Vrije keus met de dood tot gevolg
Organisaties tuk op lobby bij politieke stagiaii
Feiten &Meningen
Iraanse hongerstakei
ziekenhuis opgenon
Russin kan na 'tuinslang'-condoom
en abortus nu ook kiezen voor pil
Een ultieme schreeuw
om aandacht die met
de dood wordt be
kocht. Dat lijkt het lot
van de twee honger
stakers die de laatste
fase van versterving
zijn ingegaan. Gister
avond is één van hen.
Nasseri, in abomina
bele toestand in een
Nijmeegs ziekenhuis
opgenomen. Chanta
ge, roept de één ver
ongelijkt. Welnee, be
weert de ander fel, het
gaat om de wanhoops
daad van een vervolg
de. Waarschijnlijk zou
de langdurige honger
staking van de Iraanse
vluchtelingen Amir
Amiry en Nasseri best
onder beide noemers
kunnen vallen, maar
wat betekent die dis
cussie nog, als de mar
telgang na ruim zestig
dagen van hongeren
in de dood dreigt te
eindigen?
De 13-jarige dochter Simin troost haar vader, de Iraniër Nassari. Simin en haar 17-jarige zus Sanaz zijn net als hun vader in hongerstaking.
FOTO REUTERS
De Iraanse hongerstaker
M. Nasseri is gisteravond
opgenomen in het Canisius
Wilhelmina Ziekenhuis in
Nijmegen. Volgens een be
handelend arts verkeert de
man niet in direct levensge
vaar. De Iraniër werd in het
ziekenhuis vocht toege
diend. De vertrouwensarts
van Nasseri liet weten dat de
Iraniër nu weliswaar vocht
en medicatie accepteert,
maar zijn hongerstaking
voortzet.
De spoedopname volgde
enkele uren nadat de Haag
se rechtbank zich had gebo
gen over de door Justitie
aangekondigde uitwijzing
van de Iraniër. De honger
staking van Nasseri vormde
voor de Haagse rechtbank
presidente geen aanleiding
al direct een beslissing te
nemen over zijn asielaan
vraag. „Meneer Nasseri doet
dit zichzelf aan", verklaarde
mr. M. van den Bergh. Mor
gen velt zij haar oordeel. Ad
vocaat E. Élderman betoog
de dat zijn cliënt niet langer
kon wachten op een uit
spraak, omdat hij door ge
brek aan vocht ieder mo
ment in coma kón raken. De
Iraniër had al een week niet
meer gedronken en weiger
de sinds een maand voedsel.
„De kans is groot dat de uit
spraak voor hem te laat
komt", zei de advocaat.
Nasseri, die twee en een half
jaar geleden naar Nederland
vluchtte, had in Iran naar ei
gen zeggen een belangrijke
functie op een van de minis
teries. Zo kon hij best
over gevoelige inform
die hij doorspeelde ai
belangrijkste oppositi
in Iran. Bovendien ui
openlijk kritiek op he
me. Advocaat Elderni
daarom reden genoe
cliënt alsnog een vlui
genstatus toe te kenn
„Als hij terug moet n<
land, is er een grote!
hij door de autoriteit!
wordt gearresteerd. I
zelfs ter dood wordei
oordeeld. Op spionaj
namelijk de doodstra
Iran."
Volgens landsadvoca1
A. van Leeuwen, die!
standpunt van het m
rie van justitie verdet
vertelde Nasseri de li
gratie en Naturalisati
Dienst (1ND) tijdensi'
horen een onduideliji i
haal zonder veel deta
noemde het vreemdi
asielzoeker pas bij zij
de aanvraag voor asii
voor hem belangrijke
aan kwam zetten. „Al
ambtenaren van het t
niet vertrouwde, waal
heeft hij dat toen nieT
zijn advocaat besprolj
\Toeg Van Leeuwen a
dens de zitting afI
de aan het verhaal v
seri. Volgens hem hd
titie terecht besloten^
Iraniër ons land mot
CAROLIEN GROENEVELD
De situatie van de Iraanse vluchteling
Amiry in het hospitaal van de Scheveningse
gevangenis is uiterst kritiek. Net als zijn
landgenoot Majid Nasseri uit asielcentrum
Groesbeek heeft hij waarschijnlijk al blij
vende. lichamelijke schade opgelopen. Vol
gens zijn vertrouwensarts P. Falke is het
overlijden van Amiry slechts een kwestie
van dagen.Amir is verdomd ver heen. Hij
kan zich nauwelijks nog verstaanbaar ma
ken. Het kan nu echt heel erg snel gebeurd
zijn."
De twee vluchtelingen zijn zeker niet het
eerste, zeker niet het enige, maar wel het
meest schokkende voorbeeld van honger
stakende asielzoekers in Nederland. Tot
dusver reageerden de rechters in geval van
voeding weigerende vluchtelingen bij acuut
levensgevaar uiteindelijk toch altijd positief
voor de uitgeprocedeerden. Deze keer lijkt
het echter niet zover te komen.
Voor woordvoerder Ahmed Pouri van de
stichting Prime, een Haagse belangenorga
nisatie voor asielzoekers, is dat genoeg re
den om zijn verbijstering in cynische en
nogal beschuldigende bewoordingen kracht
bij te zetten. „Men laat deze mensen dood
gaan om de anderen bang te maken. Laat ik
nu altijd gedacht hebben dat zoiets alleen
in een land als Iran gebeurt."
Van de gang van zaken rond de asielzoe-
kende Iraniërs kan de betrokken woord
voerder hoe dan ook geen chocola meer
maken. In het laatste ambtsbericht van het
ministerie van buitenlandse zaken staan
volgens de Iraniër zelfs de meest flagrante
tegenstrijdigheden. Zo erkent het ministerie
aan de ene kant dat individuele, potentiële
tegenstanders van het Iraanse regiem reëel
gevaar lopen, terwijl zij aan de andere kant
in het lidmaatschap van een illegale oppo
sitiepartij of zelfs in verboden activiteiten
voor zo n groepering geen grote dreiging
ziet. Onvoldoende in elk geval voor een fel
begeerde verblijfsvergunning.
Pouri: „Ben je in potentie een tegenstander,
dan kun je volgens Buitenlandse Zaken dus
in groot gevaar verkeren. Maar mocht je
daadwerkelijk tegen de Iraanse regering
hebben gedemonstreerd of bijvoorbeeld
verboden kranten hebben verspreid, dan
vindt men dat onvoldoende bewijs. Kunt u
het misschien nog een beetje volgen?"
Ook de conclusie dat Iran inmiddels een
gestabiliseerde regering heeft die veel min
der politieke verhoren laat afnemen en dus
voorzichtig op de weg zou zijn naar een de
mocratie, stuit de woordvoerder tegen de
borst.
„Wat nou democratie?", foetert hij. „Al die
oude moordenaars zijn nog steeds aan de
macht. Misschien dat ze vanwege de kriti
sche dialoog met het Westen niet meer zo
openlijk te werk gaan, maar vreemd genoeg
worden er voortdurend schrijvers en andere
tegenstanders van het regiem vermoord,
zonder dat er ooit ook maar een spoortje
van de dader wordt gevonden."
De situatie in Iran is dus alles behalve veilig
voor wie zich tegen de machthebbers keen.
luidt de boodschap van Pouri. En eerder gaf
de Haagse rechtbank hem via een wel zeer
opvallende uitspraak in de zaak van asiel
zoeker Sasan Darvish min of meer gelijk.
Deze Iraanse vluchteling had tijdens de
voorbereiding op zijn naderende uitzetting
in het ambasadegebouw van Iran het por
tret van de overleden ayatollah Khomeini
bespuugd. Hierdoor, zo oordeelde de rech
ter, was de kans groot dat Darvish in Iran
zonder kans op een eerlijk proces zou wor
den vervolgd. De man mocht dan ook blij
ven.
Er is sprake van willekeur in de beoordeling
van asielzaken, concludeert vertrouwens
arts Falke. En hoewel hij bang is dat zijn pa
tiënt misschien de eerste asielzoeker is die
in Nederland aan een hongerstaking komt
te overlijden, wil hij de politiek en de amb
tenarij toch geen verwijten maken. „Ik blijf
erbij dat we een menselijke wetgeving heb
ben. Maar er bestaat nu eenmaal altijd een
kloof tussen de beleidsmakers en de werk
vloer. Vluchtelingen kunnen in individuele
gevallen daarom onbedoeld door het asiel
beleid worden gekraakt."
Nu twee Iraanse hongerstakers op sterven
liggen en in Stevensbeek een derde Iraanse
vluchteling de kritieke grens van veertig da
gen heeft overschreden, klinkt hier en daar
voorzichtig de roep om ingrijpen. De medi
sche ethiek biedt echter geen enkele moge
lijkheid om een wilsbekwame hongerstaker
tegen zijn zin aan het infuus te leggen, zo
wenst de arts te benadrukken. De asielzoe
kers hebben hun keuze gemaakti
heeft iedereen zich maar bij ni
Falke: „Dit is geen morele chant
heeft het mij heel duidelijk uitgt
der status bestaat er voor hem
meer. Niet in Iran, niet in een
en ook niet in de illegaliteit."
Binnenkort is het dan gebeurd,
dokter die niet schroomt om het)
proces van versterving plastisch
ven. Zo begeven eerst de nieren
hongerstaker het. Daarna, als h<
na de koolhydraten en het vet o
ten gaat verbranden, treedt binn<
kortste keren een coma in. „En d
einde", voorspelt Falke somber,
het lichaam helemaal op is, volgt
binnen enkele uren."
DEN HAAG LEX DE JONGE
De anticonceptiepil wint
terrein in Rusland. Het ou
de communistische regi
me beschouwde de pil als
'levensgevaarlijk' en gaf de
Russische vrouw die niet
zwanger wilde worden de
keuze tussen een Sovjet
condoom van tuinslang
kwaliteit of een abortus.
Maar sinds westerse pil-
producenten zich op de
Russische markt hebben
gestort, is het aantal vrou
wen dat de pil slikt in zes
jaar tijd 'uit het niets' ge
groeid tot 2,5 miljoen. Ak-
zoNobel-dochter Organon
heeft met Marvelon meer
dan de helft van de markt
in handen.
Pilgebruik is onder het
communistische regime
nooit ingeburgerd geraakt
in de Sovjetunie. Het mi
nisterie van volksgezond
heid van de sovjets vond
synthetisiche voorbehoed
middelen 'levensgevaar
lijk' en schreef aan de pil
'een verwoestende invloed
op de weefsels in het men
selijk lichaam' toe. Ook
het spiraaltje was verbo
den. Mede door het arm
zalige comfort van de Rus
sische condooms dik
en stug als een
tuinslang kwamen
abortussen veel voor. De
gemiddelde Russische
vrouw liet zich volgens Or
ganon tot voor kort niet
minder dan zeven keer in
haar leven aborteren.
Dankzij de 'voorlichtings
campagnes' van de farma
ceutische producenten die
naar Rusland zijn getrok
ken, is deze praktijk aan
het veranderen. Terwijl
het pilgebruik in zes jaar
tijd opklom van twee a
drie procent tot zo'n 2,5
miljoen vrouwen (zeven
procent van de 35 miljoen
vruchtbare Russische
vrouwen), daalde tegelij
kertijd het abortuscijfer
drastisch, van negentig
per duizend vrouwen in
1992 tot 57 per duizend in
1995.
De informatiecentra die
Organon inmiddels in zes
Russische steden drijft,
spelen daarbij volgens het
bedrijf een belangrijke roL
In de centra krijgen artsen
naast voorlichting over
anticonceptie, informatie
over onvruchtbaarheid en
menopauze hormonenth
erapie, ongemakken waar
voor Organon ook pro
ducten op de markt heeft.
Het afgelopen jaar ver
kocht Organon in Rusland
2,5 miljoen 'strips'
(verpakkingen voor één
maandcyclus) van het pil-
merk Marvelon. Goed
voor een omzet van onge
veer 25 miljoen gulden.
De pil is in.het veel armere
Rusland even duur als in
Nederland: ongeveer een
tientje per maand. De
aanvankelijk veel lagere
prijs is opgetrokken, nadat
goedkope Russische Mar-
velonverpakkingen door
slimme parallel-impor
teurs terug naar Neder
land werden gehaald.
Het oudste voorlichtings
centrum, het Organon In
formation Centre on Hu
man Reproduction in
Moskou, is gegroeid van
drie medewerkers in 1991
tot zestig nu. Maar het
overtuigen van de Russi
sche vrouwen blijkt een
moeizaam proces. De
meesten stoppen alweer
na twee of drie maanden
met de pil. „Typisch uit
probeergedrag". zegt
woordvoerder B. Oddens
van Organon. „We weten
ook niet precies waarom,
maar het gebruik is heel
anders dan in bijvoor
beeld Nederland, waar pil-
gebruiksters dat meestal
jaren achtereen doen. We
hebben in Rusland nog
een lange weg te gaan en
beschouwen het opereren
op de Oost-Europese
markt dan ook vooral als
langetermijnproces."
AkzoNobel kan successen
op nieuwe markten goed
gebruiken om de verliezen
te compenseren die het
concern nog steeds lijdt in
Engeland en Duitsland.
De verkopen van Mar
velon, een moderne 'lich
te' pil met een lage hor
monenconcentratie, stort
ten daar in nadat onder
zoek wees op mogelijk
trombosegevaar. Sinds
november 1995 heeft dat
AkzoNobel in het eerste
jaar 80 miljoen gulden
omzet gekost, een verlies
dat daarna nog verder is
opgelopen. Pas in het af
gelopen kwartaal hebben
de stijgende verkopen in
landen waar de 'pilvrees'
niet heeft toegeslagen, de
verliezen in Engeland en
Duitsland gecompenseerd
en was er volgens de di
rectie voor het eerst weer
sprake van omzetgroei.
Per jaar verkoopt AkzoNo
bel via Organon voor on
geveer 800 miljoen gulden
aan anticonceptiepillen,
twintig procent van de to
tale omzet in geneesmid
delen en farmaceutica van
het concern.
ARNHEM. FRED VAN ESSEN
Kamerleden snuffelen rond in de maatschappij
'Stage lopen', noemen ze het.
Sommige Kamerleden verruilen
tijdens de zomervakanties het
Binnenhof voor de praktijk.
Maar werkervaring doen ze niet
op, ze blijven hooguit een week
en steken hun handen nauwe
lijks uit de mouwen. Organisa
ties en bedrijven blijken niette
min dol op Haagse stagiairs.
PvdA-Kamerlid Margo Vliegent-
hart wist van tevoren nog niet of
ze tijdens haar stage bij McDo
nald's hamburgers zou gaan
bakken. Voor een foto in de
krant is het natuurlijk leuk,
maar ze vindt het eigenlijk een
beetje overdreven. Haar twee
daagse stage bij de hamburger
keten bestaat immers vooral uit
gesprekken over het personeels
beleid. „Maar ze krijgt natuur
lijk ook de keukentóer", vertelt
de woordvoerster van het be
drijf over het stageprogramma.
„En ze kan dan ter plekke be
slissen of ze ook zelf iets wil
doen."
Collega-parlementariër Henk
Vos heeft geen keus. Die wordt
tijdens een van zijn drie stage-
dagen in de Efteling in een kos
tuum gehesen en aan het werk
gezet. De sociaal-democraat
draait mee bij een van de at
tracties in het sprookjespark en
daarbij is natuurlijk een foto
graaf welkom, zo wordt verze
kerd.
De snuffelstages van ongeveer
veertig parlementariërs deze zo
mer lijken in niets op de maan
den van hard werken die scho
lieren en studenten in de regel
doormaken. Terwijl die vaak de
rotklusjes moeten opknappen,
mogen politici met iedereen in
het bedrijf praten en met een
beetje geluk even iets span
nends doen, zoals een trein be
sturen of 's nachts op de politie
bus mee. Ze krijgen ook een
zeldzaam goede begeleiding en
altijd een prima beoordeling.
Het meest afwijkend is de leng
te van de politieke stages. Ze
duren slechts een paar dagen,
soms een dag en heel soms nog
korter. De D66'er Boris Dittrich
grossiert zelfs in bliksemstages,
zo heeft het Kamerlid deze zo
mer laten zien. „Stage?", vraagt
een verbaasde teamchef van de
Het PvdA-Kamerlid Margo Vliegenthart wil voor de foto wel even echt een hamburger bakken tijdens haar stage bij McDonalds.
FOTO
Amsterdamse Vreemdelingen
dienst. „Nou, dat is een wat
zwaar woord voor een praatje
van anderhalf uur." Justitiespe
cialist Dittrich blijkt onder de
noemer 'stage' in een hoog
tempo een hele reeks organisa
ties te hebben bezocht op en
rond de Amsterdamse wallen.
Kamerleden hoeven hun stages
niet zelf te regelen. Dat doet de
Stichting Maatschappij en On
derneming (SMO), de parle
mentaire 'stagebemiddelaar'.
Deze organisatie, gefinancierd
door 130 grote bedrijven, doet
dat naar Engels voorbeeld al
zo'n vijftien jaar. Kamerleden
hoeven alleen maar hun voor
keuren op te geven.
„De stages zijn in de loop van
de jaren behoorlijk veranderd
vertelt R. Heisterbog van SMO.
„Bedrijfsleven en politiek zijn
geen onbekenden meer van el
kaar. Vroeger duurde een stage
vaak twee weken, dan ging een
Kamerlid alle afdelingen van
een bedrijf langs tot en met de
postkamer. Nu willen politici
zich verdiepen in één onder
werp. Dit jaar is er veel belang
stelling voor nieuwe media en
Internet. Of stage nog wel het
juiste woord is. vraag ik me ook
weieens af. Maar ja, een werk
bezoek kun je het ook niet noe
men, dat is nog korter."
Na afloop van hun stages roe
men Kamerleden de vergaarde
kennis. Die komt hen absoluut
van pas tijdens een debat, zo
verzekert een ieder. Keer op
keer benadrukken ze dat het zo
belangrijk is 'voeling te houden'
met wat er leeft in de praktijk.
Vliegenthart, een ervaren zo-
merstagiaire, zegt altijd veel te
leren, maar weet haar bezoeken
op waarde schatten. „Het idee
dat je door een weekje ergens
rond te lopen, de kloof tussen
kiezer en politiek kunt dichten
heb ik niet. Dat is natuurlijk on
zin", aldus de PvdA'er.
Organisaties roemen op hun
beurt de Kamerleden. Ze ont
vangen de Haagse stagiairs met
open armen. „De achting voor
het werk van Kamerlid stijgt",
merkt bemiddelaar Heisterborg.
„Dat blijkt ook bij de
'omgekeerde stages', als iemand
uit het bedrijfsleven een weekje
rondkijkt bij een Tweede-Ka
merfractie. Er is bewondering
voor de grote dossierkennis en
voor het snel wisselen van on
derwerp. Het gevoel dat politici
in een ivoren toren zitten, is
verdwenen."
Bedrijven blijken ook uit eigen
belang enthousiaste stagebege
leiders. Ze kunnen hun politieke
wensenlijstjes weer eens op
sommen. Bovendien hebben ze
er na afloop een bekende bij
aan het Binnenhof. De stages
blijken kortom een g«
bywapen, waar veel dl
handig gebruik van rf
De directeur van Del
grijpt de stage aan oni^
Vos tevens een
hem uitgebreid b
over de toeristenb
vertelt hem waarmee
sprookjespark moei
zoals toeristenbelas
BTW. „Wij betalen
BTW-tarieflicht
voerster aan de voo
de stage onomwon
„Dierentuinen beta!
minder en EuroDisn
niks. Dat vinden wij
tievervalsing. De po
daar wel wat aan d
niet, de heer Vos is
ter van de vaste kam
sie van economische
DEN HAAG MARGIT K
