binder files
loor nieuw
)lan politie
Groter verlies Mogen
'Voor dit werk is een kronkel in je hersens nodig'
'Ik krijg zonoud en nieuw
Neem een proefabonnement "7 WEKEN VOOR 37,50
BEL 071-5128030
Leiden Regio
Dorst
Winst Brill
groeit verder
'Lelijke eendjes' verlaten Europaplein
L
INDERDAG 21 AUGUSTUS 1997
on schade aan Waag door kogels
leiden Het is bijna een dag
taak, het redden van de Leidse
bomenstand en het jonge perk-
goed. Dagelijks wordt 125.000
liter water, afkomstig uit
grachten, het Rijn- en Schieka-
naal en de Zijl, aan het dorstige
groen gegeven. Een boom die
er wat slap bijstaat, krijgt, ver
deeld over een ochtend- en een
avondplas, 100 liter water.
Ook het eenjarig perkgoed, de
vlijtige Mesjes, lobelia's en afri
kanen, wordt begoten.
Niet overal zijn de bomen er
even slecht aan toe. Aan de
oostkant van de stad zit het
grondwater gemiddeld wat
minder diep dan aan de west
zijde en naarmate het grond
water dieper zit, is de nood
groter.
Ook de leeftijd van de boom
is van invloed. Een oude boom
wortelt dieper dan een jonger
exemplaar. Dit is heel goed te
zien op het talud bij de Burcht.
De oude beuk staat er nog fier
bij, de jongere en minder diep
gewortelde populier laat zijn
blad vallen. Met bladval voor
komt een boom sterfte door
vochttekort foto henk
bouwman
leiden rudolf kleun
De Leidse wetenschappelijke
uitgeverij Brill heeft een uitste
kend eerste halfjaar afgesloten.
Het resultaat na belastingen
groeide met 29 procent tot
454.000 gulden, tegen 353.000
gulden over de eerste helft van
1996. De omzet nam iets min
der spectaculair toe, met zeven
procent, tot 7,5 miljoen gulden
(was 7 miljoen).
Brill schrijft de winstgroei
vooral toe aan betere bruto
marges, terwijl het bedrijf ook
door koersschommelingen van
valuta de wind in de zeilen had.
De directie handhaaft de eerde
re verwachting dat winst en
omzet ook over het hele jaar
zullen stijgen. De omzet over
1996 bedroeg 15,8 miljoen, de
winst na belastingen 1,15 mil
joen gulden.
De aandelen van Brill worden
sinds 1 juli verhandeld aan de
Effectenbeurs in Amsterdam,
voor die tijd gebeurde dat op de
incourante markt. Bij die gele
genheid werden de bestaande
aandelen gesplitst, in de ver
houding 1 8 en zijn er 20.000
nieuwe aandelen uitgegeven.
M, jEtii Het dak van De Waag aan de Aalmarkt heeft voor
i Bi 0.000 gulden schade opgelopen door beschietingen met wind-
ik| kskogeltjes. Vandalen hebben met windbuksen op de goten
ihet dak geschoten. Dat gebeurde mogelijk vanuit een van de
Jef) lizen naast het gebouw. De gemeente heeft bij de politie aan-
ki. |e gedaan van vernieling.
iplichters opgepakt
3EN^ Twee mannen van 21 en 35 jaar oud, afkomstig uit Italië
Den Haag, zijn vanmorgen om kwart over vier aangehouden
0 en ze bij een tankstation aan de A4 probeerden te betalen met
n gestolen creditcard. De oplichtingspoging kwam aan het
ht doordat de handtekening die werd gezet niet overeenkwam
Wl"' et die op de kaart.
'ft
jliniatuurauto's op Beestenmarkt
)EN» Het Beestenmarktplein staat zaterdag in het teken van
modelbouw. Vier radiografisch bestuurbare vrachtwagens en
ssen (schaal 1:4) rijden tussen 13.00 en 17.00 uur over het
>in. Ook op het water wordt het enigszins onveilig want daar
leren meer dan twintig miniatuurbootjes kriskras door elkaar
en. Het evenement is niet alleen georganiseerd om het Bees-
5ii jmarktplein aandacht te geven. Het gaat organisator P. La-
uyére ook om het Modelbouwmuseum. Dat zit namelijk in
1 akefinaciële problemen.
1(S N/REGIO
politie en andere hulpdiensten komen binnenkort
;lier in actie als er obstakels op de snelweg liggen. Ver
ering van de hulpverlening moet leiden tot minder fi-
en aanrijdingen en een betere doorstroming van het
-■fkeer.
Meldingen via een autotelefoon
komen automatisch binnen bij
het Korps Landelijke Politie
Diensten (KPLD) in Driebergen.
Driebergen belt meteen een
berger (in elke regio zijn met
bergingsbedrijven contracten
afgesloten) en stuurt er een wa
gen van de KLPD op af. Is er
geen KLPD-wagen in de buurt,
dan seint Driebergen, Hollands
Midden (HM) in en komt er een
HM-wagen. „Er zijn strikte
tijdsafspraken gemaakt. Binnen
tien minuten na de melding
moet er een agent bij zijn, bin
nen 30 een berger." De KLPD
heeft ook direct contact met
Rijkswaterstaat zodat heel snel
de wegsignalering boven de
snelweg kan worden ingescha
keld.
Niet alleen verbetering van de
doorstroming, ook verminde
ring van milieuvervuiling is een
van de doelstellingen, zet Ver
geer uiteen. Olie op de weg, ac-
cuzuur of andere milieuschade
lijke stoffen worden nu nogal
een^ snel en zonder veel om
haal van de weg gespoeld. „Dat
moet dus beter, milieuvriende
lijker. En ook daarover zijn af
spraken gemaakt.
Hollands Midden is niet de
eerste politieregio met zulke af
spraken: de afgelopen maanden
heeft met succes een proef in
het Rotterdamse gedraaid. Na
Hollands Midden volgen ande-
ilCAWESSELING
politie Hollands Midden,
waterstaat en het Korps
delijke Politie Diensten te
en begin september een
venant. Dit herenakkoord
at bindende afspraken over
snelheid waarmee aan het
vijderen van het obstakel en
regelen van het verkeer
et worden begonnen. „We
et n dus adequater reageren op
toringen op het hoofdwe-
a$ net die van invloed zijn op
loorstroming", aldus H. Ver-
verkeersdeskundige van
lands Midden.
en melding over een afge-
en lading (doorgegeven door
oorbeeld een automobilist)
it nu binnen bij de politie,
heeft het per definitie druk,
melding heeft niet direct
ST iriteit en dus, zo constateert
geer, kan het even duren
rdat er een agent gaat kijken
sreen berger op afstuurt.
M heel snel ontstaat er dan
file. Voordat die bekend is
de wegsignalering (de lam-
i boven de weg, red.) is inge-
akeld, zijn weer de nodige
luten verstreken. „De file
eit razendsnel en de kans dat
auto's achterop rijden is
pt"
let convenant regelt de ma-
tvan doorgeven van de mel
en de rolverdeling daarna.
Het Leidse biotechnologiebedrijf MoGen heeft
over de eerste helft van 1997 een verlies geleden
van 2,1 miljoen gulden. Vorig jaar bedroeg dat
verlies nog drie ton. MoGen schrijft de verslech
tering van het resultaat vooral toe aan het verlies
van contracten als gevolg van de ovemameperi-
kelen eerder dit jaar.
het Britse concern Zeneca verwierf toen 95 pro
cent van de aandelen van MoGen. Dat ging ge
paard met nogal wat tumult. Na eerdere overna
mes van biotechbedrijven tegen zeer forse prijzen
schoot vorig jaar ook de koers van de aandelen
van MoGen omhoog. Aandeelhouders drongen
vervolgens aan op een net zo lucratieve overna
me. Toen uiteindelijk het bod van Zeneca kwam
lag dat zo'n acht gulden onder de hoogste koers
(ruim 21 gulden) die MoGen eerder had bereikt.
Het door de directie aangevoerde verlies aan
onderzoekscontracten weerspiegelde zich in een
daling aan inkomsten van 1,2 miljoen gulden. De
totale omzet daalde van 4,7 naar 3,9 miljoen gul
den. Een stijging van de algemene beheerskosten
van 0,6 tot 1,5 miljoen gulden drukte de resulta
ten verder.
MoGen houdt zich vooral bezig met de verede
ling van landbouwgewassen die via genetische
manipulatie resistent worden gemaakt tëgen
plantenziekten en -schimmels. Het bedrijf heeft
met name onderzoekscontracten met grote zaad-
veredelingsbedrijven. MoGen verkeert nog altijd
in de fase van aanloopverliezen. De verwachting
is dat 1997 uiteindelijk ook met verlies wordt af
gesloten.
dimitri walbeek
Het kunstwerk met de vier 'lelij
ke eendjes' op het Europaplein
in Alphen aan den Rijn moet
definitief weg. Maar de ge
meente sluit niet uit dat het
kunstwerk, 'Apollo' genaamd,
op een andere plek in Alphen
terugkomt. B en W hadden eer
der nog aangegeven het kunst
werk eventueel op te knappen
en nog tien jaar te laten staan.
te verwijderen. De stichting
Alpha Nuova krijgt tot dan de
tijd om met ideeën voor een
nieuwe locatie te komen. Als er
geen belemmeringen zijn 'kan
die plek ook in Alphen zijn', al
dus een gemeentevoorlichtster.
Voor het controversiële
kunstwerk, een hedendaagse
impressie van de Apollofontein
in de tuinen van Versailles, was
een overeenkomst gesloten
voor drie jaar. Die overeen
komst tussen Alphen en de
stichting Alpha Nuova liep drie
maanden geleden af.
Het einde van het contract
van het kunstwerk werd wel nog
drie maanden uitgesteld om de
Nederlandse Vriendenclub van
deze auto's een plezier te doen.
Zij brachten op acht augustus
een bezoek aan het plein van
wege een wereldontmoeting
van 2CV-rijders.
Maar nu moet het kunstwerk
plaatsmaken voor een nieuw
beeld. De verlenging van het
contract gaat niet door omdat
het beeld niet past in het be
stemmingsplan. En de 150.000
gulden die nodig is voor het op
knappen, is er niet.
Plantenkenner Max van Balgooy ziet deel enorme kennis vereeuwigd
leiden caroline van overbeeke
Zijn vrouw wordt er soms gek
van. Zitten ze samen naar een
spannende film op de televisie
te kijken, roept hij ineens uit:
„Maar dat klopt helemaal niet.
Dat is helemaal niet op Borneo
opgenomen: die plant groeit al
leen op Ceylon!" De planten
kenner dr. Max van Balgooy
noemt zichzelf 'een vakidioot',
maar een slechte eigenschap
vindt hij dat niet. De botanicus
zag gistermiddag een stuk van
zijn enorme plantenkennis ver
eeuwigd. De afgelopen 35 jaar
heeft hij er veel aan gewerkt en
nu ligt het er eindelijk: 'Maleisi
sche zaadplanten, bijzondere
kenmerken, deel 1'.
De catalogus is een hulpmid
del voor het herkennen van fa
milies en geslachten van de
40.000 plantensoorten in Zuid-
oost-Azië. Van Balgooy: „Het is
een dun boekje maar voor de
kenners staat er ongelooflijk in
formatie veel in. Het rangschik
ken van nauwverwante soorten
uit dit gebied is nog niet eerder
gedaan. Ik hoop vooral dat col
lega's die in het Maleisisch ge
bied werken, er iets aan heb
ben."
De inmiddels gepensioneerde
botanicus heeft een voor dit
werk belangrijke eigenschap:
een fotografisch geheugen.
Heeft hij eenmaal een plant ge
zien, in het echt of op een af
beelding, dan vergeet hij dat
zijn hele leven niet meer. „Zo
weet ik nog precies welke plan
ten en vogels ik als heel klein
jongetje heb gezien in Indone
sië."
„We woonden op een boerde
farenhuizen stallen de
ii ïoolspullen breeduit, de
voorman buigt zich
zuchtend over de
veelste roosterwijzigmg.
angzaam verdwijnt de
'merstilte uit de stad. In
i6i Tankrijk hebben ze er
een naam voor: La
Rentrée, de grote
erugkeer van vakantie.
eze week een serie over
ne mensen en bedrijven
weer aan de slag gaan.
efc ndaag: Beroepencollege
Het Gilde.
vloeren in de klaslokalen
ui nmen van de was en het
w) ct overal naar verf. Conciërge
nns heeft net de wc-rolhou-
5 gerepareerd. Nu loopt hij
teen busje verf en een
Kt. „Nog even een plafonne-
iot" tótten." In de lege gang
Jn stofzuigers, schoonma-
s boenen de ramen en de
'ogielerares staat te ko-
itei ten.
;eo- schoolgebouw van Beroe-
'college 'Het Gilde' in Lei-
11 '-gonst van activiteit: vol-
'de week dinsdag stromen de
'gen weer vol. Dan staan ook
'zintuigen van de leraren
>,e. Top scherp. „Als het een
senketel op de gang is, weet
„ii li wat voor les het wordt",
kend, terwijl Franse collega's na
15 jaar speuren nog steeds niet
wisten wat ze in handen had
den.
Van Balgooy, inmiddels 65,
heeft nog steeds een kamer in
het Rijksherbarium. „Ik kan niet
buiten dit vak. Ik heb ooit tegen
mijn vrouw gezegd: 'Ik ben blij
dat ik met VUT ga, dan kan ik
eindelijk aan het werk.' Maar op
reis naar verre oorden, op zoek
naar bijzondere planten, gaat
hij niet vaak meer. Vrienden
hebben hem wel geadviseerd
om zijn uitzonderlijke expedi
tie-ervaringen op schrift te stel
len. „Ik heb zoveel wonderlijke
dingen meegemaakt, de mees
ten geloven me niet als ik die
verhalen vertel."
„Zo ben ik ooit tijdens een
tocht door de bergen van Tahiti,
naar beneden gestort, een steile
helling af. Ik was op zoek naar
een zeldzaam levermos en naar
een inheemse fuchsia die daar
ooit was aangetroffen. Toen ik
beneden tegen een boom tot
stilstand kwam, had ik een tak
in mijn hand. En wat groeide
daarop? Inderdaad, het lever
mos. En toen ik nog eens goed
om me heen keek, zag ik dat de
hele vallei vol stond met fuchsi
a's... Hoewel ik overal bloedde,
ben ik juichend omhoog ge
klommen. De gidsen dachten
dat ik gek was geworden."
Van Balgooy werkt nu aan
deel 2: 'Portretten van boomfa
milies' en deel 3 'Portretten van
overige families' van zaaddra
gende planten. Deel 1 heeft hij
aan zijn leermeesters opgedra
gen, Van Steenis en Bakhuizen
van den Brink.
van Veen begroet zijn collega's.
Hij zit 36 jaar in het onderwijs:
vrolijke blauwe ogen en een
soepele geest. „Nee hoor, ik
kom niet om de schoolgeur op
te snuiven, zo poëtisch is ons
vak niet." Hij noemt zichzelf
een 'slow starter' en komt alvast
leerlingenlijsten ophalen. „Die
ga ik thuis invoeren in de PC,
om er weer in te komen."
Het moet goed geregeld zijn van
tevoren. Zijn dochter heeft dat
ook, die geeft les op een basis
school en is al begonnen. „Zij
gaat de week eivoor kijken of er
wel genoeg tafeltjes en stoeltjes
zijn." Door haar verhalen komt
het weer op gang, dan ziet hij
de nieuwe leerlingen onwennig
het gebouw inlopen. „Hoe ga ik
ze opvangen, hoe krijg ik ze op
hun gemak?" De nieuwelingen
hebben tenslotte acht jaar op
dezelfde basisschool gezeten.
Voor hem is het routine, na 36
jaar, maai" het is nog steeds elke
keer anders. „Je staat hier in het
volle leven, echt midden in de
maatschappij."
Van Veen laat de stapels school
boeken zien die klaarliggen in
de bibliotheek. „Straks staan
hier drie leraren om alles te re
gelen en tientallen kinderen.
Met een hoog stemmetje: „Me
neer, ik ben een boek kwijt!" Hij
glimlacht, vol voorpret: „Dan is
de school pas echt begonnen."
marina van den berg
Max van Bal
gooy onthoudt
elke plant die
hij ziet: „Ik
weet nog pre
cies welke
planten en vo
gels ik als heel
klein jongetje
heb gezien in
Indonesië."
foto mark la-
mers
oplossen van een cryptogram,
ik kan duizenden planten her
kennen. Ik kan niet goed uitleg
gen hoe ik dat doe. Ik gebruik al
mijn zintuigen: ik ruik, voel en
kijk."
Van Balgooy heeft een uitzon
derlijke neus voor planten waar
niemand raad mee weet. Als
blijk van waardering hebben
wetenschappers een zeldzame
plant uit Nieuw-Caledonië naar
van Balgooy genoemd: de Bal-
goya Pacifica. De botanicus had
de familie van de zeldzame
plant binnen een paar uur her-
DE TERUGKEER
Leraar Nederlands J. van Veen tussen de stapels boeken die op de leerlingen van Het Gilde liggen te wachten.
foto henk bouwman
grote terugkeer. „Ik krijg zo'n
oud en nieuw gevoel, alles is
weer anders, roosters, leerlin
gen, we maken nieuwe plan
nen."
Op de gang klinken verraste uit
roepen en het geluid van grote
zoenen. Leraar Nederlands J.
zegt leraar handenarbeid W.
Ciere. Nu staat hij ontspannen
in blote bast gereedschap te
sorteren. „Ik geneerde me bijna
thuis te blijven, want mijn
vriendin heeft maar twee weken
vakantie."
Iedereen benijdt leraren om
hun lange vakanties, maar vol
gens directeur J. Swildens is het
bittere noodzaak. „Aan het eind
van het schooljaar zijn ze er
echt aan toe", zegt hij, „Die we
ken heb je nodig om helemaal
tot rust te komen." Hij geniet
van deze periode, vlak voor de
rij op midden-Java. Als peuter
lag ik vaak op mijn buik te kij
ken naar planten, mieren, kip
pen en vogels. Ik onthield alles.
Inmiddels ken ik ook de namen
van alles wat ik toen, zestig jaar
geleden, om me heen zag. Maar
dat geldt alleen voor planten en
dieren; namen van mensen ont
houd ik slecht. Ook als ik op va
kantie ben, kijk ik naar elke
plant, elke vogel. Mensen die
dat niet doen, realiseren zich
niet wat ze missen..."
Van Balgooy leerde het be
noemen van planten van zijn
beroemde voorgangers, de
Leidse botanici professor Van
Steenis en dr. Bakhuizen van
den Brink. „Ik mocht als begin
neling aanschuiven terwijl zij
bezig waren stapels en stapels
herbarium-materiaal door te
nemen en daar een naam bij
schreven. Zij brachten de plan
ten op naam en ik probeerde
daar zoveel mogelijk van op te
steken."
„Op een dag hadden ze een
plant in handen waar ze abso
luut geen raad mee wisten. Ik
kwam toevallig voorbij, keek
over hun schouder en zei achte
loos: 'O, dat is de Pimia Rham-
noides, een endemische Stercu-
liacea uit Fiji. Een zeldzame
plant die de vorige eeuw is
gedetermineerd maar daarna
nooit meer is teruggevonden'.
„Ze vonden dat niet leuk en ik
legde ze toen uit dat ik ooit een
plaatje van die plant had gezien
en dat niet meer was vergeten."
„Na een paar jaar goed oplet
ten, wist ik er net zoveel van af
als zij. Maar je hebt wel een
kronkel in je hersens nodig voor
dit werk. De een is goed in het
