Stilte onder de voet gelopen
Belangen
ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1997
door HANS DE BRUIJN
Zorgen over Amerika's nationale parken
t\T
M ees eens even een halve
W minuut doodstil", vraagt
John Simmons. „Laat tot
dringen waar je bent. Laat dit op je in-
l" En bij 'dit' maakt de parkwachter
eed armgebaar naar het landschap
hem.
ritten op een rotsblok op een richel die
Viewpoint heet. En óf het dat ook is!
)ns strekt zich een van de iirdrukwek-
vergezichten uit die je je maar kunt
ellen. Hen twee kilometer diepe ca-
waar zich de Colorado-rivier doorheen
rt Zo ver je kunt zien gelaagde rotspla-
in prachtige kleuren - roestbruin, diep-
lonkergroen.
is niet de Grand Canyon - die ligt een
londerd kilometer verderop. Maar het
inlands National Park in het hart van de
Jtah doet er niet voor onder. De schrij-
ward Albee omschreef dit uitzicht eens
mooiste plek op aarde." Indachtig het
ikvan Simmons houden we de adem in
iteren. De stilte is overdonderend,
ir dan beginnen kleine geluiden door te
n. Vogels, een wegschietende hagedis,
in de struiken. Als de halve minuut
verbreekt de park-ranger in het
e uniform 'de stilte die je kunt horen',
it niet iets waard om te beschermen?",
4 hij retorisch.
bmige parken worden letterlijk onder
let gelopen. De Grand Canyon haalde
filjoen bezoekers die er hun sporen ach
ten. Yellowstone Park, op de grens van
Montana en Wyoming trok er een half
fen minder. En wie het Califomische Yo-
le Park wil bezoeken staat eerst uren in
p, moet dan een uur wachten op een
jerplaats en heeft daarna een uurtje over
jè wonderschone natuur te bezichtigen,
ie willen dit natuurlijk het liefst aan zo-
Éiogelijk mensen laten zien", zegt Sim-
li, „maar aan de andere kant hebben we
'er minder." Het is de paradox van de
lal Park Service, die bijna een eeuw ge
werd opgericht met de dubbele taak de
te beschermen en toch de Amerika-
'an te laten genieten,
tnsen zijn een bedreiging", zegt Sim-
„Sommigen komen hier om rustig te
Jen en te kijken. Maar een paar weken
in waren er hier honderden met vier-
gedreven jeeps in de vrije natuur.
iold Schwarzenegger reed hier in zijn
iierra Club, de grootste milieuorganisa-
3 de VS, heeft al gevraagd om strikte
[egelen tegen de overlast. Minister van
landse zaken Bruce Babbitt, onder wie
Itionale parken vallen, toont zich daar
-voelig voor. Maar de oppositie tegen
>che maatregelen is groot,
in hij eind vorig jaar besloot om het
"ïrkeer boven de Grand Canyon te be-
leidde dat tot hevige protesten van
irisme-industrie. Elke dag scheren hon-
tn vliegtuigjes met, vooral buitenlandse,
ten boven de Canyon. Voor honderd
kunnen zij zo een blik op een van de
>te wereldwonderen van de natuur wer-
een uur later zijn zij weer terug in de
/ereld van Las Vegas.
Toerisme is niet de enige be
dreiging voor de schitterende
natuur in Amerika's westen. De
federale overheid botst ook met
de lokale bevolking, die vindt dat
"Washington" zich teveel van hun
grond toeeigent. En met indus
triële belangen. Want onder de
grond van Utah, Arizona, Nevada
en Idaho zitten enorme massa's
natuurlijke rijkdommen: steen
kool, olie, aardgas.
Niet alle natuurgebieden trek
ken miljoenen bezoekers, en sta
ten zoals Utah kunnen de miljar
den die de steenkool- en aard
gaswinning kan opleveren goed
gebruiken. De woede was dan
ook groot toen president Clinton
eind vorig jaar met één pennen
streek het woestijngebied van de
Escalante Grand Staircase - 7300
vierkante kilometer aan de noor
drand van de Grand Canyon - tot
'nationaal monument' verklaar
de.
Daardoor moest er elke indus
triële activiteit worden stopgezet.
Dus ook de lucratieve steenkool
winning door het in Nederland
gevestigde Andalex-concem. Vol
gens Andalex zit onder de grond
van Escalante, een vrijwel uitslui
tend door indianen bewoond ge
bied. twee miljard ton steenkool,
zestig miljard kubieke meter
aardgas en voor twee miljard va
ten aan olie.
In Utah - waar men het geld
zegt nodig te hebben voor onder
wijs en sociale zorg - wordt Clin
tons stap 'de grootste gronddief
stal uit de geschiedenis'
noemd. Het heeft de anti-over-
heidssentimenten, die in het
westen van de VS toch al sterk le
ven, verder aangewakkerd.
Amerika 's nationale
parken, een collectie
van de fraaiste
natuurgebieden op
aarde, dreigen aan
hun populariteit ten
onder te gaan. Vorig
jaar bezochten maar
liefst265 miljoen
mensen de 359 parken.
Die drukte verstoort in
ernstige mate de rust
die bij deze omgeving
hoort. 'De mensen zijn
een bedreiging'.
Dead Horse Point in State Park, Utah. Hier nog (even) een overweldigende stilte. foro s gpd hans de bruijn
Parkwachter John Simmons: „Mensen zijn een bedreiging."
Maar de vliegtuigjes, die elk jaar 800.000
mensen vervoeren, verstoren de rust die no
dig is om echt van deze overweldigende aan
blik te kunnen genieten. In 1987 werd door
het Congres in een speciale wet vastgelegd
'dat stilte een onmisbaar deel van de schoon
heid van de nationale parken is'. De National
Park Service omschrijft die stilte als 'dat ten
minste de helft van een park tenminste drie
kwart van de tijd natuurlijke stilte kent'.
Babbitt heeft nu 82 procent van de Grand
Canyon tot verboden gebied voor de vlieg
tuigjes gemaakt. De touroperators verweren
zich met het argument dat zij niets beschadi
gen. „Maar stilte kan ook beschadigd wor
den", zegt een parkwachter. .Alleen in stilte
komt zo'n park tot zijn recht. Als het doodstil
is kun je een geluid soms twintig kilometer
verderop horen."
Naar verwachting zal het aantal bezoekers
van de Grand Canyon de komende vijftien
jaar met 50 procent toenemen. Elders is het
niet anders: het Denali National Park in Alas
ka werd vorig jaar door 150.000 mensen van
uit de lucht bewonderd, de vulkanen van
Hawaï door 400.000. De wegen naar sommi
ge parken zijn 's zomers totaal verstopt. „Een
trip door Yosemite Park is soms net spitsuur
in New York", zegt een parkwachter.
Er wordt al jaren nagedacht over maatrege
len om de overlast in te perken. De entreegel
den van de grote parken zijn op 1 mei ver
dubbeld van 10 naar 20 dollar. Minister Bab
bitt en het Congres hebben ook beslist dat 80
procent van dat geld in de parken zal blijven.
Tot nog toe verdween het goeddeels in de
schatkist, maar nu mag de Park Service het
gebruiken om de parken te verbeteren.
Het autoverkeer zal worden beperkt.
„Sommigen zeggen dat er teveel mensen
naar onze parken komen, maar dat bestrijd
ik", zegt Babbitt. „Er kunnen nooit genoeg
mensen komen om al dit moois te zien. Maar
er zijn gewoon teveel auto's...."
Hoofdopzichter Rob Arnberger van de
Grand Canyon wil parkeerplaatsen ver van de
Arches National Park in Utah. Voorbeeldige bezoekers, op deze foto. Ze blijven binnen de afgebakende paden.
zuidrand van de kloof, van waar mensen met
shuttlebusjes vervoerd zullen worden. Men
denkt zelfs aan een elektrisch treintje voor de
verbinding tussen de canyon en de parkings.
Ook de mountainbike is bezig de parken te
veroveren. Overal zie je groepen fietsers over
de rotsen en door kloven rijden en klauteren.
Dan zijn er ook de deltavliegers die van rots
en springen en jeeps die ronkend door de
fraaiste natuurgebieden raggen. Een groep
van honderden jeepeigenaren zette Canyon-
lands National Park ooit zo op stelten dat de
politie moest ingrijpen. Het kwam daarbij tot
een schietpartij.
Het stadje Moab, dat in vijf jaar tijd van
een slaperig dorp een bruisend
3 centrum van toerisme is gewor-
v den, noemt zich nu 'de moun
tainbike-hoofdstad van de we
reld'.
Dat brengt miljoenen in het
laatje. De huizenprijzen in Moab
zijn in vijf jaar tijd verviervou
digd. Het is dan ook moeilijk om
de lokale bevolking, en de toeris
ten, ervan te overtuigen een
stapje terug te doen.
In bijna alle parken worden nu
stappen gezet om de toeristen-
stroom in banen te leiden. En in
Canyonlands mogen geen groe
pen van meer dan vijftien men
sen rondtrekken. In het naburige
Arches National Park - de groot
ste collectie stenen bogen, spit
sen en bizarre rotsformaties ter
wereld - wordt de parkeersituatie
gebruikt als breekijzer.
„We kunnen niet tegen de
mensen zeggen dat zij niet mo
gen komen", zegt opzichter Andy
Nettell. „Maar teveel is teveel."
Het park lijdt onder de 850.000 mensen die
het elk jaar bezoeken, onder wie 40.000 Ne
derlanders. Sinds begin dit jaar is het aantal
parkeerplaatsen verminderd. Nettell: „De
boodschap is: als er geen parkeerplaats is,
dan heeft het park ook geen plaats voor jou."
Wie het Arches National Park in wil kan nu
tevoren reserveren voor een bepaalde dag en
een bepaald uur. Wie op de bonnefooi komt
loopt het risico te horen te krijgen dat hij
over een paar uur terug moet komen. Of de
volgende dag.
Misschien kan de natuur nog het beste zélf
ingrijpen. Zoals eerder dit jaar in Yosemite
Park, waar de extreem zware sneeuwval en
de daaropvolgende dooi voor overstromin
gen zorgden. Maar toen alle overlast voorbij
was stelden de parkbeheerders verbaasd vast
dat het water in één klap de kwalijke sporen
van jarenlang toerisme had uitgewist, zonder
iets aan het fraaie natuurschoon te hebben
afgedaan.
Kampeerterreinen waren verdwenen, door
miljoenen voeten uitgeholde paden onbe
gaanbaar geworden. Drie maanden lang was
het park noodgedwongen gesloten en de
stroom bezoekers komt - nu het park op vele
plaatsen minder 'bruikbaar' is geworden -
maar langzaam weer op gang. De National
Park Service heeft de gelegenheid meteen
aangegrepen voor maatregelen om de bezoe
kersstromen in andere, beter controleerbare
banen te leiden. Maar uiteindelijk deed het
water wat de parkdienst niet kon: even baas
zijn over de mens.
