ZATERDAGS
BIJVOEGSEL
wan apotheek naar coffeeshop
Marihuana helpt, maar geneest niet
a
T
ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1997
Marihuana geneest niet, maar het kan
misselijkheid tegengaan bij kanker
patiënten, de eeüust bevorderen bij
aidspatiënten en spieren ontspannen van mensen
met multiple sclerose. Sommige apothekers gaan
naar de coffeeshop om hun klanten aan het gewas
te helpen. Anderen kopen het bij de Rotterdamse
stichting Maripharm, die al vijf jaar hennep kweekt
voor medicinaal gebruik.
Volgens woordvoerder Antoine Korsman koopt
tien procent van de apothekers in Nederland weed
bij Maripharm. Ze 2wijgen daar bijna allemaal over,
want het mag niet. De Gezondheidsraad vindt dat
er niet genoeg onderzoek is gedaan naar de wer
king van marihuana. Minister Borst heeft die
zienswijze overgenomen.
Maripharm wordt nog gedoogd en ook
experimenten met pijnbestrijding in het
Academisch Ziekenhuis in Rotterdam
zijn niet gestaakt. Maar de inspectie
voor de gezondheidszorg heeft artsen en
apothekers onlangs wel geschreven dat zij geen
hennep mogen verstrekken aan hun patiënten.
Maripharm denkt dat apothekers lachen om zo'n
brief. Ger de Zwaan van de Actiegroep Cannabis als
Medicijn echter weet uit ervaring wat het gevolg
kan zijn. „Ik kreeg vroeger weed op recept", zegt
hij. „Maar toen mijn apotheker op de vingers werd
getikt door de inspectie, was dat afgelopen. Ik richt
te de stichting Patiëntenbelangen Medicinale Mari
huana op, die door justitie onderschepte hennep
opeiste voor patiënten en de Ombudsman inscha
kelde. Ik werd een bekende figuur. Geen apotheker
durfde mij nog iets te geven."
De Zwaan vindt dat Maripharm aan patiënten
moet leveren in plaats van alleen aan apothekers.
Nu die service uitblijft, gaan coffeeshops het
zelf regelen. Maripharm vindt dat daar nie
mand bij gebaat is. Woordvoerder Korsman:
„De weed in coffeeshops valt niet te doseren
en je krijgt te maken met illegale winstcircuits.
Onze planten zijn gekloond, zodat de hoeveel
heid THC (de werkzame stof in marihuana, red.)
constant blijft. Bacteriën en schimmels zijn eruit
gehaald. Dat is vooral voor aidspatiënten belang
rijk."
Maripharm geeft zelfs adviezen over de dosering:
aidspatiënten een stick van een halve gram weed
voor het ontbijt, bij chemotherapie een
kop thee per dag.
Apothekers in Leiden krijgen nauwe- -
lijks klanten aan de balie met een recept
voor marihuana. „Ik heb het althans nog
nooit meegemaakt", zegt L.J. Nelemans van
de Apotheek tot Hulp der Menschheid. Hij kan zich
iets voorstellen van de 'weldadige' effecten van ge
bruik van de softdrugs voor bepaalde groepen
zwaar zieke mensen. Maar als puntje bij paaltje
komt, zou hij geen marihuana meegeven. „Ik heb
de belofte afgelegd om geneesmiddelen zo goed
mogelijk en volgens de wet af te leveren. Het ver
strekken van marihuana is tegen de wet."
De Havenapotheek heeft evenmin ervaring. „Ik
ken een collega, die wel eens marihuana heeft ver
strekt. Maar het komt gewoon niet vaak voor dat
mensen aankloppen met een recept. Hier is het
nog nooit gebeurd", zegt de apotheker. Zij twijfelt
over wat ze zou doen. Aan de ene kant wijst ze op
het onderzoek van de gezondheidsraad, die 'geen
harde bewijzen heeft gevonden voor de baten
marihuanagebruik'. Maar aan de andere
kant... „Voor mij geldt heel zwaar welke
arts het recept heeft geschreven en waar
om."
Volgens de Actiegroep Cannabis als Medicijn
hoeven patiënten niet bang te zijn dat ze financieel
slechter af zijn bij de coffeeshop. De
voorlopig uit van vijf gulden per gram.
brengt apothekers 150 gulden voor 25 gram in re
kening. „De apotheker vraagt meestal wat meer
aan de klant", aldus Korsman.
"jl van Schaik (43)
handelt een grillig
_Uevenspad. De
Haarlemse
'shophouder was
\dscoach van de
uilders, begon zes
een eigen zaak en
'liet zo vaak failliet,
-viel twee banken en
Mbelandde in de
Wngenis. Marihuana
tcht de ommekeer,
'u hij dankzij weed
i. rust en een
oodwinning heeft
monden, wil hij
ere mensen helpen:
Stig zieken, die met
I jointje of een kop
iepthee hun pijn en
rkrampen kunnen
bestrijden,
'aar minister Borst
'voorziening aan
tden heeft gelegd,
'ft Nol van Schaik
utreen landelijk
erk van coffeeshops
e patiënten tegen
kostprijs weed
trekken. Woensdag
in Haarlem de
'htingsvergadering.
elefoons rinkelen, printers ratelen,
I mensen lopen elkaar in de weg in
het kantoortje van coffeeshop Wil
lie Wortel aan Haarlemse Raamsingel. Werd
hier tot voor kort alleen wat administratie ge
daan, nu is de kamer het zenuwcentrum van
de Actiegroep Cannabis als Medicijn (ACM).
„Het is een hoop werk, maar ik ga er hele
maal voor", zegt Willie Wortel-eigenaar Nol
van Schaik.
Drukte past bij hem. Hij praat snel en
springt van de hak op de tak, alsof hij alles te
gelijk wil vertellen. Samen met twee andere
initiatiefnemers van de ACM is hij de afgelo
pen maanden het hele land doorgereden.
„Coffeeshops bezoeken, kijken of ze mee wil
len doen. We hebben nu dertig toezeggingen
uit het hele land. Als ze woensdag komen, wil
ik voorstellen om de adressen op Internet te
zetten. Wat mij betreft beginnen we ook een
bezorgdienst."
Eén klant van Willie Wortel krijgt zijn drugs
nu al thuisbezorgd. „Peter uit Groningen. Hij
was vroeger marathonloper. Nu ligt hij in een
kramp. Hij heeft MS en als hij zijn jointje niet
rookt, kan hij de deur niet eens uit. Soms
gaat iemand even op en neer om 'm wat te
brengen, soms sturen we het op in een bon
bondoos. Wij hebben hem geadopteerd, en
hij doet altijd wat terug. Stuurt bandjes met
muziek op, gaat de straat op om te folderen
voor de actiegroep."
Kostprijs
Marihuana als medicijn. Nol van Schaik
vecht ervoor tegen wil en dank. „Het is toch
te gek dat wij als coffeeshops het moeten ver
strekken? Ik zit er echt niet op te wachten.
Maar als apothekers het rtiet mogen van mi
nister Borst, doen wij het wel. Wie een art
senverklaring van 'geen bezwaar' kan laten
zien hoeft alleen de kostprijs te betalen. Voor
zo'n verklaring hebben we standaardformu
lieren die de dokter kan invullen om aan te
•geven dat hij bekend is met marihuana-ge-
bruik door zijn patiënt en ook dat hij erop zal
controleren. Die verklaring kan hij afgeven
zonder in overtreding te zijn. Hij schrijft im
mers geen recept voor."
De actiegroep is al geruime tijd bezig met
deze materie. Het begon toen Nol van Schaik
vorig jaar op een cannabisbeurs in Duitsland
in contact kwam met Ger de Zwaan uit Rot
terdam. Van Schaik was er in de weer met
hennepthee, hennepsoep en hennepchocola-
demelk. Bij uitstek geschikt voor mensen die
niet roken, maar wel baat kunnen hebben bij
het gebruik van marihuana. Mensen die mis
selijk zijn van een chemokuur, bijvoorbeeld.
De Zwaan is zelf ziek. Een chronische al
vleesklierontsteking had hem vier jaar in de
tang. Hij belandde in het ziekenhuis en zijn
medicijnvoorraad zwol zo aan, dat hij op het
laatst zeven verschillende pillen slikte. Een
'duivels cirkeltje' noemt hij het, dat door een
.natuurarts werd doorbroken. De pillen zijn
vervangen door jointjes, De Zwaan vaart daar
wel bij.
De afgelopen jaren heeft hij al zijn geld en
energie in de promotie van medicinale mari
huana gestoken. Toen hij Nol van Schaik te
genkwam, was hij net door zijn reserves
heen. De ontmoeting met de menselijke
energiebom uit Haarlem kwam als een ge
schenk uit de hemel. Nol: „Ger heeft ontzet
tend veel gedaan, hij heeft nu een steuntje in
de rug nodig. Voor mij hoort die medische
kant gewoon bij de weedcultuur."
Grote onrust
Van Schaik en de weedcultuur zijn onafschei
delijk. Dat is niet altijd zo geweest. „Tot mijn
dertigste rookte en dronk ik helemaal niet. Ik
was een sportman. Krachtsport deed ik;
waanzinnig fanatiek. Mijn broer blowde wel.
Als hij dat bij mij thuis deed, zei ik: vuile
junk, rot op met die troep."
Zijn sportcarrière verzandde. „Op mijn
23ste had ik een eigen sportschool. Die ging
'failliet. Ik begon weer een andere, maar dat
ging ook mis. Op een gegeven moment was
ik het ene gat met het andere aan het vullen.
Ik heb een café en vijf sportscholen gehad in
Haarlem en die zijn allemaal over de kop ge
gaan. Ik was teveel met de sport bezig, geld
zaken liet ik aan mijn partners over. Toen ik
vier jaar lang bondscoach was voor de body
buildingfederatie ging ik de hele wereld over
met die atleten. Ik was meer met hun bezig
Weed als medicijn
Nol van Schaik: „Het is toch te gek dat wij als coffeeshops het moeten verstrekken? Ik zit er echt niet op te wachten. Maar als apothekers het niet mogen van minister Borst, doen wij het wel."
FOTO UNUED PHOTOS DE BOER POPPE DE BOER
dan met mijn eigen school. Stom natuurlijk.
dk was gewoon te onrustig. Had altijd hon
derd ideeën en voerde er tien tegelijk uit, die
allemaal mislukten. Dat is veranderd doordat
ik ben gaan roken. Ik heb nog steeds honderd
ideeën, maar ik denk er vijf keer over na en
voer er misschien niet één uit. Weed is heel
goed voor mij. Ik begon ermee toen ik Ameri
can Football speelde met wat jongens uit een
coffeeshop. We gingen een keer met de bus
naar Duitsland. Op de heenweg blowde de
hele bus, ik werd stoned van het meeroken.
Op de terugweg stak ik er ook maar een op."
Het faillissement van zijn laatste zaak was
een doodklap. „Alles wat ik had werd onder
mijn kont vandaan verkocht. Ik was meteen
dakloos. Als je de stad niet in durft uit angst
om mensen tegen te komen die nog geld krij
gen, dan ga je rare dingen doen. Ik heb twee
banken overvallen om mijn schulden af te
betalen. Daar wil ik het verder niet over heb
ben, dat is water onder de brug. Het is elf jaar
.geleden, ik heb vier jaar gezeten. Ik heb mijn
straf gehad."
Even leek hij definitief de vernieling in te
draaien. In de laatste maanden van zijn de
tentie, toen hij buiten de poort mocht wer
ken, vroeg een maat hem om te hel
pen bij hasjsmokkel. Nol vertim
merde een vrachtwagen zodanig
dat er in Marokko hasj in verstopt
zou kunnen worden. „Toen ik éér
dag vrij was, belden ze uit Marokko.
Of ik maar wou komen helpen, ze wis
ten zich niet goed raad met wat ik gemaakt
had. Op de terugweg zijn we in Zuid-Frank
rijk aangehouden. Ik zag twintig agenten met
handboeien en ik dacht: dit nooit. Ik rende
weg, deelde klappen uit, ging dwars door een
schutting heen en stortte in een ravijn. Ik had
alleen nog een broek aan. Mijn paspoort,
mijn ontslagbewijs van de gevangenis, alles
was weg." Hij kwam zwaar gehavend thuis
na een rit van 36 uur achterin een vrachtwa
gen. „De anderen hebben vijfjaar gezeten."
Weerstanden
Eenmaal bekomen van het wilde avontuur,
ging Nol van Schaik in de bouw werken.
„Daar kwam ik jongens tegen die iets anders
wilden. We maakten plannen voor de Willie
Wortel Workshop, een werkplaats vol gereed
schap waar iedereen voor 25 gulden per dag
kon maken wat hij wou. Het liep niet gewel
dig, er werd veel gereedschap gejat, maar wij
zaten lekker te klussen. Met een joint erbij.
Een politieman die kwam kijken zei dat we
een coffeeshop waren. Hij was niet van dat
idee af te brengen. Zo kreeg ik een cof
feeshopvergunning.
De zaak loopt nu goed. Ik heb inmiddels
ook een winkel voor blow- en kweekbeno-
digdheden. Voor het eerst hoef ik me geen
zorgen te maken over mijn boterham. Ik heb
een leuke zaak waar aardige mensen komen
en ik betaal belasting. Alleen word ik nog
steeds achtervolgd door mijn verleden. Ik
kan geen bankrekening openen, krijg
geen stembiljet, kan me niet verzeke
ren. Mijn straf is nog steeds niet afge
lopen."
Hij probeert zijn boosheid daarover in te
dammen, wat aardig lukt. Tot de overheid
zich in zijn ogen negatief opstelt tegenover
het gebruik van marihuana. Dan zoekt zijn
woede via de houding van de gevestigde orde
een uitweg. Nol van Schaik heeft een wereld
je gevonden waarin hij goed gedijt en daar
moet niemand aankomen. Toen Chirac zich
met het Nederlandse drugsbeleid bemoeide,
drukte Van Schaik 800 t-shirts waarop de
Franse president het moest ontgelden. En bij
de nieuwe regels voor coffeeshops die minis
ter Sorgdrager invoerde, zong hij haar beleid
aan flarden op de cd Winnie's Wiet Wet. „Ik
haat dat mens", zegt hij uit de grond van zijn
hart.
De klantenkring van Willie Wortel bestaat
voor een groot deel uit zestien- tot acht
tienjarigen. Die mogen volgens de nieti-
we regels niet meer naar binnen. „Dat
vind ik zo belachelijk. Als die jongens
hier niet komen, kopen ze hun dope
wel ergens anders. Bij straatdealers, die
nu al bij de scholen staan en veel meer
aanbieden dan alleen weed. Dan kunnen
ze toch beter hier zitten? Het is hier net een
buurthuis. Ze kunnen een spelletje doen, er
heerst een sociale sfeer. Ik peins er niet over
om die jongens eruit te zetten. Dan ben ik
meteen weer failliet. Desnoods sluit de politie
de tent... Maar flc werk er niet aan mee."
Fanatiek
Weed en de bijzondere sfeer onder de ge
bruikers, de kwaliteiten van de hennepplant,
het overheidsbeleid.... Nol van Schaik kan er
eindeloos over vertellen. „Weet je", zegt hij
over de hennepplant, „dat er in Frankrijk
bakstenen van worden gemaakt? Je kunt dus
zelfs huizen bouwen van hennep! Die plant
heeft zóveel meer mogelijkheden dan alleen
drugs. Touw, papier, ldeding, zelfs brandstof
voor auto's. Heel Rusland en Afrika zouden
van die plant kunnen leven. Maar ja, dat is
niet in het belang van de wereldeconomie."
Zo ziet hij ook het verbod voor apothekers
om marihuana te verstrekken. „De farmaceu
tische industrie heeft te veel macht. Ik vind
dat de Nederlandse bevolking ernstig tekort
wordt gedaan. Ger krijgt niks vergoed van de
weed die hij gebruikt, maar de duizenden
guldens aan troep die hij vroeger nodig had
werden wèl betaald. Als mensen met kanker
of aids nou weer eetlust krijgen door mari
huana, en daardoor weer met hun gezin aan
tafel kunnen, dan is dat toch mooi? Geef die
mensen een bakkie thee! Maar nee, de
regering verdient niks aan zo'n rot-
plantje."
Hij wordt fanatiek van al dat on
recht. De afgelopen tijd heeft hij me
de jongens in zijn zaak eindeloos zak
jes met hennepzaad gevuld en t
shirts van de nieuwe actiegroep be
drukt. Coffeeshops zouden die spullen verko
pen, de opbrengst zou voor de actiegroep
zijn. Er is nauwelijks iets verkocht. Zelfs de
anti-Chirac-shirts liggen opgestapeld in het
kantoortje. „Duizenden guldens aan handel
waar je niets meer aan hebt", zegt Nol. „Zo'n
lui ben ik: een beetje te enthousiast. Ik ben
niet voor niets zo vaak failliet gegaan.
Dat is het enige waar ik bang voor ben: dat
ik er weer te diep in ga. Tot nu toe ben ik de
enige sponsor van het project, maar als ik al
les alleen moet bijven financieren trek ik het
niet. Ik hoop dat we woensdag afspraken
over contributie kunnen maken. Ik wil deze
keer echt proberen om me niet weer mee te
laten slepen."
