Bedevaart naar Dracula
ZATERDAG 16 AUGUSTL
De Dracula-industrie
is geen enorme on
derneming. Maan
prullaria genoeg....
De graaf is honderd geworden
Dit jaar is het precies een eeuw geleden dat Bram Stokers beroemde roman 'Dracida' verscheen. Het boek werd in
1897 niet direct als sensatie ontvangen, maar inmiddels heeft het zich stevig genesteld in de erelijsten 'meest vertaald
en meest gelezen'. De originele tekst is tegenwoordig zelfs integraal op Internet te vinden. In Canada, Ierland en de
Verenigde Staten wordt het eeuwfeest van Dracula deze zomer opgeluisterd met festivals, congressen en meer van dat
soort herdenkingsdiensten. Onze medewerker Peter Bruyn vierde het op zijn eigen manier: hij zette zijn tanden in
een bedevaart naar Transsylvanië, daar waar het te doen was.
Langzaam, heel lang
zaam kruipt de bus
langs de berghelling
omhoog. Links en rechts in de
verte besneeuwde toppen. De
weg slingert van haarspeldbocht
naar haarspeldbocht. Is het ver
beelding, of neemt het aantal in
de berm geplaatste kruisbeelden
werkelijk toe? Dat kan geen toe
val zijn.
Even voor het hoogste punt
moet de chauffeur terugschake
len van de tweede naar de eerste
versnelling. De stokoude bus
kreunt. De Tihu a-pas verbindt
Transsylvanië met Boekovina.
Maar er is ook een andere, oude
re naam voor dit traject de Bor-
go-pas. Ooit het decor voor Bram
Stoker's beroemde roman Dra
cula. Het idyllische landschap
boven op de pas. waar de bus
knarsend en piepend tot stil
stand komt. contrasteen met het
horror-imago van het boek. Het
bord bij het zijpad maakt echter
duidelijk dat er van een misver
stand geen sprake kan zijn: Hotel
Castel Dracula.
Het boek van Bram Stoker vertelt
het verhaal van de jonge Britse
procureur Jonathan Harker die
naar Transsylvanië gestuurd
wordt om een onroerend goed-
transactie te regelen. Ene graaf
Dracula wil een huis in Engeland
kopen. Eenmaal in het verre kas
teel realiseert Harker zich dat hij
de gevangene is van de raadsel
achtige graaf, die op zijn beurt
aanstalten maakt om op reis te
gaan. Ondertussen logeert Har-
ker's verloofde Mina bij haar
wulpse en rijke vriendin Lucy
Westenra in het Engelse Whitby.
Lucy heeft op een bijna nymfo-
mane wijze drie aanbidders om
haar vinger gewonden: de adellij
ke Arthur Holmwood, de in gees
tesziekten gespecialiseerde arts
Jack Seward en de Amerikaanse
avonturier Quincey P. Morris.
Korte tijd later gebeuren er
merkwaardige dingen in en rond
Whitby. Een mysterieus schip ar
riveert. Lucy Westenra wordt ziek
en lijdt aan een schrikbarend
bloedverlies. Dokter Seward
schakelt zijn mentor en leer
meester in: de Amsterdamse pro
fessor Van Helsing, een arts met
een bovenmatige belangstelling
voor het paranormale. Die door
ziet de situatie en langzaam - en
in het boek veel breder uitge
sponnen dan in welke filmversie
ook - ontrolt zich de strijd tussen
goed en kwaad. Van Helsing en
zijn vier helpers - Jonathan Har
ker is inmiddels naar Engeland
teruggekeerd - contra Dracula,
de vampier, het monster, de on
dode, die zichzelf laaft en ver
jongt met het bloed van anderen.
En wiens bloed hij drinkt trans
formeert ook zelf tot een vam
pier. Lucy is het eerste slachtoffer
en haar ziel kan slechts gered
worden door een staak door haar
hart te slaan en haar hoofd af te
hakken. Een epidemie moet
voorkomen worden door de
graaf zelf op een gelijksoortige
manier onschadelijk te maken.
Dat lukt uiteindelijk na tal van
huiveringwekkende avonturen
en een achtervolging, terug naar
Transsylvanië. Een boek dat niet
alleen bol staat van de seksuele,
religieuze en occulte symboliek,
maar ook literair interessant is,
omdat Stoker het heeft opge
bouwd als collage van krantenar
tikelen. brieven en dagboekfrag
menten van de verschillende
personages.
Bram Stoker s Dracula is fictie,
laat dat duidelijk zijn. De Roeme
nen kennen echter ook een his
torische Dracula. Geen vampier,
maar minstens zo bloeddorstig.
Zijn naam was Vlad Tepes, vrij
vertaald als Vlad de Spietser'. Hij
werd ook wel Dracula genoemd,
wat zoveel betekent als Zoon van
Dracul. De in 1431 geboren Vlad
Tepes was halverwege de vijf
tiende eeuw vorst van Wallachije
- wat tegenwoordig het zuidelijk
deel van Roemenië is. Zelfs voor
die tijd was Vlad een extreem
wrede potentaat. De legende wil
dat hij moeders dwong hun ei
gen baby's op te eten. Als zijn be
zoekers niet snel genoeg de hoed
voof hem afnamen werd het
hoofddeksel ter plekke op de
schedel gespijkerd. En tijdens
een veldtocht tegen de Turken
zou hij maar liefst 20.000 van
hen op puntige, geoliede houten
stokken gespietst hebben. Van
daar zijn bijnaam De Spietser'.
Boekarest anno 1997 is een stad
waarvan het centrum wordt ge
domineerd door Coca Cola. Ben-
neton, McDonalds en mobile
phones', terwijl - zoals in vrijwel
alle Oost-Europese steden - de
buitenwijken goor en armoedig
zijn. Het enige dat er werkelijk
aan Dracula herinnert is het
nachtelijke gejank van de vele
straathonden die hun domicilie
hebben op een met vuil volge
stort braak stuk land naast het
wrakkige hotel op een steenworp
afstand van het Gara de Nord. En
dan is er nog de krant Dracula
die voor 1000 lei - dertig cent - in
de kiosken ligt: een sensatie
blaadje met veel UFO-nieuws en
paranormale wonderen.
Om kwart voor zes 's morgens
vertrekt de boemel naarTirgovis-
te. tachtig kilometer richting
Noordoost. Achter de onder
Ceausescu opgetrokken commu
Christopher Lee als graaf Dracula. Lee vertolkte deze rol vanaf 1947 in tal van griezelfilms rond
de hoofdpersoon in de roman van Bram Stoker. foto archief kippa
nistisch-moderne nieuwbouw
zijn daar de nog altijd indruk
wekkende ruïnes te vinden van
de vesting van waaruit \lad Te
pes ruim vijf eeuwen geleden het
land bestierde. De steenklompen
zijn verlaten. Spaarzaam arri
veert hier nu en dan een toerist.
De uitkijktoren en de kerk staan
nog grotendeels overeind. De
spietser was een godvruchtig
man.
De reis per bus en trein naar
het ruim tweehonderd kilometer
verder naar het noorden gelegen
Sighisoara duurt zeker zes uur.
Maar dit boven op een berg gele
gen vestingstadje is dan ook een
must voor vorsers naar de histo
rische Dracula. Hier woonde va
der Vlad Dracul in de eerste helft
van de vijftiende eeuw en hier
zou zoon Dracula ook zijn gebo
ren. Het huis staat er nog. Er is
tegenwoordig een restaurant in
gevestigd dat bij mijn bezoek
dicht blijkt te zijn. Verder is Sig
hisoara pittoresk. En doods. Ook
bij het vallen van de avond is er
rond de monumentale klokken
toren, de Turnul cu Ceas, nog
geen vleermuis te bekennen.
Van Sighisoara is het nog drie
uur sporen naar de oude, barok
ke stad Cluj-Napoca. Hier is het
dat Stoker s verhaal begint als Jo
nathan Harker met de trein arri
veert vanuit Boedapest. Hij lo
geert in Hotel Royal, maar er is
geen enkele aanwijzing dat er
ooit een hotel van die naam in de
stad geweest is. Voor het diner
krijgt hij er Paprika Hendl, lees
ik. Kuiken met Spaanse peper.
Als ik tegen middernacht in Cluj
arriveer kan ik echter alleen nog
maar terecht bij een van de hot-
dog-kraampjes die tegenwoordig
in de grote steden van Roemenië
dag en nacht geopend zijn.
Harker neemt de volgende
ochtend de trein van half acht
naar Bistritz. Ik volg hem. Terwijl
de boemel van stationnetje naar
stationnetje rammelt, raalc ik in
gesprek met een student econo
mie die vertelt dat in deze streek
regelmatig UFO's gesignaleerd
worden. Ik denk aan de raadsel
achtige blauwe vlammen die Jo
nathan Harker in het boek tij
dens zijn reis door de Borgo-pas
waarneemt. Ja, hij heeft Dracula
gelezen, zegt de student. De ro
man is tweemaal in een Roe
meense vertaling verschenen,
het laatst begin jaren negentig.
Allebei uitverkocht. Dat verklaart
waarom er die ochtend schou
derophalend gereageerd werd
toen ik in de universiteitsboek
handel van Cluj naar een Roe
meense Dracula-uitgave had ge-
informeerd.
In Bistritz was de jonge procu
reur door graaf Dracula naar ho
tel de Goldene Krone verwezen.
"Tot mijn grote vreugde door en
door ouderwets', heet het in Sto
ker's boek. Een hedendaagse
Roemeense hotelier is slim op de
Draculafilie ingsprongen door
zijn splinternieuwe logement
Coroana de Aur te noemen. Be
halve een kitscherig ingerichte
Jonathan Harker-salon herinnert
er niets aan het boek. Voor twin
tig dollar krijg ik er een kamer
met kleuren-tv en bad. Rai Duo
zendt een oude aflevering van
Bonanza uit.
De diligence die een eeuw gele
den Jonathan Harker vanaf Bist
ritz naar de Borgo-pas bracht is
in de loop der tijd vervangen
door een bus. Eén bus per dag,
voornamelijk bevolkt door boe
ren en zigeuners met volle bood
schappentassen. Geen buiten
landers. De weinigè toeristen in
deze streek blijken, per auto of
met georganiseerde touringcars
te reizen.
Zo angstaanjagend Bram Sto
ker's beschrijving van de laatste
kilometers naar het kasteel is, zo
vriendelijk en uitnodigend ver
schijnt Hotel Castel Dracula aan
de horizon. Het begin jaren tach
tig voltooide gebouw op ruim elf
honderd meter boven de zee
spiegel heeft van een afstand
werkelijk wel iets van een kasteel
weg. Dichterbij wordt echter een
serieus beroep gedaan op de ver
beelding. Maar toch, dit is 'The
place to be'. Op een meter of
dertig voor de ingang een met
onkruid overwoekerd begraaf
plaatsje. Zigeunerkinderen op de
parkeerplaats verkopen frambo
zen en aardbeien. De zware ei
ken toegangspoort die op een
binnenplaats uitkomt, laaakt.
Piepende deuren: men heeft er
werkelijk iets van proberen te
maken. Ik verwacht ieder mo
ment de stem van de graaf te ho-
ren:„Kom vrij en uit eigen bewe
ging binnen...'
Hotel Castel Dracula heeft het
karakter van een vriendelijk plat
telandspension. In het restaurant
is geen bloedworst op de menu
kaart, te vinden. Bloedwijn even
min. Wat Roemeense gasten
doen zich tegoed aan schnitzels
en biefstuk. Een Frans gezin eet
pannenkoekjes.
's Avonds is het buiten aarde
donker. Ik kijk uit het raam.
Geen graaf die als een hagedis
langs de buitenmuur naar bene
den kruipt. Ergens op een boer
derij laat een hond een klagend
gejank horen. Een andere hond
antwoordt. En nog een. En nog
een. Vanuit de Night-Club in de
toren, waar je pullen bier en fles
jes cola kunt drinken, klinken la
chende stemmen. Na midder
nacht is het doodstil.
Dracula-industrie? Dat is teveel
gezegd. Ja, één echte huiver-at-
tractie hebben ze wel. daar bo
ven op de Borgo-pas. 's Avonds
na het eten vraagt de receptio
niste of ik misschien de kamer
van Dracula zelf wil zien. Samen
met een Roemeens echtpaar volg
ik haar de kelder in. Bijgelicht
door een enkele kaarsvlam ko
men we via een smal gangetje
met berenvellen aan de wand in
een soort tombe. De muren zijn
beschilderd met taferelen uit het
boek van Bram Stoker. In het
midden op de vloer een doods
kist. Bij het licht van de kaars
vertelt het meisje over de muur
schilderingen. Dan draait ze zich
naar de kist en zegt de aanwezi
gen vooral niet bang te zijn. Op
dat moment vliegt de deksel van
de kist en springt er een gemas
kerde gestalte met een cape uit
die vliegensvlug langs de aanwe
zigen snelt, de kelder uit. De
vrouwelijke helft van het Roe
meense paar slaakt een gil. Het
meisje lacht. Het is weer gelukt.
Nee, de enige plek in Roeme
nië waar de Dracula-cultuur echt
Valkenburg-vormen aangeno
men heeft is bij het kasteel van
Bran, honderden kilometers zui
delijker. Op dagtochtjes-afstand
van Boekarest. Een fraai kasteel
dat werkelijk op een steile rots
wand staat. Vanbinnen minu
tieus gerestaureerd tot een Efte-
The place tot be: Hotel Castel Dracula.
foto s peter bruyn
