Zwemmende soldaten
als medicijnfabriek
Regio
Corso is er óók voor de
Bio€M€i\^ee
Amsterdam neemt proef
met goedkope huurhuize f
'Beroemde' olifant
Bernhardine drachtig
Het huwelijk
tussen markt
en academie
Onderzoek treinongeval
duurt nog maanden
Twee verdachten na vondst
van sporttas met heroïne
Vrijgezellen feesten als brave jongens op skates in Vondelpark
DONDERDAG 31 JULI 1997
Jan Prins schuift met zijn vinger
over de kaart van Den Haag die
voor hem op tafel ligt. van de
ene Scheveningse straat naar de
andere. „Kijk. hier heb je een
verzorgingstehuis, en hier nog
een. Het leek me leuk het corso
ook daar langs te laten gaan. En
hier gaan we door een. laat ik
zeggen, sociaal wat mindere
buurt. Dan zien
eens een bloemencorso.''
Het is een beetje zijn evene
ment. Vooral dankzij Prins rijdt
de bonte bloemenoptocht sinds
1993 weer door Scheveningen.
Een paar keer bezocht hij in
Katwijk het corso, en wat hem
daar trof was de enorme drukte.
„Zoiets komt de middenstand
ten goede", dacht de voorzitter
van de Stichting Federatie van
Scheveningse Winkeliersvereni
gingen. en hij ging aan het
werk.
Aanvankelijk probeerde hij
zelf van de grond af een eigen
bloemencorso te organiseren.
Het Rijnsburgs Bloemencorso is onlosmakelijk met de kust
verbonden. In drie van de vier dorpen die de stoet vrijdag en zaterdag
aandoet, rijden de kleurige wagens over de boulevard. In een serie van
drie afleveringen laten vertegenwoordigers van de kustplaatsen zich
uit over de (toeristische) waarde van het corso. Vandaag: Jan Prins
voorzitter van de Stichting Federatie van Scheveningse
Winkeliersverenigingen.
maar dat bleek niet haalbaar.
Begin jaren tachtig was het
Scheveningse corso gestopt we
gens geldgebrek, en dat bleek
nog steeds het knelpunt. Daar
om huurt Scheveningen nu ge
woon het Rijnsburgse corso. En
ook dat kost 'al gauw 35.000 tot
40.000 gulden', weet Prins.
En toch, ook voor een uitge
sproken badplaats als Scheve
ningen vindt hij het de moeite
meer dan waard. „Tijdens het
corso ziet het hier zwart van de
Sinds twee jaar rijden
we weer over de Boulevard, en
daar komen veel toeristen op af.
En dit jaar komen we ook door
een woonwijk. Want het evene
maar óók voor de bevolking."
„Maar hoewel het bij de
schouwers leeft, is het mo
om de winkeliers warm te
ken", zegt Prins spijtig.
de financien hebben we
toch nodig. Ik zeg dan: goq
vrijdagavond de winkels q
doe wat acties, verkoop eej
tétje. Maar sommigen zie
gewoon weinig in."
Twee winkeliersverenigii
haakten eerder dit jaar af.
betekent dat we dit jaar
door de Keizerstraat gaan
genlijk kwam dat wel een bi
goed uit, want in die sn
winkelstraat kwam het q
steeds vast te zitten."
„Al met al wordt het er
makkelijker op", consta
Prins. „Ik moet zeggen da
bloemencorso hier niet zo
als in Rijnsburg, Noord wij
Katwijk. Maar door het c
jaarlijks terug te laten W
hoop ik dat daaraan iets va
dert."
PETER VAN EGMOND
Jan Prins voor het Scheveningse Kurhaus, waar het bloemencorso vrijdagavond langsrijdt „Als er één evene
ment veel publiek trekt, dan is het wel een bloemencorso." foto hielco kuipers
Het menselijk lichaam is in een
permanente staat van oorlog.
Meeliftend op een uitgemeste
wolk snotdruppeltjes of onder
gedoken in een half doorbakken
balletje gehakt, proberen virus
sen en bacteriën via slinkse we
gen bezit te nemen van de ves
ting. Het afweersysteem weet
gelukkig vaak een antwoord op
deze biologische oorlogshande
lingen met guerillatactieken.
Zonder ziek te worden rekent
het lichaam genadeloos af met
de terroristische micro-organis
men.
Een belangrijk wapen in deze
strijd zijn antilichamen: eiwit
ten die cellen in de bloedstroom
produceren tegen de indringers.
De antistoffen hechten zich aan
de ongenode gasten waardoor
ze inactief raken en snel kun
nen worden afgebroken. Al hal
verwege de jaren zeventig ont
dekten wetenschappers dat de
antilichaamproducerende cel
len ook buiten de bloedstroom
hun werk kunnen verrichten.
Zwemmend in een bad van 37
graden met de juiste voedings
stoffen zijn ze heel goed in staat
om antistoffen te maken tegen
uiteenlopende zaken als onder
delen van een bacterie of een
kankercel. Bij Centocor is deze
techniek basis voor de produc
tie van uiteenlopende medicij-
„Om antistoffen te produceren,
worden witte bloedcellen ver
smolten met tumorcellen", ver
klaart P. Tetteroo, directeur pro
ductie bij Centocor. „Op die
manier combineren we onster
felijkheid van de tumorcel met
de antistofproductie van de wit
te bloedcel. Zo onstaan zoge
naamde hybridoma's, antistof-
producerende cellen, die in een
kweekcultuur goed kunnen
groeien. Deze voorbereidende
werkzaamheden worden
meestal door onderzoeksgroe
pen op universiteiten verricht.
De verschillende cellijnen, die
elk een specifiek antilichaam
maken, worden vervolgens in
de Amerikaanse vestiging van
Centocor in Malvem, Pensylva-
nia, uitgebreid getest op de aan
wezigheid van virussen en an
dere ziekteverwekkers. Tenslot
te komen ze diepgevroren naar
Leiden, waar ze in grote vaten
worden opgekweekt..Aan de
bovenkant van het vat druppelt
voedingsoplossing erin en aan
de onderkant tappen we het
weer af om vervolgens de antili
chamen eruit te isoleren."
Acht weken lang kan zo'n
kweek blijven produceren.
„Omdat er cellen sneuvelen en
het medicijn geheel zuiver moet
zijn, worden er zeven tot tien
verschillende zuiveringsstappen
doorlopen. Uiteindelijk maken
we met een kweekvat van 500
liter in twee maanden tijd onge
veer 400 gram antilichaam, ge
noeg voor 15.000 doses."
Anti-lichaam
Met deze methode maakt Cen
tocor Reopro, een middel dat
bloedstolling tegengaat bij hart
patiënten die een
'dotter'behandelingondergaan.
Het antilichaam blokkeert een
stap in de stollingsreactie. Daar
naast is er een anti-lichaampre
paraat, Panorex, dat bij een be
paalde vorm van darmkanker
wordt toegepast, in plaats van
chemothérapie. „Momenteel
werken we aan de ontwikkeling
van medicijnen die bij ziekten
als reuma kunnen worden toe
gepast. Het antilichaam dat we
produceren grijpt aan op een
van de ontstekingsfactoren,
waardoor de ontstekingsreactie
wordt afgeremd.
Centocor is een van de bedrij
ven waar het Science Park het
voorvoegsel 'Bio' aan dankt. In
1986, tijdens de hoogtijdagen
van de biotechnologische goud
koorts, schoten in de Verenigde
Staten biotechbedrijfjes uit de
grond. Sommigen verdienden
een fortuin. Aan deze kant van
de oceaan leefde de hoop dat
zich in het Science Park een
poldervariant van die technolo
gische wild-west taferelen zou
voltrekken.
Tetteroo heeft vrijwel vanaf het
begin aan de biotech-rodeo
meegedaan en hij heeft de afge
lopen tien jaar geleerd dat de
praktijk minder romantisch kan
zijn. „Ik ben een medewerker
met alle littekens", zegt hij over
zijn erv aringen met de pieken
en dalen die de onderneming
heeft meegemaakt.
In het begin van de jaren ne
gentig werd bijna de helft van
de driehonderd werknemers
ontslagen omdat een Centocor-
medicijn van de Amerikaanse
markt moest worden gehaald.
Nu maakt het bedrijf als een
van de weinige biotech-onder-
nemingen winst en wordt er
zelfs uitgebreid. „Pas na tien tot
twaalf jaar kun je geld gaan ver
dienen", constateert Tetteroo
tevreden terugblikkend. „Inves
teren in de biotechnologie is
vooral een kwestie van een lan
ge adem."
Een goede laagbouwhuurwo-
ning voor ongeveer 155.000 gul
den is haalbaar, zonder in te le
veren op oppervlakte, duur
zaamheid en energiebesparing.
Met deze conclusie in gedach
ten worden in Amsterdam Os
dorp als experiment honderd
goedkopere eengezins-huurwo-
ningen gebouwd.
De kosten per woning zijn
155.000 gulden en dat is onge
veer 30.000 lager dan gebruike
lijk, aldus de Stedelijke Woning-
dienst Amsterdam. De J t(
komt neer op ongeveer 673 z,
den per maand voor een j
met een oppervlakte van q j
honderd vierkante meter.
De proef komt voort uit
onderzoek van de dienst l Zj
goedkoop gebouwde laagb< y
Daaruit blijkt dat behoorlijk n
besparen op het bouwprocj j-|
de bouwtechniek, bijvoorb tl
door standaardcasco's te S(
bruiken. Beheersing van
bouwkosten is daarbij ooi u
langrijk.
Geboorte over anderhalf jaar venvacht
De 13-jarige Bernhardine
wordt moeder. Rotterdams be
kendste olifant, die momen
teel in Münster verblijft, krijgt
over ruim anderhalf jaar een
jong.
De in 1984 geboren Indische
olifant Bernhardine zorgde
voor een topdrukte in dier
gaarde Blijdorp. Het eigenwij
ze olifantje was enorm popu
lair bij bezoekers. Ze was het
eerste jong van olifantenpaar
Irma en Ramon.
Vorig jaar werd Bernhardine
overgebracht naar een dieren
tuin in de Duitse plaats Mün
ster om daar te paren met de
bul Alexander. De partner van
Bernhardine komt van de
ren tuin in Tel Aviv.
Bernhardine en Alexan
blijken uitstekend met elk
overweg te kunnen. Dier
verzorgers in Münster kon
dan ook tevreden vastste
dat Bernhardine met sue
door Alexander is ged
Bernhardine zal in Mün
bevallen. De gemidde
draagtijd van een olifant
draagt 22 tot 24 maanden.
De geboorte van Bernha
nes jong is een primeur v
Europa. Het jong wordt
derde generatie die het leve
licht ziet in gevangensch
De ouders van Bernhardine
Alexander zijn ook al in de
rentuin geboren.
'Waar wetenschap en bedrijfsleven elkaar ont
moeten', belooft de Bio Science Park-folder van
de gemeente Leiden. Het idee hierachter is dat
het contact tussen de Leidse
Rijksuniversiteit en onderne
mers voor beiden gunstig
werkt. De door bezuinigingen
geplaagde wetenschappers
krijgen zo extra mogelijkhe
den voor onderzoek, terwijl
bedrijven hoogwaardige ken
nis in huis halen. Dit huwelijk
tussen markt en academie
stond twaalf jaar geleden cen
traal, toen de eerste heipaal in de natte polder-
grond van de Leeuwenhoek verdween.
Hoewel vanaf het begin vooral de biotechnolo
gie beeldbepalend is geweest - denk aan stier
Herman of genetisch gemanipuleerde tomaten
- gebeurt er veel meer: informatica, medicijnfa-
bricage, het opzetten van kweeksystemen voor
planten, ruimtevaart en medi
sche technologie.
Inmiddels hebben er zich 28
andere bedrijven gevestigd met
in totaal 1700 werknemers. Het
voorvoegsel 'Bio' dekt dus niet
helemaal meer de bedrijfssa-
menstelling van het Science-
park. Ook de samenwerking
met de universiteit is niet altijd
even duidelijk. Wat er wel aan
de andere kant van de spiegelglazen gevels ge
beurt, wordt belicht in een serie verhalen.
Vandaag in het zevende en voorlopig laatste
deel: Centocor.
Pedro Tetteroo staat voor het hoofdgebouw van Centocor. waar vaten met cellen de medicijnen pro
duceren. Rechts wordt gebouwd aan de nieuwe productiehal. „Investeren in biotechnologie is vooral
een kwestie van een lange adem.foto henk bouwman
Het duurt nog zeker drie
maanden voordat Railned het
onderzoek heeft afgerond naar
het treinongeval in Hoofddorp
afgelopen vrijdag. Toen raak
ten twee passagierstreinen el
kaar in de flank, waarna ze
ontspoorden. Enkele mensen
raakten licht gewond. Ook jus
titie in Haarlem heeft, zoals
gebruikelijk, een strafrechtelijk
onderzoek ingesteld.
Railned is een onderdeel
van de NS, maar rapporteert
als onafhankelijke instantie di
rect aan de minister van Ver
keer. Het ongeval in Hoofd
dorp is volgens Hoofd Spoor
wegveiligheid van Railned, W.
Vriesendorp. ingedeeld in
klasse 1. Naast gesprekken
met machinisten en trein
dienstleiders moeten de auto
matische ritregistratie (een
soort zwarte doos in treinen),
de opnamebanden met veilig-
heidsgesprekken, het remge-
drag en de beveiliging gede
tailleerd worden onderzocht.
Het onderzoek van het OM
in Haarlem richt zich op de
mogelijke schuldvraag van be
trokkenen. Volgens persoffi
cier C. Hemmes staat daarop
volgens artikel 165 WvS maxi
maal zes maanden celstraf. Bij
opzet (art. 164) kan dat oplo
pen tot vijftien jaar celstraf.
Het OM wacht volgens
Vriesendorp meestal het on
derzoek van Railned af voor
dat het zelf juridische conclu
sies trekt. Het rapport wordt
openbaar gemaakt zodra het
naar de minister gaat. De
Transportongevallenraad, die
tot doel heeft met veiligheids
adviezen te komen, is zijde
lings bij het Railned-onder-
zoek betrokken. Nog niet be
kend is of de raad een eigen
onderzoek instelt.
HAARLEMMERLIEDE ANP
De politie heeft in Haarlemmerliede twee mannen aangehouden
die in hun auto een sporttas met veertien kilo heroïne vervoerden.
De 36-jarige verdachten komen uit Beverwijk en Haarlem. Ze zijn
na hun aanhouding in voorlopige hechtenis genomen. Twee sur
veillerende boswachters spraken de verdachten vlak voor hun aan
houding aan in het recreatiegebied Spaarnwoude. Ze hadden het
idee dat de mannen afval aan het uidaden waren en controleerden
dit. De twee vielen op door hun nerveuze gedrag. De boswachters
zagen bovendien twee verdachte pakjes in de auto liggen. De bos
wachters zijn weggegaan maar waarschuwden meteen de politie.
Die hield de verdachten aan.
Rage onder dertigers en veertigers
Het vrijgezellenfeest van een
groepje mannen uit Naaldwijk
begint nuchter. Skaten in het
Vondelpark doen ze liever zon
der drank. Als brave jongens rij
den ze in een klasje achter in
structeur Frank aan die de be
ginners les geeft. Onderweg glu
ren de mannen naar mooie
vrouwen die in strakke korte
broekjes en half ontbloot bo
venlijf 'cool' voorbij skaten.
In het Amsterdamse Vondel
park is het skate-toerisme
enorm toegeslagen. Nog nooit
eerder was de beroemde stads
tuin zo overbevolkt met 'schaat
sers op wielen' als tijdens dit
zomerseizoen. Een dagje Am
sterdam beperkt zich niet meer
tot de Wallen en de Albert
Cuypmarkt: skaten in het Von
delpark is tegenwoordig ook
een 'must'. Bedrijven uit heel
Nederland geven hier hun per-
soneeisfeestje: samen skaten
schept een band. Verreweg de
trouwste klanten van buiten de
stad zijn vrijgezellen-partygan-
gers: voordat ze het nachtleven
onveilig maken, moet de aan
staande bruid of bruidegom op
wieltjes een topprestatie leve-
Frank van der Hoek (33), een
verpleegkundige die deze zo
mer is 'opgeklommen' tot ska-
teverhuurder, lacht zich rot. „Ik
verdien goed geld, komende
winter hoef ik niet te werken."
Even voorbij een ingang van het
Vondelpark staat zijn houten
schuurtje met skates in allerlei
soorten en maten, 7,50 per uur
voor één paar, inclusief knie- en
polsbeschermers. Een les kost
een tientje. Op een gewone
zondag heeft Van der Hoek al
gauw zo'n 450 klanten. Dat ska
ten juist dit jaar nog veel popu
lairder is geworden, wijt hij aan
de Elfstedentocht. „Nederlan
ders zijn schaatsgek. Skaten is
schaatsen op wielen met dit
verschil dat je geen last heb van
kou."
Dertigers
Groothandelaren in skates heb
ben een nieuwe doelgroep ont
dekt: dertigers en veertigers met
een goed inkomen die iets aan
hun conditie willen doen. Tot
nog toe was hun carrière be
langrijker dan een strak li
chaam, maar inmiddels gaat dat
hangende buikje toch irriteren.
Deze mensen zijn wèl trendge
voelig: als ze dan toch moeten
lijnen, gaan ze liever skaten dan
fitnessen, die sport is inmiddels
achterhaald. „Met gemak leg-
paar skeelers. Er zijn groothan
delaren die zich nu al rijk reke
nen". vertelt Van der Hoek.
In Nederland is de rage een
paar jaar geleden begonnen on
der jongeren tussen de tien en
vijfentwintig jaar. Het gaat hier
om 'stuntskaters' die keihard
over trapleuningen, stoepran
den en bankjes scheuren. De
'half-pipe', een U-vormige baan
van ruim 3,5 meter hoog, is hun
vaste speelplaats waar ze salto's
en metershoge sprongen ma
ken. Stuntskaters, die inmiddels
ook aan internationale wedstrij
den meedoen, hebben hun ei
gen kledinglijn: wijde broek met
het kruis op de knieën, pet ach
terste voren op het hoofd. De
nieuwste mode is een T-shirt
met V-hals. Dertigplussers voe
len zich absoluut niet aange
sproken tot deze scene. Om de
ze doelgroep toch te bereiken
wordt het skaten nu veel meer
gepromoot als recreatiesport
waarbij het accent is verscho
ven van stunt naar ontspan
ning. Duitsland heeft de 'oudere
jongere' al eerder ontdekt en
heeft Nederland als hèt 'Skate-
land van Europa' inmiddels van
de eerste plaats verdrongen.
String
Skaten in het Vondelpark is zien
en gezien worden. Nog nooit
heeft verhuurder Frank van der
Hoek een rijder in string gezien,
„dit is niet het Central Park in
New York", maar „meisjes ge
kleed in slechts twee stukjes ka
toen zijn zeker niet uitzonder
lijk." Onder volwassenen bevin
den zich overigens meer vrou
welijke dan manlijke skaters.
Vrouwen hebben minder last
van schaamtegevoel en durven
makkelijker in het openbaar te
stuntelen. Mannen gaan pas de
straat op als ze het echt goed
kunnen.
Sommigen leren het nooit,
vertelt skate-instructeur Frank
Onink (24). „Mensen van wie je
zegt: 'Laat maar, ga lekker iets
anders doen'. Ze hebben er dan
absoluut geen gevoel voor. En
gelsen zijn het ergst. Die heb
ben zo'n hopeloze motoriek. Ze
schaatsen nooit en hebben gro
te moeite om de juiste balans te
vinden. Maar als je motorisch
een beetje normaal in elkaar
steekt, skate je al gauw een eind
weg. In korte broek van het ene
naar het andere terras, lekker
der kan haast niet!"
Nog nooit was de Amsterdamse 'stadstuin' zo overbevolkt met 'schaatsers op wielen'.
