Picardië
RATTEN
De onverstoorbare
rust van ongerept
als
attractie
Toerisme
I 3 a E K I C H T E
ITERDAG 23 AUGUSTUS 1997
REDACTIE: ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
caféhouder poseert wat onwennig. De per mountainbike
li arriveerde toeristen, die uitblazen op zijn terras, willen een
io van hem nemen. Het 'model' lacht zichtbaar genietend,
'j iar kijkt toch wat schuchter de andere kant op. Hij is de be-
ii igstelling niet gewend. Zijn geboortedorp ligt in Picardië, het
\ordelijk deel van Frankrijk dat door onwetende toeristen zo
makkelijk wordt vergeten. Jammer. Glooiend groen, kathe-
alen, kastelen, schilderachtige dorpjes en een mooie kust
jven daardoor verborgen. Om nog maar te zwijgen over de
i t/oners die de ongedwongen sfeer bepalen in deze onge
repte omgeving.
vriendelijke uitstraling van
cardië, dat reikt van de Franse
0 dennen tot aan de kust, is al
eet voelbaar als je via de N2
1 landelijke gebied van de
iérache binnenrijdt. Na de
ctiek van de drukke wegen in
derland, heerst hier een on-
stoorbare rust. Picardië is ge-
ipt voor een fikse wandeling,
voor een rit op een gehuurde
i, juntainbike over bijvoorbeeld
G (hobbelige pad waar vroeger
- spoorlijn 'Le Chemin de fer
Nord' lag. De oude station-
(jes langs de route, die de ri
de Oise volgt, dienen nu als
fantiewoning. Maar de oude
[bleef onaangetast.
)ok tussen de heuvels ver-
irgen, liggen de versterkte ker-
n n. Ze werden tijdens de tallo-
oorlogen die het gebied teis-
in, gebruikt als vesting. De
die geen geld hadden
forten te laten bouwen, joe-
hun koeien, geiten, varkens
en kippen tijdens onraad uit ar
ren moede naar deze kerken
om ze er in veiligheid te bren
gen.
Onbekommerd
Ook nu nog is de Thiérache een
arm gebied. De metaalindustrie,
waarin de bevolking voorname
lijk zijn geld verdiende, is volle
dig ingestort. En omdat de boe
ren eveneens steeds meer moei
te krijgen het hoofd boven wa
ter te houden, wordt het toeris
me gezien als een belangrijk al
ternatief. Waarbij er zorgvuldig
voor wordt gewaakt, de charme
van het onbedorven gebied ge
weld aan te doen. Massatoeris
me zou bovendien niet bij de
bevolking passen. De inwoners
zijn heel vriendelijk maar ook
een beetje terughoudend. Ge
pensioneerd ingenieur Max
Chicalski heeft daar wel een
verklaring voor. „Door de vele
oorlogen kunnen de mensen
hier niet meer volledig onbe
kommerd van het leven genie-
Een schitterende kathedraal beheerst het middeleeuwse, op een heuvel dommelende stadje Laon.
ten." Anne Boffy van het regio
nale toeristenorgaan bevestigt
dat ze het bevorderen van mas
satoerisme niet bepaald na
streeft. Zij richt zich liever op
korte vakanties voor mensen die
dicht bij huis willen blijven. En
omdat Nederland slechts op en
kele uren rijden ligt... Een enke
le golfer heeft Picardië, dat 23
golfbanen telt, al gevonden.
Ook heeft een aantal Nederlan
ders goedkoop een tweede
huisje op de kop kunnen tikken
om hier te genieten van zowel
het goede Franse leven als de
rust.
En rustig is het er. Picardië
Nieuwe bezienswaardigheid in Noorder Dierenpark te Emmen
trekt per jaar weliswaar 9 mil
joen bezoekers, maar het groot
ste deel vertoeft er niet langer
dan 24 uur. Even zonnen of
strandzeilen aan de kust, een
frisse neus halen in de ongerep
te natuur; het is een aantrekke
lijke dagtrip voor zowel Fransen
als voor de om de hoek wonen
de Belgen. Die laatsten weten
trouwens ook heel goed de weg
te vinden naar de vele herber
gen. Waar ze eerder naar de
smakelijke regionale gerechten
plegen te vragen, dan naar de
verfijnde, iets duurdere Franse
keuken.
Slagvelden
Maar Picardië heeft nog veel
meer te bieden. Zoals de in
drukwekkende, vooral door En
gelsen bezochte slagvelden. Of
Laon, dat middeleeuwse op een
heuvel dommelende stadje, met
in het hart die schitterende ka
thedraal van de Notre Dame. Of
Compiègne, met dat in één
woord prachtige chateau waar
in de show wordt gestolen door
les grands appartements. Het
kasteel is onder begeleiding van
een bevlogen gids te bezichti
gen en wie snel is, wacht nog
een extra verrassing. Op dit mo
ment is er in het paleis namelijk
een speciale tentoonstelling van
antieke voertuigen te zien.
foto didier cry
Bezienswaardig zijn ook de
drijvende tuinen van Amiens.
De door 55 kilometer aan kana
len en beekjes doorsneden hor-
tillonages, stammen uit de Ro
meinse tijd. Vroeger dienden ze
om er groente op te telen, nu
gebruiken de bewoners de ei
landjes steeds meer als siertuin.
Toeristen kunnen deze kleine
paradijsjes met hun talrijke
bloemen en planten bekijken
vanuit een barque a Cornet (een
geluidsarme punter). Ook loopt
er een lang wandelpad door het
gebied.
Een veelzijdige streek, Picar
dië. Waarin, rondom het stadje
Chateau-Therry, nog champag
ne wordt gemaakt ook. Althans
officieus. Officieel namelijk,
mag het Picardische drankje de
naam champagne niet dragen.
Wel zo aardig, want nu hoeft er
niet zoveel voor te worden be
taald. En wat is er mooier dan
met een goed gevulde flute in
de hand, op een bankje uit te
kijken over de heuvels van Pi
cardië?
Informatie: VW Picardië, P.O.
Box 2616, 80026 Amiens Ce-
dex, telefoon (vanuit Neder
land) 0033-3229 11 01 5 of
Maison de la France, Prinsen
gracht 670, 1017 KX Amster
dam, 09 00 11 22 33 2.
De ingang van het nieuwe '18de eeuwse' riool in het Noor
der Dierenpark te Emmen waarin zo'n honderd grote bruine
ratten wonen. foto john stoel
ANDRÉ HORLINCS
Ratten leven in riolen en op andere voch
tige plaatsen. Ze gelden als wandelende
ziektebronnen. De meeste mensen vin
den het maar griezelige dieren. Mis
schien verandert dat na een bezoek aan
het rattenriool in Emmen; een splinter
nieuwe attractie van het Noorder Dieren
park. Daar wonen zo'n honderd-bruine
ratten samen. Bezoekers kunnen hun
doen en laten in alle rust bestuderen.
Alsof het er al jaren ligt. Een behendig
nagemaakt, 18de eeuws riool zoals dat in
vorige eeuwen onder de grote steden
werd aangelegd. Zo'n honderd grote
bruine ratten wonen hier. Ratten die zich
met schichtige bewegingen verplaatsen
door hun eigen gangenstelsel. Meestal
zijn ze op zoek naar eten en verslepen ze
hun voedsel van hot naar her. Ook beste
den ze veel tijd aan hun dagelijkse was
beurt. Hun bezigheden zijn op de voet te
volgen.
Het Noorder Dierenpark in Emmen
had al eens eerder een rattenriool. Het
was een bescheiden opstelling en er
scharrelden zo'n 30 a 40 ratten in rond.
In 1988 werd de attractie opgeheven; ook
een dierentuin moet zich voortdurend
moderniseren. Maar omdat de mensen
bleven vragen waar 'die ratten' waren,
werd er een nieuw ontwerp gemaakt.
Drs. Agaath Kooi, educatief medewer
ker van het Noorder Dierenpark'; „Er is
studie gemaakt van de oude Utrechtse
riolen en we hebben ook in Groningen
gekeken. Foto's dienden als uitgangspunt
hoe we het hier wilden hebben: een riool
stelsel vol bogen, gangen, trappetjes en
waterlopen." Het resultaat mag er zijn.
Hier een gerepareerde scheur in de
muur, daar een afwijkende steen, verder
weg een sliert verdroogde algen in ver
weerd metselwerk. Bovendien zorgen
speciale effecten ervoor dat het lijkt alsof
je écht onder de stad loopt: van boven af
dringt gedempt het geluid door van
stadsverkeer, knarsende trams en loeien
de sirene's.
Het riool is - zover Agaath Kooi weet -
een voor de wereld uniek project, De be
zoeker wandelt, afgescheiden van de rat
ten, door de hoofdbuis: een boogtunnel
met bocht en openingen aan weerszij
den. Daar leven de ratten. Links hebben
ze een bescheiden ruimte, rechts een lan
ge gang met hindernissen en obstakels
waarmee ze normaal ook te maken zou
den krijgen. Kooi: „We hebben even ge
dacht aan een open riool, waar de ratten
de mensen als het ware voor de voeten
zouden lopen. Maar we vreesden dat
sommige bezoekers dan niet naar binnen
zouden durven. En dat jongetjes met
blikjes en zo zouden kunnen gaan gooi
en."
De ratten voor het Noorder Dierenpark
werden speciaal gefokt door het Biolo
gisch Centrum in Haren, dat ook labora
toriumratten voor universitair onderzoek
levert. Het is de bruine rat, de rattus nor-
veneus, een soort die dicht bij het wilde
type zit. Het is de succesvolste globetrot
ter aller tijden. Hij komt oorspronkelijk
uit China en Mongolië en heeft zich over
de hele wereld verspreid. In Nederland
leeft-ie al sinds het begin van de 18de
eeuw.
Een uitgekiend programma garandeert
dat 'natuurlijke wanorde' zo goed moge
lijk wordt voorkomen. Waar honderd rat
ten op een kluitje zitten, breken makke
lijk gevechten uit om de macht. Boven
dien vermenigvuldigen ratten zich in een
ijzingwekkend tempo. Een normale worp
bestaat uit 10 a 12 jongen, waarvan er ge-
middeld 6 in leven blijven. Vastgesteld is
dat één enkel stelletje binnen een jaar T
2000 nakomelingen kan voortbrengen. T
Daaraan is in Emmen geen enkele be
hoefte. Alle ratten zijn gesteriliseerd, op T
één vruchtbaar paartje na dat voor het
nageslacht moet zorgen. Dat zit in een T
aparte ruimte, zodat ook het opgroeien
van de diertjes kan worden gevolgd.
Wanneer die groot genoeg zijn, worden i;
ze onvruchtbaar gemaakt en naar andere
groepen overgebracht. Dat zijn er vijf, el- f
ke roedel telt zo'n twintig dieren. De rat- T
ten kunnen zich niet vrij van de ene naar
de andere plaats begeven. Ze hebben elk
hun eigen territorium, anders zouden
voortdurend stammenoorlogen ontstaan.
Aan de educatieve waarde vap het pro- ij
ject doet dat volgens Agaath Kooi weinig
af. „Je krijgt hier een goed inzicht in het
gedrag van de ratten. Hoe ze hun jongen 1
opvoeden, hoe ze spelen, hoe ze vechten f|
en hoe ze achter elkaar aan zitten."
Over anderhalf jaar wordt het project
nog uitgebreid met een tentoonstelling i
van gewenste en ongewenste huisdieren. 3
Overigens niet de enige innovatie in het
Noorder Dierenpark waarin zojuist ook T
de expositie 'Plantenrijk' werd geopend, li
een tropische oase met een indrukwek-
kende variatie aan planten en bloemen. i|
De speeltuin krijgt een opknapbeurt. In
een nieuwe, 12 meter hoge 'naboots-
boom', kunnen kinderen een spannende
tocht maken, die ze onder meer langs
originele bewoners voert als boktorren, T
bidsprinkhanen, mieren, uilen en nog T
meer.
Informatie: Noorder Dierenpark, Hoofdstraat
18, Emmen, telefoon (informatielijn) 05 91 -
64 20 40.
mwmmmmgm.
Uit
is in
Een ontspannen dagje uit.
tMdl de Er op IJit! gidv
i Geen parkeerproblemen.
OM Reisinformatie:
0S00-92SJ (is «/min». ieder i'n trein
Aanmonsteren op tjalk
Lieden die eens willen kennismaken met het rei
len en zeilen aan boord van een traditioneel zeil
schip, kunnen in Hoorn een dagje aanmonsteren
op een klipper of tjalk van 'De Zeilvaart'. Zeilerva-
ring is niet nodig. Wel moet de gelegenheidsbe
manning meehelpen bij het hijsen en strijken van
de zeilen, bij het sturen en bij de navigatie. De
schepen vertrekken tot eind augustus elke dins
dag, woensdag, donderdag, vrijdag en zondag om
11 uur van het Houten Hoofd achter de Hoofdto
ren in Hoorn. In september wordt de zeildagtocht
alleen op woensdag georganiseerd.
Informatie en reserveringen: telefoon 02 28 - 31 54 54.
Swissair puur natuur
Swissair serveert sinds kort op alle vluchten
vanuit Zwitserland 'puur natuur maaltijden'. Dit
menu - zo garandeert de Zwitserse luchtvaart
maatschappij - bestaat uit produkten die zijn ge
teeld zonder gebruik van kunstmest of bestrij
dingsmiddelen. Genetische manipulaties en toe
voeging van kunstmatige kleur- en zoetstoffen
zijn eveneens uit den boze. Het ligt in de bedoe
ling dat de nieuwe catering binnen drie jaar op
alle Swissair-vluchten zal zijn doorgevoerd.
Het eerste Swissair-vliegtuig waarin het 'Natural-
gourmet-dineri werd opgediend, kreeg een speciale
beschildering.
Rijdend museum
Keep Them Rolling, de vereniging die militaire
voertuigen uit de Tweede Wereldoorlog restau
reert, bestaat 25 jaar. De achthonderd leden vie
ren dat zilveren jubileum vandaag met een groot
défilé in Heerde. Vanaf half twee rijden ruim
tachtig militaire oldtimers door de binnenstad.
Na afloop van de ereronde staat het 'rijdend mu
seum' geparkeerd op de Van Meursweide en in
de Marktstraat.
Informatie: 055 - 50 52 72 8.
Vier eeuwen Vlieland
Op 30 augustus is het precies vierhonderd jaar
geleden dat Vlieland zelfbestuur kreeg, een feit
dat uitbundig zal worden gevierd. De festiviteiten
duren van donderdag 28 tot en met zaterdag 30
augustus waarbij het in 16de eeuwse stijl terugge
brachte dorp Oost-Vlieland als middelpunt fun
geert. Aangepaste kledij, historische maaltijden,
schout en schepenen opnieuw aan het bewind-
alles zal zijn zoals het ook in 1597 was. Gasten
worden van harte uitgenodigd zich aan de antie
ke omstandigheden aan te passen.
Informatie: VW Vlieland, telefoon 05 62 - 45 11 11.
Oudhollandse spelen
Bezoekers van het Zuiderzeemuseum in Enkhui
zen kunnen op 26, 27 en 28 augustus deelnemen
aan Oudhollandse spelen, zoals sjoelen op een
reuzen sjoelbak. Ook wordt er voor reuzenfor-
maat schaakborden gezorgd. De festiviteiten wor
den begeleid door draaiorgel De Kleine Drom.
Tevens komt op de 27ste theatermaakster Patri
cia Suer met een aantal bijzondere creaties naar
Enkhuizen. De dag ervoor en erna verzorgt Pan-
tijns Poppentheater voorstellingen op het school
plein en gedurende drie dagen wordt om 16 uur
de film 'De Laatste dagen van het eiland Urk' ver
toond.
Informatie: Zuiderzeemuseum telefoon 02 28 - 35 11 11.
Loevestein
Van 27 augustus tot en met 14 september
wordt in Slot Loevestein bij Gorkum het op
Shakespeare's 'The Tempest' geïnspireerde
spektakelstuk 'Storm' opgevoerd. De com
binatie van toneel, beeldende kunst en
klank- en lichtspel speelt zich af op een
schiereiland in de slotgracht van de burcht
en kan worden bekeken vanaf een overdek
te tribune. Er zijn voorstellingen van
woensdag tot en met zondag en ze begin
nen allemaal om 21 uur.
Tijdmachine
De tijdmachine bij de entree van het Archeon in
Alphen aan den Rijn, werkt na een periode van
inactiviteit weer op volle toeren. Er is zelfs een
element aan toegevoegd. Naast de 'Drie Tijdper
ken in Beeld' kan er nu ook met een tijdmachine
naai- de oertijd worden gereisd. Daarin staat de
oermens centraal, samen met de oeraarde, de
oerzee en het oerland.
Informatie: Archeon, 01 72 - 44 77 44.