'Help! Ik kan de 'any key' niet vinden';
opp
net
TFüiinG «is
TIE flGHTCR
Multi Media
Primeur van het vijf-gulden-n
WordPerfect gaat gewoon door
Plaatjes en
stickers
voor iedereen
WOENSDAG 13 AUGUSTUS 19970-5 m
PTT Telecom kwam enkele maanden gele
den met de aankondiging van een nieuwe
Nederlandse communicatiedienst, Het Net
genaamd, die iedereen straks kan gebrui
ken voor het verzenden van elektronische
post en het opvragen van bepaalde soorten
informatie. Maar de primeur ging naar de
concurrent, want de combinatie World On
line, Telfort en ITT Gouden Gids lan
ceerde half juli het Open Net.
Voor vijf gulden per maand,
hetzelfde bedrag als PTT
Telecom noemt, kan elke
computergebruiker via
een modem en zijn te
lefoonaansluiting
elektronische post
verzenden en ont
vangen en allerlei
informatie opvra
gen. In tegenstel
ling tot de gebrui
kers van Het Net
van de PTT kan de
Open Net-abonnee daarnaast ooknog een
uur per maand gebruik maken van het
World Wide Web op het échté Internet.
World Online, momenteel al een van de
grootste Internet-providers in Nederland,
heeft er alle belang bij om betrokken te zijn
bij een initatief als dit. Het is nog niet dui
delijk of de toegangsverschaffers tot het In
ternet straks daadwerkelijk klanten zullen
verliezen aan de üitgekledé Nederlandse
netten, maar je kunt maar beter het zekere
voor het onzekere nemen en zelf het initia
tief nemen, zal oprichter en directeur Nina
Brink hebben gedacht. Ook ITT Gouden
Gids heeft zo zijn belangen: de enorme da
tabase van het bedrijfsleven die deze on
derneming beheert, kan heel goed online
worden uitgebaat. En Telfort, de nieuwe
concurrent van PTT Telecom, moest wel
een antwoord geven op het initiatief van de
collegas.
Open Net richt zich vooral op de gewone
consument. Die krijgt op het netwerk een
eigen e-mail adres. Elektronische post kan
worden uitgewisseld met alle e^-mailadres-
sen in Nederland, maar via het Inti
overal ter wereld. Daarnaast kan dl
nee gebruik maken van allerlei cot
Ie diensten. Deinitiatiefnemers dei
daarbij aan elektronisch winkelen
verzekeringsdiensten en allerlei vo
informatie.
Intussen wordt de toestand in Inte
-land er door al die initiatieven nil
zichtiger op Het is erg mooi dat er
twee aanbieders zijn van elektront
plus extras voor vijf gulden per ma
vormt zekereen stimulans voor de
verspreiding van elektronische pos
dere diensten. I Iet is echter de vrai
abonnees op dienst A straks ook d(
matie van dienst B kunnen opvragi
dersom. Als dat tweegescheiden vil
zouden worden, dan schiet de con
er weinig mee op. En dan is er nog
té Internet, dat veel meer faciliteiti
dan dit soort beperkte netten, maa
van de toegang enkele tientjes per
duurder is.
Afgezien van dat ene uurtje per nu
het Open Net is het populaire Wor
Web voor de vijf gulden-abonnees
gankelijk. Open Net biedt overigen
gelijkheid om langer te surfen wel.
dan dient er 4,50 gulden per uur tf
betaald. En acht van die 'snuffeluu
maand kosten dan ongeveer even'
een abonnement bij een gewone p
GPD
IBM heeft de personal compu
ter 'uitgevonden', maar
Packard Bell zal 'm de 21e
eeuw inloodsen. Sinds het
Amerikaanse bedrijf de zaken-
markt in 1986 links liet liggen
en zich richtte op de toen nog
onontwikkelde homemarket
een gewaagde stap. vonden
collega/concurrenten is het
Packard Bell voor de wind ge
gaan: ze is anno 1997 's werelds
grootste computerfabrikant
voor de thuismarkt. En nog im
mer innovatief.
In de entree van Packard Bell
in Wijchen braakt een moder
ne multimedia pc onophoude
lijk een reclamefilmpje uit.
Mensen die pogen op hun
werk te komen, raken volledig
in de stress als ze van file naar
file springen, de bus missen, de
volle taxi's voorbij zien scheu
ren.
En dan de rust zelve, een aller
aardigste man die met de com
puter (Packard Bell. vanzelf
sprekend) vanuit de woonka
mer zijn wereld vorm geeft. En
tussendoor ruimschoots kans
ziet om zijn dochtertje te knuf
felen en de lunch voor te berei
den. Wouldn 't you rather be at
bonte?', luidt PB's motto. Ia, dat
willen we natuurlijk wel. Maar
dan moet die pc het wel vlekke
loos doen. En als er onverhoopt
problemen zijn, dan moet er
snel en adequaat hulp worden
geboden.
Adel verplicht, zo redeneerde
Packard Bell vorig jaar met de
opening van het internationale
Support Center in het Gelderse
Wychen. het epicentrum van de
pc-fabrikant in Europa. Met zijn
koppeling aan tal van on-line
databases. 550 telefoonaanslui
tingen, zeshonderd data-aan
sluitingen, een vloeroppervlak
van 7200 vierkante meter en
een capaciteit van zevenhon
derd medewerkers afkomstig uit
alle landen van Europa, kun je
het geen ordinair helplijntje
meer noemen.
„Hulp op maat is voor de eind
gebruiker van omschatbare
waarde en voor de fabrikant van
levensbelang."' zegt Michel de
Bièvre, country-manager van
PB voor de Benelux.
Kostbaar
Het Support Center bedient 22
landen in Europa (plus Zuid-
Afrika en Tsjaad, vanwege de-
In Wychen zitten zevenhonderd medewerkers klaar om problemen op te lossen van computeraars in 22 Europese landen. foto Cf
zelfde tijdzone) in negentien ta- den bediend. Een inwoner van helpdesk terecht, een inwoner nationale tarief te betalen, de
len. Nagenoeg iedere Europe- Helsinki met een computer- van Dortmund bij de Duitse. De satellietverbinding naar Wij-
aan kan in zijn eigen taal wor- probleem komt bij de Finse gebruikers hoeven slechts het chen komt voor rekening van
verzoeken om hulp. Opni
dagen, het hoogseizoen t
van september tot janu i
het oplopen tot circa 2(«i
letjes. De 300 medewei i
dit moment moeten zo
stroom in principe zont gi
lange wachttijden aanl n
Eén keer is dat niet gelu
toen was er nog de oucfc
desk. Bovendien was hel'
eerste week Windows
weet je het wel. Een
was het toen. „Dat nooi
verzucht De Bièvre biji
jaar na dato nog.
Innovaties moeten herl
voorkomen. Een ervani
troductie van VoiceViet
shop. Het is een progr;
dat exclusief bij Pack;
computers wordt gelevi
waarmee de techniscl
werkers vanuit het Suj
Center rechtstreeks in
de gebruiker waar ooki
pa kunnen kijken. Ven
drivers, verkeerde conl
conflicten? De consurnlj
wordt uitgenodigd om1
letje Minesweep te doe
iemand van Packard
chen het zaalqe herstel
ROBSIEBELINK/GPDue
Packard Bell, „Dat is inderdaad
een kostbare aangelegenheid,"
zegt loan M. Poetoehena, „Dan
praten we echt niet over kwart
jes."
De pc-fabrikant houdt boven
dien rekening met 's lands ge
voeligheden. Een Spaanse Bask
wordt geholpen door een
Spaanse Bask, en nooit door
een Madrileen. Een Madrileen
op zijn beurt wordt geholpen
door een Madrileen en zeker
niet door een Catalaan. Een
helpdesk voor de Friese Neder
landers is er overigens nog niet,
maar PB is er in principe gek
genoeg voor.
Het aantal keren dat in Wij
chen de telefoon rinkelt, is
nauwelijks te bevatten. Waarbij
ze zich bij Packard Bell natuur
lijk direct haasten om te zeg
gen dat het niet ligt aan de
computer zelf, integendeel.
„We hebben altijd nog mensen
die bellen met de vraag: Het
programma zegt Hit any key
Maar op mijn keyboard zit
geen toets met any key',"
grijnst De Bièvre.
In de zomermaanden komen
bij het Support Center zo n
5000 telèfoontjes binnen met
De laatste film dateert alweer van 1982
(daar kunnen ook de recente face-lifts niets
aan veranderen), maar StarWars blijft on
gekend populair. De avonturen van Luke
Skywalker, Han Solo en Darth Vader kun
nen nog altijd een groot publiek boeien.
Wellicht hebben de computerspellen van
LucasArts hier voor een belangrijk deel aan
bijgedragen. De StarWars platformspellen
voor de Super Nintendo, en de schietspel
len Rebel Assault I en II, de Doorn-kloon
Dark Forces en de ruimtesimulatoren X-
Wing en Tie Fighter voor de PC zijn alle
maal van grote kwaliteit. En er komt nog
meer aan: het strategische ruimtespel Re
bellion en Jedi Knight (Dark Forces II) bij
voorbeeld. Het recent uitgekomen netwerk-
spel X-Wïng versus Tie Fighter is inmiddels
een grote hit.
Ter verduidelijking: de X-Wing is een een
persoons ruimtejager van de Rebellen, on
der meer gevlogen door Luke Skywalker.
Het toestel heeft kruisvormige vleugeltjes
met vier laserkanonnen en achter de piloot
zit dat grappige robotje R2-D2, die tijdens
de strijd reparaties kan uitvoeren. De Tie
Fighter is de H-vormige standaard ruimte-
jager van het boosaardige keizerrijk, die in
grote aantallen door de Star Destroyers, gi
gantische moederschepen, wordt uitge
spuugd.
Keuze
Speelde je in X-Wing nog alleen voor de re
bellen en in Tie Fighter alleen voor het kei
zerrijk. in X-Wing versus Tie Fighter kan je
kiezen. Er kunnen ruim 50 missies worden
gespeeld, variërend van eenvoudige
escortetaken tot het vernietigen van grote
slagschepen. Die missies kunnen allemaal
door een persoon worden gespeeld, waar
bij de computer dan op een buitenge
woon intelligente manier de rol van alle
andere astronauten, collega's en tegen
standers, op zich neemt. Maar dat is
nou net niet de aantrekkingskracht
van dit spel. Wie in zijn eentje speelt
beleeft veel meer plezier aan de oor
spronkelijke X-Wing en de originele
Tie Fighter, spellen die een complete
verhaallijn bevatten. In X-Wing is dat bij
voorbeeld de speurtocht naar en vernieti
ging van de Death Star, en in Tie Fighter de
jacht op rebellerende keizerlijke generaals.
X-Wing versus Tie Fighter moet eigenlijk
met en tegen mensen worden gespeeld. Dat
De tekstverwerker WordPerfect heeft
in Nederland enorm aan populariteit
verloren. De immer dalende populari
teit heeft de ontwikkelaars van de
software in Utah flink aan hetdenken
gezet. Geïnspireerd door nieuwe eige
naar Corel, van het gelijknamige te
kenprogramma. is begonnen aan
een zoals dat in wielerkringen
heet 'remonte. De nieuwste ver
sie. WordPerfect 8. leverde in de
beta versie al tot diverse onder
scheidingen in de VS.
WP 8 is een tekstverwerkingspak
ket. dat gebruik maakt van alle
voordelen van Windows 95, maar
ook denkt aan al die gebruikers,
die hun teksten ook op verschil
lende (vaak oudere) computers
verwerken. Het bewarenop schijf
van het document in WP 8.0 ge-
beun nog steeds op dezelfde
manier als in WP 6.0. De bestanden
kunnen daardoor nog steeds zonder
problemen of conversie op oude
computers worden ingelezen en vice
versa. Het maakt niet uit of er nog
met de DOS of Windows 3.11 versie
van WP 6.0 wordt gewerkt. Dit inte-
genstelling tot bijvoorbeeld Micró-
softs Word 97. Van dit programma
kunnen bestanden niet meer door
oudere versies worden gelezen.
WordPerfect 8. of liever WordPerfect
Suite 8. biedt behalve een tekstver
werker. ook het uitgebreide spreads
heet Quattro Pro eit het presentatie
programma Presentations. Daarnaast
nog eens tal van hulpmiddelen voor
publiceren op Internet en fotobewer
king. Verder duizend lettertypen,
10.000 clip-arts en 200 fotós. Nog niet
genoemd is dan Corel Versions. Een
archiveringsprogramma, dat alle op
geslagen versies van een document
bijhoudt. Handig wanneer een brief
een paar keer herschreven is en je het
origineel weer wilt teruglezen.
WP is ook in staat om documenten
bestemd voor gewoon afdrukken op
papier weg te schrijven met
HTML-codes, die nodig zijn voor pu
blicatie op Internet. Andersom kun
nen opgehaalde webpaginas zonder
probleem worden ingelezen en be
werkt, zonder dat de HTML-codes
handmatig moeten worden aange
past. Met name zeer handig, wanneer
brochures zowel op papier als op In
ternet moeten verschijnen. De beno
digde plaatjes kunnen in een aparte
laag worden gezet.
Corel WordPerfect Suite 8 voor Win
dows 95 krijgt als adviesprijs mee een
bedrag van 750,00. Bezitters van een
oude versie van WP kunnen al voor
350,00 terecht. De Engelse versie ligt
inmiddels in de winkel. De Neder
landse versie komt er aan.
GPD
-S~I~A\ WA RJT
Geen enkele computer-fröbe-
laar ontkomt er tegenwoordig
nog aan: een programma met
een hele berg zogenoemde clip-
art om die eigen brief, dat eti
ketje of cd-hoesje net dat beetje
extra te geven, waardoor saai
heid op slag verdwijnt.
Bij grote programma's als Corel
Draw wordt standaard een heel
pakket plaatjes geleverd en zelf
bij tekstverwerkers (Word, WP)
wordt het visuele niet uit het
oog verloren.
Het Nederlandse softwarebe
drijf Domus, sinds enige tijd on
derdeel van The Learning Com
pany, heeft zich ook uitbundig
op die markt gestort. Recentelijk
verschenen er twee speciale
pakketten, Mega ClipArt 15.000
en 3333 Clip Arts!, terwijl het
handige Labels de Luxe een
programma is dat in feite heel
dicht in de buurt komt.
De twee clip-art schijfjes bieden
een zeer uitgebreide selectie
van de meest uiteenlopende
onderwerpen. Gezien de stuc-
tuur van Domus is het logisch
WA
ketten kunnen simpel worden
voorzien van een plaatje, want
Domus levert een paar duizend
clip art-afbeeldingen mee.
Daarnaast kan een eigen be
stand worden aangelegd met
bedrijfslogo's of plaatjes uit an
dere bestanden.
Systeemeisen Mega Clipart
15.000. min. pc386 (liever 486),
Windows 3.1 x of 95,4Mb ram
(voorkeur 8), 5 Mb ruimte op de
harddisk. Prijs: 69,95
3333 Clip Arts!: min. pc486, Win
dows 3.1x of 95, 4Mb ram (voor
keur 8). Prijs: 39,95.
Labels de Luxe: min. pc386, Win
dows 3.1 x of 95, 4Mb ram (voor
keurs). Prijs: 89,00.
JvdN
Fraaier
X-Wing versus Tie Fighter ziet er een stuk
fraaier uit dan zijn voorgangers. De sche
pen zijn nu zeer gedetailleerd weergegeven,
waardoor de grafische kwaliteit van Wing
Commander wordt benaderd. Het aantal te
vliegen schepen is beperkt: geen B-Wing
voor de rebellen bijvoorbeeld, en ook geen
Tie Defender voor het keizerrijk. Begrijpe
lijk, want het laatstgenoemde schip is na
melijk zo sterk dat het evenwicht in het spel
er danig door zou worden verstoord.
Een echte dappere piloot vliegt met de ou
derwetse Tie Fighter van het keizerrijk.
Zonder schild, en alleen bewapend met
lasers kan je laten zien wat voor weergaloze
piloot je bent. En dat moet je ook wel zijn,
want Tie Fighters worden meestal bij bosjes
dat die selectie nogal Ameri
kaans is getint, maar jammer is
dat wel. Juist een Nederlands
bedrijf zou er eer in moeten leg
gen om meer op onze situatie
toegesneden plaatjes op zo'n cd
te zetten. Verkeersborden met
teksten als 'detour', 'no parking'
en 'one way', zijn natuurlijk wel
leuk, maar voor de meeste Ne
derlandse'gebruikers slechts
ballast.
In weerwil van de keuzemoge
lijkheden hebben beide pakket
ten nog een nadeel. Er zit geen
boek bij met afdrukken van alle
plaatjes, zoals bij Corel en Mi-
crografx bijvoorbeeld wel het
geval is. Dat maakt het zoeken
naar een bepaalde afbeelding er
niet gemakkelijker op. Boven
dien ontbreken bij Mega ClipArt
in het album dat moet worden
doorgebladerd bij een hoofd
stukken als 'vlaggen' en 'landen'
de aanwijzingen om welk land
het gaat.
Het zijn overigens zaken, die bij
een tweede versie waarschijnlijk
zonder al te veel problemen
kunnen worden opgelost. En
dat is raadzaam, want nog
maals: de keuze is prima.
Labels de Luxe is het soort pro
gramma dat eigenlijk iedere
computeraar in bezit zou moe
ten hebben. Al zou het alleen
maar zijn om etiketten te ma
ken voor zijn eigen diskettes.
Het programma werkt keurig
samen met de grote fabrikanten
van zelfklevende etiketten en de
voornaamste maten als adres,
afzender, diskette, cd (rom) en
video zijn standaard opgeno
men.
Voor de (semi)professionele ge
bruiker bestaat de mogelijkheid
om een bestaande database te
koppelen aan Labels de Luxe,
zodat post eenvoudig van
adressen is te voorzien. De eti-
kan via een modem, een kabel tussen com
puters. op een netwerk en via Internet. Spe
len op Internet, via Microsofts Zone bij
voorbeeld, is een belevenis apart, omdat je
niet weet wie je mede- en tegenstanders
precies zijn. Het zijn spelers uit Zweden,
Italië, de Verenigde Staten of waar dan ook
vandaan, die meestal onder allerlei exoti
sche schuilnamen deelnemen aan de strijd.
Naast missies en ruimteslagen (enkele ge
koppelde missies) kunnen spelers ook mee
doen aan toernooien, waarbij het er alleen
maar om gaat om elkaar uit de ruimte te
knallen.
vernietigd.
X-Wing versus Tie Fighter staat
roms: een met het complete spel, d| f'
puur en alleen voor een tweede sp4
een netwerk. Op beide cd-roms staf3'
ginele filmmuziek, die tijdens het w'
worden afgespeeld. Helaas ontbreJt
spirerende muziek uit de eerdere#'
Die was speciaal geschreven voor Ir
en werd bijvoorbeeld 'spannend'af"
and in aantocht was. Wel bevat hetPr
spel heel veel spraak en kunnen spf
elkaar communiceren. Een groot w
is dat de bediening van de schepen
is aan de voorgaande spellen, dusi
ren speler kan zo aan de slag. Maai
wel rekening mee dat menselijke te
ders onvoorspelbaar en meestal bi;
sterk zijn. Een grotere uitdaging da
Wing versus Tie Fighter bestaat er
het Star Wars-universum, dus de
zal meer dan ooit met de speler m«
zijn.
Systeemeisen: min. Pentium 90,16N
Windows 95, cd-rom-speler, joystick
99,00. Beschikbaar gesteld door
FB
r Ho
