Sport
Sport en show
in een innige
omstrengeling
Elke dag schrijven over 'unsere Jan'
Marko Koers wil in Athene zijn eigen epos schrijven
toeschouwersaantallen uit het verleden
moet geloven hebben ze de mensen vaak
moeten opstapelen.
Het is een competitie. Bedragen zijn
nergens geheim. Hoe hoger het budget
hoe groter het prestige. „Deze hele dag
kost een kleine drie ton", zegt John Colen,
bestuurslid in Stiphout. „Maar met alles
wat de horeca er verder bij doet lopen we
naar de vijf ton." Er klinkt enige trots in
zijn stem. Boxmeer heeft dit jaar 280.000
gulden uitgetrokken, Chaam blijft steken
op tweeënhalve ton.
Het dorpje onder Breda zakt langzaam
weg op de ranglijst die inmiddels aange
voerd wordt door Roosendaal, waar de
Draai van de Kaai maandag uitpakt met
Ullrich, Zabel en Marco Pantani. De Acht
gold jarenlang als het grootste criterium
van Nederland, maar toen 'onze jongens'
geen berg meer opkwamen, de oranje
successen uitbleven en de toeschouwers
het steeds meer lieten afweten in Chaam,
besloot de organisatie het criterium te la
ten vallen en te kiezen voor een 'echte'
wedstrijd. Een koers over 141 kilometer op
een ander parcours waarvoor de renners
niet meer individueel benaderd worden,
maar ploegen zich kunnen inschrijven.
Met winnaars als Hincapie en Weissmann
was men niet echt gelukkig. Sinds vorig
jaar is er in de avonduren een omnium
dat woensdag in Boogerd een waardig op
volger kreeg voor Jeroen Blijlevens.
De door Adri van der Poel gewonnen
middagwedstrijd krijgt mogelijk geen ver
volg omdat men in Chaam inziet dat de
jubileumeditie, - de Acht is er volgend jaar
voor de zestigste keer - toch maar weer op
de oude leest geschoeid moet worden.
Een criterium dus over maximaal 100 km,
met vooral Tourhelden aan de start, van
wie er één mag winnen.
Schone schijn
Ad Rijnen, organisator van Boxmeer,
houdt graag de schone schijn op. „Jullie
weten achteraf altijd precies wie waar
moest winnen. Maar zo werkt 't niet." Ad
Coenraads, zijn collega van de Acht, klinkt
een stuk reëler. „In het verleden zijn hier
wel dealtjes gemaakt. Maar er werd ook
wel eens doorheen gefietst."
Foreldorado-coureur John Talen, zon
der Tour in de benen, komt niet naar Box
meer om te winnen. „Dat is niet de be
doeling. Je kunt 't wel proberen, maar het
lukt toch niet. Kleine renners die voor hun
eigen kans gaan worden door de groten in
het nekvel gegrepen." Hij heeft er geen
moeite mee. Het zijn de wetten van de
wielersport.
De vips zitten er op een verhoging pal
aan de finish. Ze zijn onontbeerlijk. „Maar
wielrennen is er toch in de eerste plaats
voor het volk", meent Coenraads, die in
Chaam de geldschieters een plaatsje ver
derop langs het parcours heeft toebe
dacht. In Stiphout gaan tijdens de koers
de visitekaartjes van hand tot hand. „Ver
gelijk het met de businessruimte bij Hel
mond Sport, je ziet hier veel dezelfde ge
zichten", weet Colen. Rijnen schudt het
hoofd. „Het is 'aapjes kijken' voor de toe
schouwers aan de overkant. Boxmeer
biedt de sponsors behalve een tribune
plaats op een mooi punt langs het par
cours ook een afgescheiden ruimte aan,
waar ze ongestoord het glas kunnen hef
fen."
Biertje
Het zijn de ruimtes waar de wielersport
even niet voor het volk is. Ze zijn gelukkig
in de minderheid. Want een criterium is
toch vooral met een biertje in de hand
naar het hek lopen als de renners naderen.
Kijken hoe de Telekomploeg een treintje
vormt op jacht naar een ontsnapte renner.
„Het lijkt de Tour wel", klinkt het enthou
siast. De toeschouwers weten ook dat er
geen coureur van kleine ploegjes als
Vlaanderen 2000 of Collstrop wint. „Want
die kenne we nie."
In Boxmeer zijn de kussen van de ron
demiss voor Jan Ullrich, niemand had an
ders verwacht met zo veel oosterburen te
gast. Erik Dekker woont 'om de hoek' in
Gemert en wint in Stiphout. Michael
Boogerd, Neerlands knuffelbeertje op de
fiets, is de ideale winnaar een dag later in
Chaam. Voorspelbaar koersverloop? Door
gestoken kaan? Wie maalt erom? Op het
podium hoort een vedette. Een naam die
bij thuiskomst in ieder geval nog herin
nerd wordt.
[ERDAG 2 AUGUSTUS 1997
d'enn//( criteriums winnen alleen de aansprekende renners
Hl
n 020
e ov j
Jan Ullrich werd vorig jaar tweede in de
Ronde van Frankrijk, maar kon vrijwel
ongestoord zijn fiets uit de kofferbak ha
len als hij ergens in Nederland om de
kerk kwam rijden.
Er is veel veranderd in het leven van de
Duitse Tourwinnaar. De impact van de
gele trui ervaart hij vooral op maandag
als hij na drie uurtjes slaap en een mas
sale huldiging in Bonn in Boxmeer arri
veert. De Ullrich-gekte heeft toegeslagen
in het dorpje op tien kilometer afstand
van de Duitse grens. Nadat het contract
getekend was, richtte de lokale organisa
tie zijn pr-activiteiten in oostelijke rich
ting. Voorzitter Ad Rijnen: „We hebben
de media in Kleef, Krefeld en Emmerich
zo goed mogelijk bespeeld."
De uren voor de start drentelt Vincent
Ronnes nerveus rond. Samen met hotel
eigenaar Van der Rijdt heeft hij 5000 T-
shirts laten bedrukken met: 'Jan Ullrich,
1997, Boxmeer, daags na de Tour'. Een
gok, een dag later zijn ze niets meer
waard. „Wordt het een flop dan werk ik
tot Kerstmis voor niks", zegt Ronnes.
Bij de plaatselijke sporthal, waar de
renners zich kunnen verkleden en hun
startnummer ophalen, groeit de wach
tende menigte. Cameraploegen staan op
scherp, net als de vele handtekeningen
jagers. Niemand heeft oog voor Gerrit de
Vries, Erik Dekker of Erik Breukink. Het
wachten is op 'der Jan'.
Wielermakelaar Gerry van Gerwen, de
spin in het web der Nederlandse criteri
ums, heeft geregeld dat Ullrich vijf minu
ten beschikbaar is voor de pers. En daar
zit-ie dan in een hoek van een verder le
ge sporthal, met zeven camera's op hem
gericht. Hij is moe, heeft te weinig gesla
pen, het trendy ringbaardje afgeschoren
en genoten van de huldiging in Bonn.
Einde persconferentie.
Eenmaal op het parcours herhalen
zich de hectische taferelen en keert de
rust pas terug als CDA-kopstuk Jaap de
Hoop Scheffer het peloton wegschiet.
Ullrich wint tot vreugde van de mensen
van WDR, de Duitse omroëp die de wed
strijd rechtstreeks uitzendt. Ullrich-
koorts, die helaas voor Romies niet resul
teert in een run op zijn T-shirts. „Een
ramp, we hebben er nog geen duizend
verkocht."
In Stiphout is het een dag later een
stuk rustiger. Alleen RTL+ is met een ca
mera uitgerukt. Ullrich gaat op de foto
met enkele fans en lacht als hij herinnerd
wordt aan de hectiek van èen dag eerder.
„Da war ganz etwas los, ja."
Gerry van Gerwen wijkt geen moment
van zijn zijde. Hij heeft hem weten te
strikken voor vijf Nederlandse wedstrij
den: naast Boxmeer en Stiphout ver
schijnt Ullrich in Chaam, Heerlen en
Roosendaal. Van Gerwen schermt de pu
bliekslieveling zo veel mogelijk af van de
pers. „Anders heeft die jongen helemaal
geen zin meer om hier te fietsen."
In Chaam roept speaker Cees Maas
om zes uur opgelucht dat Ullrich in
Chaam is gearriveerd. Waar hij zich pre
cies bevindt is geheim, maar bij het huis
van wethouder Lisette de Jong ontstaat
niet geheel toevallig een oploopje. Ull
rich is binnen, zijn fiets staat buiten.
Manfred Hönel, verslaggever van Bild,
hoort bij de voordeur Rudy Pevenage uit.
Ullrich logeert in het weekend bij zijn as
sistent-ploegleider. „Wat krijgt hij dan te
eten?" Pevenage kijkt Hönel vol ongeloof
aan. „Ja sorry, Rudv, ik moet elke dag iets
over unsere jan schrijven."
Rondjes rond de kerk waren het, maar in de jaren tachtig
kwamen er soms wel 100.000 toeschouwers. Nu trekken
de wielerrondjes amper een kwart van dat aantal. De
criteriums moeten het hebben van winnaars in de Tour,
dus dit jaar kwam de redding vooral uit Duitsland. Hoezo
anti-Duits? De toeschouwers hoeven weliswaar niet
opgestapeld te worden, maar de belangstelling is stukken
groter dan vorig jaar.
'O, o, Den Haag'. Carnavalsband De Her-
rieschuppers kan om negen uur in Chaam
alsnog een loflied inzetten ter ere van Mi
chael Boogerd. Nadat 's middags Adri van
der Poel al de wegwedstrijd over 140 km
heeft gewonnen, krijgt de Acht van Chaam
's avonds in het omnium met de nationale
kampioen alsnog zijn droomwinnaar.
Zoals Boxmeer maandag Tourwinnaar Jan
Ullrich mocht huldigen en Stiphout een
dag later streekheld Erik Dekker. Het crite
riumcircus is weer losgebarsten. Sport en
show in een innige omstrengeling.
Het ging niet goed met de rondjes rond
de kerk. In de gouden jaren tachtig was
soms sprake van zo'n 100.000 toeschou
wers. Tegenwoordig moet een organisatie
al blij zijn met een kwart van dat magische
aantal. „En er is geen criterium dat meer
dan 15.000 kaarten verkoopt. Verder gaat
't om inwoners en mensen die om wat
voor reden dan ook gratis binnenkomen."
De bewering is van Gerry van Gerwen, co
ordinator van de Stichting Bevordering
Beroepswielersport en als manager ver
antwoordelijk voor het contracteren van
de deelnemers.
Van Gerwen krijgt ieder jaar van de or
ganisaties een lijst met gewenste namen.
De oud-renner uit het Brabantse Olland
Jan Ullrich wordt belaagd door de Duitse media.
gaat daarmee op de rustdag van de Tour
de France aan de slag. Jan Ullrich prijkte
uiteraard op ieder lijstje. Alleen daarom al
is hij de duurste renner. De Tourwinnaar
waagt 48.000 gulden om aan de start te
verschijnen. In Boxmeer betalen ze 70.000
omdat groene-truiwinnaar Erik Zabel en
nog twee andere Telekomrenners hem
vergezellen.
Windeieren
Het legt ze in het grensplaatsje geen wind
eieren. Ongeveer 35.000 toeschouwers
omzomen het parcours, de Duitse inbreng
wordt geschat op een kleine 10.000.
„Eerlijke cijfers", zegt Ad Rijnen, voorzit
ter van het organisatiecomité in Boxmeer.
„Er wordt wat afgegoocheld hoor. Als ik de
het front een rol van betekenis te spelen. Dat pantser van verlegen
heid gooide hij vorig jaar echter definitief van zich af. Stoer en sterk
manifesteert hij zich op de piste. „Ik voel me machtiger. Puur fysiek
dan. Ik heb me ook constant voorin laten zien. Ik kan beter tegen
de verzuring, het tempo langer vasthouden. Ik heb nu ook een ver
snelling in de laatste 300 meter."
Vier maanden trainingskamp Nieuw-Zeeland, een paar weken
Zuid-Afrika, geen besognes aan het hoofd en een trainer (Theo
Joosten), die nog meer tijd en energie in zijn pupil kan investeren.
De verklaring, voor de opmerkelijke progressie is eenvoudig. „Het is
gewoon een simpel optelsommetje. Na de Olympische Spelen werd
ik me bewust van mijn mogelijkheden. Ik heb er nu alles voor over
om de top te bereiken."
Hij is leergierig, maar kent zijn plaats in de atletiek. „De naam
Rob Druppers is onder het grote publiek meer bekend dan die van
mij." Marko Koers zal zich nog moeten bewijzen. Daarvoor dient
hij zijn killersinstinct meer te ontwikkelen. In de Nacht van Hechtel
klaarde hij de klus koelbloedig na een innerlijke monoloog. 'Vech
ten verdomme.' „De overwinning deed me deugd, gaf enorm veel
zelfvertrouwen." Met 1.44.23 naderde hij bovendien de nationale
toptijd (1.43.56) waar Druppers in 1985 de wereldtop mee impo
neerde. „Dat echte supergevoel heb ik echter nog niet. Dan had ik
in Oslo of Nice moeten winnen. Maar ik zit op de goede weg. Het
wordt tijd voor de fijnafstemming. Ik ga uit van positieve gevoelens.
Ik durf te vertrouwen op de toekomst."
Koers is dit seizoen geklommen naar de vierde plaats op de we
reldranglijst. Nooit eerder stond hij zo hoog. Kipketer, Konchellah
en Everett gaan hem voor. olympisch kampioen Rodal volgt. „De
800 meter is grillig, onvoorspelbaar. Eén fout. één seconde niet op
letten of een kleine inschattingsfout kan al fataal zijn. Het is de
kunst om juist alles onder controle te hebben. De 800 meter is vaak
een loterij. Zie Atlanta toen Rodal zich op het nippertje kwalificeer
de voor de finale en vervolgens het goud won."
WK-goud in Athene lijkt voorbestemd aan Wilson Kipketer. Ge
boren in Kenia, maar tegenwoordig lopend onder Deense vlag. De
tiran van de 800 meter. Hij verpulverde het wereldrecord indoor
tweemaal en evenaarde onlangs in de open lucht de wereldtijd van
Sebastian Coe (1.41.73). „We praten wel eens met elkaar, maar ik
aanbid hem niet. We spelen een soort pokerspelletje. Bluffen elkaar
af. Vooral Kipketer kan soms kwistig met zand strooien. Echt close
contact hebben we niet. Ligt ook niet voor de hand. Kipketer is ui
teraard de grote favoriet. Maar ook hij is maar een mens en kan
fouten maken."
Marko Koers is de vaandeldrager van de Nederlandse atletiek.
Zevende vorig jaar in Atlanta (1500 meter). „Mijn doel is de beste
loper van Nederland worden. En dan het liefst zo lang mogelijk."
Hoog boven de archeologische resten van de nationale atletiek is
de nieuwe, robuuste zuil van 800 meterloper Marko Koers verre
zen. Alle Nederlandse ogen zijn tijdens het WK in Athene gericht
op de nummer vier van de wereldseizoenranglijst. „Als hij in de
finale mijn Nederlands record breekt, pakt hij gegarandeerd een
medaille", orakelt Rob Druppers, de levende legende die veertien
jaar geleden zilver won in Helsinki. Marko Koers (24), de nieuwe
frontsoldaat van Oranje, is klaar voor de bestorming van de
Olympus. De verwachtingen zijn hoog gespannen. „Ik deel mijn
droom echter niet met de buitenwereld. Want dan is het mijn
droom niet meer en gaat alle effect verloren."
Gemoedelijk fietst hij door Molenhoek en zegt iedereen vriendelijk
gedag. Marko Koers heeft zo vlak voor de WK-ouverture eens geen
haast. Hij laadt thuis in vertrouwde omgeving de accu weer op. Hij
komt bij van de pre-mondiale stress, de vermoeienissen en het le
ven uit de Grand Prix-koffer. „Even weer een beetje mens worden."
Fietsen dus, een keertje koken voor vrienden en af en toe swingen
met de golfclubs. „In het begin dacht ik: dit slaat nergens op. Maar
als dat balletje ruim honderd meter ver vliegt, dan geeft dat een
kick. Je loopt een paar uurtjes rond en gaat helemaal op in de na
tuur. Het is pure ontspanning."
Hoe heilzaam verpozing kan zijn heeft hij ervaren sinds de Spe
len van Atlanta vorig jaar. Geen studie, geen laat huiswerk meer.
geen geschipper met spaarzame vrije uurtjes. Marko Koers is sinds
Atlanta akelig professioneel geworden. Alles staat in het teken van
de sport. De metamorfose is verbluffend. „Op deze manier kan ik
er ook echt van genieten."
De odyssee langs de Grand Prix-theaters heeft zijn ogen verder
geopend. De Limburger raakte overtuigd van zijn eigen kracht.
Stemde Koers zijn strategie vroeger af op anderen, tegenwoordig is
hij zelf in staat om een race te dicteren en domineren. Neigingen
tot sportief kannibalisme zijn hem niet langer vreemd. „Eenmaal
op de baan wil ik winnen.
Graaiende ogen, een 1.93 meter lang lijf vol vuur. Marko Koers
grossierde dit seizoen in tal van Grand Prix-meetings in topklasse-
ringen. Flij voelt zich behaaglijk tussen de mondiale atletiek-elite.
Gelijkgezinden, gelijkdenkenden. Atleten die net als hij het berei
ken van de absolute top tot heilig doel hebben verheven. Koers
wordt in het circuit alom gerespecteerd, gevreesd zelfs. „Dit sei
zoen heb ik op Kipketer na, zo'n beetje alle Kenianen verslagen.
Die Koers is best wel sterk, hoor ik dan wel eens."
Enkele jaren geleden straalde Marko Koers nog hoofdzakelijk
braafheid uit. Hij was een meeloper en miste de brutaliteit om aan
Marko Koers: „De 800 meter is grillig, onvoorspelbaar. Eén fout, één seconde niet op
letten of een kleine inschattingsfout kan al fataal zijn. Het is de kunst om juist alles on
der controle te hebben." FOTO CPD
17
De bookmakers
Uit het nieuwsaanbod van giste
ren:
'Burgemeester Verkerk van Ro
den heeft het oefenduel tussen
FC Groningen en Cambuur ver
boden.
Nog een berichtje van gisteren:
'De rijkswacht in België is voor
bereid op een gewelddadige con
frontatie tussen aanhangers van
Feyenoord en Ajax, op Belgisch
grondgebied. Beide clubs spelen
vriendschappelijke wedstrijden
in Gent en Brugge. Via het Cen
traal Meldpunt voor Voetbal
vandalisme in Nederland heb
ben de ordediensten in Gent en
Brugge de waarschuwing ont
vangen dat de fans tussen beide
Belgische steden een confronta
tie willen organiseren.
(Een soort Zeskamp dus, maar
dan zonder Luc van Nuffel en
groene zeep).
Je zou er bijna van gaan verlan
gen naar het nieuwe voetbalsei-
Zo'n zomer zonder voetbal is
toch om wanhopig van te wor
den.
Wordt er ooit een cricketwed
strijd verboden?
Slaan ze elkaar bij de PC in Fra-
neker op de bek?
Waarom was Van Scheppingen-
Van Lottum op de Grolsch Open
geen risicopartij?
Wanneer steekt de burgemeester
van Parijs eindelijk eens een
stokje voor de Touraankomst in
zijn stad op zondag?
Maar gelukkig breekt weldra het
voetbalseizoen aan. Eindelijk
kunnen de sportkolommen weer
gevuld worden met serieus
nieuws. Weliswaar heeft de Eu
ropese voetbalbond de Intertoto-
cup in het leven geroepen en be
ginnen de 'echte' Europa Cup-
competities tegenwoordig al in
de derde week van juli, zodat de
voetbalvandalen tussen de sei
zoenen door vormbehoud kun
nen tonen, in de praktijk komt
daar natuurlijk weinig van te
recht, logisch, want voetbalvan
dalen en hun gezinnen hebben
ook rechtop vakantie.
Die vakantie heeft ze goed ge
daan.
Als nu al in België een peloton
van 350 man een weekeind lang
achter de hand wordt gehouden
om ter gelegenheid van, let wel,
tivee vriendschappelijke wed
strijden een nieuw Beverivijk te
gen te gaan, dan worden daar
mee hoge verivachtingen gewekt
voor als het er straks écht om
gaat.
PSV-Arsenal ging nergens om.
De supportersgroepen van beide
clubs hielden zich gedeisd, mo
gelijk om krachten te sparen
voor het echte werk.
Een verloren kans, want Arsenal,
dat keurige Arsenal van Berg
kamp en Overmars en van die
hele keurige meneer Wenger (de
Ivo Niehe onder de trainers, hij
spreekt Frans, Duits en Engels),
gafwèl aan klaar te zijn voor de
competitie: het oogstte twee don
kerrode kaarten en schopte De
Bilde het ziekenhuis in.
Zou je ergens een weddenschap
kunnen afsluiten welke wed
strijd dit seizoen het eerste ge
troffen wordt door een burge
meestersverbod? Of welke wed
strijd door welke scheidsrechter
in welke minuut wordt ge
staakt?
Vast wel.
Waarschijnlijk in Engeland,
want in Engeland kun je overal
op wedden.
In Engeland kun je bijvoorbeeld
bij de bookmakers van William
Hill je geld zetten op de eerste
trainer die in de Premier League
de zak krijgt. Die van Crystal
Palace is favoriet. Wie echter
kans op een fortuin wil maken
moet inzetten op Gullit (8-1) of
op die chique meneer Wenger
(16-1).
Maar verreweg de leukste wed
denschappen die je in Engeland
kunt sluiten blijven natuurlijk
de gokje op Lady Di. Wat gaat de
ex van Charles na Charles met
haar leven doen?
Van hertrouwen met een sjeik
(25-1) kijken de wedkantoren al
lang niet meer op. Dat ze non
wordt of juist lid van de Spice
Girls (1000-1) kan de gokker van
een leuk pensioen verzekeren,
maar is ook al bedacht. Zou ik
daarom een knaak erop durven
zetten dat Lady Di binnenkort
met zo'n Spice Girl betrapt
wordt, in de tuin van Bucking
ham Palace, onder het open
slaapkamerraam van de Queen?
Frank Snoeks is verslaggever
van Studio Sport
