Afwikkeling ongeluk tijdens vakantie duurt meestal jaref
'We mogen lastpakken niet gewoon op de boot zetten)
Acht miljoen reisgidsen verdwijnen in prullenbak
Binnenland
DONDERDAG 11 SEPTEMBER 1997
I
Een buitenlandse vakantie is leuk. Maar o wee als je een
(verkeers)ongeluk krijgt met lichamelijk letsel. Afgezien
van de fysieke gevolgen duurt het gemiddeld zes tot ze
ven jaar voordat alle papieren zijn afgewikkeld en er
eventueel een schadevergoeding is uitbetaald. „In Duits
land denken ze dat een whiplash in een paar weken over
LEUSDEN INEKE INKLAAR
Dossier 9613 uit 1985, daarover
heeft Peter van Hees, medewer
ker van rechtsbijstandsverzeke-
raar ARAG, het langst gedaan.
Pas na elf jaar was de zaak afge
sloten van de vrouw die was
aangereden in voormalig Joego
slavië.
,,Dat is extreem", becom
mentarieert hij. „Maar het
duurt toch al gauw zes, zeven
jaar voordat de letselschade
claim is afgewikkeld van ie
mand die op vakantie iets over
komt en die persoon zijn geld
heeft ontvangen."
Met de 'eerste ellende' direct
na thuiskomst van de vakantie
gangers worden ARAG-mede
werkers doorgaans niet gecon
fronteerd. Die komt terecht bij
de assurantie-tussenpersonen.
Of bij de maatschappij waar de
auto-, reis- of ziektekostenver
zekering is afgesloten.
ARAG's rechtsbijstand begint
pas wanneer een persoon letsel
heeft opgelopen, waar hij niet
meteen of nooit meer van af
komt. Het overgrote deel van de
letselclaims die de ARAG onder
handen heeft, betreft particulie
ren.
Een whiplash (beschadiging
van nek en hoofd die bijna altijd
ontstaat door een botsing) is
goed voor zeventig procent van
de gevallen.
Maar medewerker Van Hees
heeft ook het dossier behandeld
van een Maastrichtenaar die na
een ongeluk acht weken in co
ma heeft gelegen. Die heeft een
hersenbeschadiging, is verlamd
en lijdt aan geheugenverlies. De
man is blijvend invalide. „Hij
had een eigen bedrijf. Dat
moest hij verkopen. Dus was er
een forse inkomensachteruit
gang die moest worden gecom
penseerd. Wij claimden ook
smartengeld: vergoeding voor
pijn en gederfd levensgenot."
Als een verzekerde zich bij de
ARAG meldt, beginnen de me
dewerkers met de tegenpartij
aansprakelijk te stellen voor de
geleden schade. Dat is niet al
tijd even simpel. Want soms be
schikt de gedupeerde niet eens
over de belangrijke gegevens
(naam, adres, getuigen). Ais de
schrik erin zit, noteert iemand
niet meteen alles. Alleen een
kenteken volstaat niet; de auto
mobilist hoeft immers niet de
eigenaar te zijn.
De politie draaft, zeker in het
buitenland, alleen op bij een
ongeluk dat meteen ernstig
oogt. Blikschade is niet vol
doende reden om langs te ko
men; veel letsel blijkt pas gerui
me tijd nadien.
Scholman zou willen dat
slachtoffers foto's maken waar
op de voertuigen, remsporen en
de omgeving zijn te zien. „Bijna
iedereen die op vakantie is heeft
een camera bij zich, maar ik be
grijp overigens best dat dit niet
het eerste is waar iemand aan
denkt."
Het is ook lastig, dat de va
kantieganger een verklaring
moet afleggen in een vreemde
taal. In zo n geval is het handig
om het Europese schadeformu
lier met schetsje in te vullen. Al
moet daarbij wel worden aan
getekend dat iemand niet meer
hierop kan terugkomen als-ie
ondertekend heeft.
De ervaring leert dat in veel
gevallen beide partijen zeggen
dat de ander het gedaan heeft.
In zo'n geval weet Van Hees ze
ker, dat het lang gaat duren.
ARAG vraagt dan het proces
verbaal op. Dat zou antwoord
moeten kunnen geven op de
schuldvraag. Maar daarbij kan
de maatschappij op de moei
lijkheid stuiten dat de verzeker
de niet weet welke politiepost
het verslag heeft opgemaakt.
Soms blijkt overigens, dat de
politie toentertijd wel is geko
men, maar niets heeft geregi
streerd. Het duurt vaak lang
voor dit document boven water
is. Met enige mazzel is het er
binnen een paar maanden. „In
België kan het tot drie jaar oplo
pen. Daar moeten we ons tot de
officieren van justitie wenden,
die een enorme wcrkachter-
stand hebben."
Maar dan blijkt het proces
verbaal te vaag en laat de
schuldvraag open. Of bestrijdt
de tegenpartij de toedracht en
schakelt een verkeersdeskundi-
ge in. „Dan heb je weer een
deskundige nodig om die per
soon 'uit te schakelen'."
Tegelijkertijd loopt de proce
dure om te bepalen wat het let
sel is. De claim kan pas worden
afgewikkeld, als de 'medische
„Als ik op de Duitse autobaan remmen achter me hoor piepen, denk ik toch aan al die dossiers", aldus Peter van Hees.
eindtoestand' is bereikt. Bij een voor het leed dat hem is aange-
whiplash is vaak na twee jaar
duidelijk hoe de patiënt ervoor
staat. Bij ernstiger letsel, zoals
een verlamming, kan dat nog
veel en veel langer duren.
Al die tijd krijgt het slachtoffer
daan, legt Scholman uit. Elk on
derzoek is belastend. Lichame
lijk, maar ook psychisch.
weer aan worden herinnerd.
Het is toch bekend wat ik man
keer, moet dat nou allemaal?"
Die rompslomp is nodig,
Vraagt de medisch adviseur want ARAG moet bewijsmateri-
weer om een artsenoordeel, dan aal verzamelen voor claims om-
de reactie van de slachtoffers trent arbeidsongeschiktheid.
voor zijn gevoel geen erkenning Veelal: „Ik wil er niets steeds Bovendien: pas als er geen ver-
ARCHIEFFOTO DP A
betering meer te constateren is,
valt er te overleggen met de te
genpartij.
Probleem is echter dat het
Nederlandse oordeel door de
buitenlandse verzekeraar vaak
niet wordt erkend. De rugklach
ten zouden dan bij voorbeeld
zijn veroorzaakt doorif
vrouw als hobby par
sprong en niet door he:s
luk.
Vaak moet de gedi|
naar het buitenland 05
daar te laten keuren, [jt
een forse domper gevei
Scholman. „In Nederlfl
whiplash redelijk erkai
Duitsland denken ze daft
in een paar weken over is
Franse arts slaat met eeiïf
op een knie, rukt wat j<
hoofd en constateert j
niets meer aan de handk
Dan volgt de zoveelste?
pil voor de oud-toeristl
letsel wordt niet erkenC
persoon moet weer worog
derzocht, óf de uitkering
ring:«nkele duizenden gj
terwijl hij in NederlandE
tonnen zou hebben geki^
Als zo'n zaak naar tef:
heid is afgehandeld, naa»
ren, voelen de ARAGV'
luchting. „Je sleept zak^
met je mee; je ziet watC
met mensen doet. Sou
draaien de vernieling ir£
Van Hees een keer gebtP
een man, die meldde if1
aansteker vlakbij een If?
tank van de auto te sr.
moest per se op dat if1
iets gebeuren, anders ste
boel (en dus zichzelf) inP'
Helemaal onbezorgd
niet meer op vakantie,
op de Duitse autobaan ij[
achter me hoort piepen'
toch aan al die dossienS
onlangs in één dag te:Z,
den uit Frankrijk. Na afliG
de rit dacht ik opgeluje
hebben we weer gehad.lu
d
it
Elk jaar 2700
nieuwe zaken
in buitenland
LEUSDEN GPD
Jaarlijks krijgt ARAG, de
op één na grootste rechts-
bijstandsverzekeraar in
Nederland, er 2700 nieuwe
schadezaken-buitenland
bij. Dat zijn mensen die de
maatschappij op grond
van hun polis vragen om
(juridische) hulp te verle
nen bij een conflict, bij
voorbeeld over schade en
letsel. Ze zijn over de grens
het slachtoffer geworden
van een ongeval of ver
keersongeluk.
Een aantal zaken wordt
vrij snel opgelost, maar
andere duren veel langer.
Gemiddeld heeft het Leus-
dense bedrijf, onderdeel
van de internationale
ARAG-groep, elk jaar zo'n
3500 gevallen in behande
ling die nog lopen.
Het merendeel van de
rechtsbijstand betreft de
buur- en doorgangslanden
Duitsland (37 procent) en
België (24 procent). Frank
rijk is een goede derde met
zeventien procent.
Wie tijdens de vakantie
iets ernstigs overkomt,
wordt vaak eerst geholpen
door medewerkers van de
ANWB-alarmcentrale in
dat land. Die hulpverle
ners regelen de opvang ter
plekke en zorgen ervoor
dat de vakantiegangers
naar huis terug kunnen.
Als mensen thuis arrive
ren, moeten ze meestal
eerst even bijkomen. Dan
gaan ze bij de huisarts
langs. Voor de zekerheid,
of omdat ze nog steeds
klachten hebben. En ze
bellen met hun verzeke
raar wat ze precies moeten
doen.
„Daarna zetten ze zich
aan de papierwinkel",
schetst ARAG-medewerker
Van Hees. „Soms is dat pas
weken, maanden na het
ongeluk, zeker als iemand
lang in een ziekenhuis
heeft moeten liggen."
„Als iemand 'rondom'
verzekerd is en all risk
voor de auto heeft", aldus
zijn collega Scholman,
„blijft er weinig materiële
schade over. Een eigen ri-
sicootje van een paar hon
derd gulden dat wij zou
den kunnen verhalen."
Doorgaans is de vergoe
ding van de kosten voor
medische hulp, vervoer,
telefoon, verblijf en blik
schade geen punt. Dat
krijgt de toerist wel terug
via de diverse polissen.
„Het is ook niet de bedoe
ling dat wij de simpele ge
vallen krijgen", licht
Scholman toe. „Wij gaan
voor de persoonlijke scha-
depolissen."
Terschelling heeft 'geleendeagenten hard nodig
TERSCHELLING HANS LEBER
Friese burgemeesters willen
hun agenten in de zofner niet
afstaan aan de waddeneilanden.
Ze hebben de mensen zelf hard
nodig. Maar de acht agenten op
Terschelling kunnen niet zon
der hulp van collega's. Met de
toeristen groeit het bevolkings
aantal in de zomer van 5000
naar 50.000.
De nachtdienst van hoofd
agent Aldert van der Schaaf op
Terschelling is om acht uur 's
avonds amper begonnen als hij
de' slakkengang van zijn een
mans-surveillance verwisselt
voor een hogere snelheid. De
meldkamer in Leeuwarden
geeft 'een aanrijding bij Forme-
rum aan Zee' door.
Aldert van der Schaaf is zes
weken lang gedetacheerd op
Terschelling. Hij doet het al ja
ren omdat-ie de afwisseling
prettig vindt. „De mensen zijn
hier anders dan in Leeuwarden
waar ik werk. Daar heb ik te
maken met junks, hier is ieder
een op vakantie. De sfeer is ge
moedelijker, leuker." Zowel Van
der Schaaf als de meeste andere
gedetacheerden in de drukke
tijd ongeveer zes mancom
bineren hun werk met een va
kantie op het eiland.
De aanrijding is de tweede
'recherche-zaak' die hij deze
week met collega Reinald Bijle-
veld aanpakt. Eerder deze week
is een 18-jarige jongen uit Apel
doorn mishandeld door een
groep 'gabbers'. Hij werd imhet
uitgaansdorp Midsland om
niets van zijn fiets getrokken.
Zelfs toen de Apeldoorner ('als
een soort Jezus') weerloos met
zijn rug op de fiets lag, schopte
een van zijn belagers hem tegen
het hoofd.
De jongen heeft enkele dagen
met een hersenkneuzing in het
ziekenhuis doorgebracht. Hij
komt er misschien goed vanaf.
Mogelijk houdt hij levenslang
problemen met zijn motoriek.
Bijleveld en Van der Schaaf
hebben succes met hun onder
zoek. Er is een hoofdverdachte
aangehouden in Bussum, een
tweede verdachte begint uit de
verhoren naar boven te komen.
In de regel gaan de zes poli
tiemensen van de nachtploeg
om half elf de straat op. Pas tus
sen één en twee, als de kroegen
sluiten, wordt het echt druk. In
specteur Rob Heeger, pas drie
maanden als groepschef op het
eiland, heeft voor de nachtelijke
uren koppels gevormd van ge-
detacheerden met vaste krach
ten. Zelf rijdt hij met een agent
uit Drachten, Bijleveld gaat op
nieuw met Van der Schaaf op
pad. De derde eilander-agent,
de bebaarde reus Jan Postma,
brengt met een collega uit Dok-
kum de nacht door.
Postma werkt al achttien jaar
op het eiland van 30 bij 2,5 kilo
meter. Hij is beter bekend on
der de bijnaam 'Jan Po', een er
fenis uit de tijd dat ze op een
klein bureau in Franeker met
vier Jannen waren. Bijleveld
werkt sinds acht jaar op het ei
land. Ze hoeven beiden voorlo
pig niets anders. „Het is een
kleine gemeenschap waar ie
dereen iedereen kent. Maar als
we privé een biertje drinken, is
er niemand die ons aan de kop
zeurt. Werk is werk, dat schei
den de eilanders en dat is pret
tig. En we pakken iedereen even
hard aan. Alleen voor lichtere
dingetjes ben je misschien wel
eens soepeler tegen eilanders."
Buiten trekt eenszware mist
samen als de drie surveillance
auto's op pad gaan. In de verte
loeit een misthoorn ritmisch en
onheilspellend. Op duizenden
jongeren in cafés en discothe
ken na, zit iedereen rustig thuis.
Het eiland kan qua criminaliteit
'vredig' worden genoemd. Ge
wapende overvallen kennen ze
op Terschelling niet. Heeger:
„Afkloppen natuurlijk. Maar
een dader kan ook geen kant
op. Hij moet altijd met de boot
weg en daar staan wij dan."
Het politiewerk betreft vooral
de openbare orde rond het uit
gaansleven. Heeger: „We draai
en in de zomer inëer nachtdien
sten dan elders in het land. Dat
is ook de reden dat die bijstand
van collega's hier zo belangrijk
is. Nachtdiensten zijn een aan
slag op je sterkte. Op een druk
ke avond als deze hebben we
zes man nodig. Maar bij het
minste op geringste, ziekte of
een aanhouding, zijn we nog
maar met zijn vieren of als het
een beetje tegenzit met zijn
tweeën."
De Terschellinger politie heeft
de extra agenten hard nodig bij
de aanpak van overlast, dron
kenschap, ruzies en kampvuren
en de controle van de horeca.
Heeger is bezorgd over de re
cente kritiek van de Friese bur
gemeesters. Die willen de agen
ten niet langer aan de wadden-
Groepschef Rob Heeger: „Door het aanpakken van kleine overtredingen, voorkomen we grotere narigheid."
FOTO ANNE ZORGDRAGER
eilanden afstaan. Ze hebben ze
zelf nodig. Bovendien daalt de
animo onder agenten om naar
het eiland te komen. De decla
ratie van de kosten is minder
gemakkelijk dan vroeger. Voor
de toekomst dreigt voor Ter
schelling een personeelstekort
in de zomer.
Mocht het een keer volledig
uit de hand lopen op het eiland,
dan staan de agenten er alleen
voor. Als iedereen uit bed is ge
beld. staan er hooguit twaalf
agenten. Assistentie moet van
de vaste wal komen en is dus ei
genlijk niet voorhanden. Hee-
ger: „Maar we kunnen een hoop
met de mensen die we heb
ben." En vergeet de eilanders
niet, vult Jan Po aan: „Als het ejr
op aan komt helpen die je mee,
weet ik uit ervaring."
De deuren van de Midslandse
discotheek Actania, 'Hakketa-
nia' volgens gabbers, zwaaien
om één uur in de ochtend open.
Een uur eerder dan de rest van
de bedrijven. In korte tijd staan
ongeveer duizend bezwete jon
geren voor de deur. Heeger en
drie collega's lopen er tussen
door. Corrigeren hier en daar
een schreeuwer die indruk op
zijn omgeving wil maken. De
strategie van de eilander politie
is gebaseerd op aanwezigheid.
Er zijn tijden geweest dat de po
litie zich niet in de hoofdstraat
van Midsland liet zien. Direct
na sluitingstijd veegden bere
den politie en agenten met hon
den de straat schoon.
Dat gaat al meer dan vijftien
jaar anders. Het is 's nachts rus
tiger geworden. Heeger: „De fi
losofie is dat het aanpakken van
kleine overtredingen, grotere
narigheid voorkomt. Voor plas
sen in het openbaar krijgt ie
mand hier een boete van zestig
gulden. We voeren lik-op-stuk
beleid: direct betalen, want an
ders kan je de dagvaarding voor.
de politierechter mee naar huis
nemen." De fabel dat notoire
lastpakken op de boot wöfden
gezet, laat de politie graag
voortbestaan. „Laat ze het maar
denken. In werkelijkheid mogen
we dat helemaal niet."
Al te rigide wil Heeger overi
gens niet zijn. „Van de enkeling
die we te pakken nemen, gaat
een preventieve werking uit.
Die is zestig gulden vakantie
geld kwijt en kijkt verder wel uit.
Anderen horen er van en wor
den ook voorzichtiger." Naast
de 'opvoedende' bon wordt het
stichtelijke woordje toegepast.
En soms is de jeugd de politie
met een goede grap te vroeg af,
zoals de jongen die in de buurt
van een disco even een boom
opzoekt om de blaas te lenigen.
Hij wordt betrapt door Heeger,
maar voor die iets kan zeggen,
krijgt de jongen hem in de ga
ten: „Ja, goedenavond, ik dacht
nog zo: Ik pak maar geen mo
nument."
Om twee uur stromen ook de
uitgaanscentra van Midsland en
West-Terschelling leeg. Op
nieuw mengen de agenten zich
daar tussen het publiek. Om
half drie zijn de kroegenstraten
uitgestorven. De aanwezigheid
van agenten hebben allé plan
nen om even te 'rellen' ontmoe-
digd.
De rest van de nacht surveil
leert de politie in de buurt van
campings. Op het strand en bij
de 'vijver van Hee' wordt ge
zocht naar (verboden) kampvu
ren. Als tegen vijven in de och
tend het licht terugkeert, is de
nachtploeg weer op het bureau.
Aan de kantinetafel wordt ge
sproken over het 'rampjaar'
1974. Agenten op Terschelling
weten dat destijds twee moor
den het eiland opschrikten.
Sindsdien is zoiets niet meer
gebeurd, De 19-jarige Dora Nij-
zing uit het Stiens, dochter van
een politieman, werd op het
strand op brute wijze vermoord.
Zij wilde niet voldoen aan de
seksuele verlangens van haar
vriendje.
Een maand later werd de
achtjarige Basje Ellmer uit
Midsland tijdens de \i(
piek vermoord. Een paij]
een psychiatrische klij
Enkhuizen was met een,(
vakantie op het eiland.
sier van deze man werdjj
cent weer gelicht nad<
ders in Nederland opnii
kind lastig viel. Dit M)
een volwassene op tijc
Basjes graf in Midsland
nog altijd verse bloenf1
familie heeft het eilandv-
Geen van de huidige
werkte toen op Ters11
toch kennen zij allen11.!
schiedenissen. aJ
Het is een rustige nl»1
weest, concludeert de
ploeg achter een flesje;*!
zal de komende tijd'
worden. Jan Po drijB
cola'tje. Hij vertrekt \je
laatste ronde langs enfaoi
pings en het strand. Sit
hij een lege bierfles z»r
hij uit. „We bukken ttsi
een cent, en zeker votfri
cent." De Terschellingvv
ten organiseren van aijjc
geld dat zij zo ophalfci
jaar een 'aardig verzorg
je-
De vele tientallen 1
stelletjes die eerder lan^<
gen stonden, hebben 1
ten opgezocht. Vlakbr:
rencamping Appelhof.r
raties lang hét vakanOT
jeugd, staan nog twei
naast hun fiets te o\^
„Zullen we wel of 21
niet", leest Jan Po hurj
ten. Dan valt zijn oogc
roemdste TerschellinjQ
Willem Barentsz blij
huum gehuldigd. ZijÊR
beeld is versierd metpr
uit het omliggende pëe
een volleerd tuinman «tl
Po ze terug waar ze&n
komen. „Storen de keioi
zich er morgen ook niefi
Ook de laatste sul
keert terug naar het bté-
is zes uur in de ochta
twee uur pas begint fa
van andere collega's. Tl
is er een piketdienst.!'
worden dan eventuk]
'Leeuwarden' uit huil
beid. Gezinnen rnetl
nemen weldra weer l|J
de ,dag. De bewoner:
nacht, duizenden jonjL
men pas vanmiddagp
Uit L,
NIEUWVEEN HENK VAN ESS
Nederlandse reisbureaus en touroperators
smijten elk jaar acht miljoen reisgidsen weg.
een berg oud papier met een gewicht van vijf
miljoen kilo. Het gaat niet om de gratis folders
die klanten thuis zélf weggooien, maar om
brochures die door de reisbranche in een te
hoge oplage zijn gedrukt en daarom ongele
zen op de balie blijven liggen.
Brancheorganisatie ANVR doet nooit mede
delingen over de omvang van de jaarlijkse
stroom overtollige folders. De cijfers zijn af
komstig van TWI in Nieuwveen, het grootste
distributiecentrum voor reisgidsen in Neder
land. Het bedrijf kwam achter de omvang van
de verspilling bij de voorbereiding van een
nieuw voorraadsysteem.
Jaarlijks verliezen touroperators 16 miljoen
gulden op drukwerk waarvoor geen belang
stelling bestaat bij klanten. Gemiddeld wordt
ruim twintig procent van de veertig miljoen
gidsen door de reisbranche zelf weggegooid.
Een duur ritueel: de Europagids van Vrij Uit
kost alleen al vijf gulden per exemplaar en
glossy kleurenfolders voor reizen naar het
Verre Oosten kosten tot dertig gulden per
brochure.
Volgens directeur R. Bakker van TWI kan de
nieuwe methode, waarvoor octrooi is ver
leend. de zinloze papierberg met de helft ver
kleinen. Daarmee wordt de verspilling beperkt
tot acht miljoen gulden per jaar. aldus Bakker.
Invoering van het systeem bij alle 1400 ANVR-
bureaus kost jaarlijks 1.9 miljoen. De bespa
ring voor de reisbranche bedraagt ruim zes
miljoen gulden per jaar. Het bedrijf experi
menteert tot eind augustus met het nieuwe
voorraadsysteem bij tien reisbureaus in onder
meer Oosterhout, Mijdrecht, Nieuwegein en
Uithoorn.
Baliemedewerkers houden tot nu toe zelfbij
welke gidsen goed lopen en gooien de slecht
lopende brochures na verloop van tijd weg.
Ook bij de distributiecentra blijven folders lig
gen. Bij de tien reisbureaus is nu op 110
brochures een barcode geplakt. Met een lees
pen wordt elke folder geregistreerd. Daardoor
wordt precies bekend welke folder op de balie
blijft liggen. De ongelezen folders gaan naar
reisbureaus die juist een gebrek hebben aau
deze brochures.
Bij de ANVR bestond het idee om zeC^
barcode-systeem te experimenteren!^
leden van de brancheorganisatie wöL
dit voorjaar niet eens over de financf
de proef (ruim 400.000 gulden). Daaj
TWI sinds drie weken op eigen kost4
slag gegaan. Opmerkelijk is dat de Al
nenkort wel een campagne begint o|!
terug te krijgen die nu nog door klai
den weggegooid.
