De strijd van een comapatiënt
Gezondheid
Insektensteek
MAANDAG 4 AUGUSTUS 1997
REDACTIE SASKIA STOELINCA
HET W E E k
sl
DOOR JAN VISSER jc
Het wordt een drukke week voor de strandhoreca warrl
eindelijk zet de zomer alle zeilen bij. Onder regie vair®
een in betekenis toenemend luchtdrukmaximum op
weg van Schotland naar Scandinavië gaat de wind uim
oostelijke richtingen waaien. Daarmee wordt warme,0'
lucht aangevoerd. De komende dagen stijgt het kwikei
tot 25 graden of hoger. Bovendien is de atmosfeer st
bieler. Buien worden niet verwacht en over het alge-^
meen schijnt de zon. Later in de week, zo rond vrijda
neemt de kans op een regen- of onweersbui toe. OvewK
westelijk Frankrijk komt dan namelijk een storing rtajvt
derbijiai
De storing maakt deel uit van een lagedrukgebied data
zondag bij Ierland arriveerde en daar de hemelsluizeap
opende: in Cork viel 81 mm. De wolkenvelden die gij 1;
teren en ook vanochtend nog over ons land dreven hi>vi
gen samen met deze storing. Morgen hebben we van27
wolkenvelden geen last meer. Hooguit verschijnen etaa
nog enkele boven Zeeland. Bij ons zal het zonnig zijn
en de temperaturen lopen op tot 25-26 graden. De
wind ruimt van noordoost naar oost en is meest matigt
Aan zee staat nu en dan een vrij krachtige wind, winc
kracht 5.
Het afgelopen weekeinde begon met regen. Tussen J".
vrijdagavond en zaterdagochtend trok namelijk een
frontaal systeem over Nederland. De meeste nattighr
viel in het zuidelijk deel van Zuid-Holland en Brabarte
plaatselijk zo'n 15 mm. Zaterdag overdag klaarde hen,
op en de temperaturen stegen tot iets boven de 20 gi
den. Op Schiphol werd het 21,6 graden. Later op de'rc
middag verschenen fraaie wolkensoorten aan het
zwerk. Deze hingen samen met een storing in de bo-'f
venlucht. Op zondag viel het 's middags en 's avonds
tegen. Een wolkenzone van een depressie bij lerlandEE]
was daar debet aan. Uit het wolkendek viel ook een ioi
beetje regen. Doordat het eerder op de dag zonnig wjrs
geweest stegen de maximumtemperaturen tot 22-23ar
graden (Schiphol 22,8, Bloemendaal 22,3 graden). Dn
OPGAVE OPLOSSING
Voor de meeste mensen is een steek van een bij of
wesp een hinderlijke, maar niet wereldschokkende
gebeurtenis. Op de plek van de steek ontstaat een
bult. die een paar uur lang pijn doet of jeukt, maar
daarna is alles weer normaal. Voor 10 tot 15 pro
cent van de mensen echter is een steek wél een ern
stige gebeurtenis: zij zijn buitengewoon gevoelig
voor insectengif. meer speciaal voor gif van bijen,
wespen, horzels of rode mieren. Insectengif bestaat
uit verschillende chemische bestanddelen, die bij ie
dereen jeuk. roodheid en zwelling veroorzaken. Bij
overgevoelige mensen ontstaat echter een allergie,
waarbij immuunglobulines type E worden ge
maakt. die via een aantal reacties leiden rot het
vormen van histamine.
De histamine is verantivoordelijk voor de allergi
sche verschijnselen, zoals het ontstaan van jeuk
over het gehele lichaam, galbulten en jeukende
ogen. De allergische verschijnselen kunnen hiertoe
beperkt blijven, maar bij zeer overgevoelige mensen
kan er als reactie een anafylactische shock optre
den. Dit is een levensbedreigende vorm van aller
gisch reageren waarbij er kramp ontstaat van de
luchtwegen met zwelling van het slijmvlies, zodat
de betrokkene liaast geen lucht meer kan krijgen,
de bloeddruk daalt met versnelling van de pols,
waarbij slapte, bleekheid, verwarring en bewuste
loosheid kunnen optreden. Dit alles kan de dood tot
gevolg hebben wanneer niet direct wordt ingegre
pen.
De behandeling bestaat uit het geven van een in
jectie met adrenaline, een injectie met een sterk
werkend anti-histaminicum. gevolgd door pred-
nison (tabletten of ook injectie).
Deze heftige reacties kunnen binnen een paar
minuten ontstaan, maar ook pas na enkele uren of
dagen. In het algemeen geldt dat de ernstigste reac
ties ook het snelst ontstaan. Het is helaas niet te
voorspellen wie allergisch zal reageren op een steek
van bij of wesp. De allergie kan zich bovendien op
ieder moment voordoen: na de honderdste steek,
maar ook na de tweede. En - nog ven>elender - als
iemand een keer een lichte reactie heeft gehad, bij
voorbeeld alleen jeuk, kan hij bij een volgende steek
zeer heftige verschijnselen vertonen.
Een allergie voor insectenbeten moet dan ook niet
lichtzinnig worden opgevat. Als u weet dat u ooit
overgevoelig gereageerd hebt na een steek, is het van
belang dat u zich onder behandeling van uw huis
arts stelt. Hij kan laten onderzoeken of er werkelijk
sprake is van allergie voor insectengif
In dat geval kunt u gebruik maken van im-
muuntherapie om tolerantie voor het insectengif op
te bouwen. Elke week wordt dan een kleine hoe
veelheid van het betreffende gif onder de huid ge
spoten totdat u de hoeveelheid gif kunt verdragen
die ook bij een insectensteek in het lichaam komt.
Vanaf dat moment volstaat een injectie per 4 tot 6
weken, maar dit moet wel levenslang worden vol
gehouden.
Een andere mogelijkheid is het zorgvuldig ver
mijden van situaties waarin u een wesp of bij zou
kunnen ontmoeten. Dat lukt helaas nooit hele
maalen leidt in de zomer tot een vermindering
van levensvreugde: picknicken, gezellig samenzijn
in de openlucht, het dragen van kleding met korte
mouwen en pijpen, gebruik
van parfum of zonnebrand
crème, allemaal dingen die u
moet laten om insecten te
ontlopen.
Ten slotte is het voor men
sen die een keer een anafy
lactische shock na een steek
hebben gehad verstandig om
een eerste-hulp-setje bij de
hand te hebben met daarin
een injectiespuit gevuld met
adrenaline en antihistami-
ne-tabletten. Uw huisarts
kan zo'n setje voor u samen-
MARISKA KOSTER stellen. In afwachting van
arts medische hulp kan zo'n setje
uw leven redden.
E
R
E
K
1
D
E
M
T
D
U
M
A
D
G
B
T
D
1
L
R
1
V
E
E
S
E
G
S
T
O
G
S
R
R
1
1
1
D
D
D
B
T
T
E
U
J
O
L
E
D
N
T
R
G
R
A
E
D
J
R
N
M
O
Daaromtrent
Dadel
Dagen
Delta
Denktank
Derwisj
Diamant
Dienstbaar
Diggel
Dimmer
Discoganger
Dissertatie
Distribueren
Djati
Doka
Donateur
Doop
Dradig
Drasland
Droevig
Droom
Dubbelen
Duivenmelker
Dumppartij
Duurzaam
Doorgewinterd Dwangsorr
Draaihoutje
ogenblikje bang, dat u mijn verhaal
niet goed had verdragen.
„Ha, dat monster!" riep heer Ollie
uit. „Daar heb ik geen last van gehad,
hoor!" Hij rekende gul lachend af en
volgde toen Tom Poes naar de Oude
Schicht.
„Ik weet niet waar u naar toe gaat,
heren", riep de herbergier vanaf zijn
balkonnetje. „En ik ben blij dat u
geen angst voor de grauwe razer
hebt. Want wanneer u naar het zui
den moet, voert de weg langs de ber
gen omhoog, en dan komt u vlak
langs zijn slot."
Zijn waarschuwende woorden gin
gen echter verloren in het geraas van
de startende motor en even later
hobbelde de Oude Schicht pal zuid
waarts, in de richting van de Zwarte
Drens, waarop de bouwval gelegen
was. De onderkant van de berg was
nog in de nevelen gehuld, maar de
ruïne zelf tekende zich scherp af te
gen de bleke ochtendlucht.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
dinsdag.
Noorwegen:
In het noorden wolkenvel
den en af en toe regen In
het zuiden droog en flinke
zonnige perioden Middag-
temperatuur uiteenlopend
van een graad of 15 langs
de noordwestkust tot ruim
20 in het zuidoosten.
In het noorden en midden
eerst nog kans op een re
gen- of onweersbui. Verder
flinke zonnige perioden en
droog. Maxima van 20 gra
den in het noorden tot
meer dan 25 op morgen in
het zuiden.
Denemar.ken:
Flinke perioden met zon
en droog. In het zuidoos
ten vandaag eerst nog wol
kenvelden. Middagtempe-
ratuur oplopend tot een
graad of 24 op morgen.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Perioden met zon. In het zuiden meer
bewolking en af en toe buiige regen met
kans op onweer en lokaal misschien veel
neerslag. Middagtemperatuur op de
meeste plaatsen rond of iets boven 20
graden.
België en Luxemburg:
Flink wat zon en geleidelijk warmer;
eerst nog wel kans op een regen- of on
weersbui. Middagtemperatuur op mor
gen rond of boven 25 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Zonnige perioden maar nu en dan ook
bewolking en vooral in de westelijke de
partementen stevige buien, ook met on
weer en hier en daar veel neerslag. Vrij
warm met maxima in de buurt van 30
graden; tijdens buien aanmerkelijk fris-
Portugal:
Perioden met zon maar daarnaast enke
le regen- of onweersbuien, vooral in het
noorden. Middagtemperatuur langs de
kust meest tussen 20 en 25 graden;
landinwaarts nog dicht bij 30.
Madeira:
Nu en zon en vooral later enkele wolken
velden en misschien wat regen. Middag
temperatuur ongeveer 22 graden.
Spanje:
Naast zonnige perioden ook een paar
stevige buien, ook met onweer, eerst
vooral in het westen en later in het oos
ten. Middagtemperatuur nog omstreeks
30 graden maar in het noordwesten fris-
Canarische Eilanden:
Wolkenvelden en mogelijk een bui; in
het zuiden geregeld zon. Middagtempe
ratuur veelal tussen 25 en 30 graden
Marokko:
Westkust: nu en dan zon en kans op een
regen- of onweersbui. Maxima vlak aan
zee rond 25 graden.
Vrij zonnig en droog Middagtempera
tuur vlak aan zee rond 30 graden.
Zuid-Frankrijk:
Perioden met zon en vooral in het wes
ten een toenemende kans op een aantal
stevige regen- of onweersbuien. Warm
met maxima rond 30 graden maar later
in het westen wat frisser.
Mallorca en Ibiza:
Eerst vrij zonnig. Morgen meer bewol
king en later op de dag kans op een (on-
weerslbui. Nog steeds maxima rond of
iets boven 30 graden.
Italië:
Veel zon, later in het noorden een toene
mende kans op een regen- of onweers
bui. Middagtemperatuur voortdurend
rond of boven 30 graden.
Corsica en Sardinië:
Veel zon en aanhoudend warm met meer
dan 30 graden in de middag. Morgen la
ter op de dag mogelijk een (onweers)bui.
Malta:
Zonnig. Middagtemperatuur iets boven
30 graden.
Griekenland en Kreta:
Vrij zonnig en droog. Aan zee maxima
rond 30 graden, landinwaarts geleidelijk
hogere maxima.
Turkije en Cyprus:
Veel zon en bijna overal droog; alleen in
het uiterste noorden misschien een en
kele bui. Middagtemperatuur vlak aan
zee rond of net onder 30 graden.
Duitsland:
Flinke zonnige perioden en vooral in het
zuidwesten mogelijk een regen- of on
weersbui. Warmer; Morgen maxima rond
28 graden.
Zwitserland:
Perioden met zon overwegend droog.
Warm met middagtemperatuur rond 30
graden.
Oostenrijk:
Flinke zonnige perioden en vooral mor-
Jan de Vries uit Leeuwarden medisch wonder'
TOM POES Heer Bommel en de grauwe razer
WOORDZOEKER
In deze mengelmoes van letters
zijn al de onderstaande woorden
verstopt. Ze zijn te lezen van
links naar rechts, van rechts naar
links, van boven naar beneden of
omgekeerd of schuin. Enkele let
ters worden dubbel gebruikt.
Streep alle woorden door. De res
terende letters vormen dan regel
voor regel van boven naar bene
den gelezen de oplossing van de
ze puzzel.
laatst
e-f-o-
navieren
s-a-s-z-
sla-bel
oe-1-
plastic
-o-s-n-
stoot
De volgende morgen rees de zon wa
terig boven de nevels uit en in dat
bleke licht was het landschap veel
minder neerdrukkend dan de vorige
avond.
„Het belooft een mooie dag te wor
den", sprak heer Bommel toen hij na
het ontbijt naar buiten trad. „Welis
waar heb ik niet zo goed geslapen,
het bed was wat hard. Maar mijn
ijzersterk gestel kan daar wel tegen."
„Ik ben blij dat te horen, hooggebo
rene", zei de waard. „Ik was een
Zon- en maanstanden
Zon op 06.09
Maan op 08.21
Waterstand
IJmuiden
Hoog 05.48 - 18.18
Laag 01.46-14.10
Vroeg in de middag van 31 decem
ber 1995 stapte Jan de Vries in
Leeuwarden op de fiets naar huis.
Normaal reed de goed getrainde tri
atleet in slechts drie kwartier naar
zijn huis in Herbaijum. Dit keer
niet. Pas 9,5 maand later kwam hij
aan, in een rolstoel. Nog in
Leeuwarden werd hij geschept door
een 22-jarige automobilist. De Vries
raakte in coma en zou drie weken
later bijkomen. Hij had een hou
vast. Samen met zijn vrouw Shirley
vocht hij zich een weg terug en her
stelde tot een niveau dat de artsen
niet voor mogelijk hadden gehou
den. Ze beschouwen het als een
klein 'medisch wonder'. Maar echt
de oude zal Jan nooit meer worden.
De eerste weken geloofde bijna nie
mand dat hij ooit nog een fiets zou
beklimmen. Op een bepaald mo
ment ging het zo slecht, was de
koorts zo hoog en waren de voor
uitzichten zo beroerd dat artsen
suggereerden er maar mee te stop
pen. Shirley weigerde. Ze was heilig
overtuigd van de kracht van haar
man. „Hij is heel sterk. Dat hij een
goed triatleet was, is zijn redding
geweest. Ik wist dat hij er doorheen
zou komen."
Artsen hadden er aanvankelijk op
gerekend dat Jan zijn verdere leven
door zou moeten als 'kasplantje'.
„Het is bijna onmogelijk dat men
sen uit een diepe coma zo goed
herstellen. Hij heeft schade opgelo
pen en zal nooit meer de man wor
den die hij was. Maar elke dag leert
hij weer wat bij. Dat is winst.
Die oudejaarsdag in 1995 zat Shir-
lev nietsvermoedend met koffie op
haar man te wachten. „Hij had
vroege dienst en zou om een uur of
drie thuis zijn. Toen hij er een
kwartier later nog niet was dacht ik
aan een lekke band. Ik maakte me
nog niet zo ongerust, totdat de tele
foon ging. De politie vroeg of ik
naar het Medisch Centrum
Leeuwarden wilde komen. Er was
iets gebeurd met Jan, wat wilden ze
niet zeggen. Maar dat het mis was,
was duidelijk." Ze loodsten haar
naar het 'wachtkamertje voor ern
stige gevallen'.
Pas daar werd duidelijk hoe ernstig
de situatie was. „De neuroloog ver
telde dat Jan in coma lag en hersen
letsel had opgelopen. Het duurde
drie dagen voordat ze verder iets
konden zeggen. Het was vreselijk
eng."
De eerste drie weken waren zwaar
en onzeker. Longontstekingen en
hoge koorts teisterden zijn lichaam.
„Hij voerde een echte doodsstrijd.
Dagenlang koorts boven de 41 gra
den kan bijna geen mens verdra
gen." Op een enkele opleving na
gloeide het lichaam van Jan bijna
drie weken lang met temperaturen
boven de 40,41 graden.
De artsen twijfelden openlijk aan
het nut om nog door te gaan met de
behandeling. „Het ging zo slecht
met hem. Ze verwachtten dat hij
Ex-comapatiënt Jan de Vries met zijn hond Bono. foto cpd niels westra
nooit meer een leefbaar leven zou
kunnen leiden." Toch gingen ze
door. Dagenlang zat Shirley aan het
bed van haar man. Met een bijna
grenzeloos doorzettingsvermogen
probeerde ze hem te prikkelen, zo
dat hij zou ontwaken uit zijn diepe
slaap. „Ik legde een zout dropje op
zijn lippen, kneep hem en kriebelde
op zijn rug in de hoop dat hij met
zijn ogen zou gaan knipperen.
Dat gebeurde na drie lange weken.
Terwijl hij de walkman op had met
lievelingsliedjes van de Terschellin-
ger troubadour Hessel, opende Jan
zijn ogen. „Hij volgde alles met zijn
ogen. Dat was een feest, de eerste
mijlpaal." Maar daarna traden op
nieuw complicaties op en steeg de
koorts weer. Shirley had toen even
het gevoel dat hij het toch niet zou
redden.
Zijn lichaam werd deels in ijs ver
pakt om de koorts te temperen, wat
uiteindelijk lukte. Langzaam daalde
zijn lichaamstemperatuur naar nor
male waarden rond de 37 graden,
maar Jan moest nog lange tijd op
de intensive care blijven.
In de loop van februari konden ze
voor het eerst weer wat communi
ceren. Omdat Jan nog steeds werd
beademd en een pijpje in zijn keel
had, was praten onmogelijk. „Een
keer knipperen was 'ja', twee keer
knipperen'nee'."
Begin maart raakte Jan het pijpje in
zijn keel kwijt. „'Hoe voel je je',
vroeg ik. 'Belazerd', zei hij. Het was
zijn eerste woord, dat vergeet ik
nooit weer. Het was een rot woord,
maar het mooiste dat ik in maan
den had gehoord." Het grootste
deel van de dag bracht hij door in
revalidatiecentrum Lyndensteyn in
Beetsterzwaag.
Voor Jan brak een zware periode
aan. Hij kon weinig en begon zich
stierlijk te vervelen. „Hij was de
pressief en had geen zin meer. Hij
kon niet zelf eten en zich aankleden
en lag de hele dag in bed. Vier we
ken lang was er nauwelijks vooruit
gang. 'Hier heb ik niet voor geleefd',
zei hij dan. Door veel te praten
probeerde Shirley haar man door
deze zwarte periode heen te slepen.
Ze kreeg het voor elkaar dat hij eens
in de twee weken in het weekeinde
naar huis mocht. Dat was een be
langrijke stap vooruit. Jan knapte
zienderogen op.
Eind mei, vijf maanden na het on
geval, was Jan weer helemaal wak
ker. Hij kon de dingen weer naver
tellen en was zich bewust van wat
er allemaal gebeurde. De strijd voor
Jans leven liet Shirley niet onbe
roerd. Op een bepaald moment
ging 's nachts de telefoon. Shirley
raakte in paniek. „'Jan is dood',
ging er door me heen." Beneden
zakte ze in elkaar en kon niets
meer. Anderhalf uur duurde het
voordat er hulp kwam. De extreme
stress was haar te veel geworden.
Alle energie en aandacht was naar
Jan gegaan. Dat was even te veel. Ze
moest het rustiger aan doen en
meer tijd voor zichzelf nemen.
Hoewel hij nog wel zijn moeilijke
depressieve perioden had, ging het
steeds beter met Jan. Hij leerde zelf
eten en weer voorzichtig lopen.
Shirley, zelf zwemlerares, drong er
steeds op aan de grenzen te verleg
gen. Jan mocht bij Lyndensteyn wel
in bad, maar van zwemmen was
geen sprake. Volgens Shirley kon hij
dat wel. Ze had gelijk.Als triatleet
had hij dat altijd gedaan. Ingepakt
in kurken kon hij zich goed in het
water bewegen. Daar stonden ze
wel van te kijken."
Hetzelfde gebeurde met fietsen. Jan
en zijn fiets hoorden bij elkaar als
een tweeling. Hij kon na het onge
luk dan ook sneller fietsen dan lo
pen. „De eerste keer liep mijn fysio
therapeut mee om te kijken of alles
goed ging, of ik goed op het verkeer
reageerde en mijn evenwicht kon
bewaren. Hij kon mij amper bijhou
den". lacht Jan.
Inmiddels werkt Jan weer een halve
dag op therapeutische basis bij Fri
sian Dairy Foods. Als assistent-
groepschef had hij een goede baan.
Die is hij kwijt. Nu controleert hij
de kwaliteit van produkten. Dood
moe komt hij thuis. „Concentreren
en me verstaanbaar maken kost
nog veel moeite, maar ik ben blij
dat ik weer werk, dat ik mijn colle
ga's weer zie."
Shirley heeft moeten leren Jan weer
wat los te laten. Ze durft hem nu 's
nachts alleen naar huis te laten
gaan als ze een feestje hebben ge
had. „We moeten proberen ons
normale leven met de kinderen
weer zo goed mogelijk op te pak
ken."
Achteraf is Shirley blij dat ze nooit
de kop heeft laten hangen en met
een ongelooflijke vechtlust heeft ge
knokt voor het leven van haar man.
Ze hebben het goed samen, waar
door ze zeker weet dat ze destijds
de goede keuze heeft gemaakt.
Maar tijdens de lange weg van her
stel sloeg ook bij Shirley de twijfel
wel eens toe.
„Hij was dan zo depressief dat hij
niet meer wilde leven. Toen heb ik
wel eens gedacht: Wat heb ik hem
aangedaan? Hadden we de stekker
er toch uit moeten trekken?' Ik kon
die keuze niet maken, was heel
egoïstisch en wilde hem niet kwijt.
Ik wilde niet alleen verder."
station weer
Amsterdam half bew
De Bilt zwaar bew.
Deelen nietontv
Eelde halt bew
Eindhoven zwaar bew.
Den Helder half bew.
Rotterdam zwaar bew.
Twente half bew.
Vlissingen zwaar bew.
Maastricht zwaar bew.
Aberdeen zwaar bew
Barcelona licht bew.
Berlijn half bew.
Boedapest hall bew.
Bordeaux onbew
Cyprus onbew.
Dublin regen
Frankfurt regen
Genève licht bew.
Helsinki onbew.
Innsbruck half bew.
Istanbul licht bew.
Klagenfurt licht bew.
Kopenhagen half bew.
LasPalmas licht bew
Lissabon onbew.
Locarno zwaar bew,
Londen regen
Luxemburg half bew.
Madrid licht bew
Malaga onbew
Mallorca onbew.
Malta onbew,
Moskou zwaar bew
München licht bew.
Nice half bew
Oslo licht bew.
Parijs half bew.
Praag licht bew.
Rome onbew
Split niet ontv.
Stockholm half bew
Warschau half bew.
Wenen licht bew
Zurich licht bew.
Bangkok zwaarbew.
Buenos Aires licht bew
Casablanca half bew
Johannesburg met ontv
Los Angeles half bew
New Orleans half bew.
New York zwaar bew.
Tel Aviv half bew
Tokyo licht bew.
Toronto licht bew
