Het hier en nu, maar dan straks'
Fleetwood Mac: nieuwe cd en tournee
Cultuur Kunst
Leiden boekenstad
Jingle
ice
jrirls bij
inakworst
Joop Van den Ende
wil alleen naar
grote theaters
UDAG 8 AUGUSTUS 1997
CHEF JAN RIJSDAM. 071-5356444
jan Ederveen met 'Fly Away' terug in het theater
grote televisiesuccessen als Theo en Thea, Kreatief
jjt Kurk en 30 minuten - waarmee hij de Nipkowschijf
ein - is Arjan Ederveen weer terug bij zijn roots. Het the
ir. Twintig jaar geleden begon hij samen met Kees
tis (Jiskefetl De Duo's. Het tweetal hield zich modde-
ïïd en ploeterend staande. Maar de tijden zijn veran-
j^-d en Ederveen is inmiddels een veel bejubeld televi-
ftnaker voor wie de deuren makkelijker opengaan,
als bijvoorbeeld die van het Nieuwe de la Mar in Am-
rdam waar hij binnenkort te zien is met zijn revu 'Fly
jW. Veel dolle dansjes en muziek met als rode draad
ojFaust-thema; een kunstenaar die zijn ziel verkoopt.
iRSUM - SIMONE TANGEIDER
Willink en captain. „In de he-
mei wordt een sollicitatieproce-
het publiek het theater dure gestart voor het nieuwe
is de eerste scène hoofd Kunstzaken. I tet lot be-
De foyer is veran- slist dat Mathilde Willink dat
aid in de vertrekhal van Schip- wordt." Ischa Meyer blijkt in-
Overal hangen monitoren middels al aardig ingeburgerd
t vertrektijden, stewardessen in het hiernamaals. Op zijn be
en af en aan en er is een kende kritische manier inter-
:me incheckbalie waar de viewt hij zowel de nieuwe als de
ïgskaart moet worden oude Muze van de Kunst.
jewisseld in een boarding-
De zaal is omgetoverd tot
"Jenorme airbus.
Haar gaat de reis naar toe?
het vliegtuig landt, blijkt dat
jrveen - in de rol van een
Jiaans' besnorde captain -
Tpassagiers naar niet minder
de poort van de hemel ver-
De Dood (acteur Mike
IJlrer) staat achter de balie in
iankomsthal en verwijst de
igiers door naar een pasfo-
>kje. Het resultaat is door
gevend voor de beslissing of
Ivoor de geportretteerde een
jjatsje in de hemel of in de hel
Afdruiprekje
Uiteindelijk gaat Fly Away ge
woon over het dagelijks leven.
„Over het hier en nu. maar dan
straks. Het gaat ook over de lief
desgeschiedenis tussen Amor
en de Dood. Op het eind van de
voorstelling ben je getuige van
huwelijksgeluk na twintig jaar
samenzijn; kibbelen over een
afdruiprekje. Ik laat min of meer
de klassieke standaard van jouw
of mijn ouders zien. Het onge
mak. het niet naar elkaar luiste
ren en het verdriet."
Ederveen:.,Ik vind het leuk
Ederveen wil nog niet om met behulp van theater en
lappen hoe aan een pasfoto televisie te laten zien hoe ik in
te lezen of iemand de he- het leven sta. hoe ik naar de we-
of de hel verdient. „Als je reld kijk. De voorstelling is heel
echt wil weten, kom je maar blij en gezellig maar er zit ook
de voorstelling." wel iets van inhoud in. Want al-
lerveen verklapt al wel dat leen maar veren is ook niet leuk.
lemel een grote teleurstel- Want je weet: met veren in je
is. „Een soort DDR van voor reet kun je niet pOQipen."
Wende'. En je blijkt te blij- Zijn handelsmerk is simpel-
I zitten met al die vragen heid. „Ook al is hij bijna een
krmee je tijdens het leven jaar bezig geweest met 'Fly
ral zat." Away', het publiek moet in eer-
Je hel is wat hij noemt een ste instantie denken dat het op
»rt Aalsmeer, volgebouwd een namiddag in elkaar is ge-
Jjt 'niks-aan-de-hand-wijken'. draaid, het moet tonen alsof hij
ferveen zelf kan maar niet kie- het zo uit zijn mouw heeft ge-
tussen zijn creatie van de schud. „Net als bij het werk van
linel of die van de hel. „Ik Annie M.G. Schmidt. Dat is ge-
lk maar dat ik voor mezelf niaal omdat iedereen denkt dat
toegangskaartje voor de he- het zo makkelijk is. Zij is mijn
j| en een backstagepasje voor goeroe, een soort leermeeste-
eAel regel." res."
inf 'Fly Away' speelt Arjan In de periodes dat Ederveen
Irveen drie rollen. Die van de schrijft is hij vrij asociaal. „Dan
ize van de Kunst, Mathilde ben ik alleen met mezelf bezig
tfH
jr «fi-
Arjan Ederveen: „Ik vind het leuk om door middel van theater en televisie te laten zien hoe ik in het leven sta, hoe ik naar de wereld kijk." foto
en kost het me enorm veel
moeite om een gesprek te voe
ren. Bij verhalen die mensen
me vertellen, dwaal ik sowieso
al af. Ik kan het niet helpen
maar mijn fantasie slaat halver
wege altijd op hol. Dan kan ik
niet meer luisteren maar be
denk ik zelf hoe het verhaal af
loopt. Ik schijn dan een beetje
wazig te gaan kijken want men
sen beginnen naar me te zwaai
en en te roepen."
„Ik heb ook vreselijk veel
moeite met het beantwoorden
van vragen. Ik heb tijd nodig, al
les moet eerst bezinken. Ook bij
zon interview weet ik nooit wat
ik moet antwoorden. Dus ik zeg
meestal maar wat. We zullen
maar zeggen: 'het is een beetje
van mezelf en een beetje van
maggi'."
Viola Holt
Ederveen denkt, peinst en prak
kiseert het grootste deel van zijn
leven. „Als ik ergens mee zit, er
een stukje niet klopt, blijft dat in
mijn hoofd zitten. Totdat einde
lijk het dubbeltje valt. Voor de
rest is het agendawerk, de
boodschappen doen, de drollen
uit de kattenbak scheppen en
de planten water geven. Genie
ten van het leven? Je bedoelt stil
staan bij de zon die schijnt? Dat
doe ik heel zelden."
Succes maakt het leven wel
een stuk eenvoudiger. „Voor Fly
Away zijn we daarom niet af
hankelijk van een omroep of
een subsidie maar wilde Joop
van den Ende, de man met de
dikke portemonnee, financieel
garant staan. Ik blijf overigens
geheel zelfstandig; ik kom niet
in zijn stal en evenmin ver
schijnt er een foto van me aan
de muur in Aalsmeer of bij de
VARA of IDtv of wie dan ook.
„In eerste instantie stond ik
natuurlijk wel sceptisch tegen
over de figuur Van den Ende. Je
hoort zoveel verhalen over die
man. Ik was bang dat ik op
schoot moest bij Viola Holt of
Henny Huisman. Maar gelukkig
hoeft dat niet van Joop." Fly
Away is van 16 augustus tot 6
december te zien in het Nieu
we de la Mar in Amsterdam.
In de zomer van 1962 werkte ik
als vakantiehulp bij de boek
handel van de gebroeders Bart
en Jan De Kier. In de nog steeds
bestaande vestiging op de Nieu
we Rijn werd ik ingezet bij de
koop en ver
koop van
nieuwe en
vooral van
tweedehands
schoolboe
ken. Soms
deed ik ook
iets voor het
door de oud
ste broer Bart
geleide anti
quariaat, dar
zich wat ver
der op de
Nieuwe Rijn,
richting
Hoogstraat,
bevond. In de
zomer van
1962 werd
dit antiqua
riaat opgehe
ven. Nog le
vendig herin
ner ik me het
transport
van het boe-
kenrestant van het antiquariaat
naar Amsterdam. Pas jaren later
begreep ik dat de sluiting van
het antiquariaat van De Kier
niet alleen voorde boekenfreaks,
maar ook voor de stad Leiden
toen een gevoelig verlies was.
Nadien is het klimaat voor anti
quariaten weer verbeterd.
Gelukkig zijn er nu weer ver
schillende antiquariaten in de
stad. De belangstelling voor ou
de boeken, antiquariaten en
boekenmarkten is overal fors
toegenomen. Symptomatisch is
het waanzinnge succes van de
boekenmarkt die elke eerste zon
dag van augustus in Deventer
wordt gehouden; dit jaar was
dat al weer voor de negende
keer. De Deventer boekenmarkt
is met ruim 800 kramen de
grootste van Europa (zo niet van
de wereld). Vergelijk dat eens
met de 35 d 40 kramen twee keer
per jaar in de Leidse Pieterskerk
of het bescheiden wekelijkse boe
kenstalletje in de Nieuwstraat.
De Hollandse stad Leiden blijft
ver achter bij de Hanzestad De
venter. Dat is niet nodig. Leiden
is wel veel korter dan Deventer
een boekenstad, maar is dat toch
al vele eeuwen. Eigenlijk is er in
de Leidse economische geschie
denis geen product met een ver
gelijkbare duurzaamheid en
staat van dienst. Dankzij de in
1683 begonnen uitgeverij Ko
ninklijke Brill B.V. is er weer een
Leids bedrijf aan de beurs geno
teerd.
Onlangs zijn de Leidse boek
handels Ginsberg en Kooyker ge
fuseerd. Kooyker Ginsberg be
hoort nu met Donner in Rotter
dam, Scheltema Holkema
Vermeulen in Amsterdam en
Broese Ke-
mink in
Utrecht tot de
top van de (in
Deventer ge
vestigde)
Boekhandels
Groep Neder
land, de
marktleider in
Nederland.
Daarnaast
heeft Leiden
een keur aan
gespecialiseer
de boekhan
dels, te vinden
in de folder
Leiden Boe-
kenstad-Pren-
tenstad. Voeg
daaraan nog
toe dat Leiden
bibliotheken
en een boe-
kenveiling
(Burgersdijk
en Niermans)
van internationale allure heeft.
Duidelijk is dan dat Leiden zich
veel sterker dan nu als Holland
se boekenstad bij uitstek zou
kunnen profileren. 'Leiden Boe
kenstad' is een vanzelfsprekend
aspect van 'Leiden Cultuursrad'.
Naast de Lakenfeesten zou
Leiden een jaarlijks Boekenfesti-
val kunnen hebben. Leiden hoeft
Deventer niet te imiteren, zoals
Dordrecht doet. Dordrecht be
weert dar haar boekenmarkt
met 350 kramen „de grootste
van Holland" is. Leiden kan als
Hollandse boekenstad zeer wel
een boekenfestival met een eigen
karakter houden: bijvoorbeeld
internationaal of op bepaalde
specialisaties geörienteerd.
Het stadsbestuur hoeft een
dergelijk boekenfestival niet zelf
te organiseren: liever niet zou ik
zeggen. Er zijn burgers en instel
lingen genoeg die initiatieven
kunnen en willen nemen. Van
Deventer kan Leiden leren dat
het essentieel is dat het stadsbe
stuur dergelijke initiatieven
aanmoedigt en eraan meewerkt.
Vooral moet het stadsbestuur er-
voorzorgen dat ambtelijke dien
sten niet de kans krijgen door
het sturen van absurd hoge reke
ningen en het stellen van hob-
byïstische eisen het initiatief te
verzieken. Een boekenfestival
maakt Leidenaren bewust van
de rijke traditie van Leiden als
boekenstad en stimuleert zeker
de liefde voor het boek.
STERDAM ANP
platenhandel verdient het
ut in de pap niet met de
3|iwste single van de populai-
y) meidengroep Spice Girls,
to Me zal uitsluitend bij
itgrutter Albert Heijn ver
zijn, zo besloot Pepsi-
die de Spice Girls contrac
tie voor een grootscheepse
lecampagne en daarmee
de platendistributie naar
toetrok. De winkelactie
:rt van 11 tot en met 16 au-
-4tus. In die week staat het
[lijfje, een maxi-cd met vier
xen van het nummer, bij alle
-filialen in een „cd-stort-
Wie de vijfde cd van de
ice Qirls wil hebben moet
1,5-literflessen frisdrank
)en en 3,95 gulden bijbeta-
)e nieuwe Spice Girls tussen
kruidenmix en de knakwor-
n? „Belachelijk", vindt Jeroen
Ruiter van de Amsterdamse
tenmegastore Fame en ook
collega Ewald van Liempt
platenboer Van Leest in
dhoven begrijpt er niets van,
rtelde hij het entertainment-
id Muziek Beeld. „Hét lijkt
erg verwarrend voor de con-
ment." Verkoopmanager Da
na van het platenimperium
ie Record Shop vindt het „be-
ald niet leuk" dat de single
de populairste meiden
iep van dit moment niet in
i zaken komt te liggen,
aar we kunnen er weinig aan
en. De Spice Girls hebben
exclusief contract met Pep-
Platenmaatschappij Virgin
it er niet aan te pas, anders
s het nooit gebeurd. Maar
ukkig hebben we wel het al-
m, dat erg goed loopt."
)verigens kan Da Silva zich
it voorstellen dat de campag-
werkt. „Het publiek dat je
t bereiken komt nooit in de
)ermarkt en zal dat nu ook
!t ineens massaal doen. Er is
1 eens eerder zoiets gedaan
't een single van Rob de Nijs.
liep voor geen meter."
Laatste stuiptrekking of glorieuze revival
AMSTERDAM
AALSMEER Martin H
Joop van den Ende introdu
ceert in het theaterseizoen
1998/1999 de Nationale Reis-
tournee. Dat betekent dat een
grote musicalproductie slechts
in tien grote steden vocy een
langere periode te zien is. Van
den Ende wil daarmee een
rem zetten op de alsmaar stij
gende reiskosten. Wordt die
Nationale Reistournee een
succes, dan maakt de üieater-
producent vaker gebruik van
deze mogelijkheid. Eind deze
maand maakt Van den Ende
bekend met welke musical hij
het nieuwe tournee-systeem
begint.
Eerder dit jaar liet Van den
Ende al weten te overwegen
met grote producties alleen
naar theaters met meer dan
800 stoelen te gaan. Aan reis
kosten is zijn onderneming 1,2
miljoen gulden per jaar per
reizende productie kwijt. Ook
de nieuwe ARBO-wet resul
teert in extra kosten. „Van dat
geld zie je niets terug in de
voorstelling die op de planken
§taat", aldus een woordvoer
der van het bedrijf.
Met een tournee langs tien
grote theaters verspreid over
het land hoopt Van den Ende
dat geld te besparen. „De
voorstelling kan dan wat goed
koper gemaakt worden. Bo
vendien is er dan geld be
schikbaar om het volume van
de productie te vergroten", al
dus de woordvoerder. „Vol
gens ons is dit de enige manier
om groots opgezette produc
ties betaalbaar te houden voor
het publiek."
Met de Nationale Reistour
nee dwingt Van den Ende
schouwburgdirecties tot sa
menwerking met bijvoorbeeld
touroperators. „Theaters waar
die grote producties niet ko
men, kunnen de voorstellin
gen wel in hun seizoens
brochure opnemen en vervol
gens busreizen organiseren.
Daarmee kunnen ze toch hun
eigen publiek blijven bedie
nen." Diverse kleine theaters
hebben al laten weten weinig
te voelen voor het systeem dat
Van den Ende hen dicteert.
Overigens blijft de Aals-
meerse theaterproducent ook
reisvoorstellingen maken die
wèl naar de kleinere schouw
burgen gaan. Verder is het be
drijf nog steeds op zoek naar
eigen theaters waar het zoge
noemde open-eind-producties
kan neerzetten. Dat gebeuit
momenteel in het Schevening-
se Circustheater met 'Miss Sai
gon'.
JEANETTEDEWEERD
Sommige bands zijn als on
kruid, ze laten zich niet weg-
schoffelen. Zo heeft Mick Fleet
wood zijn 'Mac' al dertig jaar
vrijwel onafgebroken in de vaart
gehouden, al-heeft de band het
megasucces van Rumours'
(1977) nooit meer geëvenaard.
Misschien lukt het alsnog, nu
Fleetwood zijn 'dreamteam' uit
de seventies weer bijeen heeft
gekregen. 'Rumours' is terug in
de hitlijst en deze maand wordt
een nieuwe cd gepresenteerd.
'The Dance' bevat 18 nieuwe li
ve-opnamen van oud werk plus
vier nieuwe songs. Een lange
tour zal volgen. Is het de laatste
stuiptrekking van een der groot
ste rockbands van de laatste de
cennia of het begin van een glo
rieuze revival?
De reünie is in essentie die
van zangeres Stevie Nicks en gi
tarist Lindsey Buckingham, die
heel verliefd als duo aan de weg
timmerden, tot ze zich in 1975
bij Mick Fleetwood en John en
Christine McVie voegden om
Fleetwood Mac - toen een ziel
togende bluesband - uit het
slop te halen.
Dat lukte wonderwel. De ma
gische combinatie van Lind-
sey's eigenzinnige gitaarspel,
Stevie's mystieke melodieën en
hun beider vocalen werden
door de band geperfectioneerd
en het is hun invloed (de sound
is al onmiskenbaar op Bucking-
ham-Nicks uit 1973) die Fleet
wood Mac het grote succes
bracht. Lindsey ontpopte zich
tot de whizzkid van de band,
terwijl Stevie met haar fladder-
jurken en tamboerijn de eyecat
cher werd.
Hoewel de bandleden elkaar
muzikaal tot grote hoogten
brachten, ging het .privé rap
bergafwaarts. Al tijdens de op
namen van Rumours' lag ieder
een in scheidmg. maar er werd
stug doorgewerkt. Drugsmis
bruik, groodieidswaanzin en
(slaande) ruzies brachten de
band uiteindelijk tot totale uit
putting. Stevie Nicks belandde
in 1986 doorgedraaid in de Bet
ty Ford Kliniek, om later van de
coke afgekickt weer aan te ha
ken. Een jaar later stapte
Buckingham gefrustreerd op en
liet Fleetwood Mac vlak voor
een wereldtournee ontzield en
ontredderd achter. Twee nieu
we gitaristen waren onvoldoen
de om hem te vervangen en in
1992 gaven ook Nicks en Chris
tine McVie er definitief de brui
aan. De Mac was klinisch dood.
Elke poging van Mick Fleet
wood en John McVie om de
band met vers bloed te reani
meren mislukte jammerlijk, met
de geflopte laatste cd 'Time' als
dieptepunt.
De hernieuwde samenwer
king is niet helemaal uit de
lucht komen vallen. De ex-
Mac's hebben in de loop der ja
ren nog geregeld aan eikaars so
lo-projecten meegewerkt. En
uiteindelijk hebben ook Stevie
en Lindsey hun koude oorlog
beëindigd. Op speciaal verzoek
van Bill Clinton, kwam de band
in '92 eenmalig bijeen om zijn
inauguratiefeest 'op te rocken'.
Dat de samenwerking aan de
soundtrack voor de film 'Twis
ter' in 1996 goed verliep -
Buckingham en Nicks schreven
samen de titelsong - moet de
laatste rimpels hebben gladge
streken.
Toen Mick Fleetwood het vo
rig jaar weer eens aanstuurde
op een reünie - hij jwas door
Lindsey gevraagd te drummen
op diens vierde solo-album -
stribbelde Buckingham niet lan
ger tegen. Ook rockers worden
een dagje ouder. Milder. En ar
mer wellicht. Er wordt in elk ge
val alles aan gedaan om van de
reünie een commercieel succes
te maken. Met de Classic Al
bums-televisie special (in Ne
derland door de NCRV uitge
zonden) is het al gelukt Ru
mours' opnieuw op de hitlijsten
te krijgen. Terwijl er wereldwijd
al ruim twintig miljoen exem
plaren van verkocht zijn. De op
namen voor 'The Dance' zijn
gecombineerd met die voor een
MTV-televisiespecial en de
band zal na Amerika ook Euro
pa aandoen voor een tour.
De vonken zijn er nog steeds,
maar of het vuur weer zal op
laaien? Hoewel de bandleden
om het hardst roepen dat ze
'opeens' weer zo fijn met elkaar
kunnen opschieten, is de eerste
indruk van de nieuwe 'Dance -
tracks - er zijn samples uitgelekt
via Internet - niet bijzonder ge-
inspireerd en al helemaal niet
vernieuwend. De Mac klinkt an
no 1997 minder onbevangen.
Meer doorleefd. Maar het is nog
steeds een wereldband.
Blote acteur
oorzaak rel
in Oostende
GENT ANP/BELGA
De blote billen van een Fran
se acteur van de straatthea
tergroep Cachuète hebben in
België voor een kleine rel ge
zorgd. De man had zich ter
gelegenheid van het Theater
aan Zee-festival in een druk
ke winkelstraat van de bad
plaats Oostende „uitgestald"
voor een beenhouwerij. Daar
lag hij als varken, poedel
naakt op de buik met een ap
peltje in de bek, af en toe vet
knipogend naar voorbijgan
gers. e act, getiteld Buffet
cannibale trok veel bekijks.
Tot ongenoegen van de sla
ger, die kort daarvoor - na
aanvankelijke toestemming -
had geweigerd het levende
varken in zijn etalage te laten
poseren. Geen klant kwam
meer zijn zaak in. Maar ook
anderen stoorden zich. De
politie werd gewaarschuwd.
Een aantal manschappen
rukte uit om de bloterik we
gens overtreding van de wet
op openbare zedenschennis
op te pakken. Bij de nogal
hardhandige arrestatie ver
loor de acteur het handdoek
je dat zijn edele delen moest
bedekken en werd poedel
naakt voor het oog van de
camera afgevoerd.
Het „brutale" optreden
van de politie heeft veront
waardiging gewekt in de Bel
gische artiestenwereld. In
een publieke aanklacht
spreekt het Nederlands To
neel Gent van „voorhistori
sche toestanden" en „een
schaamteloze beknotting"
van een artistieke gebeurte
nis.
Volgens Geert Declerck, di
recteur van de dienst toeris
me, die het festival opzette,
zijn er bij gelijksoortige op
tredens van de Franse groep
in Avignon, Grenoble en
Gent geen arrestaties ge
weest. „Bovendien ken ik een
straat in Oostende waar wel
150 meisjes in de etalage zit
ten en die zijn veel bloter",
merkt hij op in het dagblad
De Standaard.
