Succes en onzekerheid
Een spaarvarken dat stevig uitdijt
E
ZATERDAG 2 AUGUSTUS 1997
wi Compel is buiig
vandaag. De
tarlemmer wordt
icht morgen 'even'
yiarlboro Masters
or Formule 3 als
te af te sluiten. Dat
jagt. De manager
in de gebroeders
Umacher hangt al
Ian de telefoon,
torgen op 'zijn'
dvoort de grootste
in het voorportaal
m de Formule 1
lenen dan....? Arie
indijk kent de druk
e de verwachting
ept. Hij won twee
EN
r de Indianapolis
S%|), maar moest zes
ii' wachten op de
mestiging die de
frhalingbrengt.
J wil praten ze over
route die Coronel
W 1st. Een weg met
w% iame nachten, een
jp 'bullshit' maar
'dat gevoel' bij die
te snel naderende
bocht.
nwnimmü.ninm
De tweede 'klerenkast' die pasjes
wil zien kijkt al net zo wantrou
wend als de eerste. Er komt een
telefoontje richting circuitdirectie aan te pas
voordat schoorvoetend doorgang wordt ver
leend. Het duurt deze donderdagmiddag nog
drie dagen voordat 'de race' om het officieu
ze wereldkampioenschap in de Formule 3
van start gaat. De beveiliging op het anders
zo gemoedelijke circuitpark van Zandvoort is
echter al opgevoerd tot beangstigende pro
porties.
De Marlboro Masters, of Formule 3, is een
mega-evenement aan het worden. Er hebben
zich 54 deelnemende teams uit de hele we
reld aangemeld, een record. Er worden een
slordige 80.000 racegekken verwacht en in
het VIP-dorp worden 2000 heel belangrijke
personen uitgebreid in de watten gelegd.
Sponsor Marlboro telt er naar verluidt zo'n
twee miljoen gulden voor neer om het alle
maal mogelijk te maken.
Tom Coronel heeft de hoofdrol toebedeeld
gekregen, tot in de reclamecampagne van de
hoofdsponsor toe. „Het is dat tot voor drie
weken onzeker was of ik wel naar Zandvoort
zou kunnen komen, anders had op de pos
ters in al die bushokjes ook mijn wagen ge
staan", knikt hij gretig. Coronel is net de VIP-
bus van het sigarettenmerk binnen komen
wandelen en hangt meteen weer de zelfver
zekerdheid zelve uit.
Verandering
Het is de houding die de 25-jarige Haarlem
mer zich graag aanmeet. Toch is er iets in de
pose van allesverzengend positivisme veran
derd. Hij is zich meer bewust van de prijs die
zijn ambitie voor zijn persoonlijk leven heeft.
Zijn relatie ging stuk aan zijn geldingsdrang.
Hij leeft bovendien in Japan als een kluize
naar. Coronel durft zich ook te uiten over de
onzekerheid die ondanks zijn succes blijft
knagen. Zal hij de laatste stappen richting
Formule 1 kunnen zetten en wie kan hem
daarbij het beste helpen? Als Arie Luyendijk
aanschuift bij het gesprek en begint te infor
meren over hoe het nu echt zit met Coronel,
komen de echte vragen op tafel.
Luyendijk komt neLvan Schiphol waar hij
zijn Indycar heeft afgehaald. De wagen waar
mee hij dit jaar het grootste autosportevene
ment in de Verenigde Staten won, is overge
vlogen voor een demonstratie tijdens de
Masters. De veteraan (43) kent Coronel al
sinds 1988. Toen schreef de Haarlemmer
hem als dromerige 16-jarige fan een brief. Vol
met grote vragen over het jongensboek dat
het leven van succesvol coureur moest zijn.
Luyendijk kan zich dat met enige moeite nog
herinneren. „Ik heb 'm geloof ik beantwoord.
Ik kreeg natuurlijk wel eens post van fans of
jonge coureurs die advies wilden. Vond ik
ook leuk. Zeker omdat ik me sinds mijn ver
trek naar Amerika altijd nogal heb afge
schermd van het Europese racewereldje." De
Amerikaanse Brabander lacht vaag als hij
zich de inhoud van het schrijven voor de
geest probeert te halen. Maar wil vervolgens
meteen iets van Coronel weten. „Hoe zit het
Tom Coronel (voorgrond) en Arie Luyendijk. Gezamenlijke conclusie: 'Een goede manager is erg belangrijk.'
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER POPPE DE BOER
nou met jou en Willi Weber, de manager van
de Schumachers. Heb je daar nu een deal
mee?"
Luyendijk valt met de deur in huis en
dwingt Coronel uit z'n schulp. Hij wrong zich
net daarvoor in bochten om te ontkennen
dat hij op het punt staat Weber als manager
binnen te halen. Luyendijk zegt waar het op
staat. „Dat zou een hele goede deal zijn voor
jou. Weber is een grote naam. Als ik terug
denk aan mijn keuzes uit het verleden is dat
denk ik een van. de belangrijkste elementen
die ontbrak. Een goede manager die de weg
wist. Wat wist ik nou...? Racen en sleutelen
kon ik. Meer wilde ik ook niet. Maar dat is
niet genoeg, toen niet en zeker nu niet."
Belangrijk
Luyendijk was - net als Coronel nu - 25 toen
hij zijn kans'had in de Formule 3. 1978 was
het. Samen met Jan Lammers en Huub Ro-
thengatter in een team. En Michel Bleekemo-
len zat bij Chevron. Een aardige lichting. „Ja.
Maar toen was het voor mij al tobben. We
hadden eigenlijk nooit echt genoeg geld om
het goed te doen. Nu is dat nog veel erger. De
sponsormiljoenen regeren. Als Tom hier zon
dag wint zet hij goede stap richting Formule
1. Maar als de nummer twee hier 10 miljoen
in zijn achterzak heeft, zal Tom bij negen van
de tien Formule 1-teams bedankt worden
voor de moeite. Daarom is een goede mana
ger zo belangrijk. Ik heb net weer Indianapo
lis gewonnen en ons team heeft nog moeite
het budget rond te krijgen. Je hebt met zo
veel bullshit te maken. In de week voor een
race moet je je eigenlijk alleen met racen be
zig houden. Maar nee, je moet hier weer een
speech houden, daar weer wat handtekenin
gen zetten. Dan komt er weer zo'n reporter
langs. Ach man. Je wordt het soms zo zat. Vo
rige week heb ik de hele week in een hotel
gezeten. Altijd alleen. En maar gezeur. Toen
ik in de auto stapte voor de race zat ik mid
denin een depressie. Daar moet je ook tegen
kunnen. Hoe lang zit je nou in Japan, Tom?
Twee jaar. Nou, nou."
Coronel knikt en moet kleur bekennen. „Ik
weet heus wel hol belangrijk het is een
manager te hebben. Ik ben ook in gesprek
met Weber, en alleen met Weber, om mijn
zaken uit handen te geven. Dit weekeinde
heb ik een kamer geregeld voor zijn compag
non Franz Tost. Die wilde wat races bekijken.
Ach man, die komt voor mij natuurlijk. Dat is
mooi. Maar verder wil ik me gewoon concen
treren op het winnen van de Masters en de
zege in het Japans Formule 3-kampioen-
schap. Dan kijken we weer verder. Ik heb
mijn team toch ook zelf weten te overtuigen
van de noodzaak naar Zandvoort te komen.
Terwijl er dit weekeinde ook een wedstrijd is
voor het Japans kampioenschap. Ik heb ge
woon eerst gezorgd dat ik genoeg voorsprong
had om een wedstrijd te kunnen missen en
gezegd dat ik alle kosten, een ton ongeveer,
met hulp van sponsors zelf zou betalen. En
duidelijk gemaakt natuurlijk dat een over
winning in Zandvoort een overwinning op de
wereld zou zijn. Want iedereen is hier. Daar
waren ze wel gevoelig voor.
Luyendijk luistert en fronst af en toe.
Coronel zoekt zijn weg
„Twee jaar in Japan. In z'n eentje. Ik weet
nog wel toen ik zo oud was.... Mensen die het
goed met me voor hadden zeiden dat ik naar
Engeland moest gaan. Daar waren er als cou
reur mogelijkheden. Had ik geen zin in. Men
sen roepen altijd dat ik het gehaald heb om
dat ik zo veel doorzettingsvermogen had. Ik
ben best gek op een compliment. Maar dat is
gelul. Ik wilde niets anders dan racen. Ik
moest er niet aan denken voor een baas te
werken. Op gegeven moment reed ik rond in
een oude Super V. De, beste vijf van een Eu
ropese wedstrijd waar ik aan meedeed moch
ten naar Amerika voor een race in Phoenix
op een oval. Ik ben gegaan en werd daar zes
de. Dat viel op, ik mocht blijven. Zes maan
den later knalde ik in Indycars in de rondte.
Een Nederlandse zakenman met een bedrijf
in Amerika had in een programma-blad een
stukje over mij gelezen. Die is bij me langs
gekomen en dat klikte. Uiteindelijk heb ik
dus een hoop te danken aan een stukje in
een programmablaadje. Ik had ineens een
grote sponsor. En dan kan er heel veel."
Machtig gevoel
Inderdaad. Luyendijk won verschillende ra
ces in de Indicars, de Amerikaanse tegenhan
ger van de Formule 1. Plus twee. keer de
fameuze Indianapolis 500. Op de keper be
schouwd maakt dat hem de meest succesvol
le Nederlandse coureur aller tijden. Maar
Coronel had Jos Verstappen voordat Luyen
dijk aankwam al die titel gegund. .Alleen
omdat ik zelf naar de Formule 1 wil", zegt hij
snel als Luyendijk met die mening gecon
fronteerd wordt. De discussie irriteert de ve
teraan. „Dit is allemaal gelul. Jan Lammers
heeft Le Mans gewonnen. Jos Verstappen zit
in de Formule 1, wat mij nooit is gelukt. En
Tom nu in Japan. Wie weet waar hij nog ein
digt. Het zijn zinloze vragen wie de beste is.
Belangrijk is dat Nederlandse coureurs suc
ces blijven hebben.
Luyendijk gaat even z'n benen strekken.
Hij strompelt een beetje als hij wegloopt.
Arie is vorige week gecrasht", fluistert Coro
nel. De Haarlemmer kijkt even wat moeilijk
om zich heen. „Weet je. Ik ben de hele week
al een beetje buiig. Misschien toch de span
ning. Ik weet wel dat ik altijd doe of die er
niet is maar je moet je zelf naar buiten toe
gewoon voor de gek houden. Anders heb je
helemaal geen leven meer. M'n vrienden
spreek ik meestal alleen midden in de nacht
als ze me op dat kleine hok in Japan bellen
om te melden dat ze in de zon zitten en dat
de meiden waar ze zijn er zo prettig uitzien.
M'n relatie ging stuk omdat ik het racen voor
alles liet gaan. Ze is er van het weekeinde
trouwens wel, denk ik. Maar ik kon niet an
ders, ik moest naar Japan. Daar lag de vol
gende stap. Je krijgt in de racerij niet zo veel
kansen, in de Formule 1 maar één. En die wil
ik hebben. Ik hou me vast aan het gevoel dat
ik krijg als ik die eerste bocht hier inga. Vol.
Dat is zo machtig. Daar heb ik alles voor
Bijna twee miljoen reizigers betalen ook
dit jaar weer 15 gulden voor een
certificaat van de Stichting
Garantiefonds Reisgelden (SGR) in
Rotterdam. Dat papier garandeert de
vakantieganger een verzorgde reis of
campingvlucht zonder financiële
verrassingen.
Tussen (hoge) inkomsten en (relatief
lage) uitgaven knort het SGR-
spaarvarken vol tevredenheid; het weegt
zo'n 100 miljoen gidden.
Dat geld vindt een uitweg naar een
SGR-verzekeringsfirma op Curasao en
daar heeft de Nederlandse fiscus grote
belangstelling voor gekregen.
De financiële situatie van de SGR.
Reserve van Stichting Garantiefonds Reisgelden: 100 miljoen
1 Ik jaar stoppen vakantiegangers geza-
I i menlijk zo'n 18 tot 19 miljoen gulden in
de steeds maar uitdijende stroppenpot
van de Stichting Garantiefonds Reisgelden. Jaarlijks
gaat echter slechts een handjevol beunhazende
reisorganisatoren failliet. In het vijftienjarig bestaan
van de SGR is tot nu toe 18,5 miljoen gulden aan
ruim 25.000 gedupeerde consumenten uitgekeerd.
Dat schadebedrag is vrijwel gelijk aan de premie
die het publiek dit jaar bijeenbrengt. Het spaarvar
ken van het fonds raakt dan ook jaar in, jaar uit vol
ler. Voor dit jaar wordt een reserve verwacht van
100 miljoen gulden - geld dat sinds 1982 door va
kantiegangers bijeen is gespaard. SGR-directeur
PA. Silbermann:. „We moeten altijd rekening hou
den met onvoorziene calamiteiten. Ons uiteindelij
ke doel is dat we onszelf kunnen bedruipen. Dan
hoeft het publiek niets meer te betalen voor het
SGR-certificaat".
De vraag is of het reisfonds in de praktijk wel zul
ke grote risico's loopt. De schade tot nu toe, 18,5
miljoen gulden in vijftien jaar tijd, is niet zonder re
den zo laag. De SGR stelt strenge financiële eisen
aan haar leden. Draait de reisorganisator te slecht,
dan wordt het lid geroyeerd. Registeraccountant
Deloitte&Touche in Rotterdam pluist elk jaar de
boekhouding van ruim 900 SGR-leden na op even
tuele 'lijken in de kast'. Een faillissement van het
ex-lid dupeert slechts de vakantiegangers (die na
het royement boeken) en niet meer de SGR.
Het reisfonds vraagt nog veel meer garanties. Zo
moeten reisbureaus en touroperators allemaal een
bankgarantie geven ter hoogte van anderhalf pro
cent van de (risicodragende) omzet. Mocht bijvoor
beeld marktleider Travel Unie (Arke, Holland Inter
national) failliet gaan, dan ontvangt de SGR van de
bank altijd vijftien miljoen - ongeacht claims van
andere schuldeisers. De SGR stelt ook financieel-
technische eisen aan solvabiliteit en rentabiliteit.
De risico's voor de SGR worden ook nog eens be
perkt door tips uit de reisbranche. Bedrijven bellen
op met de mededeling dat het slecht gaat met een
bepaalde concurrent. Elk gerucht wordt door het
reisfonds nagetrokken. Soms blijkt de tip juist en
kunnen de accountants van de SGR bijtijds ingrij
pen waardoor de stroppenpot niet onverwacht
hoeft te worden aangesproken.
Het spaarvarken van publieke gelden raakt ook
steeds voller doordat de SGR met bijna 23 miljoen
gulden is gaan beleggen op de beurs. Zo kocht de
stichting voor ruim 11 miljoen gulden aandelen in
Robeco en werd voor 4 miljoen obligaties aange
schaft. De beleggingen zijn door het gunstige
beursklimaat inmiddels ruim 30 miljoen waard ge
worden.
De rest van de reispot, ruim 73 miljoen gulden, is
door de SGR in een eigen verzekeringsfirma op Cu
rasao ondergebracht, Travelsure Insurance Com
pany NV (TIC). Korthals Altes, voorzitter van de
Eerste Kamer, onderzocht op verzoek van de SGR
de 'morele aanvaardbaarheid' van de onderneming
op de Antillen. De ex-minister van Justitie waar
schuwde voor eventuele kritische reacties van het
reizigerspubliek, mocht de opzet van TIC ooit
breeduit in de publiciteit komen. Hij gaf uiteinde
lijk een positief advies 'zolang de ingeslagen weg
De fiscus vindt deze constructie niettemin du
bieus: de, SGR zou met de Antillenroute de Neder
landse vennootschapsbelasting ontduiken. De be
lastingdienst beschouwt de volle SGR-dochter op
Curasao als een postbusfirma die feitelijk vanuit
Nederland wordt bestierd. De fiscus wees een be
zwaarschrift van het reisfonds af en eist ten minste
acht miljoen gulden aan achterstallige belasting te
rug. De zaak is nu in behandeling bij de belasting
kamer van het gerechtshof in Amsterdam.
Inmiddels is meer dan 95 procent van alle Neder
landse bonafide reisorganisaties en reisagenten bij
SGR aangesloten. Een rondje langs touroperators
en reisbureaus levert louter enthousiaste reacties
over het lidmaatschap op. Niet zonder reden: de
branche ontvangt vijf van de vijftien gulden van el
ke reiziger die een certificaat aanschaft. Het is een
vergoeding voor 'administratief werk', dat bestaat
uit het bestellen van certificaten bij de SGR en de
uitgifte van het stukje papier aan de klant.
Sinds 1993 strijkt de branche elk jaar ruim zes
miljoen gulden aan publieksgelden op zonder daar
noemenswaardige inspanningen voor te hoeven
verrichten. In een sector waar de winstmarges vaak
niet hoger liggen dan 1 procent, is elke cent meege
nomen.
Onafhankelijk van de branche is het toezicht op
de SGR nauwelijks te noemen. Namens de over
heid heeft CDA-topvrouw Tineke Lodders zitting in
de Raad van Toezicht. Maar twaalf van de negen
tien leden zijn zelf touroperator of reisagent en af
gevaardigd door de branchevereniging ANVR. Dat
leidt soms tot opmerkelijke dwarsverbanden.
De directie van de SGR weet door de uitgebreide
accountantsonderzoeken precies welk lid er finan
cieel niet zo best voorstaat. Dergelijke gevoelige be
drijfsinformatie wordt met toestemming van de
kwakkelende onderneming soms doorgespeeld
naar leden van de Raad van Toezicht van de SGR.
Zij tonen regelmatig interesse om een noodlijdende
concurrent over te nemen. Directeur Silbermann:
„Dan belt er weer een reisbureau op dat zegt: ik
heb nog een wit vlekje in Zeeland, hou je daar reke
ning mee als in die buurt een bureau niet goed
draait? Natuurlijk ga ik met zulke informatie op de
juiste manier om. Overname van een slecht draai
end bedrijf door een bonafide collega betekent im
mers dat we geen schade hoeven uit te keren".
