'Je moet de hoop nooit opgeven'
7
Spectaculair transport door Leiden
'Sint-Janprikkelt
kunstbeheerders kerk
Kerk Samenleving
BEKEKEN
I
X
t
ZATERDAG 6 SEPTEMBER 1997
979
DEN BOSCH ANP
Een goede pastor moet inzicht
hebben in de betekenis van
kunst, vindt mgr. A. Hurk-
mans, rector van het Sint Jans
centrum in Den Bosch. Een
expositie over Sint-Jan, de pa
troon van het grootseminarie
en het bisdom, moet de pries
terstudenten daarom prikke-
len om als toekomstig kunst
beheerder oog te hebben voor
de schatten van de Rooms-Ka-
tholieke Kerk.
Behalve het inzicht in de
'kostbare gegevens', gaat het
er volgens Hurkmans veel
meer om te ontdekken wat
een kunstvoorwerp „verbeeldt,
opioept en betekent voor het
gelovig-zijn van de mens".
Ook voor het pastoraat kan de
kennis van kunst van onschat
bare waarde zijn. „In kunst
kun je iets van de oorspronke
lijkheid, de schoonheid en
heelheid van het leven zien. In
het pastoraat hebben we juist
dat op het oog."
Kunst en Kerk zijn door de
eeuwen nauw met elkaar ver
bonden geweest, zei vicaris-
generaal Hurkmans, de rech
terhand van bisschop Ter
Schure. Een eucharistieviering
prikkelt als het goed is elk zin
tuig. Zo kan een artistiek ver
antwoorde inrichting van de
parochie ertoe bijdragen dat
mensen 'meer ruimte in hun
hart krijgen'.
De tentoonstelling in het
Sint Janscentrum is ingericht
ter gelegenheid van de viering
van het tienjarig bestaan van
deze priesteropleiding, die ko
mende jaar 46 studenten telt.
Schilderijen, beelden, litur
gisch vaatwerk en insignes,
bijna allemaal afkomstig uit
het bisdom, proberen een
beeld te geven van vijf eeuwen
iconografie van Sint-Jan, de
apostel en evangelist.
Een groot deel van de voor
werpen is bijeengebracht
dankzij inventarisatielijsten
van Stichting Kerkelijk Kunst
bezit in Nederland. Deze orga
nisatie houdt sinds de jaren
zestig bij wat de RK-Kerk aan
kunst in huis heeft. Onder in
vloed van het Tweede Vati
caans Concilie (1962-1965)
dreigde namelijk veel kunst
verloren te gaan omdat veel
rooms-katholieken streefden
naar vernieuwing en dus vers
obering van het interieur.
Maar volgens stichtingsme
dewerker T. Graas worden veel
parochies tegenwoordig weer
in neo-gotische staat terugge
bracht. Kennis van de kunst
geschiedenis is daarbij essen
tieel. „We hebben soms het
idee dat pastores zomaar iets
neerzetten. Wij proberen er
voor te zorgen dat het geen al
legaartje wordt."
Bijbeluitleg buitenkerkelijken
AMSTERDAM ANP
Het Amsterdamse centrum voor religie en cultuur De Rode Hoed
verzorgt vanaf 17 september bijbeluitleg voor buitenkerkelijken. De
gehele bijbel wordt gelezen en verklaard voor mensen die weinig
weet meer hebben van de bron van de joodse en christelijke tradi
ties.
Initiatiefnemer van de bijeenkomsten is de Stichting Leerhuis en
Liturgie, die De Rode Hoed in 1989 oprichtte.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERV.KERK
Beroepen te Rotterdam-Centrum als predikant voor bijzondere werkzaamheden
(geestelijk verzorger Sophia kinderziekenhuis) mw. J.L. Falkenburg, predikant
met bepaalde opdracht te Rotterdam-Centrum (studentenpredikant, part-time),
die dit beroep heeft aangenomen en morgen wordt bevestigd.
GEREF.KERKEN VRIJG.
Beroepen te Hoogezand-Sappemeer R.M Meijerte Flooghalen i.c.m. Beilen
Beroepbaarstelling: drs. D. de Jong, Cellebroedersweg 2, 8261 GW Kampen,tel:
038-3317247.
GEREF.GEMEENTEN
Beroepen, te Middelburg-Zuid C.A. van Dieren te Stolwijk.
ANNO 1897
Maandag 6 September
LEIDEN Een gouden huwelijksfeest behoort voorzeker niet
tot de alledaagsche gebeurtenissen. Het is het echtpaar Frank
huizen, wonende Kuipersteeg No. 5, bij de Langebrug, dat het
voorrecht geniet, zulk een feit te mogen gedenken; althans gis
teren zijn daarvan de bruidsdagen ingegaan. Als bewijs van in
stemming met dit gouden feest hebben de boven hen wonende
buren de nationale driekleur ontplooid. De beide oudjes zijn,
gerekend hun aantal jaren, nog vrij kras, vooral wat betreft den
bruidegom, die reeds meer dan een halve eeuw werkzaam is op
de vlaggendoekfabriek van de heeren Van Hartrop, aan het
Galgwater, alhier. Wij wenschen den echtelieden samen verder
nog een gelukkig leven toe.
NOORDWIJKERHOUT Aan het Hulppostkantoor werd in de
afgeloopen maand bij de Rijkspostspaarbank ingelegd
1074.55 in 26 inlagen, terwijl werd terugbetaald 4.50 in
één keer.
TER AAR Het was Woensdag jl. een heerlijke dag voor de 70
kinderen der hoogste klasse van de openbare school in deze ge
meente. 's Morgens te 7 uren vertrokken zij per boot naar ,,Ar-
tis" te Amsterdam. Van 11 tot 3 uren konden de kinderen ge
nieten van al datgene wat de ,,Artis" kan schenken. Op de boot
werden de kinderen ruimschoots onthaald op brood, melk en li
monade, hetgeen het kinderhart deed juichen en zingen. Een
woord van dank aan allen, die het feest mogelijk maakten.
ANN01972
woensdag 6 september
OLYMPISCHE SPELEN/MÜNCHEN
De Palestijnse overval op de Israëlische ploeg is vannacht in
een drama geëindigd. Bij een poging van de Westduitse politie
om de Israëliërs te bevrijden vonden vijftien personen, onder
wie alle negen gijzelaars, de dood. De Palestijnen waren met
hun gijzelaars in twee helicopters naar de NAVO-vliegbasis Für-
stenfeldbruck gebracht. Daar stond een Boeing 727 gereed die
hen naar Egypte zou brengen. Achter de Boeing hielden zich
echter scherpschutters van de politie verborgen die het vuur
openden toen de Arabieren het vliegtuig inspecteerden. De ter
roristen wierpen onmiddellijk de handgranaten in de helicop
ters met de gijzelaars en doorzeefden de toestellen met hun
machinegeweren. In het vuurgevecht werden vijf Palestijnen en
een politieman gedood. Bij de overval in het Olympisch dorp
waren al twee Israëliërs doodgeschoten. Het aantal slachtoffers
kwam hiermee op zeventien. Drie Palestijnse guerrillastrijders
werden door de politie overmeesterd.
De voorzitter van he.t IOC, Avery Brundage, heeft vanoch
tend tijdens een indrukwekkende herdenkingsdienst in het
Olympisch stadion gezegd dat de Spelen moeten doorgaan. In
Israël is men diep geschokt over het besluit van het IOC. Nog
maar één delegatie, die van de Philippijnen, heeft op last van
president Marcos de Spelen verlaten.
Rabbijn Awraham Soetendorp blijft dromen van rechtvaardige wereld
Of het nu gaat om antisemitisme of
vreemdelingenhaat, de armoede in de Derde
Wereld, de genocide in het voormalige Joegoslavië
of Burundi, rabbijn Shalom Awraham Soetendorp
neemt er stelling tegen. Onvermoeibaar blijft de
voorganger van de Liberaal Joodse gemeente in
Den Haag strijden voor rechtvaardigheid, vrede en
verzoening. ,,In het diepst van mezelf heb ik de
afspraak gemaakt het perspectief van de hoop nooit
op te geven. Wat er ook gebeurt in de wereld en wat
je ook ervaart."
M elf overleefde Shalom Awraham Soe-
W j tendorp (54) de massamoord op zes
miljoen Europese joden tijdens de
Tweede Wereldoorlog. Nooit is hij meer losgeko
men van de vraag: waarom ben ik gespaard ge
bleven? Sindsdien heeft hij haast. Hij komt steeds
tijd tekort. „Wat is de zin van mijn bestaan? Die
zin vind ik vooral in werkkracht. Ik moet woeke
ren met mijn talenten voor een betere wereld."
Op scholen, in lezingen en in interviews vertelt
hij vaak over zijn onderduikmoeder in Velp. Niet
alleen uit dankbaarheid, omdat zij er haar eigen
leven mee op het spel zette, maar ook omdat zij
als voorbeeld kan dienen voor de jongere genera
tie. „Zij was er het bewijs van dat je mensen kunt
helpen. Datje iets tegen het onrecht kunt doen."
Zo'n dertig jaar is Soetendorp rabbijn van de
Liberaal Joodse Gemeente in Den Haag, waarmee
hij destijds in de voetsporen trad van zijn vader,
de Amsterdamse rabbijn Jacob Soetendorp. „Ik
vind het een voorrecht om deel uit te maken van
het joodse volk," zegt hij in zijn werkkamer,
waarvan de ramen uitzicht bieden op het Malie
veld. De wand van zijn Haagse werkkamer wordt
in beslag genomen door een enorme boekenkast.
Naast allerlei talmoedische studies zijn daarin
ook publicaties te vinden over het hedendaagse
racisme.
Al die jaren combineert rabbijn Awraham Soe
tendorp zijn pastorale werk met pogingen de we
reld te verbeteren. Het vloeit voort uit zijn visie
op het jodendom. „Er is in het jodendom altijd
sprake van een verstrengeling van particularis
tisch belang en de universele opdracht. Dat parti
cularistisch belang bestaat uit het verzekeren van
het voortbestaan van het eigen volk in een vaak
vijandige wereld. Maar tegelijkertijd kent het jo
dendom de universele opdracht bij te dragen aan
de opbouw van een rechtvaardige samenleving
en tot uitdrukking te brengen hoe groot de zorg
voor deze wereld is."
In de jaren zeventig en tachtig was Awraham
Soetendorp oprichter en woordvoerder van het
comité dat de joden in de Sovjet-Unie steunde,
die hun geloof niet in het openbaar mochten be
lijden en niet naar Israël konden emigreren.
Sinds de opkomst van extreem-rechts spreekt hij
vaak op anti-racisme demonstraties. Tegenwoor
dig is Awraham Soetendorp vooral actief als voor
zitter van het Global Forum, een internationale
organisatie waarin religieuze leiders en politici
zich inzetten voor grote wereldvraagstukken als
vrede, veiligheid en milieu. Voor geestelijke lei
ders - rabbijnen, imams, bisschoppen, dominees
en pastores - is in zijn visie een hoofdrol wegge
legd op de weg naar de vrede en rechtvaardig
heid. „In moskeeën, kerken en synagogen kan
worden opgeroepen tot fanatisme. Maar er kan
ook een boodschap worden verkondigd van ver
zoening en vriendschap. Helaas is er ook in de re
ligieuze wereld een gebrek aan dit soort leider
schap."
Regelmatig bezoekt de Haagse rabbijn scholen
in het land. Hij spreekt er met jongeren over het
jodendom, racisme, wereldproblemen. Ook op
christelijke scholen probeert hij de religieuze
grenzen te overschrijden. De dag waarop hon
derd moslims in Libanon omkwamen door de Is
raëlische artillerie herinnert Soetendorp zich nog
goed. „Een dag later sprak ik op een christelijke
school in de buurt van Deventer. We voelden ons
betrokken bij wat daar gebeurd was. Op een be
paald moment vroeg ik de leerlingen om op te
staan en even stil te zijn. Ik sprak een gebed uit
voor de zielenrust van de omgekomen moslims.
De leraren waren verbijsterd: een rabbijn die op
een christelijke school bidt voor moslims. Maar
het was een heel natuurlijk gebeuren. Dat zullen
Shalom Awra'1
Soetendorp:,,11
belangrijke
stap is dat relr
we veel meer expliciet moeten doen, de scheidin
gen tussen joden, christenen en moslims door
breken."
Een dialoog tussen de drie grote wereldgods
diensten, jodendom, christendom, islam vindt
Soetendorp niet voldoende. Eigenlijk is hij er
voorstander van dat godsdiensten het bedrijven
van missie en zending, het winnen van zieltjes
onder de aanhangers van een andere godsdienst,
stopzetten. „Een belangrijke eerste stap is dat re
ligies elkaar gaan respecteren. En dat houdt meer
in dan alleen maar tolereren. Het is de weg van
tolerantie naar respect, en van respect naar lief
de."
Getalsmatig vormen de dertigduizend joden in
Nederland een kleine minderheid ten opzichte
van de christelijke kerken. Zesduizend daarvan
hebben zich aangesloten bij joods-orthod#
meenten, drieduizend bekennen zich tot (M
raal-joodse richting. Het steekt Awraham 9*
dorp dat de joden en ook moslims in Neig
nogal eens over het hoofd gezien worden (P
Raad van Kerken.
Onlangs verweet hij de Raad van Kerkjj
solistisch optreden in het gesprek met de
over armoede. „Ik ben vrijwel nooit op)j
door de Raad of door bisschoppen waniifi
ging om een gesprek met machthebbers.!
heel graag bij het gesprek over armoede aa>
willen zijn." Wie in Nederland over I'
spreekt, denkt volgens hem nog te veel
alleen aan het christendom. „De kerk isfi
lam, jodendom, hindoeïsme, boeddhisme^1
manisme."
(Opgericht 1 maart 1860)
LEIDEN KEES VAN KUILENBURG
Een spectaculair transport trok
in september 1963 door de
Leidse binnenstad. De viskotter
IJM 46 manoeuvreerde voor
zichtig langs de stadstimmer-
werf, de Blauwpoortsburg, de
Marekerk en de Haven naar de
Oude Rijn om vervolgens via
het plassengebied naar thuisha
ven IJmuiden te varen. 'De
Hoop IV' werd getrokken door
een sleepboot met het achter
schip hangend in de takels van
een drijvende bok. De viskotter
kwam uit Katwijk, waar het was
afgebouwd bij Zwitser Machi
nefabriek en Constructiebedrijf
NV aan de Haringkade. Na eni
ge proefvaarten met het 28,50
meter lange vaartuig, vertrok
het naar de visgronden.
De machinefabriek van Zwit
ser werd in de jaren twintig
door Cees Zwitser opgericht.
„In het begin als dorpssmid met
nogal wat werk voor de visserij.
Na de oorlog, nadat mijn vader
Dirk en ome Cees in het bedrijf
waren gekomen, zijn er nogal
wat sleepboten omgebouwd.
Die voeren nog op stoom en
daar kwam een dieselmotor
voor in de plaats. Ook zijn er in
de jaren zestig veel kotters afge
bouwd. Vervolgens kreeg de fa
briek nogal wat orders van de
chemische industrie. In 1985
was het afgelopen met het be
drijf. Vooral als gevolg van de
malaise in de scheepsbouw",
vertelt zoon J.C. Zwitser.
Het transport trok veel be
langstelling. Vooral toen de
Blauwpoortsbrug en de Turf-
marktbrug moesten worden ge
nomen. Dat vereiste de nodige
behendigheid om te vorkomen
dat er ook maar één schramme
tje op de huid van het gloed
nieuwe schip zou komen.
Voor de Katwijkse scheeps
bouwers en reders vormde de
vaarweg door Leiden - noodza
kelijk vanwege het ontbreken
van een directe verbinding met
zee - altijd een doorn in het
oog. De in Katwijk gevestigde
bedrijven werden daardoor voor
bijna onoverkomelijke bezwa
ren geplaatst.
REDACTIE
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
J.M.Jacobs, chef red. Groot Leiden
A.J.B.M. Brandenburg, chef eindred. regio
F. Blok, chef eindredactie algemeen Lectuur, Grave)
W.F. Wegman, chef red. Duin en Bollenstreek
W. Spierdijk, chef sportredactie
J. Preenen, chef binnen-, buitenland, eco
0711
ABONNEMENTEN
bijvooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging
verstrekken tot het automatisch afsl
van het abonnementsgeld, ontvan»
korting per betaling.
VERZENDING PER POST
per kwartaal (NL)
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTE!
Voor mensen die moeilijk lezen, slei
ogen hebben of blind zijn (oleenari
leeshandicap hebben), is een samenvitli
het regionale nieuws uit het Leidsch D|
geluidscassette beschikbaar Voor info'fc,
0486-486486 (Centrum voor Gesprots
Auteursrechten voorbehouderjg
Dagbladuitgeverij Damiate jg:
Moeizaam verliep de tocht van de UM 46 door de Leidse binnenwateren. Rechts op de foto het gebouw van
de voormalige Zoutkeet.
FOTOARCHIEF JAN HOLVAST
Ook Leiden was er weinig ge
lukkig mee. Het gemeentebe- a!
stuur vond de twee kilometer i-Ml
lange vaarweg bijzonder ge- "r
vaarlijk. Daarnaast ondervond
ook het wegverkeer hinder, van- ppR
wege de vele bruggen die moes-
ten worden gepasseerd door de
vaartuigen. Er werd ook gepleit
voor een omlegging van de
vaarweg door Leiden. Als de
omlegging niet zou worden ge
realiseerd, betekende dat ver
nieuwing of reparatie van be
staande bruggen en de bouw
van vijf nieuwe. Dat zou veel
geld kosten. De omlegging zou
gemakkelijk te realiseren zijn
door de aanleg van een kanaal
tussen het Rijn-Schiekanaal -
bij Allemansgeest - en de Rijn
nabij De Vink. Uiteindelijk ge
beurde het zoals de gemeente
voor ogen stond. Al wordt er in
Leiden nu weer voorzichting
over gedacht om de oude vaar-
ziekenhuize;
ONGEVALLENDIENST in
Academisch Ziekenhuis vanaf zaterdag 13.00t/m dinsdag 13.00 en vanzei
BEZOEKUREN I
DIACONESSENHUIS j,
(tel. 071-5178178): dagelijks 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45 uur. L
Kraam- en zwangerenafdeling: buiten de gewone bezoektijden, voor partneii
bovendien van 10.30 -11.15 uur en van 19 45 - 21.00 uur |a
Special Care Unit: 10.30-11.00 uur, 15.00-15.30 uur en 19.00-19.30 uur eofn
overleg met de dienstdoende verpleegkundige.
Kinderafdeling: 10.30-19.00 uur, na overleg met de dienstdoende verpleegktl
Jongerenafdeling: 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45 uur.
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging St. Elisabeth
(tel. 071-5454545): dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, klasse le—
daarnaast ook 11.15-12 .00 uur.
Kraamafdeling: 14.30-15.30 uur en 18.30-19 30 uur (voor vaders tot21.00iL
Kinderafdeling: 14 30-19.00 uur (voor ouders de gehele dag).
Afdeling hartbewaking (CCU)en intensive care (IC): 14 00-14.30 uur en 18 ïl
Er is nogal wat veranderd in de binnenstad. Het pand van de Zoutkeet
heeft plaatsgemaakt voor appartementen. Ook de bomen zijn verdwe
nen. FOTO HENK BOUWMAN
route in ere te herstellen. In
middels zijn wel sommige be
weegbare bruggen vervangen
door vaste verbindingen.
Spoedeisende hulp: dag en nacht geopend
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging Rijnoord
(tel. 0172-463131) dagelijks 14.00-15 00 uur en 18 30-19 30 uur. kla
daarnaast ook 11 15-12 00 uur
Geen spoedeisende hulp meer mogelijk
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
(tel 071-5269111)- alle patiënten (behalve kinderen) 14.15-15.00 uur
19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde 18.15-19.00 uur, 19.00-20 00
Partners/echtgenoten met kinderen.)
Voor zwangeren. zaterdag en zondag van 10.00 tot 11.001
partners/echtgenoten en eigen kinderen.)
Kinderafdelingen: voorouders van opgenomen kinderen is
mogelijkheid in overleg met de hoofdverpleegkundige.
Voor andere bezoekers gelden de volgende tijden, keel-, ne
neurologie: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, oogheelkunde
14.15-15 00 uur en 18.30-19 00 uur.
Kinderkliniek' zalen voor peuters, kleuters en grote kinderen: 15.15-17.00 ut
babyzaal en boxenafdeling: volgens afspraak.
L
C
-
.uk
heelkuni*:
f
