Denksport
ft
J
ii
ui
g
ui
II
n
A
11
in
w
i
al
ZATERDAG 6 SEPTEMBER 1997
bridge
Ad Oskam puzzel
Als de tegenpartij opent, is de kans groot,
dat je zelf gaat tegenspelen. Tussenbieden
na een opening van de tegenpartij is alleen
zinvol als er een doel mee is gediend.
Oogmerk kan zijn het tegenspel en vooral
de uitkomst te vergemakkelijken. Dan bied
je een kleur. Het is onzin met een slappe
vijfkaart een volgbod te geven. Met de uit
komst als oogmerk moeten er vooral mid-
denkaarten in zitten.
In een recente parenwedstrijd had Oost:sch
9 4; ha A 9 8; ru A H 8 6 3; kl V 9 3. Zuid was
gever en allen waren kwetsbaar. Na twee
maal pas opende Noord met 1 sch; Oost
Is het zinvol om te bieden en zo ja wat??
Sommige Oostspelers pasten, anderen bo
den 2 ru. Voor een pas is veel te zeggen.
Oost heeft geen middenkaarten en geen
goede kleur. Het bod van 2 ru is weliswaar
een boekjesbod, 13 punten en een vijfkaart,
maar is desondanks slecht, omdat er maar
drie directe slagen zijn en Oost veel down
kan. Een uitstekend bod werd maar aan een
tafel overwogen, namelijk doublet. Welis
waar heeft Oost slechts een driekaart har
ten, maar het geeft West wel een grote bied-
ruimte. De afloop ziet U aan het hele spel:
w «t»
f A98
AH863
V93
Op 2 ru paste iedereen. Zuid kwam met
schoppen uit en het contract ging een
down. Aan de tafels waar Oost paste, werd
steeds rondgepast. OW scoorde hier positief
;met twee ruitenslagen, twee afgetroefde
s oj ruitens, twee hartens en klaverenaas. Aan
ia" de ene tafel van het informatiedoublet van
hij Oost bood West meteen 3 ha. Dat contract
nkon niet down, zeker niet toen de leider de
klaverenboer bij Zuid lokaliseerde. Na enige
erl schermutselingen wist de leider zelfs een
overslag te produceren voor 170 punten, de
top.
Spel 2 moet zonder hulp van de partner
worden opgelost:
Noord=blinde
HB1086
»V6
fAH72
9432
iHB9
Zuid was gever en allen waren kwetsbaar.
ZOi, Zuid opende met 1 ha; OW pasten steeds;
Noord 1 sch; Zuid 2 ha; Noord 3 ha; Zuid 4
ha, het eindbod. West kwam uit met sch 7.
Die was voor het aas van de leider. Na rui-
Se jtenaas troefde de leider een ruiten af en op
n J schoppenheer gooide hij ruitenvrouw bij.
Hartenvrouw werd genomen met de heer
.(duiken geeft hetzelfde eindspel). Zuid
troefde de volgende ruiten. Harten na was
voor het aas. Oost bekende niet meer. Hoe
verder? Zuid zal nog klaverenvrouw heb
ben. Dus klaveren na is niet goed. Maar ook
ruiten naspelen gaf het contract cadeau:
AH72
9432
*HB9
«4-
9 B109543
A V 6
V 108
Zuid troeft en speelt klaveren. West mag die
slag houden en moet daarna klaveren on
der de heer uitspelen. Het goede tegenspel
is om na hartenaas troef na te spelen. West
houdt in ruiten zo altijd een vluchtkleur als
hij met klaveren aanslag wordt gebracht. In
het volgende tegenspelprobleem zijn de
[wijzingen van de partner levensgroot
Noord=blinde
'Oost was de gever en NZ waren kwetsbaar.
Oost opende het bieden met 3 ru; Zuid en
w West pasten en Noord gaf een informatie
lij doublet. Zuid sloot het bieden af met 3 SA.
.r,jWest kwam uit met ruitenvrouw. Oost nam
deze over met de heer en mocht die slag
ihouden. Ruitenboer van de partner werd
|door Zuid met het aas genomen. Hoe moet
'het spel down? Welke kaart moet West in
m slag 2 weggooien? Met alleen ruitenaas als
dekking zal Zuid geen vierkaart schoppen
bezitten. Als Zuid schoppenboer bezit, zal
hij negen slagen maken: drie in schoppen,
drie in harten, twee in klaveren én een rui
ten. Bij het tegenspel moet West er van uit
gaan, dat Oost drie schoppens heeft met de
)oer. Alleen dan zijn er downkansen. U
heeft het al gezien! Al in slag 2 moet West
schoppenheer weggooien. Alleen zo is de
leider kansloos. In alle andere gevallen kan
de leider twee keer schoppen spelen vanuit
Kuid en West de heer laten houden. Dan
heeft de leider altijd negen slagen. Dit was
het spel:
AV75
vAHV32
w 4-
Behalve schoppenboer moet Oost ook nog
klaverenboer hebben, want anders kan de
leider na twee schoppenrondes en klave
renheer vier keer harten spelen. De negen
de slag zou dan komen doordat West klave-
jten in moet spelen. Een mooi spel.
Oplossing
nummer 35
Nummer 36
Horizontaal: 1. Koopman; 8. vaatwerk; 9.
tijdperk; 10. kreet; 12. afgrond; 13. netvleu-
gelig insect; 15. gebrek; 16. kloosteroverste;
18. wal; 20. hark; 21. geweldadig mens; 22.
muziekteken; 24. Europeaan; 26. achter; 28.
delfstof; 30. verbond; 33. afstandsmaat; 34.
bloem; 35. klaaglied; 36. muzieknoot; 37.
bont; 39. dapper krijgsman; 40. oude leng
temaat; 42. lieden; 45. overal; 48. ontvang
kamer; 49. hoffeest; 51. genoegen; 53. door;
54. drinkgerei; 55. buis; 56. eigendom; 57.
opstootje; 58. grasland; 60. voorzetsel; 61.
orde.
Verticaal: 1. Roofvogel; 2. likeur; 3. lid
woord; 4. god van de duisternis; 5. Frans
lidwoord; 6. opgeld; 7. sierheester; 8. deel
van een huis; 11. inwendig'orgaan; 12. an
kerplaats; 14. deel van het oor; 15. basis; 16
god van de oorlog; 17. balletrokje; 19. baby
speelgoed; 23. frisse wind; 25. kruiderij; 27
liëfkozing; 28. ivoor; 29. hoeveelheid; 31,
ontkenning; 32. gelofte; 33. aanwijzend
vnw.; 38. buigzaam; 39. op deze plaats; 41.
bloedgever; 43. lekkernij; 44. bedelmonnik;
46. Nederlandse rivier; 47. vuisthamer; 49.
dik; 50. Europeaan; 52. ver (in samenst.); V/V/i n r»o£4 f"Q
54. Griekse letter; 58. persoonlijk vnw.; 59.
in memoriam.
De twee woorden van de opgave van vorige
week waren:
CONTRACTBREUK en NOTULENBOEK
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters in de volgende vakjes:
53 6 57 27 50 11 4 46 14 18
49 20 2 47 en
58 59 22 8 30 26 33 28 42 9
19 27 61 24 36.
De winnaars van een luxe dominospel zijn:
Jos Schrama, Botenpad 29, Valkenburg
(kruiswoord).
A. Walter, Zeemanlaan 34, Leiden
(cryptogram).
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, per briefkaart, dienen ui
terlijk woensdag a.s. in ons bezit te zijn. Indien per post wordt ingezonden, als volgt
adresseren: Redactiesecretariaat Leidsch Dagblad, Postbus 54,2300 AB Leiden.
Cryptogram nummer 36
Horizontaal: 4. De literatuur merken (8); 7. Verplicht
kaartspel is doorgestoken kaart (8,7); 10. Afzetten is een
kwestie van tillen (9); 11. Op en neer gaan ze heen en
weer (5); 12. In de aanval tegen de oorlog (15); 14. Bun
del om afscheid van te nemen (7); 15. Snuiter met een
aankomende breuk (7); 17. Gewas uit de mijn (4); 18.
Die storting geeft voldoening (8); 20. Voorzien van een
illegale verflaag (11); 22. Tijd om te barbecuen in het
onderwijs (10).
Verticaal: I. Herrie bij Heineken (5,2,2,8); 2. Een
kluns om de menigte op te winden (11); 3. Gooien met
jongen (6); 5. Het product van een stuurse kip? (6); 6.
Overtocht van een voetballer die van club wisselt (8); 8.
Voetballer van de Engelse krant in boekvorm (9); 9.
Geen vertrek voor nichten? (9); 13. Runderen met een
bril voor nageslacht (10); 16. De prothese heeft cultu
reel weinig te bieden (8); 19. Vrucht in de sloot (5); 21.
Ten eerste in de hoedanigheid van water (4).
Oplossing
cryptogram 35
Horizontaal: 1. Ongerust; 5.
moederschip; 7. metrum; 8.
spel; 12. verstekelingen; 13.
tweedelig; 14. enter; 15. zijpad;
16. doodleuk; 17. menigmaal;
18. menu; 19. Rien; 20. broek.
Verticaal: 1. Onderwereldfi
guur; 2. gerommel in de marge;
3. reces; 4. suite; 6. overspel
plegen; 9. puntendeling; 10. tel
wijze; 11. ongeluk.
dammen
We zijn de laatste weken van
het ene naar het andere zomer-
toernooi overgeschakeld. Van
daag aandacht voor de laatste
in deze reeks: The Hague Open
1997. Vorig jaar gestart en nu
een vervolg met bijna 120 deel
nemers die in het zonovergoten
Scheveningen acht dagen lang
in een tropisch hete zaal toch
pittige duels uitvochten. Wat
kan een organisatie zich nog
meer wensen? Hooguit de deel
name van wat meer echte top
pers, want dat hield met Wimy,
Hans Jansen en Ba dit jaar niet
over. Voor de uitstraling van
een toernooi is het meespelen
van voldoende topspelers in
principe onontbeerlijk. Voor de
kwaliteit van de partijen speelt
dat echter een minder grote rol.
Want ook een duel tussen Va-
dim Wimy en de kersverse ju
niorenkampioen van Neder
land, Mark Hoogakker, levert
zonder twijfel hoge kijkcijfers
op. En terecht. Wit: M. Hoogak
ker; zwart: V. Wimy (THO '97).
Partij: 1. 31-26 19-23 2. 36-31
14-19 3. 41-36 10-14 4. 46-41 5-
10 5. 31-27 20-24 6. 34-30 15-20
7. 30-25 10-15 8. 36-31 17-21 9.
26x17 12x21 10. 33-28 21-26 11.
41-35 7-12 12. 39-33 12-17 13.
44-39 2-7 14. 49-44 17-22 15.
28x17 11x22 16. 33-28 De ruil
33-29 is geen serieus alternatief
omdat zwart na 24x33 39x17 7-
12 speelt met een onhandelbare
witte vleugel als gevolg. Dus: 16.
22x33 17. 39x28 7-12 18. 44-
39 1-7 19. 38-33. Vermoedelijk
is dit al de oorzaak van de pro
blemen die de witspeler over
O
O
O
O
3
Q
O
O
b
S
3
3
3
3
O
O
O
3
3
O
3
3
O
3,
Diagram 1
enkele zetten gaat krijgen. Wel
licht was 39-34 wat beter ge
weest, hoewel wit ook dan geen
probleemloze stelling tegemoet
gaat. 19. 7-11 20. 42-38 12-17
21. 47-42 17-22 22. 28x17 11x22
23. 50-44 22-28. Wirny heeft
diep gerekend zo blijkt uit de
volgende afwikkeling: 24. 33x22
6-11 25. 38-33 of? 16-21 26. 27x7
18x49 27. 35-30 24x35 28. 7-2
23-29 29. 33x24 19x30 30. 25x34
13-19 31. 2x30 35x24 32. 34-29
24x33 33. 39x28 (zie diagram 1)
49-32 34. 28-22 32x46 35. 22-17
26x37 36. 42x31 20-24 37. 17-11
46-28 38. 11-6 28x50 39. 31-27
50-17 40. 6-1 17-6 41. 1-23 14-
20 42. 23-32 20-25 43. 32-49 6-
28 44. 48-43 25-30 45. 43-39
28x35 46. 45-40 35x44 47. 49x35
30-34 48. 35x2 34-39 49. 27-22
39-44 50. 22-17 44-50 51. 2-11
9-13 52. 36-31 50-44 53. 31-27
44-49 54. 27-22 49-44 55. 11-6
44-49 56. 6-11 49-40 57. 11-16
40-44 58. 16-7 13-19 59. 7-11
19-24 60. 22-18 44-40 61. 18-13
en zonder 2-8, 40-35 af te wach-
Diagram 2
ten gaf wit het op. Tijd:
2.53/2.54 uur.
Dat de tegenwoordig in Duits
land wonende Wimy het toer
nooi zou winnen wekt natuur
lijk geen verbazing. Weliswaar
heeft deze grootmeester wat af
stand genomen van het top-
dammen, maar is nog altijd een
van de betere spelers ter wereld.
Het benutten van kansjes is zijn
handelsmerk geworden. In de
vierde ronde moest ook Cock
van Wijk dat aan den lijve on
dervinden (zie diagram 2). In
deze stelling speelde Van Wijk
het op zich nogal voor de hand
liggende 25. 12-17 waarop
Wirny besloot een indringer te
plaatsen op veld 22: 26. 27-22
17x28 27. 33x22 18x27 28. 37-31
26x37 29. 42x22. Het is goed
zichtbaar dat zwart de nodige
hinder gaat ondervinden bij het
ontwikkelen van zijn stelling.
Toch meent Van Wijk een op
lossing te hebben: 29. 14-20
30. 38-32 20-25 31. 44-40 25x34
32. 40x18 3-8 met de bedoeling
Diagram 3
via 8-12 een schijf terug te win
nen. Maar Wimy heeft ook hier
verder gekeken: 33. 43-38 en nu
faalt 8-12 op het meerslagje na
22-17 etc. Een zet later gaf de
zwartspeler het dan 'ook op.
Tijd: 1.37/1.50 uur.
Tot slot een fragment uit de
partij Borkova-Luteyn (zie dia
gram 3). In deze stelling speel
de de Russische opponente van
Luteyn de zet 25. 39-34 waarna
een heleboel zetten later de par
tij in remise eindigde. Achteraf
maakte Hans Jansen de beide
spelers attent op een winnende
afwikkeling die hij in het voor
bijgaan ontdekte. Het gaat om
een dam op veld 4 en is geba
seerd op de meerslag: 29-23!
18x29 35-30! 24x44 33x24 44x31
36x18 13x33 en 24x4 met ge
wonnen afspel. Ik heb begrepen
dat Jansen dit slagprincipe al
kende. En dat nu maakt het ver
schil tussen topspelers en goede
hoofdklassers.
schaken
Paul Bierenbroodspot
Het gebrek aan zomertoernooi-
en heeft een gunstige uitwer
king gehad op het aantal deel
nemers bij het open kampioen
schap van Haarlem. Dit door
VHS georganiseerde toernooi
moest enige jaren geleden zelfs
de A-groep schrappen, wegens
een gebrek aan deelnemers.
Concurrentie van het Donner-
memorial was daar gedeeltelijk
debet aan. Dit jaar was de A-
groep weer op de stérkte die
men gewend was van voor de
Donner-memorial serie.
Erik Knoppert werd overtuigend
winnaar. Weliswaar verloor de
Utrechtenaar in de derde ronde
verrassend van Mare Overeem,
maar in de overige rechtstreek
se duels met zijn concurrenten
behaalde hij steeds het volle
punt. Na zes ronden stond
Knoppert met vijf punten een
half punt voor op - de Duitse
meester Christian Maier. De
rest van het veld lag nog verder
terug. Aan de topborden ston
den in de slotronde de duels
Knoppert-Hovenga en Maier-
Arp op het programma. Frans
Arp speelde een zeer sterk toer
nooi en ook Maier had niet veel
tegen hem in te brengen. Dit
veranderde toen de Duitser re
mise aanbood. Hoewel Arp een
kwaliteit meer had en ook een
tijdsvoorsprong accepteerde hij
vrijwel zonder aarzelen. Duide
lijk een geval van teveel respect
voor de gevestigde orde.
Door dit resultaat had Knoppert
genoeg aan remise en hij bood
dit dan ook aan in vrijwel ge
wonnen stelling. Hovenga hoef
de niet lang te aarzelen. Har-
men Jonkman kreeg daardoor
nog de gelegenheid om op de
gedeelde tweede plaats langszij
te komen. Op de gedeelde vier
de plaats eindigden S.Strating,
L.M. Vistisan, A.H. Hovenga,
F Arp en B.G. van den Bergh
met 4,5 punt. In de B-groep
werd T.van Dorp en A.Sula ge
deeld eerste met 6 punten, ter
M
1
i
1
M.
i
i.
1
i
IIP!
a
||IHj||
i
2
UI
'lil
1
nil
2
K
1
i
wijl de C-groep gewonnen werd
door J. Alarcon ook met 6 pun
ten.
Frans Arp kreeg nog een beker
uitgereikt als beste Haarlemse
clubspeler. Hij speelde een zeer
goed toernooi met een TPR van
2330. Vooral over zijn partij te
gen Mare Overeem was de
Haarlemmer tevreden.
F. Arp - M. Overeem
Siciliaans, Draak
l.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 Pxd4
Pf6 5.Pc3 g6 6.Le3 Lg7 7.f3 0-0
8.Dd2 Pc6 9.0-0-0 Pxd4
10.Lxd4 Le6 11.g4 Dc7 12.Kbl
Tfc8 13.h4 Da5 14.a3 Tab8
15.h5 b5 16.hxg6 hxg6 17.Dg5
(Zie diagram 1)
Tot zover was het de witspeler
bekend. Hij verwachtte hier
17...d5, maar Overeem kwam
met een verrassing.
17...Lxg4?l?
De bedoeling is duidelijk. Na
18.fxg4 e5 19.Lf2 Txc3 verkrijgt
zwart uitstekende tegenkansen.
18.Pd5!
Ditmaal wordt de zwartspeler
verrast. Hij ging nu een half uur
in gedachten.
18...Lxf3 19.Pxe7+ KfB 20.Lxf6
Lxhl
Er is niets beter. Zwart gaat ge
forceerd mat..
21.Lxg7+ Kxg7 22.Pf5+ Kg8
23.1x4 1-0
Wit wint nu de dame na
23...bxc4 24.Ph6+ Kg7 25.Dxa5.
Overigens had wit mat in zes
kunnen aankondigen met
23.Dh6 gxf5 24.Lc4 Lg2 25.Dg6+
Kh8 26.Lxf7 Dd2 27.Txd2 £xe4
28.Dh6 mat.
.Piet de Haas uit Heerhugo-
waard kreeg bijzonder veel mat-
combinaties op het bord. Tegen
HA. Happel zat hij aan de goe
de kant. (Zie diagram 2)
49.Th5+ Th7
49...Kg8 50.Pe7+ KfB (50...Kf7
51.Tf5+) 51.Th8+ verliest ook.
50.Thg5 1-0
Grappig genoeg kan zwart niets
meer tegen de dreiging 51.Pf6
met ondekbaar mat onderne
men.
De Duitser Maier was van een
ander formaat. Met gepointeerd
spel joeg de meester de koning
van De Haas in een matnet. (Zie
diagram 3)
27.Pxg5+l? hxg5
Mogelijk was 27...Dxg5 of zelfs
27...Kg8 beter, maar het is be
grijpelijk dat zwart de hand
schoen opneemt.
28.h6 Pxe4
Te hebzuchtig. Met 28...Le6 had
zwart goede verdedigingskan
sen behouden.
29.Dc4+ 1x6 30.Dxe4 Ub3
31.hxg7+ 1x15?
Een fout in slechte stelling.
31...Tg8 was de laatste red
dingsmogelijkheid. Nu gaat het
hard.
32.D15+ Df6 33.g8I)+ Txg8
34.Th7+ Tg7 35.Pxe5+ Ke7
36.Pg8+ Kf7 37.I)d7+ 1-0
Na 37...Kxg6 38.Ld3+ kan zwart
het mat slechts kort uitstellen.
In de laatste ronde kon Piet de
Haas revanche nemen. A.J. de
Veij was het slachtoffer. (Zie
diagram 4)
Wit is in de leer geweest bij Stei-
nitz en heeft vrijwel alle stukken
teruggetrokken op de eerste rij.
Zwart heeft een simpel plan: er
moet een paard naar g3.
23...Pf6 24.Pd3?
Met 24.g4 had wit de komende
ellende kunnen voorkomen.
24...Dg5 25.Pxe5 I)xe5 26.Dr2
Ph5 27.Kgl Pg3 28.Pe3 Txh2
0-1
Helaas is er geen ruimte meer
voor een diagram.
filatelie
Tientallen zegels met bijslag zijn in de afge
lopen 75 jaar verschenen na orkanen, cyclo
nen, overstromingen, droogte, lawines,
branden en aardbevingen om enigszins de
financiële nood te lenigen. Op 19 augustus
kwam Duitsland met een 110 90 pf.-wa
tersnoodzegel naar aanleiding van de over
stromingen in het Oosten van het land. Als
motief is de Brandenburg-zegel gebruikj uit
de serie 'Wappen der Lander der Bundesre-
publik Deutschland'. De zegel heeft als op
druk 'Hochwasserhilfe 1997'.
De eerste natuurrampenzegels verschenen
in 1930 kort nadat de orkaan San Zeon de
Domicaanse Republiek had getroffen en
waarbij ongeveer 3000 mensen omkwamen.
De tweede serie liet niet lang op zich wach
ten: in 1931 na de stormvloed die de hoofd
stad van Brits-Honduras, Belize, had ver
woest.
Vele tientallen rampenzegels volgden in de
loop der jaren. De jongste zijn van China
(1991, overstromingen), Bahamas (1992, or
kaan), Zwitserland (1993, brand Kapellbrüc-
ke in Luzern), Tonga, Salomon-Eilanden en
Papoea Nieuw-Guinea (1994, vulkaanuit
barstingen), Italië (1995, watersnood) en de
Nederlandse Antillen en Barbados (1995,
orkaan Luis).
FRANKRIJK heeft postaal een nieuw ge
zicht. Op 15 juli heeft Marianne du Bicente-
naire, ook wel Marianne met de kokarde,
plaats moeten maken voor Marianne du 14
Juillet. Eén dag na de Franse nationale
feestdag, Quartorze Juillet, verschenen de
eerste drie zegels van de nieuwe reeks,
waarop Marianne met wapperende haren
en de woorden liberté, egalité en fraternité.
De eerste set bestaat uit een groene (2,70 f.),
een blauwe (3,80 f.) en een rode zegel (zon
der waarde; briefporttarief). Voor 15 sep
fïRANDPNTU'RG
MUIWIUMD 110+90
(«J
P li:'
tember staat de tweede set gepland. Twaalf
zegels met waarden van 0,10 f., 0,20 f.,
0,50 f., 1,00 f., 2,00 f., 3,50 f.. 4,20 f., 4,40 f.,
4,50 f., 5,00 f. 6,70 f. en 10.00 franc.
De serie Marianne du Bicentenaire, die nu
dus wordt vervangen telt - ine. twee-, drie
en vierzijdig getande en zelfklevende zegels
- uit 32 zegels. De laatste, zegels van 1,00 f.,
2,70 f., 3,80 f. en 4,50 f., dateren van midden
vorig jaar.
In veel landen zijn de afgelopen jaren rode
lijsten verschenen met namen van dieren
en planten die met uitsterven worden be
dreigd. Sinds kort bestaat ook in Liechten
stein een lijst met namen van paddestoelen
die niet meer mogen worden geplukt. In dat
kader verscheen 22 augustus de eerste pad
destoelenserie in de Liechtensteinse post
geschiedenis. Een serie van drie zegels:
Phaeolepiota aurea (70 rp.), Helvelle silvico-
la (90 rp.) en Aleuria (1,10 fr.).
Op 22 augustus is eveneens met drie zegels
'125 Jahre Eisenbahn in Liechtenstein' ge
vierd. Op de zegels pittoreske stationnetjes
met daarvoor oude en moderne loks:
Schaanwald (70 rp.), Nendeln (90 rp.) en
Schaan-Vaduz(l,80 fr.).
Tot slot verscheen 22 augustus de vierde ze
gel in de contemporaine reeks Hommage
aan Liechtenstein. Deze keer het werk Jong
meisje met bloem van de Italiaanse kunste
naar Enrico Baj (*1924).
Internationale postzegeltentoonstellingen
werpen vaak hun schaduw ver vooruil. De
Wiener Internationale Postwertzeichen-
Ausstellung WII'A 2000, die van 20 inn lol l
juni 2000 wordt gehouden zelfs drie jaar.
Op 23 mei verscheen al een 27 13 s.-zegel
waarop een postbode op een driewieler en
een permanente 9-Kreuzerzegel (blauw) uit
1850. Oplage: 1,5 miljoen velletjes met vier
zegels.
Eveneens 23 mei verscheen de Oostenrijkse
Europa-zegel (7 s., sagen en legenden) met
een kindertekening van de Bremer Stads
muzikanten.
Ook in Oostenrijk, net als in Liechtenstein,
een spoorwegjubiirum Zelfs een dubbel
Met twee zegels werden 13 juni het 100-ja-
rig bestaan van de tandradbaan op de
Hochschnee-Berg (6 s., een trein op de
bergbaan) en het 150-jarig jubileum van het
traject Oedenburg-Wiener Neustadt
(7,50 s., de lok Licaon) gevierd.
In de jaren '60 van de vorige eeuw kwamen
in Oostenrijk elke week ongeveer tien men
sen om het leven als gevolg van ontploffin
gen van ketels. Om op de gevaren van ho-
gedrukketels te wijzen werd in 1872 de
Technischer Ueberwachungs-Verein opge
richt. Op 13 juni werd 125 jaar TUV gemar
keerd met een 7 s.-zegel waarop drie tand
wielen.
