Denksport
1
ZATERDAG 23 AUGUSTUS 1997
1 bridge
- Bij spellen die aan een groot aantal tafels
wordt gespeeld is het opvallend dat het
biedverloop nooit overal hetzelfde is. Dat
zie je ook aan de frequentie-staten bij grote
toernooien, waar nooit alleen maar één sco
re op staat. Er zijn zoveel verschillende bie-
dopvattingen, dat ook in standaardsituaties
verschillen optreden. Een standaardsituatie
het bieden nadat partner een informatie
doublet heeft gegeven. In principe geeft een
informatiedoublet op een opening dertien
punten of meer aan met een 4-4-4-1 verde
ling en weinig kaarten in de openingskleur.
Daarop moet je je als partner concentreren.
Afwijkingen van dit ideale patroon krijg je
dan te horen in het vervolg van het bieden,
had Oost in dit spel uit de Europese
,l kampioenschappen deze kaarten:
Sch B 9 3 2; ha B 9; ru A V 9 8 6; kl 8 6. Oost
was de gever en allen waren kwetsbaar. Aan
beide tafels was het begin van het bieden
hetzelfde: Oost pas; Zuid 1 sch; West dou
blet; Noord pas; Oost Met het ideale pa
troon verwacht je, dat NZ nog wel 2 sch
kunnen maken en OW tenminste 3 ru. Aan
tafel I bood Oost 2 ru en wachtte af: Zuid 2
sch; West 3 ha. Dat geeft tenminste 16-17
punten aan met tenminste een vijfkaart
harten, want Oost kan in dit biedverloop
w steeds nul punten hebben. Noord pas
te. Oost had een schoppendekking. Er zijn
ïg punten voor de manche. Dus be
sloot Oost tot 3 SA. In de gesloten kamer
was het bieden tot en met het doublet en de
van Noord hetzelfde. Maar hier bood
r0ost heel goed direct 3 ru. Het sprongbod
maakte West voldoende enthousiast: West 3
ha(forcing); Oost 4 ha; West 4 sch (controle
in schoppen); Oost 5 ru (ruitenaas); West 6
i, het goede eindbod. Dit was het spel:
1 10753
1072
10543
West had nog wel communicatieproble
men, maar elke speelwijze leidde naar 12
n. In het tweede spel uit een viertallen-
wedstrijd tussen twee sterke teams was
Noord de gever en allen waren kwetsbaar.
Oost had daar de volgende verzameling: sch
H 8 4; ha B 9 8 3; ru H 9 6 2; kl H V. Noord
opende het bieden met 1 kl (echt); Oost
Er is in de verste verte geen bod te beden
ken, maar aan tafel hebben veel bridgers
moeite met passen. Aan een van de tafels
doubleerde Oost. Zuid redoublet (meer dan
punten, weinig klaveren). West en Noord
passen; Oost 1 ru; Zuid doublet en rondge-
past. Dat was niet het beste contract voor
OW, want dit was het spel:
B 10 98743
N *H84
t v B983
U* 0 H 962
id|Na de uitkomst met hartenvrouw en troef 7
na ging Oost niet minder dan vijf gedou
bleerd down voor 1400 punten. Noord pak
te op tijd de derde hartenslag en speelde
daarna schoppenvrouw. Maar elk contract
is voor OW een verschrikking. West moet
misschien nog corrigeren naar 1 sch, maar
ook dat contract gaat gedoubleerd vier
down door over en weer troeven van NZ.
Het slechtste bod is natuurlijk het informa
tiedoublet geweest. Maar het uitzonderlijk
resultaat was bijna volledig op het conto te
schrijven van Noord, die met 10 punten
opende en het 1 ru-contract rustig gedou
bleerd liet spelen met een renonce in die
kleur! Had U ook als Noord gepast na het
doublet van Zuid?
In het Hans de Vriestoemooi (viertallen)
West in spel 4 deze kaarten:sch V 8 5 2;
ha V B 7; ru A 3 2; kl V B 10. West was de ge
ver en allen waren kwetsbaar. Het bieden:
West 1 kl (minimaal een doubleton); Noord
doublet; Oost 1 ha (geen 9 punten, want
zou Oost een redoublet hebben moe
ien geven); Zuid pas; West 1 SA (het bieden
van de schoppenkleur heeft geen zin, want
Oost heeft geen vierkaart schoppen en
Noord wel); Noord en Oost passen en Zuid
l doubleert voor straf; West pas; Noord 2 ru;
Oost doublet (straf); Zuid 3 kl; West V. Moet
West passen of doubleren? Als West goed
heeft geluisterd, weet hij, dat Oost maxi
maal 8 punten heeft en Zuid een sloot kla
verens, waaronder AH. Hoe is dat zo zeker?
Zuid heeft op 1 SA een strafdoublet gegeven
en is bereid om met een ingecalculeerde
singleton troef bij zijn partner en de ope
ning bij West toch vrijwillig 3 kl te spelen.
West geeft bij de opening een doubleton
klaveren aan. Als West nu toch doubleert,
moet dat gebaseerd zijn op een vier- of vijf-
kaart klaveren. Met de kaarten, die hij heeft,
is een doublet uit den boze. Dit was het he
le spel:
AB74
v A95
V 9 8 6 5
W 4"*
H 106
108632
H B 7
Het 3 kl-contract ging gedoubleerd vliegend
over tafel voor 670 punten. Aan de andere
tafel bood Zuid na het informatiedoublet 3
SA. Dat is geen goed bod. In de eerste plaats
gaat het (gedoubleerd) twee down als OW
tijdig de schoppens aanvallen. Maar
meestal zal het moeite kosten om de lange
klaverenkleur van Zuid te benutten, bij
voorbeeld als West een vierkaart heeft of
hartenaas. Toen West evenwel in slag 1 met
hartenvrouw uitkwam was ook 3 SA ge
maakt voor 600 punten. Op 15 september
begint voor het vijfde achtereenvolgende
jaar de begeleidingscursus voor de begin
nende bridger. De cursus is bedoeld voor
beginners en voor thuisbridgers. Informatie
kan via 023-5281139/5264890.
puzzel
Nummer34
Horizontaal: 1. Feeks; 6. neerslag na een
vulkanische uitbarsting; 12. meer in Cana
da; 13. delicaat; 14. persoonlijk vnw.; 16.
gele verfstof; 18. steenstof; 19. titel; 20. go
din van de dageraad; 22. pronkkastje; 23.
persoonlijk vnw.; 24. kleur; 26. deelteken;
28. gast; 29. roofdiertje; 32. zangstuk; 33.
aardworm; 34. gewoonterecht; 35. afzon
derlijk; 37. zwaardwalvis; 38. droogplaats;
41. denkbeeld; 43. mannelijk dier; 46. bijge
volg; 48. Turkse rijstmoes; 50. afbeelding;
51. watering; 52. langharige borstel; 55.
groente; 56. voorzetsel; 57. vaartuig; 58. god
van de liefde; 60. meterton; 61. bouwval;
62. gebied op Sumatra; 64. godin van de
jacht; 65. ontkenning.
Verticaal: 1. Beeldenweerkaatsend voor
werp; 2. muzieknoot; 3. voor; 4. houtsoort;
5. luizenei; 7. onbeweeglijk; 8. appelsoort;
9. gelofte; 10. gewicht; 11. gewoon; 15. niet
lang; 17. bevlieging; 18. etische norm; 19.
kledingstuk; 21. voorgerecht; 23. herkau
wer; 25. provincie in Etiopië; 27. moeilijk
oplosbaar probleem; 29. vergelding; 30.
kleur; 31. achteraf; 36. getuigschrift; 37.
gekheid; 39. metselspecie; 40. wenteling;
42. intens; 44. zure appelsoort; 45. rivier in
Duitsland; 47. klankweerkaatsing; 49. de
voot; 50. team; 53. tegen; 54. regelmaat; 57.
voor; 59. groente; 61. karaat; 63. item.
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters in de volgende vakjes:
61 16 5 41 11 47 21 48 54 9
62 *20 *51 en
40 6 59 23 37 11 36 25 65 49
22 52 46 5 14 10 63 11 24.
Oplossing nummer 33
De twee woorden van de opgave van vorige
week waren:
BEMIDDELINGSINSTANTIE en ARBEIDS
BUREAU
B BBD Li U y
EU BBBBIHQBIH BB
Winnaars
De winnaars van een luxe dominospel zijn:
J.M. Silvester, Herensingel 2b, Leiden
(kruiswoord).
L. van der Marei, Annastraat 8, Katwijk
(cryptogram).
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, per briefkaart, dienen u:
terlijk woensdag a.s. in ons bezit te zijn. Indien per post wordt ingezonden, als volgt
adresseren: Redactiesecretariaat Leidsch Dagblad, Postbus 54,2300 AB Leiden.
Cryptogram nummer 34
Horizontaal: 4. Zeker niet mager opgesloten (9); 6.
Staan hier de kramen van oplichters? (10); 8. Vertrek
van een schip dat niet op gang komt? (7); 9. Wagen met
niets dan geluid (4); 11. Worden gemaakt door een be
nauwde kat (4,8); 14. Die zaak is deels een toneelstuk
voor intriganten (13); 15. Sterke vent of ontevreden ke
reltje? (15); 16. Deze plechtigheid is echt verkeerd (8);
18. Zo zit men nadrukkelijk niet prettig (4); 19. De
getapte wagen van een flinke vent? (9).
Verticaal: 1. Produkt van deelarbeid? (13); 2.
Amusant deel van een stad waar erfenissen worden ge
regeld (15); 3. Varensgast die het water bederft (6); 5.
Hun salaris is zwaar onvoldoende (14); 7. Wasmiddel
om van te huilen (9); 10. Die slag is nog geen twee gul
den waard (2,6,4); 12. Snelle eigenschap? (10); 13. Van
vermoeidheid nors behandeld (8); 17. Stof zonder fan
tasie (4).
Oplossing
cryptogram 33
Horizontaal: 4. Hoogslaper; 7.
afsluitkraan; 9. bakboord; 11.
geluid; 12. bellen; 13. rondelen;
14. verpotten; 15. lel; 17. ouder
avond; 18. misgreep; 19. non
sens.
Verticaal: 1. Rollebollen; 2.
vaak; 3. gevangenbewaarder; 4.
hofkapel; 5. seizoenopruiming;
6. knollen; 8. buitelend; 10.
dorstlessend; 16. poreus.
dammen
Vandaag het vervolg op de ru
briek van vorige week waarin de
nationale titelstrijd voor vrou
wen aan bod kwam. Ik toonde u
al een (verlies) partij van de
nieuwe kampioene Vitalia Dou-
mesj en een fragment uit een
van haar partijen waarin de te
genstander de remise miste. Nu
laat ik u graag wat partijen zien
waaruit moge blijken dat Dou-
mesj met recht aanspraak heeft
gemaakt op de titel.
Ik begin dan met het duel tegen
Barbara Graas, die nog nooit
een NK finale gemist heeft en
dus in deze 25ste editie een
beetje jubileerde. De medisch
analist uit Zaanstad heeft de
laatste jaren, met uitzondering
van haar derde plaats in 1994,
geen rol van betekenis gespeeld
op het hoogste niveau. Toch is
Barbara Graas vaak een moeilijk
te kloppen tegenstander. Met
haar routine en nauwkeurigheid
kan ze het menig opponent zeer
lastig maken. Dat ondervond
ook Doumesj die in de volgende
partij met aanvallend spel
tracht tot strategisch voordeel te
komen. Wit: B. Graas; zwart: V.
Doumesj (NK vrouwen '97).
Partij: 1. 32-28 17-22 2. 28x17
12x21 3. 37-32 7-12 4. 41-37 19-
23 5. 33-28 1-7 6. 28x19 14x23 7.
39-33 10-14 8. 34-30 11-17 9.
44-39 7-11 10. 30-25 14-19 11.
25x14 19x10 12. 40-34 10-14 13.
45-40 21-27 14. 31x22 18x27 15.
32x21 16x27 16. 37-32 11-16 17.
32x21 16x27 18. 42-37 6-11 19.
33-29 13-18 20. 37-31 17-22 21.
29-24 9-13 22. 46-41 12-17 23.
41-37 8-12 24. 34-30 23-28 25.
48-42 3-8 26. 30-25 4-10 27. 40-
34 14-20 28. 25x14 10x30 29.
I!
af
Si
m
O
H
Hl
p!
3
Diagram 1
34x25 28-32 30. 37x28 22x44 31.
50x39 5-10 32. 31x22 17x28 33.
42-37 10-14 34. 36-31 18-22 35.
38-32 13-19 36. 32x23 19x28 37.
43-38 8-13 38. 38-32 13-19 39.
32x23 19x28 40. 49-43 12-17 41.
43-38 2-8 42. 35-30 11-16 (zie
diagram 1) 43. 47-41? Zwart is
er goed in geslaagd de witte
stand onder druk te zetten en
dwingt in feite zetten als deze
af. Toch had Graas moeten be
seffen dat een zet als 47-41 niet
in aanmerking komt. Schijf 47 is
juist, met het oog op de aanval
die zwart op zijn rechtervleugel
heeft ingezet, een vervelend ob
stakel voor de agressor. Daarbij
heeft het geen zin om een mo
gelijk weg naar het centrum
(47-42-38) nu al te blokkeren
door naar veld 36 te gaan. In de
diagramstand lijken variantjes
na 43. 38-32 meer overlevings
kansen te geven. In de partij is
het nu binnen tien zetten be
slist: 43. a 8-13 44. 30-24 14-19
45. 31-26 19x30 46. 25x34 13-18
47. 38-33 16-21 48. 41-36 21-27
49. 37-31 15-20 50. 33-29 20-25
51. 29-24 18-23 52. 34-30 25x43
53. 24-20 43-48 54. 20-15 48-25
Diagram 2
en mede omdat 15-10 faalt op
25-14 gaf wit het op. Tijd:
2.06/2.00 uur.
In de voorlaatste ronde legde
Doumesj in feite de basis voor
haar titel door de zege op haar
directe concurrent Jankovskaja.
Ook in deze partij mocht Dou
mesj naar hartelust aanvallen
en maakt optimaal gebruik van
de haar geboden ruimte. Wit: V.
Doumesj; zwart: N. Jankovs
kaja (NK vrouwen '97). Partij: 1.
32-28 18-22 2. 37-32 12-18 3.
41-37 7-12 4. 46-41 1-7 5. 34-29
20-25 6. 39-34 19-23 7. 28x19
14x23 8. 44-39 10-14 9. 32-28
23x32 10. 37x28 16-21 11. 41-37
5-10 12. 37-32 11-16 13. 50-44
13-19 14. 29-24 19x30 15. 35x24
14-20 16. 31-26 20x29 17. 34x23
18x29 18. 33x24 22x33 19. 39x28
21-27 20. 32x21 16x27 21. 38-32
27x38 22. 42x33 7-11 23. 44-39
10-14 24. 40-34 14-20 25. 34-29
9-14 26. 47-41 8-13 27. 28-23
14-19 28. 23x14 20x9 29. 41-37
12-18 30. 43-38 9-14 31. 45-40
3-9 32. 37-32 14-20 33. 32-28 9-
14 (zie diagram 2) 34. 48-42 In
dien wit hier 28-23 gespeeld zou
hebben dan had zwart geant-
Diagram 3
woord met de doorbraakcombi-
natie 17-22 23x12 22-28 33x22
2-8 12x3 25-30 24x35 20-25 3x20
en 15x44. Toch had wit deze af
wikkeling kunnen toelaten om
dat na 40-34 44-50 36-31 50x22
38-33 22x30 en 35x24 een zo
goed als gewonnen stand res
teert. Maar ik kan mij ook voor
stellen dat Doumesj op de inge
slagen weg voortgaat: 34. 48-42
4-10 Hier had zwart naar mijn
smaak toch beter kunnen kie
zen voor 17-22 28x17 11x22 om
daarna de moeilijke beslissin
gen aan wit te laten. Nu gaat het
al snel mis: 35. 42-37 14-19 36.
40-35 19x30 37. 35x24 10-14 38.
28-23 13-19 39. 23x21 19x30 40.
37-32 30-35 41. 49-44 14-19 42.
44-40 35x44 43. 39x50 20-24-44.
29x20 15x24 45. 32-28 11-16 Het
is duidelijk dat zwart geen enke
le compensatie heeft voor 'de
materile achterstand en exact
vijftien zetten later moest Jank
ovskaja capituleren.
Tot slot weer eens een opgave
(zie diagram 3). In deze com
positie van A. van den Elzen kan
wit op verrassende wijze win
nen.
schaken
Paul Bierenbroodspot
Begin deze maand vond in Ant
werpen het Lost Boys toernooi
plaats. Ditmaal was er plaats ge
maakt voor een gesloten groot-
meestergroep, naast de welbe
kende open groep. Toernooifa-
voriet Veselin Topalov had van
het begin af de touwtjes stevig
in handen. Een wat gelukkige
overwinning in de vierde ronde
op oude rot Korchnoi bleek uit
eindelijk beslissend. De vete
raan was weer prima in vorm en
met 5 uit 7 bleef hij uiteindelijk
slechts een half punt achter op
Topalov. Daarmee zijn gelijk de
enige spelers genoemd die bo
ven de 50 procent eindigden.
De Chinees Ye werd derde met
3,5 punt. Met oerdegelijk spel
bleek hij moeilijk te kloppen.
Tegen Loek van Wely pakte Ye's
pretentieloze spel wel erg goed
uit. De Nederlandse groot
meester verloor alle oplettend
heid uit het oog en kon na
slechts acht zetten opgeven.
Ye - Van Wely
I.d4 Pf6 2.Pf3 g6 3.Lg5 Lg7
4.Pbd2 0-0 5.e3 d6 6.Lc4 c5
7.c3 (Zie diagram 1)
Wit heeft geen moeite gedaan
om openingsvoordeel te beha-
len.Zwart moet gedacht hebben
dat hem absoluut niets kon ge
beuren.
7...b6??
Ongetwijfeld de grootste blun
der uit Van Wely's loopbaan.
8.Lxf6
Hier had zwart op kunnen ge
ven. Hij verliest minimaal een
stuk. Van Wely speelt tegen be
ter weten in door, maar moet
zich al snel in het onvermijdelij
ke schikken.
8...Lxf6 9.Ld5 La6 10.Lxa8 d5
II.c4 dxc4 12.0-0 cxd4 13.exd4
Lxd4 14.Pxc4 1-0
Sokolov, Piket en Van Wely ein
digden allen op 3 uit 7 en zij
zullen niet tevreden zijn. Novik-
ov en Van der Sterren eindigden
daar nog een half punt achter.
Tegenvallende resultaten van
de Nederlanders dus. In de
open groep ging het gelukkig
beter. Erik van den Doel behaal
de zijn eerste grootmeesterre
I.
4
A
Ill
L
ia
1
a
i
ii
a
M
li
A
Hl
■1
R
R
R
R
R
Rl
U
W
g
2
lil!
III
lllllt
a
IB!
a
li
a
|i|
H
III
III
01
R
1
Pï
R
A
K
X
HI
I'll
lil
111
a
A
a
a
11
a
i
jMMr
m
11
Rl
III
A
Rl
III
m
2
li
-
111
2
EE
sultaat. Van den Doel is net
achttien geworden, waarmee
duidelijk wordt dat zijn progres
sie snel verloopt. In Antwerpen
bleef de jonge meester ongesla
gen en zijn zeven uit negen was
voldoende voor een gedeelde
tweede plaats. Eerste werd de
Belg Michael Gurevich met 7,5
uit 9. Van den Doel rekende in
de zesde ronde af met Rob Ber-
tholee. De manier waarop was
niet spectaculair, maar wel ui
terst effectief.
Bertholee - Van den Doel
Siciliaans, Najdorf
l.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4
4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Lg5 Pc6
7.f4 Db6 8.Pb3 De3+ 9.De2
Dxe2+
Wit krijgt door deze snelle da-
meruil een ontwikkelingsvoor-
sprong. Dat speelt hier niet zo'n
grote rol, daar zwart een heel
stevige stelling zonder zwaktes
heeft. De meeste eindspelen
zijn beter voor zwart, daar hij
een centrumpion tegen een
flankpion bezit.
10.Lxe2 e6 11.LÖ Pd7 12.Lh4
h6 13.0-0-0 Tg8 14.Lf2 Kd8
Zwart ziet terecht af van een
mogelijke rochade. De koning is
een sterk stuk en neemt weldra
de dekking van de velden b6 en
d6 zelf op zich.
15.a4 Kc7 16.Pd4 Tb8 17.h4 b6
18.Pxc6 Kxc6 19.Td4 Kc7
20.TC4+ Kd8 21.h5 Le7 22.Lh4
Lxh4 23.Txh4 Ke7 24.Thl Lb7
25.Tdl Tgd8 26.Tcd4 Pf8
27.e5?!
Een twijfelachtig plan. De ope
ning van het centrum is in het
voordeel van zwart.
27...Lxf3 28.exd6+?
Nu blijft wit met teveel zwakke
pionnen zitten. Na het betere
28.gxf3 dxe5 29.fxe5 staat zwart
ook wel beter, maar wit heeft
goede remisekansen.
28...Txd6 29.Txd6 Lxdl
30.Txdl Tc8 31.Td4 Tc5 32.g4
Het lijkt nog mee te vallen voor
wit, maar met zijn volgende zet
bewijst Van den Doel het tegen
deel. (Zie diagram 2)
32...f5! 33.g5 Ph7 34.gxh6 gxh6
35.Pe2 Pf6 36.Pg3 Tc8 37.Td3
Dit kost direct een pion. Beter
was 37.Tb4 Pd7 38.Pe2. Nu gaat
het hard.
37...Tc4 38.a5 bxa5 39.Tf3 a4
40.c3 Tc8 41.Kc2 a5 42.Kd3
Tb8 43.Kc2 Pd5 44.Pe2 Tg8
45.C4
Niet de hardnekkigste verdedi
ging. Deze pion gaat spoedig
verloren
45...TC8 46.Kd3 Pb6 47.Tg3
Pxc4 48.Tg7+ Kd6 49.Tb7 Kc6
50.Th7 Pxb2+ 51.Kc2 a3
52.Txh6 Kd5+ 53.Kb3 Tb8+
54.Ka2
54.Kxa3 was niet mogelijk. Na
54...Pc4+ 55.Ka4 Tb4 is het mat
en 55.Ka2 Tb2+ kost een stuk.
De rest had wit zich kunnen be
sparen.
54...Pc4 55.Pc3+ Kd4 56.Pdl
Pe3 57.Pxe3 Kxe3 58.Txe6+
Kxf4 59.Kxa3 Kg5 60.h6 Th8
61.Ka4 Txh6 62.Tel Ta6 63.Tgl
Kf6 64.TA Ta8 65.Tf2 Kg5
66.Kb3 a4+ 67.Kc3 a3 68.Ta2
Kg4 69.Kd2 Kg3 70.Ke2 f4
Diagram 3
Stand na 25...g7-g6
71.Kfl f3 72.Kgl Tb8 73.Tg2+
Kf4 74.Tf2 Tbl+ 75.Tfl a2
76.Kf2 Txfl+ 77.Kxfl alD+
78.Kf2 Da2+ 79.Kgl Dg2, 0-1
In de rubriek van twee weken
geleden was er een fout geslo
pen in het eerste diagram.
Hierbij de correctie (Zie dia
gram 3). Het fragment komt
uit de partij Kogan - Van der
Wiel. Wit won als volgt:
26.Le4 £xe5 27.Lxg6 Txd4
28.Th8+ Kxh8 29.Dh3+ Kg7
30.Dh7+ Kf6 31.Dxf7+ Kg5
32.Dxe7+ Kxg6 33.Dxe6+ Kg7
34.Dxc8 Dxa3 35.Tbl Dd6
36.Tb7 Kf6 37.Df5 mat.
T oernooiaankondiging
Van 29 augustus t/m 2 septem
ber wordt voor de twintigste
keer het open kampioenschap
van Haarlem gehouden, dit
maal onder de naam Johan En-
schedetoemooi. Men kan zich
aanmelden door het benodigde
inschrijfgeld over te maken op
gironummer 5210315 tnv R.
Mol te Heemstede. Er wordt ge
speeld in drie groepen. In
schrijfgeld A-groep ƒ60,- B-
groep ƒ40,- en de C-groep
20,-. Er wordt gestreden om
geldprijzen. In de A-groep is de
eerste prijs 1500,- in de B-
groep 250,- en in de C-groep
125,-. Het toernooi gaat over
zeven rondes, maar men kan
een aantal bye's opnemen. In
formatie bij: R. Mol, 023-
5289510 of F. Arp, 023-5326079.
filatelie
HET IS nog slechts een miniscuul twijgje
aan de Boom der Verzamelingen: de post
zegel met hologram. En of het ooit tot een
twijg, laat staan een volwaardige tak, zal
uitgroeien is zeer de vraag. Feit is echter wel
dat de filatelie-van-de-derde-dimensie
vooral verzamelaars die er een kleine en
overzichtelijke collectie bij willen, evenals
high-tech fans, bijzonder aanspreekt.
De eerste pogingen om driedimensionale
zegels uit te geven dateren uit de jaren '50.
Het was de tijd dat ook in de film met ste
reoprojecten werd geëxperimenteerd. Italië
kwam bij voorbeeld op 29 december 1956,
ter gelegenheid van de toetreding tot de
Verenigde Naties, met twee zegels waarop
een 'gelaagde' aardbol. Latere pogingen
kwamen van o.a. Bhutan en Noord-Korea.
Het was evenwel Oostenrijk dat de eerste
hologram-zegel van de wereld uitgaf. Deze
filatelistische primeur verscheen 18 oktober
1988; een 8 schilling-zegel met aandacht
voor de Oostenrijkse export. De zegel zit in
een velletje van acht stuks; oplage: 380.000
stuks. Binnen enkele dagen was er destijds
geen velletje meer te krijgen, waardoor de
prijs zich snel verdubbelde. Maai- ondanks
dat moet voor liefhebbers aankoop nog
geen noemenswaardige financiële belasting
zijn: velletje 35 Dm. en losse zegel 4 Dmark.
Een jaar later volgden Brazilië (14 oktober,
20e Int. Kunst-Biennale in Sao Paulo) en de
VS (3 december, ruimtestation, brief/post-
waaide) het Oostenrijkse voorbeeld. Op 19
januari 1990 was finland, naar aanleiding
van de privatisering van de PTT, het tweede
West-Europese land met een hologram
emissie. Inmiddels loopt het aantal holo
gram-uitgiften tegen de twintig, o.a. van
1
I f§ A y
I
1 4-7sep»"®*
<$®1
1
Hongarije, Polen, Canada, San Marino,
Mongolië, Eiland Man en Nieuw-Zeeland.
Aland heeft zich 9 juni bij de rij aangeslo
ten. Met een velletje, waarin een 20,00 fin-
hologramzegel, werd 75 jaar autonomie ge
vierd. Op het velletje (oplage 300.000 stuks)
het beeld Havets folk (De mensen van de
zee) met op de achtergrond een ruige zee.
FINLAND heeft 25 april de permanente
reeks Nationale Parken met een vijfde zegel
uitgebreid. De eerste zegel (0,70 m.) ver
scheen 12 januari 1981 met daarop het
Kauhaneva-moeras in het Nationale park
Kauhaneva-Pohjankangas. Verder: 8 febru
ari 1982, 1,60 m., het Multiharjuwoud in het
park Seitseminen; 10 februari, 1,80 m., al
ken (Alca torda) in het Oostelijk merenge
bied en 20 januari 1988, 2,40 m., vijf jaar
Urho-Kekkonen-Park met het Saariselka-
gebergte. Op 25 april dus de rijfde parken
zegel: 4,30 m., de zuidwestelijke archipel.
Een bijzonder romantische Finse zegel ver
scheen 19 mei: 2,80 m., (oplage 10 miljoen),
een ouder paar dat in de schemering van
een zomeravond de tango danst. Eveneens
19 mei werd een boekje (oplage 1 miljoen)
uitgegeven met daarin zes zegels waarop
zeilschepen.
Finland vierde 23 juni postaal 80 jaar onaf
hankelijkheid met de uitgifte van een boek
je (1 miljoen) waarin vier 2,80 m.-zegels
(blad in zomer-, herfst en wintertooi en een
wolkenlucht). Ook op 23 juni werd de 60ste
verjaardag van Finlands president Martti
Ahtisaari gevierd met een 2,80 m.-portret-
zegel (4 miljoen).
Tot slot: 19 augustus, velletje (700.000
stuks) met 4 x 2,80 m.-zegels, kraanvogels
en 5 september een boekje om de filatelie te
promoten (Pro Filatelia) waarin drie 2,80
0,60 m.-zegels die de Aino-sage in beeld
brengen (oplage 600.000 stuks).
GRIEKENLAND heeft uiteraard ruim aan
dacht geschonken aan de zesde wereld
kampioenschappen atletiek die van 1 t/m
10 augustus in Athene werden gehouden.
Vijf zegels met o.a. lopers, een hoogspringer
en een hordenloper. Waarden 20, 100, 140,
170 en 500 drachmen.
STEMPELNIEUWS - Naar aanleiding van
vier bloemenjubilea wordt in de eerste
week van september een groot bloemenfes-
tijn georganiseerd. Ter gelegenheid daarvan
wordt een bijzonder stempel gebruikt. Wie
alleen het stempel wil kan tot 20 september
bij de PTT Post Verzamelserrice (Postbus
30051, 9700 RN Groningen) terecht, wie een
fraaie envelop en/of ansicht wil, kan zich
wenden tot de Postzegelvereniging Aals
meer, Postbus 249, 1430 AA Aalsmeer; giro:
516273. Een envelop kost ƒ4,-, een kaart
2,50.
