Noorden kan nk
zonder extra ster
«KW?TT5«Sr<
Werk van Moeder Teresa gaat na haar dood door
op
Rente-aftrek
consumptief krediet geschut
Feiten &Meningen
Hoe een heilige te worden
Commissie wil centraal stimuleringsfoi
DONDERDAG 11 SEPTEMBER 1997
152
NÈPEÊlAW IS AgSOLW NIÉT m! •rM
ET GUMMEN N06» WÊL \|&ÉL M6EP. êfijjt)
CW PÊ26 ft /MILJOEN MtAlSQO J fejÊ 7))
—r HI&J2- (jwen—
v/WMR. PAN M8W W£ MIÊT
pTiEnagtfÉ^jAAiiof PLI6ÊWAKIHE
WU&J EN EUtQA^ IWWNSVIEE5 y
cé?IIMénsen we
fl - 1,,/IWg ratteen
-J L A-T1 fn^-aSÈi LêVBV) j
Nö6»aJ>^\
„Dienstbaarheid is liefde. Het is meer dan een plicht, het is een zegen", was de levensbeschouwing van Moeder Teresa.
Moeder Teresa is dood, maar
haar volgelingen laten zich niet
uit het veld slaan door haar
overlijden. Zuster Jane Chantal,
'bazin' van de Rotterdamse af
deling van de orde Missionaries
of Charity, Is daarover zeer be
slist. „Ze is nu in de hemel. Ze
doet nu wat ze hier op aarde
niet kon doen. Het is Gods
werk. Hij zorgt er voor."
In hun pand aan de 's-Graven-
dijkwal zijn de zusters beneden
dnik bezig om de maaltijd te
bereiden die 's middags wordt
geserveerd aan een honderdtal
daklozen en verslaafden die
graag gebruikmaken van de ka
tholieke liefdadigheid. Boven
hangt een serenere sfeer. Zuster
Jane opent de deur naar een
zijkamertje dat tijdelijk is inge
richt als sanctuarium voor
Moeder Teresa:Our dearest
mother (RIP)', staat er met krijt
op een bordje geschreven.
Bloemen omringen het portret
van de gestorven kandidaat-
heilige. Op de tafel erachter ligt
de Bijbel open, aan de muur
een groot houten kruisbeeld.
„Hier bidden we", zegt de zus
ter op gedempte toon. En in
derdaad. Om de zoveel tijd ver
schijnt een van de andere drie
zusters in het bekende witte ge
waad met blauwe bies om te
knielen voor het kruisbeeld en
het portret.
Wereldwijd telt de orde vierdui
zend zusters. De Rotterdamse
afdeling werd opgericht op aan
dringen van de toenmalige bis
schop van Rotterdam,
monseigneur A. Simonis. Hij
wees Moeder Teresa erop dat in
West-Europa ook veel armoede
is. Geestelijke armoede vooral.
„Wij werken voor de arme
mensen", zegt zuster Jane
Chantal. „De mensen zijn niet
alleen arm in hun maag, maar
nog meer in hun hart. Iemand
moet met ze praten, tegen ze
glimlachen. Iemand moet hen
sterkte in het hart geven. Wij
luisteren naar de mensen. Het
kost veel tijd iets op te bou
wen."
Mensen in Nederland, stelt zus
ter Jane Chantal, zijn armer dan
in India. Nederlanders krijgen
minder liefde. Dat komt door
de gebroken gezinnen. Door de
mannen die hun vrouw en kin
deren in de steek laten voor een
vriendinnetje.
„En", bezweert zuster Jane
minzaam lachend, „mensen
hebben zich afgekeerd van
God. Daarom kunnen ze diep
van binnen niet gelukkig zijn.
Dagelijks melden zich een dik
ke honderd klanten voor het
middagmaal in de grote eetzaal.
Alcoholisten, drugsverslaafden,
zwervers en andere lieden die
in onze samenleving het spoor
bijster zijn geraakt. Waar halen
de zusters het voedsel vandaan?
„We zijn afhankelijk van de
goddelijke voorzienigheid"
antwoordt de opperzuster.
Maar een beetje aardse steun
blijkt ook welkom. Veel bedrij
ven gaan in op verzoeken van
zusters om spullen af te staan.
„Soms gaan we ook naar de
markt en praten met de koop
lieden", vervolgt zuster Jane
Chantal. „Wat ze niet kunnen
verkopen, geven ze aan ons."
Voordat de maaltijd begint,
wordt door Nederlandse vrijwil
ligers uit de Bijbel voorgelezen.
De zusters zijn het Nederlands
niet machtig, vandaar.
Dank zij de vele offerandes van
gulle burgers en bedrijven sla
gen de zusters er dagelijks weer
in om de hongerigen een maal
tijd voor te schotelen. „Van ge
ven worden mensen gelukkig",
meent de leidster van de Rot
terdamse zusters. „Hoe meer je
geeft, hoe gelukkiger je bent."
Zelf werd ze geboren in rooms-
katholiek gezin in India. Voelt
ze zich nooit eenzaam zo ver
van huis? „Ik wil over mezelf
niet te veel zeggen", klinkt het
terughoudend. „Wij zijn in ge
bed bij onze families."
Zuster Jane heeft Moeder Tere
sa één keer ontmoet, in India.
Qp de vraag welke indruk de
grote weldoenster op haar
maakte, wil de zuster liever niet
antwoorden. Persoonsverheer
lijking is taboe.
„Ik weet wat ik voel, dat is ge
noeg", zegt ze aanvankelijk.
Daarna een wedervraag: „Wat
vindt eigenlijk van haar?" Het
antwoord 'een geweldige
vrouw' kan haar goedkeuring
wegdragen. „Ja, dat was ze. Ze
had altijd tijd voor iedereen."
Waarom zou ze ook meer zeg
gen? In de gang van het pand
aan 's-Gravendijkwal hangt een
foto van Moeder Teresa en
Paus Johannes Paulus II die el
kaar de hand schudden. Het
Engelstalige onderschrift vertelt
in een paar woorden de levens
beschouwing van Moeder Tere
sa: 'Dienstbaarheid is liefde.
Het is meer dan een plicht, het
is een zegen'.
Moeder Teresa is dood, maar
haar werk gaat door.
ROTTERDAM PETER LOUWERSE
Moeder Teresa is bij leven al een heilige ge
noemd en na haar overlijden zijn er dan ook
vele stemmen opgegaan haar ook officieel hei
lig te verklaren. Gezaghebbende kringen zijn
het daar op zich wel mee eens, maar de
rooms-katholieke kerk maakt het gelovigen
niet gemakkelijk om een heilige te worden. Het
Vaticaan houdt daarvoor een uitputtende pro
cedure aan, die decennia, zo niet eeuwen in
beslag neemt.
Het proces begint na de dood van een ver
klaard katholiek die een heilig leven heeft ge
leefd. De bisschop ter plaatse onderzoekt het
leven van de kandidaat op bewijs voor heroï
sche deugdzaamheid en gehoorzaamheid aan
de dictaten van de rooms-katholieke kerk. Als
hij tevreden is gesteld, stuurt de bisschop de
naam van de kandidaat naar het Vaticaan.
Het proces wordt voortgezet in het Vaticaan,
waar panels van theologen en kardinalen van
de Congregatie voor Heiligen-aangelegenhe-
den het leven en werk van de kandidaat bestu
deren.
Op het volgende niveau kan de paus de kan
didaat - als die de instemming heeft van beide
panels - eerwaardig verklaren. Dat is een rol
model dat voor katholieken nastrevenswaardig
is.
De volgende stap in het proces is zaligverkla
ring. Daarvoor is gewoonlijk bewijs voor een
wonder vereist, maar ook het sterven van de
kandidaat in de naam van God kan worden ge
accepteerd. De kandidaat wordt lokaal vereerd.
Uiteindelijk is de kandidaat klaar voor het
heiligdom. Daarvoor moet in naam van de
kandidaat een ander bewezen wonder hebben
plaatsgevonden. De kandidaat kan dan wor
den opgenomen in de lijst van heiligen en is
officieel heilige. Als heilige wordt hij of zij ver
eerd door de hele kerk.
ROTTERDAM PETER LOUWERSE
Écht onderontwikkeld wil hij Noord-Nederland niet noemen. Ma
de drie noordelijke provincies zonder extra steun uit Den Haag e
misch gezien een forse achterstand houden op de rest van het I
staat volgens Hargert Langman, voorzitter van de commissie ru
lijk-economisch perspectief Noord-Nederland, wel vast.
Daar heeft de regio recht op, meent de voorma
lige minister van economische zaken. Zeker als
de motor van onze nationale welvaart, de Rand
stad, voor de overheid kennelijk onvoldoende
toegevoegde waarde genereert om de investe
ringen zelf te financieren en daarvoor de aard
gasbaten uit het Noorden nodig heeft.
Als die regio dan middelen vraagt om de eigen
economie te versterken en van Haagse politici
te horen krijgt dat het niet steeds de hand moet
ophouden, maakt dit op ons een vreemde in
druk", aldus de commissievoorzitter.
Noord-Nederland laat Langman niet koud. Zijn
wieg stond 66 jaar geleden in het Friese Ak-
krum. In die provincie mag de gepensioneerd
bankier nog graag vertoeven. Hoewel inmiddels
woonachtig in Rotterdam, heeft hij er een twee
de huis, waar hij in toenemende mate met veel
plezier zijn tijd doorbrengt. Daaruit putte hij
mede inspiratie om het voorzittersschap te aan
vaarden van de commissie die zijn naam is gaan
dragen. „Zonder die link had ik het waarschijn
lijk niet gedaan."
Het werk van de commissie zit er op. Vanoch
tend, enkele maanden later dan gepland, over
handigde Langman de aanbevelingen aan de
meest betrokken bewindslieden en de Commis
sarissen van de Koningin, met wie hij de afgelo
pen acht maanden veelvuldig heeft gedebat
teerd.
Vaak tot wederzijds genoegen. Maar soms lie
pen de meningen ook uiteen. Bijvoorbeeld over
de vermeende voordelen van de aanleg van een
tweede nationale luchthaven in het Marker
meer, waar Langman persoonlijk zo zijn twijfels
bij heeft, en de veelbesproken Zuiderzeeverbin
ding, die de reistijd tussen Amsterdam en Gro
ningen aanzienlijk kan bekorten. „Je moet daar
geen wonderen van verwachten", meent Lang
man. „Zelfs al komt er zo'n luchtvrachthaven,
dan nog gaat het merendeel van de goederen
naar Rotterdam en het Ruhrgebied."
De aanleg van de Zuiderzeespoorlijn (Amster-'
dam-Lelystad-Leeuwarden-Groningen)heeft
volgens Langman nog minder haast. Pas in het
langetermijnscenario, tot 2030, komt dit project
aan bod. „Noordelijke bestuurders kunnen wel
zeggen dat zo'n verbinding noodzakelijk is voor
aansluiting met het Duitse achterland en Scan
dinavië, maar in de praktijk zijn de goederen
stromen naar deze regio's uiterst dun."'
Als het aan de commissie ligt, moet hetl
den de schaarse middelen vooral gebrul
de aansluiting met de Randstad en het^
bied te verbeteren. Bijvoorbeeld via een
aan een snelle voltooiing van de Duitset
zogenoemde Emslandlinie en een bete^
sluiting van de noordelijke havens. Mai
bestaande en toekomstige knelpunten:'
mere, Amsterdam en Zwolle moeten wi
ontlast. Met deze maatregelen is tot 20|
taal 2,45 miljard gulden gemoeid.
Dat is nog niets vergeleken bij de stimuf
maatregelen voor de economie. Wil def
loosheid in de drie noordelijke provinc?
komen met die in de rest van Nederlanf
tot 2010 alleen al ruim 6 miljard gulden?
Iets minder dan de helft daarvan moet|
regionale arbeidsbureaus. Veel geld, bef
Langman, maar zeker niet weggegooid[
beidsbureaus genieten in het Noorden!1
respect. Met name in Friesland zijn ze|
slaagd om veel jonge, langdurige werkla
weer aan een baan te helpen. Als je wel
daarmee aan uitkeringen bespaart, vallj
bedragen mee." j
Kansrijke sectoren zijn er voldoende, n*
voorzitter. Hij noemt de chemische inty
Delfzijl, waarvoor de commissie de aarjj
een ethyleenverbinding met Rotterdam
de scheepsbouw en dienstverlening. Alt
beeld noemt Langman steden als Leeuf
en Groningen, beide gezegend met eerjj
populatie studenten, die zich volgens li
uitstekend lenen voor de vestiging vani
callcenters (belcentrales).
De voorzitter heeft niet de illusie dat hef
alle aanbevelingen snel en integraal uiti
Met name de oprichting van een centrr
fonds voor versterking van de economf
structuur, ligt politiek gevoelig, weet hif
totale kosten van alle voorstellen - 10 it
gulden - de overheid misschien voor pf
plaatst, acht Langman echter onvermijr
„Wil het Noorden de achterstand ooit ib
dan valt daar niet aan te ontkomen."
ROTTERDAM JAN SMIT
Er moet één stimuleringsfonds komen voor
Noord-Nederland dat alle bestaande investe
ringsregelingen overkoepelt. Dit centrale fonds,
waarvan de leiding in handen komt van provin
ciale, departementale en onafhankelijke des
kundigen, moet ook in de toekomst kunnen re
kenen op financiële steun uit Den Haag.
Dit is één van de aanbevelingen uit het vanoch
tend gepresenteerde rapport van de commissie
ruimtelijk-economisch perspectief Noord-Ne
derland (de commissie-Langman).
De commisie, begin dit jaar door de regering in
gesteld, omschrijft de ontwikkelingsmogelijldie-
den van de drie noordelijke provincies als kans
rijk, maar signaleert tevens een groot aantal
knelpunten zoals de geïsoleerde ligging en de
hoge werkloosheid, die bijna de helft hoger is
dan gemiddeld in Nederland.
Om de achterstand op de rest van het land in te
halen, moet het noorden tot 2010 ongeveer 43
duizend arbeidsplaatsen extra creëren. Verder
pleit zij voor concentratie van kansrijke econo
mische clusters in zes kerngebieden.
Ook moet het noorden betere aansluiting krij
gen met het Duitse achterland en de R
Daartoe stelt de commissie onder andi
dat Nederland financieel bijdraagt aar
le voltooiing van de Duitse A31, de Em
tussen Noord-Duitsland en het Ruhrge
Verder verdient de regio een betere aai
op belangrijke internationale transpon
zoals de Al, de Duitse Al en A31 en he
belang bij het oplossen van bestaande
ten rond Almere en Amsterdam.
Langman en de zijnen pleiten daarnaa .l
versnelde aanleg van de Hanzespoorlij
stad-Zwolle) en - op langere termijn -
ting op de Betuweroute en een rechtsü1!
railverbinding met de Randstad (de zo
de Zuiderzeefijn). De aanleg van een ti
tionale luchthaven in het Markermeer
commissie eveneens een impuls voon !l
wikkeling van de noordelijke economi^
plannen is voor de periode 2000-2010
bedrag gemoéid van ruim 10 miljard
DEN HAAG ANP
WIM STEVENHAGEN
BELASTING BELICHT
Commissie presenteert ruimtelijk-economische perspecti
DENNIS WEBER
docent
belastingrecht
aan de UvA
Enkele weken na prinsjesdag komt het
kabinet met het zogenoemde belasting
plan voor de 21ste eeuw: plannen voor
een grote wetswijziging van de belasting
wetten die na de eeuwwisseling moet
plaatsvinden.
Langzaam maar zeker lekken er steeds
meer berichten over deze plannen uit
naar de media. Het laatste nieuws is dat
het kabinet af wil van de belastingaftrek
van rente op persoonlijke leningen die
gebruikt worden voor de aankoop van
bijvoorbeeld auto's, caravans en boten.
De aftrek van hypotheekrente bij de aan
schaf van een eigen woning is (nog) niet
in gevaar, melden goed ingelichte bron
nen.
In Nederland worden veel spullen op de
'pof gekocht. Terwijl men eigenlijk nog
niet genoeg geld heeft voor de aanschaf
van bijvoorbeeld een auto, koopt men de
gloednieuwe bolide toch maar. Gevolg is
dat men een lening moet afsluiten en
derhalve rente moet betalen. Deze rente
is echter aftrekbaar, zodat de Nederland
se schatkist aan de aanschaf meebetaald.
De meeste mensen in Nederland vinden
deze rente-aftrek heel normaal. Als men
in de ons omringende landen kijkt, ziet
men echter dat Nederland een uitzonde
ringspositie inneemt. De meeste landen
denken er niet over om de rente aftrek
baar van de belasting te maken.
In 1996 is met toestemming van het par-
mee aan de goederen die wordr
kocht door personen die niet kr
wachten totdat ze genoeg geld
voor de aanschaf. Het is zeer d 1
dit wel rechtvaardig is.
Deze rechtvaardigheid neemt!
af, als men bedenkt dat degeni -
woon sparen voor bijvoorbeek
en het gespaarde bedrag op de
ten, over de rente die zij ontval
dit spaargeld inkomstenbelasti
ten betalen (nadat de rentevrij
benut). Zij worden dus eigenlij
maal 'gestraft': ten eerste moe
belasting betalen, en daamaas
ze ook nog meebetalen aan de
trek van degene die niet kunni
ten met de aanschaf. r
Daarnaast biedt de aftrek ruim
lerlei handige rente-aftrektruc Q
berichten volgt dat juist hieroi
net af wil van de belastingaftre L
plannen doorgaan kan het bek rQ
sel voor de 21 ste eeuw voor ve i
tingbetalers ingrijpende conse i,
hebben. Echter: als de bereken
kloppen, gaat iedereen in Ned<
door de plannen in de volgend
per saldo minder belasting bet
met al pakken de gevolgen vari
deringen voor de meeste belasflQ
Iers voordelig uit. L
lement dan ook beslist om
vanaf 1 januari van dit jaar
de rente-aftrek in Nederland
fors terug te brengen. In vier
jaar tijd wordt de aftrek af
gebouwd tot een aftrek van
maximaal 5.000 gulden
(10.000 gulden voor gehuw
den) per jaar in 1999. Dat
betekent dat voor gehuwden
belastingbetalers die minder
dan zo'n 90.000 gulden le
nen, er niets verandert. Dit
omdat de rente meestal wel
onder de 10.000 gulden per
jaar blijft.
Mogen we de plannen gelo
ven, dan wil het kabinet na
1999 volledig af van de ren
te-aftrek op consumptief krediet. Nie
mand kan dan meer zijn rente op per
soonlijke leningen aftrekken. Veel men
sen zijn echter op dit moment al langlo
pende leningen aangegaan, waar zij niet
meer onderuit kunnen komen. Daarom
gaat er voor deze belastingbetalers een
overgangsregeling gelden, zodat ze hun
rente toch nog kunnen aftrekken.
Het valt te verwachten dat de plannen
van de overheid op groot verzet van be
paalde belangengroeperingen stuiten.
Met name in de autobranche, de wit- en
bruingoedsector en bij postorderbedrij
ven kan de afschaffing van de aftrek een
bedreiging voor de werkgele
genheid vormen.
Ook de verstrekkers van per
soonlijke leningen (banken,
etc.) zullen niet blij met af
schaffing van de aftrek zijn.
Eind 1995 waren er totaal 3,5
miljoen persoonlijke leningen
afgesloten, voor een bedrag
van ruim 22 miljard gulden.
Fiscaaltechnisch is de aftrek
van rente op persoonlijke le
ningen niet goed te verdedi
gen. Wie bijvoorbeeld een
wasmachine met een lening
koopt, stelt zijn consumptie
eigenlijk in de tijd vooruit.
Met andere woorden: in
plaats van keurig te sparen
voor de wasmachine, koopt men hem nu
al, kennelijk omdat men niet kan wach
ten totdat er genoeg geld beschikbaar is.
Op zich is niets tegen het lenen van geld
voor een wasmachine, boot of auto in te
brengen. Iedereen die zich in de schul
den wil steken om een bepaald (luxe-
)goed aan te schaffen, moet dat in begin
sel zelf weten.
Wat echter minder vanzelfsprekend is, is
dat de rente op deze schulden dan ook
van de belasting aftrekbaar is. Door deze
aftrek vloeien er namelijk minder gul
dens in de schatkist. Hierdoor betaalt ei
genlijk de gehele Nederlandse bevolking
