Duizenden Papoea's op
de vlucht voor droogte
oorse premier zet hoog in bij verkiezingen
Zwitserse postroof lijkt komisch nummer
:RDAC 13 SEPTEMBER 1997
den bij aanval Israël op Libanon
Zes Libanese soldaten zijn gedood en drie gewond ge-
bij Israëlische aanvallen op stellingen van het Libanese le-
ith (Israëlische gevechtshelikopters vielen met raketten posities
lanclde Ubanezen aan in het zuiden van het land. Eerder op de
laafid werd in Libanon gemeld dat Hezbollah-strijders en een
lische patrouille met elkaar in gevecht raakten in Zuid-Li-
,n. Daarbij vielen zeker zeven gewonden.
l is akkoord met cabinepersoneel
De directie van British Airways heeft met de vakbonden
^^cabinepersoneel een compromis bereikt in het slepende
hconflict, zo is gisteren in Londen gemeld. Volgens de over
komst bespaart British Airways jaarlijks 140 miljoen gulden
ie loonkosten van de stewards en stewardessen. Tot 2000 wil
fcectie jaarlijks 3,2 miljard gulden op de totale bedrijfskosten
laren. Bob Ayling, president-directeur van British Airways,
"fiat het akkoord de uitbreidingsplannen en de banengroei bij
ijchtvaartmaatschappij veilig stelt,
li
ipnald Trump zet VN in de schaduw
1 iypRK De Amerikaanse vastgoedmagnaat Donald Trump
^plannen om de Verenigde Naties letterlijk in de schaduw te
|en. Hij heeft vlak bij het hoofdkwartier van de VN een stuk
efld gekocht om er een wolkenkrabber met 69 verdiepingen te
X bouwen. Dat zijn er bijna tweemaal zo veel als het VN-ge-
tw telt. In het nieuwe gebouw komen luxe appartementen,
Jrvan het goedkoopste een miljoen dollar (ruim twee miljoen
f[en) en het duurste twaalf miljoen dollar gaat kosten. Er
ht wellicht ook een hotel in.
:lft van oogst Noord-Korea verloren
De wervelstorm Winnie en het uitblijven van regen heb-
deze zomer in Noord-Korea voor de verdere vernietiging
gewassen gezorgd. Na twee jaar van droogte, die al tot
Dtschalige hongersnood heeft geleid, brengt de landbouw dit
opnieuw onvoldoende voedsel op, hebben het Wereldvoed-
C, i( rogramma en de Voedsel- en Landbouworganisatie van de
tem inigde Naties gisteren in Rome gezegd. Nederland heeft 1,4
kar oen gulden beschikbaar gesteld voor noodhulp aan Noord-
ltsin weet waarom Russen 'zuipen'
(OUi De Russische president Boris Jeltsin heeft gisteren be-
getoond voor de drankzucht van sommige landgenoten,
de mensen goede banen zouden hebben, hoge lonen en
optimistische kijk op de toekomst, dan zouden ze geen re-
hebben om te drinken, of liever, te zuipen en in dronkelap-
te veranderen", aldus Jeltsin op de radio. Nog erger dan het
jruik is dat de Russen sloten clandestiene wodka drinken,
rdoor de staat belasting misloopt, klaagde de president.
Jlitie-actie tegen terroristen in Kenya
(Basa» De Kenyaanse politie heeft donderdagnacht een gro-
jeratie uitgevoerd tegen een organisatie die zij verdenkt van
rente terreuraanslagen tegen bewoners in Ukandaytenzui-
W 0 van de havenstad Mombassa. Bij de actie vielen acht doden:
rermeende terroristen en twee burgers. Het dodental van de
lopen twee dagen is inmiddels opgelopen tot negen. Don-
lag voerden ongeveer honderd gewapende en in het zwart
ede en met rode haarbanden uitgedoste mannen in Ukanda
aanval uit. Zij staken twintig huizen en restaurants, waaron-
;en Duitse Biergarten, in brand.
jandese rebellen doden 21 mensen
ala» Rebellen hebben donderdag 21 bewoners van een
htelingenkamp in het westen van Uganda vermoord. Dat
dde gisteren de Ugandese krant New Vision. In het kamp
lijven mensen die recentelijk op de vlucht sloegen nadat
dorpen en boerderijen door rebellen van het Verenigd De-
Tatisch Front waren aangevallen. In juni ontvluchtten zeker
DO mensen hun huizen toen de rebellen de grensplaats Bun-
'0 aanvielen.
EF
•on onderwatergeluiden is onbekend
KHOLA/iHet Zweedse leger tast nrig steeds in het duister
de herkomst van geluiden die veroorzaakt lijken te worden
[onderzeeërs, zonder dat er in een wijde omtrek onderzee-
e bekennen zijn. Dat staat in een rapport dat opperbevel-
ber Owe Wiktorin gisteren aan de regering overhandigde,
leger wordt al sinds 1984 achtervolgd door dergelijke myste-
ze geluiden. Twee jaar geleden kwamen analisten van defen-
Dt de beschamende conclusie dat sommige van de geluiden
len gemaakt door walvissen. Toch zijn er volgens het leger
steeds geluiden waarvan de herkomst niet achterhaald kan
den.
aanden in cel voor dood 110 Hutu's
h Een Rwandees militair tribunaal heeft gisteren vier offi-
in tot een gevangenisstraf van 28 maanden veroordeeld,
at ze niets hadden gedaan om te verhinderen dat soldaten
Inder hun bevel stonden in september 1995 tussen de 86 en
lutu-burgers doodschoten. De vier werden aanvankelijk
leschuldigd van moord en medeplichtigheid aan moord uit
elding voor de dood van een van hun mannen de voorgaan-
Yond. Deze aanklacht kwam later echter te vervallen omdat
lof vond dat er te weinig bewijs voor was.
j aft'r
V.
Stirling bridge Schotten vieren de verjaardag van de Slag bij Stirling Bridge, zevenhonderd jaar geleden, door het roemruchte gevecht op
nieuw in beeld te brengen. foto epa
De internationale gemeenschap is er op het nippertje in
geslaagd om de voornaamste politieke groepering van de
Bosnische Kroaten, de Kroatische Democratische Ge
meenschap (HDZ), mee te laten doen aan de gemeente
raadsverkiezingen die vandaag en morgen plaatsvinden.
nacht uiteindelijk het belangrij
kejawoord.
Bij het spoedoverleg in Za
greb waren de Kroatische presi
dent Franjo Tudjman en een
delegatie van de HDZ aanwezig.
Volgens Westendorp was Tudj
man tijdens het onderhoud zeer
'behulpzaam' bij de succesvolle
poging om de Bosnische-
Kroaten hun boycot te laten af
zweren.
zagreb-sarajevo anp-afp
Het hoofd van de delegatie van
de Organisatie voor Veiligheid
en Samenwerking in Europa
(OVSE), Robert Frowick, de spe
ciale afgezant van de internatio
nale gemeenschap, Carlos Wes
tendorp, en diens assistent Jac
ques Klein kregen na een drie
uur durend overleg met de par
tijtop van de HDZ donderdag-
De partijdelegatie bezweek
onder de verenigde druk van
Tudjman en de internationale
diplomatie, en stemde in deel te
nemen aan de verkiezingen. De
HDZ is een zusterpartij van de
gelijknamige Kroatische rege
ringspartij die door Tudjman
wordt aangevoerd.
Om tot overeenstemming te
komen met de grootste Kroati
sche partij in Bosnië, moest de
OVSE water bij de wijn doen. Zo
gaan de verkiezingen in het
centrale kiesdistrict van Mostar
niet door. De HDZ vreesde dat
zij door een overwinning van de
moslims in dit district haar
meerderheid op gemeentelijk
niveau zou verliezen.
De internationale vredes
macht SFOR heeft 40.000 mili
tairen ingezet om de gang naar
de stembus vredig te laten ver
lopen. Van belang is dat er een
vrij verkeer tussen enclaves tot
stand komt, zodat vluchtelingen
in hun plaats van herkomst
kunnen stemmen.
Door ontploffing van een
handgranaat is gisteravond in
de Bosnische stad Banja Luka
een gewonde gevallen. De ex
plosie deed zich voor bij een
voertuig van de OVSE. De pre
cieze toedracht is niet bekend.
oos-LQNDENDe Zuid-Afrikaanse
president Nelson Mandela heeft
gisteren in de havenstad Oos-
Londen een standbeeld onthuld
van de vrijheidsstrijder Steve Biko.
De onthulling had precies twintig
jaar na zijn dood in gevangen
schap plaats. Biko werd doodge
slagen tijdens verhoren door de
politie en is een van de bekendste
'martelaren' van de strijd tegen
het blanke minderheidsregime.
Hij werd 31 jaar. Vijf van de poli
tiemannen die waren betrokken
bij de verhoren waar Biko aan be
zweek, hebben voor de Waar
heids - en Verzoeningscommissie
amnestie aangevraagd.
foto reuters mike hutchings
DPA Deutsche Pre
PARAMARIBO PETER DE KNEGT
De Surinaamse overheid heeft
in het diepste geheim met het
Koreaanse Daewoo onderhan
delingen gevoerd over de priva
tisering van de Staatsolie Maat
schappij Suriname (SMS). Over
de voorgenomen verkoop van
de 'nationale trots' aan een bui
tenlands bedrijf is grote beroe
ring ontstaan in Suriname. Veel
Surinamers vinden dat de SMS
in Surinaamse handen moet
blijven. De SMS is direct na de
militaire coup in 1980 opgericht
door Desi Bouterse. Hij heeft de
SMS de afgelopen jaren inten
sief gesteund.
Nu de deal tussen de regering
en Daewoo is bekend gewor
den, wordt pas echt duidelijk
waarom de regeringspartijen
BVD en de NDP alles op alles
zette om de recente regerings
crisis te bezweren. Daewoo
wordt in Suriname vertegen
woordigd door de puissant rijke
Hindoestaan Dilip Sardjoe, een
van de grote financiers achter
de regeringspartij BVD en te
vens ondervoorzitter van de
BVD.
De regeringscoalitie waarvan
ook lie BVD deel uitmaakt,
raakte onlangs in politieke pro
blemen door een scherpe aan
val van BVD-minister Atta Mun-
gra op het regeringsbeleid.
Mungra werd door president
YVijdenbosch ontslagen en de
BVD dreigde uit de regering te
stappen. Sardjoe, die op dat
moment in Nederland verbleef,
zag daardoor de uiterst geheime
megadeal tussen Daewoo en de
regering in gevaar komen. Hij
keerde spoorslags terug naar
Suriname en wist samen met
NDP-voorzitter Desi Bouterse
de regeringscrisis te bezweren.
PARUS CEES VAN ZWEEDEN
kozen werd op een vlees-noch-
vis-beleid van 'noch privatise
ren noch nationaliseren'.
Aan een klein beetje privati
seren ontkomt de man niet,
zoals deze week bleek toen hij
bekend maakte dat twintig pro
cent van France Télécom ver
kocht zou worden - Jospin heeft
het geld nodig om de staatsfi
nanciën te saneren. Maar voor
lopig blijft de defensie-industrie
in staatshanden, wat Airbus
(een consortium van vier bedrij
ven) bijvoorbeeld belet als zelf
standig bedrijf de oorlog met
het Amerikaanse Boeing aan te
gaan.
Hoe hard Jospin bereid is op
de rem te trappen, bleek uit zijn
weigering om Air France te pri
vatiseren. Air France zou al lang
uit de lucht zijn als de onderne
ming geen miljardensteun van
vadertje staat had gekregen. Vo
rig jaar leed Air France deson
danks nog een verlies van 2,3
miljard francs. Die hulp werd
goedgekeurd door de Europese
Commissie onder het beding
dat Air France geprivatiseerd
zou worden.
De Europese Commissie was
niet de enige die privatisering
wilde, topman Blanc van Air
France wilde dat ook. Blanc, die
erin was geslaagd dat verlies in
een jaar van 2,3 miljard tot een
luizige 300 miljoen te reduce
ren, had met ontslag gedreigd
als de verkoop niet door zou
gaan. Maar niets kon Jospin
vermurwen - hij bleef tegen, en
Blanc trad af.
correspondent
Interessant nieuws kwam deze
week uit China: Communisti
sche Partij-leider Jiang Zemin
kreeg steun van de partijtop
voor de privatisering van grote
delen van de staatseconomie.
De boodschap uit Peking stond
in schril contrast met die uit
een ander land waar commu
nisten in de regering zitten,
Frankrijk. Daar had de commu
nistische minister van vervoer,
oud-spoorwegman Gayssot, zo
juist de privatisering van Air
France afgeblazen.
Frankrijks achterhoedege
vecht tegen de globalisering van
de economie blijft overal ter
wereld verbazing wekken, maar
is in feite niets nieuws - hon
derd jaar geleden verzetten de
Fransen zich tegen de indus
trialisering. Maar dat het land er
een prijs voor zal betalen, staat
vast. De staat maakt auto's,
vliegt vliegtuigen, legt telefoons
aan en verschaft hypotheken.
Meer dan de helft van het bruto
nationaal product wordt door
de staat uitgegeven, meer dan
in enig ander Europees land.
Frankrijk heeft per hoofd van de
bevolking meer ambtenaren
dan de stad Washington, zetel
van de Amerikaanse regering.
Onder de vorige regering-Jup-
pé was schoorvoetend een be
gin gemaakt met de verkoop
van het tafelzilver, maar die
werd in mei weggestemd.
Thans zetelt Lionel Jospin op
het pluche, de socialist die ge-
PORT MORESBY Rtr
Duizenden mensen uit het bin
nenland van Papoea-Nieuw-
Guinea hebben hun dorpen
verlaten op zoek naar voedsel.
Het land heeft te maken met
hevige droogte en bosbranden,
die de oogsten hebben ver
woest. De regering in Port Mo
resby deelde gisteren mee dat
de droogte inmiddels het hele
land in zijn greep heeft.
Er zijn hulpacties begonnen
voor negentien van de twintig
provincies. Ook de VS hebben
hulp toegezegd. De autoriteiten
proberen met vliegtuigen voed
sel naar afgelegen streken te
brengen. De piloten hebben
echter door de sterke rookont
wikkeling moeite om de lan
dingsbanen te vinden.
Het Barolla-volk in de Ooste
lijke Hooglanden is zwaar ge
troffen. Een zegsman zei dat de
groentetuinen van tweeduizend
mensen zijn verdroogd. Vele
duizenden mensen hebben hun
dorpen verlaten op zoek naar
iets eetbaars. „Mijn volk leeft nu
van de laatste uitlopers van de
zoete aardappelen, die normaal
bestemd zijn voor de varkens,
en bessen", zei een stamlid.
Sommige kranten spreken
van veertig doden als gevolg
van de droogte, de ergste in een
halve eeuw. Een regerings
woordvoerder zei echter dat er
geen bewijzen zijn dat mensen
al van honger zijn omgekomen.
Volgens het Rode Kruis zal de
situatie nog verder verslechte
ren. Er wordt niet voor eind ok
tober regen verwacht.
SI^NP
sl hij deze week zei dat
[timistisch is over de
van de verkiezingen
norgen en maandag,
de Noorse premier
jörn Jagland dat hij
spel speelt. Ruim een
f geleden zei de soci-
i socratische regerings
dat zijn minderheids
geen regeringsver-
ordelijkheid meer wil
i i als zijn partij minder
ien krijgt dan bij de
hentsverkiezingen in
naar in de laatste van
Bjzonder grote aantal
Peilingen van de
<ijd schommelt de
mg van de Arbeiderpar-
d de 34 procent na een
31127 procent in de zo-
in één van de laatste
peilingen zei 45 pro
lan de ondervraagden
na de verkiezingen een
regering willen,
eveer 44 procent wil
sociaal-democraten
P'on en 29 procent wil
tolitieregering van con
servatieven (die in de peilin
gen op circa 13,5 procent
staan), christen-democraten
(veertien procent) en libera
len (4,5 procent). In de.per
soonlijke populariteitspolls
ligt Jagland ook behoorlijk
voor op zijn directe tegen
stander, premierskandidaat
Kjell Magne Bondevik van de
christen-democratische par
tij.
De aanhang van de ex
treem-rechtse Vooruitgangs
partij, die vorige maand in de
peilingen ineens de op één
na grootste partij was met
bijna een kwart van de stem
men, is flink geslonken tot
ruim zeventien procent. De
partij is voor lagere belastin
gen en meer sociale zeker
heid en tegen beperkingen
op de verkoop van alcohol en
ook tegen meer buitenlan
ders, hoewel er in Noorwe
gen in vergelijking met ande
re Europese landen niet veel
immigranten zijn.
Maar kans op regerings
pluche maakt partijleider
Carl I. Hagen niet omdat
geen enkele partij met hem
wil samenwerken. Hij heeft
onlangs gezegd dat hij ge
noegen neemt met de in
vloed die hij heeft door zijn
straks meer dan verdubbelde
en misschien wel verdrievou
digde aantal zetels in het 165
leden tellende parlement.
Hagen denkt op die manier
toch meer geld te kunnen
vrijmaken voor betere ge
zondheidszorg en ouderen
zorg.
Hoewel er in zijn partij in
vloedrijke mensen zijn die er
anders over denken, sluit de
huidige sociaal-democrati
sche premier Jagland samen
werking met andere partijen,
zoals de liberalen of socialis
tisch links (vijf procent) uit.
Dat betekent dat de moge
lijkheden beperkt zijn: een
sociaal-democratische min
derheidsregering of een cen
trum-regering onder leiding
van Bondevik (christen-de
mocraten).
De conservatieve partij
heeft laten weten de kandi
datuur van Bondevik voor
het premierschap te steunen
als de liberalen en de chris
ten-democraten met haar
een regering willen vormen.
Dat gaat echter niet zonder
slag of stoot omdat ze het
weliswaar politiek in grote lij
nen eens zijn, maar elkaar
niet echt een warm hart toe
dragen als gevolg van me
ningsverschillen uit het verle
den. Eerder was er sprake
van dat christen-democra
ten, liberalen en Centrum
partij (6,5 procent in de
laatste peiling) een minder
heidscoalitie wilden vormen.
Een belangrijk verschil tus
sen huidige regering en op
positie is dat de eerste de op
brengst van de omvangrijke
olie-industrie wil investeren
om de oudedagspensioenen
voor de vergrijzende bevol
king te kunnen blijven beta
len, terwijl de oppositie op
zijn minst een deel wil beste
den aan verbetering van de
voorzieningen voor de bevol
king. Zoals Hagen zei: „We
hoeven ons niet te gedragen
of we het armste land van
Europa zijn als het gaat om
de behoeften van onze bur
gers. Er zijn heel veel gewone
mensen in Noorwegen, voor
al ouderen die het zat zijn
steeds maar weer te horen
dat we een van de rijkste lan
den zijn, terwijl de minister
van financiën zegt dat we
moeten sparen voor de toe
komstige pensioengerechtig
den."
GENEVE BOB KROON
CORRESPONDENT
Het scenario van de grootste postroof aller tij
den, waarbij een groep dieven er in Zürich
met 73 miljoen gulden aan de haal ging, is
pasklaar voor een lichtvoetige Hollywood-
thriller. Aanvankelijk leek de politie van Zü
rich met de arrestatie van achttien verdachten
en het achterhalen van een derde van de buit
aan het langste eind te trekken. Het heeft niet
zo mogen zijn. De spectaculaire overval van
vorige week maandag, waarbij een vijftal
zwaar bewapende overvallers op de binnen
plaats van het Fraumünster hoofdpostkantoor
hun bestelwagen volstouwden met gereed
staande geldkisten, is ontaard in een justitiële
klucht.
Nog zo n 45 miljoen gulden is spoorloos,
evenals een aantal hoofdverdachten. Tot woe
de van rechter van instructie Rolf Jager wer
den twee van deze verdachten, een Italiaan
en zijn Zwitserse vriendin, dinsdag door het
parket van Milaan na verhoor weer op vrije
yoeten gesteld. „Hadden ze daarin Milaan
misschien een slok op?", brieste Jager in Zü
rich. „Die vrouw had ons van alles kunnen
vertellen, want in haar woning in Zürich is
een deel van de buit gevonden."
Jagers wens ging alsnog in vervulling, want
de 32-jarige vrouw heeft zich inmiddels eige
ner beweging gemeld bij de Zürichse recher
che. Dat was dus niet aan de merkwaardige
handelwijze van de Italiaanse collega's te
danken, maar in Milaan doet men daar niet
moeilijk over. „Ik was niet dronken toen ik die
twee liet gaan", grinnikte de betrokken Mila
nese magistraat, die zijn naam niet in de
krant wil, aan de telefoon. „We konden dit
stel geen medeplichtigheid ten laste leggen,
alleen fauoreggiatnento personate - een soort
zijdelingse betrokkenheid. Het verslag van
kun verhoor is trouwens al in Zürich."
Het zorgeloze optreden van de Italiaanse
justitie is in Zwitserland zo slecht gevallen,
omdat alles erop wees dat het Zwitsers-Itali
aanse paar eerder rechtstreeks dan zijdelings
was betrokken bij de mega-roof. Zo hadden
de in schamele spijkerbroeken geklede man
en vrouw hun intrek genomen in een Milane
se hotelsuite van 1750 gulden, die vol lag met
kledingtassen uit de duurste boetieks. Dat al
leen al was reden voor de achterdochtige ho
teldirectie om de politie te tippen, die daarop
de telefoon van de suite aftapte. Daarbij ver
klaarde de vtouw tijdens een gesprek met
haar vriendin in Zürich, dat 'de kust veilig en
alles in orde was' - loslippigheid die uiteinde
lijk tot haar kortstondige hechtenis leidde.
De justitiële blunders over en weer doen
overigens niet onder voor die van de drieste
maar amateuristische Italiaans-Zwitserse-Li-
banese postroversbende. Volgens de Zwitser
se kranten Tagesanzeiger en Nouveau Quoti-
dien waren de aanvankelijk snelle arrestaties
in Zürich te danken aan het feit dat de vijf
overvallers links en rechts vingerafdrukken
hadden achtergelaten, vooral in een café
naast het postkantoor Fraumünster, waar ze
vlak voor hun bliksemactie doodgemoede
reerd koffie hadden gedronken. Verder was
hun Fiat Fiorino bestelwagentje niet berekend
op alle geldkisten, die op een laadplatform ge
reedstonden voor de gepantserde geldauto
van de Nationale Bank, zodat ze vier kisten
met in totaal 12 miljoen frank (ruim 15 mil
joen gulden) moesten achterlaten. De bin
nenplaats van het postkantoor was weliswaar
met tv-camera's bewaakt, maar die bleken
niet op de plaats des onheils gericht.
Van de achttien in Zürich gearresteerde ver
dachten heeft er verder maar één daadwerke
lijk aan de roof deelgenomen. De rest van het
overvalcommando is nog voortvluchtig. Wel
heeft de politie van Zürich de 24-jarige Itali
aanse ambtenaar van de Fraumünster Post te
pakken, die de roof voor zijn vrienden zo per
fect had voorbereid. Overigens blijkt uit de
eerste verhoren, dat de overvallers een vrien
denkring vormden, waarin de stunt aanvan
kelijk als een soort avontuurlijke grap over de
borreltafel was gegaan. Het scenario kreeg pas
vaste vorm, toen de Italiaanse PTT-vriend
vertelde hoe de omzet van alle FIT-kantoren
in de regio Zürich handzaam voor het grijpen
lag op de binnenplaats van de Fraumünster
Post.
