Bellevue WCGF Galerie d'Arts in Alphen aan den Rijn failliet
bruisend hart
Amsterdam
'Met Kees Buurman is een grootheid uit Leiden weg'
Bonte verzameling culturen in Ars
VSB-directeur weg na
ruzie over het beleid
Cultuur&Kunst
ZATERDAG 30 AUGUSTUS 1997
Winnaars Beeldende Kunstprijs
leiden Michel Butink, Anne van Vugt en Tineke Kooistra zijn de
winnaars van de Zuid-Hollandse Beeldende Kunstprijs 1997. De
provincie Zuid-Holland reikt elek jaar een stimuleringsprijs uit
aan vier jonge, veelbelovende academieverlaters uit de provin
cie. Met de prijs, waaraan een bedrag van 5000 gulden per per
soon is verbonden hoopt de provincie het beeldend kunstkli
maat in Zuid-Holland, en jonge kunstenaars in het bijzonder, te
stimuleren.
Elvis: kans voor Leidse bands
leiden Leidse bands krijgen de kans om een half uur covers van
Elvis Presley te spelen. In het Antonius Zalencentrum wordt op
18 oktober voor de derde maal Coverbox gehouden en deze keer
staat Elvis op het programma. Wie wil meedoen kan een demo
en biografie sturen naar W. Gressie, Surinamestraat 56,2315 XE
in Leiden.
Vijf Nederlands bands naar New York
amsterdam Vijf Nederlands popgroepen treden komende week
op in New York. Bettie Serveert, Urban Dance Squad, Julia P., Jo-
han, alsmede Osdorp Posse zijn uitgenodigd voor de CMJ Music
Marathon MusicFest. Van 3 tot en met 7 september spelen ne
genhonderd bands in diverse NewYorkse clubs. Bettie Serveert
en Juli P. verzorgen twee optredens. De overige drie houden het
bij één keer.
Iedereen wil slaaf worden
amsterdam Het lijkt wel of heel Nederland slaaf wil worden.
Sinds bekend is dat vijfhonderd figuranten worden gezocht voor
het Aïda-spektakel op 27 september in de Amsterdam ArenA, is
het speciale informatienummer onophoudelijk in gesprek ge
weest. „Het is een gekkenhuis", zegt een woordvoerder van Joop
van den Ende Producties, dat de promotie verzorgt. Op 6 sep
tember worden vijfhonderd figuranten voor de opvoering van
Verdi's opera Aïda geselecteerd. Er zijn soldaten, priesters (m/v),
hofdames, ministers en slaven nodig.
Baantjer met Cock-fans Amsterdam in
amsterdam Misdaadauteur Appie Baantjer voert 19 september
25 liefhebbers van de avonturen van rechercheur De Cock door
misdadig Amsterdam. Zij zijn uit 6000 deelnemers uitverkoren
voor de eindronde van de Baantjer-prijsvraag ter gelegenheid
van de jaarlijkse week van het spannende boek. De hoofdprijs is
een geheel verzorgd weekeinde in de hoofdstad. Op het pro
gramma staan de diverse plekken rond de Warmoesstraat in de
Amsterdamse binnenstad die een prominente rol spelen in de
inmiddels 47 titels van Baantjer.
Werk Jacques Turk in De Princehof
leiden» In Kunstsalon De Princehof, aan het Rapenburg 8-10 in
Leiden, is nieuw werk te zien van de Leidse kunstenaar Jacques
Turk. De expositie is de zesde in een reeks die Turk in De Prin
cehof presenteert. Zijn werk bestaat vooral uit afbeeldingen van
vrouwen en meisjes en interpretaties van oude meesters. De ex
positie is te zien tot en met 26 september op werkdagen van
10.00 tot 17.00 uur.
Nieuw werk van Jacques Turk.
den haag/leiden erna straatsma
De directeur van het VSB-fonds
Den Haag en omstreken, Con
stance van der Valk, legt haar
functie per 1 oktober neer. Het
bestuur laat weten dat beide
partijen uit elkaar gaan wegens
een 'verschil van inzicht over
het te voeren beleid'. A.I. van
der Bol is aangesteld als waar
nemend directeur.
Zowel Bol als de voorzitter
van het bestuur van het fonds,
W. Eizenga, willen geen nadere
toelichting geven op de aard
van de meningsverschillen tus
sen beide partijen. „Wij willen
het bij deze korte verklaring
houden," aldus Eizenga.
Onder leiding van Van der
Valk stak het VSB-fonds vorig
jaar in totaal 3,6 miljoen gulden
in het culturele leven van Lei
den. Het Nationaal Natuurhis
torisch Museum kreeg een mil
joen gulden voor de aankleding
van de nieuwbouw, plus vijf ton
voor een tentoonstelling. De La
kenhal kon dankzij een gift het
zeventiende eeuwse schilderij
'De Vioolspeler' van Lievens ko
pen. Hetzelfde museum kreeg
even later een ton voor de over
zichtstentoonstelling 'Jan van
Goyen'. De Pieterskerk ontving
een miljoen gulden voor de res
tauratie van het Hagerbeerorgel
en de nieuwe Stadsgehoorzaal
een ton voor de aanschaf van
een vleugel. De Leidse histori
cus Willem Otterspeer wordt
gesteund bij zijn studie naar de
geschiedenis van de Leidse uni
versiteit.
Het VSB-fonds is een ver fa
milielid van de Leidse Spaar
bank, die in 1970 fuseerde met
de Nutsspaarbank. In 1990 fu
seerde de bank met de VSB-
groep. Het fonds is in 1992 op
gericht en staat geheel los van
de VSB-bank. Het fonds beheert
het vermogen van de voormali
ge Nutsspaarbank. Jaarlijks
heeft deze organisatie, onderge
bracht in een stichting, tien mil
joen te vergeven aan goede
doelen in Leiden, Den Haag en
omstreken.
Overleden Leidse kunstenaar wilde het uiterste
leiden cees van hoore
De Leidse kunstenaar Kees
Buurman is verdwenen achter
de horizon. Die horizon waar
naar hij bij het maken van zijn
landschappelijke werk zo vaak
moet hebben gekeken en waar
aan hij zulke veelbelovende
contouren wist mee te geven.
'The Grand Old Man' van de
Leidse kunstenaars is gister
nacht na een ernstige ziekte
overleden.
Kees Buurman was een kind
uit de crisistijd. Hij werd in 1933
geboren in Leiden. In het begin
van de jaren zestig, in die jaren
waarin volgens hem „iedere
scheet werd gesubsidieerd",
verkocht hij enkele pentekenin
gen van landschappen aan het
Stedelijk Museum De Lakenhal.
Figuratief werk, waarin met chi
rurgische precisie de door gras
gerafelde kim van het Hollandse
landschap werd neergezet. En
kele jaren daarna sloeg hij een
ander pad in en werd zijn werk
abstracter. Samen met kunste
naars als Jan Maaskant, Willem
Breddels en Frans de Wit be
hoorde hij tot de avant-garde
van Leiden. Met Carel Visser en
J.C.J. van der Heyden had Buur
man in 1971 een belangrijke ex
positie in het Van Abbemuseum
in Eindhoven.
De Leidse kunstenaar Willem
Breddels, met wie Buurman in
Leiden de kunstenaarssociëteit
Buurt 110 heeft opgericht, ty
peert de kunstenaar als een be
minnelijk mens. „Ik kan me nog
herinneren dat we een keer een
forumdiscussie hadden over
kunst en cultuur in een studen
tensociëteit. Ben Walenkamp,
Rudi Fuchs, Kees Buurman en
ik zaten in dat forum. Op een
gegeven ogenblik kwamen er
een paar van die bekakte stu
denten binnen die van niets af
wisten. Ze vonden kunstenaars
maar niks. Buurman droeg een
leren jasje, wat kennelijk voor
die tijd zeer gewaagd was. De
studenten riepen: 'Wat motten
die lui hier. En vooral die ordi
naire viezerik daar in dat vetle-
Kees Buurman voor zijn werk 'De witte wolk in rood' uit 1993.
ren jasje?' We hebben daar toen
hard om gelachen."
Buurman was een graag ge
zien figuur in de Leidse binnen
stad, hoewel hij niet het type
kunstenaar was dat de kroegen
frequenteerde. Bert Oosterman,
voormalig wethouder cultuur in
Leiden, karakteriseert hem als
een kunstenaar die in zijn werk
zocht naar 'verstilling en verdie
ping'. Oosterman: „Wij hebben
samen nog geschoten. Met
luchtbuksen. En Kees deed ook
aan Kyudo, Japans handboog-
schieten. Het ging ons niet om
het doden, niet om het raken.
Het was ons te doen om de be
heersing, de concentratie. Dan
kwam het raken vanzelf wel.
Kees was een rustige man. Toch
heb ik altijd de indruk gehad
dat hij wat zijn werk betreft al
tijd op de toppen van zijn zenu
wen leefde. Hij wilde het uiter
ste."
Het landschap is Buurman in
zijn werk altijd blijven boeien.
En dan vooral in zijn abstracte
vorm: de horizon. Met een en
kele lijn wist hij een ruimte te
suggereren die n'
bonden was, een ruimte vol ge
heimen. Hij moet een goed ob
servator zijn geweest. De Leidse
fotograaf Frans Rombouts: „Er
is een verhaal over een Japanse
kunstenaar die 25 jaar op een
berg ging wonen om die berg te
kunnen schilderen. Na die vijf
entwintig jaar kwam hij terug
en zette één streep op het pa
pier. Eén streep, maar een hele
rake. Zo was Kees Buurman
ook. Alles wat-ie maakte was
raak."
Buurman mag dan een kun
stenaar zijn geweest die leefde
FOTO ARCHIEF
voor zijn kunst, hij stond met
beide benen in het maatschap
pelijk leven. Nooit te beroerd
om aan anderen door te geven
wat hij dacht en kon. Bij de
Volksuniversiteit K O is hij ja
renlang een inspirerend docent
geweest op het gebied van crea
tieve cursussen. Tjitte Weber,
directeur van deze instelling:
„Hij was een goede docent. Een
man met wie ik nooit enige na
righeid heb gehad. Hij had
soms wel eens van die rare
geintjes. Op een keer kreeg ik
twee houtblokjes van hem die
alphen aan d
marcel smeets
Er werden bokswedstrijden gehouden, maar ook pluim
vee-tentoonstellingen en filmvoorstellingen. Weeskinde
ren vierden er hun kerstfeest en Max Euwe werd er in
1935 wereldkampioen schaken. Max Tak oogstte hier zijn
eerste successen als leider van een amusementsorkest.
Het huidige theater Bellevue werd in de jaren dertig niet
ten onrechte omschreven als 'het vereenigingsgebouw
van de hoofdstad, het ontspannings- en amusements
centrum van Nederland'. Het was gedurende lange tijd
onbetwist het bruisende hart van de hoofdstad.
De Alphense galerie d'Arts houdt het voor
gezien. Te veel kosten en te weinig inkom
sten leidden deze week onvermijdelijk tot
een faillissement. Echt verrassend is het
niet voor directeur Bas van Son en zijn me
dewerker Marleen van de Merwe. „Het is
een kwestie van te weinig omzet. Maar dat
is niet iets van dit jaar", zegt de laatste. Uit
eindelijk heeft de directie besloten zelf de
knop om te draaien.
Al bij de overname van de galerie door
Van Son, vorig jaar, was het een onzekere
onderneming. Een andere naam en een
aansprekende programmering zouden vol
gens de directie de wind in de zeilen hou
den. In het voorjaar exposeerde zelfs Her
man Brood binnen de muren van de galerie
aan de Hooftstraat. „Hij bezorgde ons een
fantastische publiciteit. Zijn expositie heeft
enorm veel mensen getrokken." Alle publi
citaire bombarie ten spijt viel er zakelijk ge
zien geen eer te behalen: veel kijkers, wei
nig kopers. Volgens Van de Merwe zijn de
tegenvallende omzetcijfers niet het gevolg
van een slechte bedrijfsvoering. „Misschien
is Alphen wel te weinig kunst minded',
denkt de galeriemedewerkster. „Bovendien
biedt bijvoorbeeld Amsterdam een groot en
amsterdam monique brandt
'Bellevue volle zalen' betekende
in de volksmond dat er een
groot feest op komst was, een
feest zoals dat in Bellevue ge
houden had kunnen worden.
Die uitdrukking is vergeten, de
tijd van ongeëvenaarde feest
avonden is voorgoed voorbij.
Maar het vlak bij het Leidse-
plein gelegen Bellevue bestaat
nog steeds. Het gebouw, dat
kampte met verzakkingen en te
kleine zalen, heeft net van bin
nen en van buiten een grondige
opknapbeurt ondergaan.
Op 1 september zal de Am
sterdamse cultuurwethouder
Ernst Bakker het vernieuwde
gebouw officieel openen. Gedu
rende die maand toont Bellevue
via een kleine expositie haar
roemruchte geschiedenis. De
tentoonstelling is samengesteld
uit materiaal dat beschikbaar is
gesteld door de zoon van Wil
lem van Rijn, de directeur die
Bellevue van 1899 tot 1919 zijn
faam bezorgde. Foto's, docu
menten, brieven en zelfs oude
menukaarten tonen aan hoe in
tensief Bellevue al die jaren is
benut.
Het gebouw zelf dateert uit
1840. Op een afbeelding van
een aquarel van Hilverdink uit
die tijd is het nog geheel om
ringd door water. Het gebouw,
toen nog aan de rand van de
stad, fungeerde in die jaren als
sociëteit, met de schrijver Jacob
van Lennep als voorzitter.
In die tijd bloeide het socië
teitsleven nog volop, maar een
jaar of twintig later kalfde het
ledenbestand steeds meer af.
Bellevue ging in 1883 over in
handen van eigenaar Stroucken
die het pand omdoopte tot Mai-
son Stroucken. Het werd een
belangrijk vergadercentrum,
waar politici als Domela Nieu-
wenhuis triomfen vierden en
waar de politie er soms zelfs aan
te pas moest komen als de poli
tieke bijeenkomsten uit de hand
liepen.
Toen Willem van Rijn aan
trad, kreeg het gebouw zijn ou
de naam en faam terug. Café
Hollandais werd er het trefpunt
van journalistiek en cultureel
Amsterdam. De rest van Am
sterdam kwam in een van de
vijf grote zalen om dansen te le
ren, te kegelen of deel te nemen
aan een zangconcours of eind
examen. In de stille zomer
maanden programmeerde Van
Rijn met veel succes orkesten
op de zondagmiddag. Van Rijn
vond een violist uit het Concert
gebouworkest bereid om twee
maal per avond als leider van
zo'n amusementsorkest op te
treden. Max Tak werd er, met
zo'n tweeduizend bezoekers per
avond, razend populair door.
In 1938 werd het gebouw op
initiatief van Van Rijns opvolger
Van Gerve, ingrijpend ver
bouwd. De klassieke, karakteris
tieke gevel werd gesloopt en het
aantal zalen werd vergroot. Ook
het befaamde Paloni - een res
taurant boven, beneden een ca
baret - kwam erbij.
Afgezien van kleine aanpas
singen is Bellevue sindsdien
niet meer ingrijpend veranderd.
Sinds een jaar of tien werkt
Bellevue intensief samen met
het Nieuwe de La Mar, dat aan
de achterkant van Bellevue, aan
de Marnixstraat ligt. Dit amuse
mentstheater, dat het vijftigjarig
bestaan viert, staat ook aan de
vooravond van een grote op
knapbeurt. Daarbij wordt over
twee jaar, in 1999, feestelijk her
dacht dat Bellevue 100 jaar be
staat als amusementscentrum.
„Bellevue gaat dus, net als vroe
ger, feestend de volgende eeuw
in", aldus medewerker Ab
Hooijer.
leiden erna straatsma
Een bonte verzameling stijlen
en culturen laat het Leids Schil
der- en Tekengenootschap Ars
de komende twee weken zien.
Van Afghaanse miniaturen tot
Syrische landschappen. Zes ex
posanten die in artistiek opzicht
niets met elkaar gemeen heb
ben, maar zijn bijeen gebracht
onder de noemer 'Leiden, stad
van vluchtelingen'
De kunstenaars zelf balen er
een beetje van dat ze op grond
van hun vluchtelingenstatus
zijn uitgekozen om te mogen
exposeren in Ars. Ze willen niet
als vluchteling, maar als kunste
naar exposeren. Hun werk ver
toont geen enkele weerslag van
hun 'vluchtverhaal'. Geen poli
tiek getinte schilderijen of af
beeldingen die wanhoop en on
derdrukking symboliseren.
Niets van dat alles.
Aan de andere kant willen ze
er niet over klagen dat ze door
Ars, in samenwerking met de
Stichting Vluchtelingenwerk
Leiden, zijn geselectéerd voor
deze expositie. De exposanten
uit Syrië, Afghanistan, voorma-
lig-Joegoslavië en Georgië,
moeten in Nederland opnieuw
beginnen. Elke vorm van publi
citeit is welkom.
Vluchtelingenwerk en Ars or
ganiseren de expositie in aan
sluiting op de thema's Leiden
Cultuurstad en 'Leiden, stad
van vluchtelingen'. „Om eens te
kijken wat er voor nieuwe artis
tieke kwaliteiten Nederland bin
nenstromen," aldus Magda
Römgens namens Vluchtelin
genwerk. „Niet iedere kunste
naar die hier als vluchteling te
recht is gekomen wil overigens
aan zoiets meedoen. Zo heb ik
een man gesproken die in eigen
land een gevierd kunstenaar
was; die wil hier eerst eens de
kat uit de boom kijken."
Dragan en Dawor Dedic zijn
vader en zoon, afkomstig uit
voormalig Joegoslavië, en pre
senteren zich gezamenlijk. „We
De broers Asif tijdens het inrichten van de tentoonstelling met werk v
telingen.
vertellen samen een verhaal,"
zegt zoon Dawor. „Ik met schil
derijen en mijn vader met ge
combineerde technieken." The
ma van het kunstenaarsduo is
'de zin van het bestaan'. „De
eeuwigheid van zaken en de es
sentie van het leven staan bij
ons centraal," aldus vader Dra
gan.
De ex-Joegoslaven timmeren
in Nederland al aardig aan de
weg. Dragan heeft samenge
werkt met Herman Brood en in
de Morsstraat in Leiden behe
ren ze een galerie. „We expose
ren eigen werk en van dat van
anderen, veelal Joegoslavische
kunstenaars."
Masood en Fahim Asif zijn
broers en komen uit Afghanis
tan. Ze maken 'spirituele schil
derijen' en Afghaanse miniatu
ren. Eerder exposeerden ze in
Alkmaar en Schagen. „Toen we
daar in de buurt in een asielzoe
kerscentrum zaten." In Leiden
hebben ze geprobeerd het Cen
trum Beeldende Kunst enthou
siast te maken voor hun am
bachtelijke schilderwerk. „Maar
daar kregen we een hele koude
ontvangst."
Ali Achkouder is geboren in
Syrië en kwam daar als muzi
kant in de problemen door zijn
songteksten. Sinds tien jaar is
hij ook actief als schilder. Zijn
aandeel in de expositie bestaat
uit olieverfschilderijen en aqua
rellen. „Ik hou van de natuur en
maak veel landschappen. Ver
met ijzeren ogen aan elkaar wa
ren verbonden. Op het ene
houtblokje stond een afbeelding
van een Lelijke Eend, de wagen
waarin hij reed, op het andere
een luxe Ford, mijn auto. En op
die houtblokjes stond de tekst:
'Wie sleept wie voort?' Erg gees
tig-"
Ben Walemkamp, in wiens
galerie Buurman in de jaren
zestig veelvuldig exposeerde,
noemt Buurman „een kunste
naar wiens werk ook buiten Lei
den veel weerklank heeft gevon
den." „Maar hij is integer geble
ven. Hij heeft zich nooit gecor
rumpeerd, bleef onafhankelijk.
Ik schrok me dood toen ik hoor
de dat hij was overleden. Er is
een grootheid uit Leiden weg."
In 1993 exposeerde Buurman
in het Stedelijk Museum De La
kenhal tijdens de expositie '5
eeuwen landschap' zijn 'land
schappelijke tijdopnames' op
lichtdoorlatende doeken, die
strak gespannen voor de ramen
hingen. Zijn aandacht voor Ja
pan en het Zen-boeddhisme
komt in dit latere werk steeds
meer tot uitdrukking. Soms
maakte hij Japanse haiku's, ge
dichten van zeventien lettergre
pen, om de impact van zijn
schilderijen te versterken.
Werkte Buurman eerst vooral
in zwart-wit, tegen het eind van
zijn leven ging hij steeds meer
kleur gebruiken. In zijn galerie,
die gevestigd was in zijn woon
huis aan de Nieuwe Rijn, een
galerie die hij liever 'een winkel'
noemde omdat dat niet zo pre
tentieus klonk, exposeerde hij in
1994 enkele prachtige vliegers.
Weer die hang naar de Japanse
cultuur. Buurman zei daarover
in een interview: „In Japan is
een vlieger een symbool voor de
ziel die uitstijgt boven het li
chaam, maar die er toch met
een dunne draad aan is verbon
den."
De dunne draad is geknapt.
Kees Buurman is niet meer.
Maar met ontelbare draden zul
len onze gedachten aan hem en
zijn werk verbonden blijven.
gevarieerd kunstaanbod." Voor een Al
phense galerie blijft er zo te weinig over.
Van de Merwe vindt het vooral sneu voor
de kunstenaars die direct na de zomerva
kantie hun werk ten toon zouden stellen.
„De eerstvolgende exposities zouden van
Wouter Smits en Lisette Verkerk zijn. Zij
won de Alphense kunstprijs 1996 en die ex
positie is een vervolg daarop", zegt Van de
Merwe. Een nieuwe toekomst voor d'Arts
zit er vooralsnog niet in. Bij de curator van
de failliete boedel hebben zich nog geen be
langstellenden gemeld. De objecten die de
galerie in consignatie heeft, gaan terug naar
de kunstenaars.
der heb ik een aantal portretten
geschilderd."
Van Rafael Mnatsakanov uit
Georgië hangen eveneens enke
le olieverfschilderijen in Ars.
Zijn doeken zijn felgekleurde,
kubistische werken. De exposi
tie wordt vanmiddag om 16.00
uur geopend door uit de Iran af
komstige schrijver Kader Abdo-
lah. Hij publiceerde in Neder
land drie boeken: De Adelaar
(1993), De meisjes en de Parti
zanen (1995) en de De reis van
de lege Flessen (1997).
De expositie is te zien tot en
met 14 september, dinsdag tot
en met zondag van 13.00 tot
16.00 uur in het Ars-gebouw
aan de Pieterskerkgracht 9 in
Leiden.
