Libellen in de verdrukking
Natuurfonds in de bres voor natuur op Antillen
Natuur Mii.tf.tt
Plezierjacht
onder druk
WOENSDAG 10 SEPTEMBER 1997
REDACTIE BERT DE JONG
HOOFDDORP»BERT DE JONG
Eind deze maand behan
delt de Tweede Kamer de
Flora- en Faunawet. Daarin
worden onder andere jacht
zaken geregeld. Het is nog
onduidelijk of een meerder
heid van het parlement het
doden van dieren als tijd
verdrijf (plezierjacht) geheel
gaat verbieden, dan wel de
deur daarvoor op een kier
laat.
Steeds meer terreinbeheer
ders hebben geen zin nog
langer op de al jaren weife
lende politici te wachten.
Ze bannen in hun beheers
plannen zelfde plezierjacht
uit, daarbij inhakend op de
uitkomsten van allerlei en
quêtes/onderzoeken en de
groeiende achterbannen
van organisaties die voor
afschaffing van de plezier
jacht pleiten. Ook zonder
wet neemt zo de oppervlak
te grond waarop plezier
jacht is toegestaan hectare
na hectare af.
Zo heeft de NV Luchthaven
Schiphol op aandringen
van de Samenwerkende Vo
gelwerkgroepen in Noord-
Holland (SVN) besloten de
plezierjacht als doelstelling
uit het faunabeleidsplan te
schrappen. Voortaan zullen
er op het luchthaventerrein
alleen dieren gedood mo
gen worden als dat uit oog
punt van de vliegveiligheid
onontkoombaar is.
Op Schiermonnikoog ziet
het er evenmin goed uit
voor het schuttersgilde. Het
grootste deel van het eiland
wordt beheerd door Na
tuurmonumenten. Die or
ganisatie hanteert in de on
langs gepresenteerde nieu
we beheersvisie, geldig tot
2013, het principe 'geen
jacht tenzij'. De jagers zijn
boos.
UTRECHT-BERT DE JONG
De libellenfauna in Europa is
aan het verarmen. In alle lan
den is een aantal soorten uitge
storven. Veel soorten gaan nog
steeds achteruit. Na de dagvlin
ders vormen libellen de meest
bedreigde diersoort. Over deze
tot de verbeelding sprekende
insecten heeft de Koninklijke
Nederlandse Natuurhistorische
Vereniging via haar eigen uitge
verij een praktische veldgids op
de markt gebracht, die alle zes
ennegentig Europese soorten
beschrijft. Het is de eerste Ne
derlandstalige uitgave over de
kleurrijke, sierlijke, en wendba
re snelvliegers, waarvan tot nu
toe circa zeventig soorten in ons
land zijn waargenomen.
Volgens de auteurs van de met
zwartwittekeningen en meer
dan 160 kleurenfoto's
geïllustreerde veldgids - Frans
Bos en Marcel Wasscher - zijn
in de lage landen inmiddels
acht soorten uitgestorven. Ze
ven soorten worden ernstig be
dreigd en 16 soorten fcijn kwets
baar door de eisen die ze stellen
aan hun biotoop. Ook de alge
menere soorten worden zeldza
mer. Tussen 1900 en 1990 zijn
eenenveertig soorten qua aantal
en qua verspreiding achteruit
gegaan. Vijftien andere soorten
komen nog wel op dezelfde
plaatsen als voorheen voor,
maar zijn qua aantal vermin
derd. Slechts vier soorten zijn
de voorbije negentig jaar talrij
ker geworden.
Een rode lijst voor libellen is in
de maak. De veldgids gaat niet
alleen in op de herkenning van
soorten, ook het voorkomen, de
levenswijze en beschermings
kwesties worden behandeld. De
veranderingen in de libellenfau
na worden door een fors aantal
factoren veroorzaakt. In de eer
ste plaats is de oppervlakte na
tuur in Nederland sinds 1990
gehalveerd, hetgeen ook voor
de libellen grote gevolgen heeft
gehad. Verder spelen zaken als
beekkanalisatie, verdroging,
vermesting, verzuring, klimaat
verandering en het uitzetten
van vis een rol.
De auteurs menen dat het de
hoogste tijd is meer werk te ma
ken van libellenbescherming.
Daardoor wordt in feite het ge
hele watermilieu een dienst be
wezen. Het gaat dan niet alleen
om verbetering van de algeme
ne waterkwaliteit. Er zijn los
daarvan diverse eenvoudige, ef
fectgerichte maatregelen uit
voerbaar, die bijvoorbeeld de
voortplantingsmogelijkheden
van libellen verruimen. Zoals de
aanleg van plas-drasoevers met
biezen en zeggen als begroeiing.
Een andere voor libellen gunsti
ge maatregel is het verminderen
van de hoeveelheden vis die
worden uitgezet. Op nogal wat
plaatsen is ten faveure van be
roeps- en sportvissers sprake
van een overbezetting aan vis.
De onnatuurlijk grote popula
ties schubdragers vreten onder
andere massa's libellenlarven
weg. Langs een lieflijk meande
rende beek als De Geul in Zuid-
Limburg heeft dat geleid tot het
vrijwel verdwijnen van de bos-
beekjuffer. Biotoopherstel blijkt
voor libellen goed uit te pakken.
Dankzij een beekherstelproject
komt langs de Geleenbeek sinds
enige tijd de zuidelijke oeverli
bel weer voor, die te boek stond
als uitgestorven.
Uit de veldgids blijkt dat minder
algemene/zeldzame libellen-
soorten vrijwel uitsluitend in
natuurgebieden leven. Toch
zijn ook daarbuiten leuke waar
nemingen mogelijk, omdat deze
insecten zwerfgedrag over grote
afstanden vertonen. Tot diep in
het stedelijk gebied vliegen libe
llen. Wie er op let kan minstens
tien verschillende soorten on
derscheiden, luisterend naar
fraaie namen als watersnuffel,
paardenbijter en vuurjuffer. Het
herkennen van libellen is vol
gens de gidsschrijvers niet lasti
ger dan het herkennen van vo
gels of vlinders. Het boekwerk
geeft de beginner vele aanwij
zingen.
Veldgids libellen. Uitgeverij KNNV.
Gebonden, ISBN-nummer
90 5011 101 7. Prijs 49,95 gulden.
Verkrijgbaar bij de boekhandel.
De bandheidelibel. Een kleine, in Nederland zeer zeldzamé soort die is te vinden bij beekjes
en moerassen. foto natura rene krekels
Het Wereldnatuurfonds, dat dit jaar
35 jaar bestaat, gaat een zestal projec
ten op poten zetten om de natuur op
de Antillen beter te beschermen. On
der meer wordt een eilandje voor de
kust van Bonaire aangekocht om te
voorkomen dat het ten prooi valt aan
projectontwikkelaars. In totaal is met
de jubileumactie 3,5 miljoen gulden
gemoeid, zo maakte WNF-voorzitter
E. Nijpels gisteren bekend.
De Antillen behoren volgens het WNF
tot de 200 belangrijkste natuurgebie
den van de wereld. De koraalriffen in
het Caribische gebied behoren we
reldwijd zelfs tot de tien belangrijkste.
Veel van de zee en de eilanden is offi
cieel beschermd, maar in de praktijk
komt daar weinig van terecht, omdat
dagelijks toezicht ontbreekt.
In samenwerking met de plaatselijke
bevolking en de natuurbeschermings
organisaties op de Antillen wil het
WNF dat veranderen. De organisatie
wil in twee jaar tijd een zorg- en be
heerssysteem op poten zetten dat het
voortbestaan van deze kwetsbare ge
bieden garandeert. Op elk van de zes
eilanden worden één of meer projec
ten gesteund.
Verder worden onderwijsprogram
ma's gemaakt om de bevolking meer
dan tot nu toe bewust te maken van
de natuurschatten in de eigen omge
ving. Natuureducatie is op de Antillen
geen standaardonderdeel in het on-
derwijsprogram.
Centraal in de plannen staat de aan
koop van het onbewoonde eilandje
Klein Bonaire, dat in particuliere han
den is. WNF is bang dat het eilandje
zich anders ontwikkelt tot een speel
plaats voor de zeer rijken, die er mas
saal villa's zouden willen neerzetten.
WNF verwacht dat aankoop de beste
garantie biedt om het daarvoor te be
hoeden, zodat zeeschildpadden zich
ook in de toekomst ongestoord kun
nen voortplanten op de stranden. „De
regels op het gebied van de ruimtelij
ke ordening zijn te zwak om weer
stand te bieden aan het grootkapi
taal", formuleerde Nijpels zijn be
zorgdheid.
„Je kunt je niet verlaten op een stip
pellijntje op de kaart. Je moet er een
natuurgebied van maken, daar durven
ze niet aan te komen." Nijpels ver
wees naaf het Groene Hart van Hol
land, waar het WNF samen met de
ANWB op dezelfde manier probeert
waardevol groen te beschermen. Het
WNF heeft inmiddels met minister
Voorhoeve van Antilliaanse zaken
overleg over financiering van de aan
koop.
Voor de kusten van Sint Maarten en
Sint Eustatius worden onderwaterpar
ken opgezet om de zeldzame en zeer
kwetsbare koraalriffen te beschermen.
Het WNF wil kennis beschikbaar stel
len voor het opzetten van een mana
gement- en beheersplan voor de par
ken. Verder worden in de baaien rond
de eilanden ankerboeien aangelegd
om te voorkomen dat plezierjachten
met hun ankers het kwetsbare koraal
vernielen.
Op Saba staat de bescherming van het
nevelwoud op de Mount Scenery cen
traal. Het moet de status van natio
naal park krijgen. Het tropische re
genwoud - „Het enige in het Konink
rijk der Nederlanden" - is zeer rijk aan
planten en vogels. Het is de bedoeling
de oude paden op de berg en in het
woud te herstellen, zodat het aantr ek
kelijk wordt voor zogenoemd ecotoe-
risme, dat tegelijkertijd goed in de
hand kan worden gehouden.
■■■HM
P u z
OPGAVE
OPLOSSING
CRYPTOGRAM
Horizontaal:1. Die voorliefde is
tegen weinig bestand (4); 4.
Hoopgevend gebak (5); 7.
Waarin de vissen onderwijs vol
gen (7); 8. Hier raakt men ge
hecht aan opium (3); 9. Vaat
werk met een mogelijkheid (3);
10. Op het eind naar beneden
wandelen (7); 12. Niet echt tot
stand gebracht (7).
verticaal:2. De rivier van een
Belg (4); 3. Flinke vogels om te
tappen (6); 4. Literair orgaan
van een herkauwer (8); 5. Ple
zierige zin (4); 6. Dat dier is na
delig voor een uitgeverij (6); 9.
Hoe men haar kortwiekt (4); 11.
Schaapje dat niet meer kan lo
pen? (3).
KRUISWOORDRAADSEL
HEINZ
/ata/eb z-a< aaa/pe
p&se/s.' /atops waa& ik
ze/.p z//j //V he&-
£>at staat a//et //V £>e pe&e/s,
jaap? cxpeaz waak je zelp
zw ///hebt.
Een kort ogenblik staarden heer
Bommel en Tom Poes onder druk
kend zwijgen naar het gelaat in de
zware omlijsting.
P-professor!" stamelde de eerste ten
slotte. „Wat is er gebeurd? Heeft het
monster u bezeerd?"
De geleerde schikte zich wat gemak
kelijker in het raam en keek glazig
rond.
„Praw!" prevelde hij. „Der monstrum
is ja een buitenordentelijk onge-
pleegde knaap. Hij heeft mij aange
vat en door der gieter geworpen!
Thans ben ik uitgezet aan zijne lui
men. Help mij, bid ik u!"
„Vlug, heer Ollie!" zei Tom Poes.
„We moeten hem naar buiten trek
ken voordat er nog meer gebeurt."
Op hetzelfde ogenblik klonk er een
rauw gejoel van achter de beprangde
geleerde op.
„Netel, netel, krijg de netel!" lalde ie
mand. „Repel... hik... repel-hik... re
pelaar!"
„Daar heb je het al", prevelde heer
Olie achteruit deinzend. „Het mon
ster valt aan!"
„Nee, dat geloof ik niet", zei Tom
Poes. „Het is aan het zingen!"
Dat was inderdaad het geval. De
hoogleraar onderschepte het licht,
dat anders door het keldervenster
naar binnen viel, en omdat de grau
we razer van schemering hield, was
hij kalmer geworden. In die stem
ming viel zijn blik op een fles raap-
brand, die Joost daar zorgzaam had
opgeslagen, en zonder verder nog
aandacht aan zijn slachtoffer te
schenken, was hij met grote gretig
heid aan het drinken gegaan.
DOOR JAN VISSER
Het wordt even nazomer. Aan de achterzijde van een 1
drukgebied, dat zich de komende nacht over ons land
het oosten verplaatst, gaat de wind uit het zuiden waa
De zuidelijke winden, zwak tot matig van sterkte, trant
teren warme lucht naar ons land. Morgenmiddag lopei
temperaturen op tot omstreeks 22 graden.
Deze aangename waarden worden bereikt bij overwegt
zonnig weer. Het 'Onze-Lieve-Vrouwe-Nazomerke', zo;
fraai weer rond de 8ste september wordt genoemd, isi
kort leven beschoren. Morgenavond raakt het bewolkt
in de nacht van donderdag op vrijdag zouden er al enkt
buien kunnen vallen. Deze vormen de aanzet tot enkel
dagen wisselvalligheid. Op vrijdag en zaterdag vallen e
namelijk buien en waait het stevig uit de richtingen zu
west en west. Bovendien zakken de temperaturen tot
18 graden. Vanaf zondag echter lijkt de atmosfeer op
nieuw te stabiliseren met de komst van een volgende/
lantische hogedrukcel. Dit systeem wordt op maandag
ven ons land verwacht. De lucht in het hogedrukgebiec
niet erg warm. Om die reden worden de nachten koude
nemen de mistkansen toe.
De opbouw van het hogedrukgebied wordt hoogstwaar
schijnlijk in de hand gewerkt door een diepe depressie
de Azoren die zich de afgelopen dagen op de weerkaart
manifesteerde als de orkaan Erika. Deze orkaan was bi
tengewoon krachtig met gemiddelde windsnelheden tc
ruim 200 kilometer per uur en windstoten tot zelfs 251
lometer. Overigens zitten de atmosfeermodellen niet oj
één lijn voor wat betreft een eventuele weersverbeterini
begin volgende week.
Na de wolkenvelden van maandag was er gisteren weer
regeld zonneschijn. Daarbij liepen de temperaturen op
omstreeks 18 graden. De noordwestenwind was vooral
de kust spelbreker met kracht 6. In het Waddengebied
stond nog meer wind (kracht 7-8).
U
R
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
donderdag.
Noorwegen:
Bewolkt en perioden met
regen. Ten zuiden van
Trondheim soms veel
wind. Vandaag met name
in het binnenland ook
even zon. Maxima 12 tot
15 graden langs de west
kust. In de buurt van Oslo
bij zon 18 graden.
Zweden:
Vandaag een stevige noor
denwind Daarbij eerst nog
een enkele bui, later op de
dag droger en zon. Morgen
vanuit het westen opnieuw
bewolkt, gevolgd door re-
geh. Middagtemperatuur
uiteenlopend van 13 gra
den in het noorden tot, 18
in het zuiden.
Denemarken:
Stevige wind, die van
noordwest geleidelijk naar
zuidwest draait. Vandaag
een enkele bui, afgewisseld met zon.
Morgen eerst zon, later meer bewolking.
Maxima oplopend naar 20 graden op
morgen.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Vandaag lokaal mist. Daarna perioden
met zon en droog. Morgen opnieuw eerst
mist gevolgd door zon. In Ierland,
Schotland, en later in Wales en Enge
land, toenemende bewolking gevolgd
door regen. Maxima tussen 15 en 20
graden.
België en Luxemburg:
Vandaag af en toe zon en droog. Morgen
eerst kans op mist. Later op de dag gere-
Middagtemperatuur tegen de
32?
V
c
r-r:bewolkt
regen
T~
opklaringen
hagel
L
H
»nnig
windrichting
19 temperatuur
Noord- en Midden-Frankrijk:
Wolkenvelden, ook perioden met zon en
droog. In de ochtend hier en daar mist.
Middagtemperatuur 20 tot 25 graden.
Portugal:
Zonnnig en droog. Middagtemperatuur
tussen 25 en 30 graden.
Madeira:
Naast wolkenvelden ook wel zon. Waar
schijnlijk droog. Middagtemperatuur
rond 23 graden.
Spanje:
Zonnig en heel lokaal een onweersbui.
Middagtemperaturen van 25 graden
langs de Golf van Biskaje tot 35 in het
midden van Spanje.
Canarische Eilanden:
Zonnige perioden en droog. Middagtem
peratuur bijna 30 graden.
Marokko:
Westkust- flink wat zon en hoogstwaar
schijnlijk droog. Middagtemperatuur
vlak aan Zee ongeveeer 30 graden.
Tunesië:
Vrij zonnig, maar ook kans op een regen-
of onweersbui. Middagtempertuur vlak
aan zee tegen de 30 graden.
Zuid-Frankrijk:
Droog en veel zon. In de ochtend lokaal
mist. Middagtemperatuur ongeveer 28
graden, aan de westkust iets minder
Mallorca en Ibiza:
Vrij zonnig met een kleine kans op een
bui Middagtemperatuur ongeveer 30
graden.
Italië:
Vrij zonnig met in het zuiden een kleine
kans op een bui. Middagtemperatuur
rond 30 graden.
Corsica en Sardinië:
Zonnig, maar op Sardinië ook kans op
onweer. Middagtemperatuur bijna 30
graden.
Malta:
Naast zon ook kans op een regen- of on
weersbui. Middagtemperatuur ongeveer
29 graden.
Griekenland en Kreta:
Vrij zonnig en droog. Op de Egeïsche
Zee soms een stevige noordelijke wind.
Middagtemperatuur 25 tot 30 graden.
Turkije en Cyprus:
Veel zon en droog. Maxima aan de kust
meest tussen 25 en 30 graden.
Duitsland:
In het noorden vandaag misschien nog
een bui. Verder zowel wolkenvelden als
flinke perioden met zon. Middagtempe
ratuur iets oplopend tot 20 in het noor
den en 26 in het zuiden. In de ochtend
kans op mist.
Zwitserland:
Perioden met zon, maar ook kans op
mist. Droog. Middagtemperatuur rond
25 graden.
Oostenrijk:
Zonnige perioden, maar ook enkele wol
kenvelden. Overwegend droog. Middag
temperatuur ongeveer 23 graden.
Polen:
Vandaag een harde noordwestenwind.
Verder wolkenvelden en buien. Niet al te
veel zon. Morgen minder wind, alleen in
het noorden nog kans op een bui en
overal wat meer zon. Maxima vandaag
rond 15 graden, morgen oplopend tot
20.
Tsjechië en Slowakije:
Vandaag een stevige wind en buien.
Morgen droog en perioden met zon.
Temperatuur vandaag iets onder en
morgen iets boven de 20 graden.
Hongarije:
Vandaag wolkenvelden c
zon. Waarschijnlijk droog. Mo-
zonnige perioden. Maxima rc
DONDERDAG 11 SEPTEMBER 19*.
Zon- en maanstanden
Zon op 07.09 Zonondi
Maan op 16.31 Maanon
Waterstand
IJmuiden Katwi
Hoog 10.35 23.36 10 0
Laag 06.26 18.46 06.01
Weerrapporten 09 september 21
Eindhoven
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Athene
Barcelona
Bordeaux
half bew.
regenbui
regenbui
licht bew
licht bew.
Innsbruck onbew.
Istanbul onbew.
Klagenfurt onbew.
Kopenhagen regenbui
Las Palmas onbew.
Londen
Luxemburg licht bew.
Madrid licht bew
Wenei
half bew.
licht bew.
Bangkok
Buenos Aire
Casablanca licht bew
Johannesburg weerlicht
Los Angeles onbew.
New Orleans licht bew
New York
Tel Aviv
De grote keizerlibel. Een algemene soort, onder andere voorkomend in de duinen.
foto natura jee meul
