Wilde zwijnen beknot in bewegingsvrijheid
Geiten bedreigen natuur
van Galapagos-eilanden
Natuur Milieu
Ganzendagen in Ecodrome Zwolle
Farao-mier plaagt binnenstad Arnhem
WOENSDAG 23 JULI 1997
REDACTIE BERT DE JONG 0
BERT DE JONG
Er komt geen heksenjacht op
wilde zwijnen in het gebied tus
sen de snelweg Arnhem/Apel
doorn en de Duitse grens. In die
regio is vorige week varkenspest
geconstateerd. Er zijn lieden die
vinden dat nu ook alle wilde
zwijnen in Oost-Gelderland 'ge
ruimd' moeten worden, maar
die visie vindt weinig weer
klank. De natuurgebieden in
Oost-Gelderland, waar vorige
week varkenspest is uitgebro
ken, blijven bovendien normaal
toegankelijk voor het publiek.
Het gaat onder meer om Velu-
wezoom van Natuurmonumen
ten, de Loenermark van het
Geldersch Landschap, en het
Nationale Park Hoge Veluwe.
Wel zijn er maatregelen getrof
fen die tot doel hebben de wilde
zwijnen het rondzwerven te be
letten. De wildbeheereenheid
zuid-oost Veluwe heeft met on-
middelijke ingang de jacht op
zwijnen beëindigd. Jacht maakt
de dieren onrustig, zet ze aan
tot trektochten naar veiliger ge
bieden. Om ze op hun huidige
plek te houden wil de wildbe
heereenheid de zwijnen zelfs
gaan bijvoeren. Of het zover
komt is de vraag. De terreinbe
herende organisaties voelen er
niet voor. Het bijvoeren van wil
de dieren moet zo lang mogelijk
vermeden worden.
De wildviaducten over de A50
zijn wel afgesloten, wat de be
wegingsvrijheid van wilde zwij
nen, maar ook van talrijke an
dere grote en kleine zoogdieren,
beperkt. Zelfs dassentunnels
zijn middels grofmazig gaas
dusdanig versperd dat dassen er
wel, maar zwijnen niet meer
doorheen kunnen. In fietspaden
zijn extra wildroosters aange
bracht. Al deze maatregelen
moeten voorkomen dat de var
kenspest van Oost-Gelderland
via migrerende wilde varkens
overslaat naar de Veluwe.
De wilde zwijnen-populaties
Worden de komende tijd nauw
lettend in de gaten gehouden.
Hoewel de kans uiterst klein is,
kunnen ze besmet raken, of
reeds besmet zijn, en aan var
kenspest dood gaan. De Rijks
dienst voor de Keuring van Vee
en Vlees (RW) wil weten of de
Ma everzwijn met haar kroost. De kans dat ze pest verspreiden is erg klein.
FOTO KINA/DICK KLEES
ziekte al voorkomt onder de
honderden evers. Dode dieren
zullen direct opgeruimd worden
en hun sterfplek wordt ontsmet.
De gevolgen van varkenspest in
een populatie wilde zwijnen is
minder groot dan in een var
kensbedrijf, waar genetisch ver
armde zeugen en/of biggen
dicht opeengepakt moeten ver
blijven.
Als de compartimentering van
de natuur in Oost-Nederland
lang gehandhaafd moet wor
den, kunnen er voor de wilde
zwijnen problemen onstaan.
Vanwege de voedselsituatie. De
wroeters eten bijvoorbeeld
graag eikels. Die van vorig jaar
raken op. En nieuwe vallen er
pas laat in de herfst. Als weg
trekken naar alternatieve voed-
selgebieden niet kan, komt er
misschien toch een moment
dat de dieren bijgevoerd moe
ten worden.
In Duitsland gaan de anti-pest-
maatregelen ten aanzien van de
natuur verder dan in ons land.
Al direct nadat de ziekte tot de
grens van Nijmegen was door
gedrongen, deden de oosterbu
ren het machtige Reichswald,
vlak over de grens, hermetisch
op slot. Geen zwijn kan er uit,
geen wandelaar er in. Strenge
politiecontroles. Wandelaars of
fietsers die de afzettingen trot
seren, lopen het risico een boe
te te krijgen van 180 d-mark.
Maar Nederland is Duitsland
niet.
Mensen, wilde geiten en inge
voerde planten vormen een
ernstige bedreiging voor de
unieke flora en fauna van de
Galapagos-eilanden, zo waar
schuwt het Wereld Natuurfonds
(WNF) in een rapport Tiendui
zenden geiten, varkens, zwarte
ratten en katten zwerven over
het eiland Isabela en verwoes
ten de biotoop van de grote
schildpadden en andere in
heemse dieren.
Op de Galapagos, een archipel
van meer dan honderd eilan
den, werden 50 jaar geleden
geiten uitgezet. Vergeleken met
de 10.000 grote schildpadden
zijn zij nu ver in de meerder
heid. Bij een gerichte jacht wer
den vorig jaar 13.000 geiten af
geschoten. De Galapagos en
omliggende wateren herbergen
zo'n 1.900 planten- en dieren-
soorten die nergens anders in
de wereld voorkomen. De archi
pel ten westen van Zuid-Ameri-
ka is door Ecuador bijna geheel
tot nationaal park verklaard.
Niettemin is de menselijke be
volking van de eilanden de afge
lopen tien jaar meer dan ver
dubbeld tot bijna 15.000 zielen.
Daarnaast bezoeken jaarlijks
duizenden zogeheten 'eco-toe-
risten' de eilandengroep.
Behalve door migratie en toeris
me wordt het ecosysteem van
de Galapagos zwaar belast door
de visserij, waarbij vooral wordt
gevist op haaien en zeekom
kommers. De vissersschepen
komen uit Ecuador, Costa Rica
en Peru, maar ook uit Korea en
Taiwan, waar een grote markt
voor haaienvinnen is. De presi
dent van Ecuador, Fabian Alar-
con, heeft beloofd dat de wet zal
worden aangescherpt om de ei
landen voor toekomstige gene
raties te bewaren. Het Wereld
Natuurfonds wil onder andere
dat Ecuador de visserij meteen
verbiedt en de migratie naar de
Galapagos inperkt. Het rapport
van het Wereld Natuurfonds
wordt beschouwd als het meest
uitgebreide onderzoek naar de
sociale, politieke en milieutech
nische factoren die de natuur
van de Galapagos beinvloeden.
Charles Darwin bestudeerde in
de vorige eeuw het leven op de
eilanden bij de ontwikkeling
van zijn evolutieleer.
Rotganzen op Wieringen. Grazers op trek langs de vorstgrens.
BERT DE JONG
De binnenstad van Arnhem
worstelt met de farao-mier. On
danks het overwegend koele zo
merweer lijken de vleesetende
beestjes in het 'Haagje van het
oosten' uitstekend te gedijen.
Farao-mieren zijn moeilijk te
bestrijden. Ze maken hun nes
ten achter tegelwanden en op
andere warme plekken in wo
ningen. En ze verplaatsen zich
snel.
De farao-mier is na de Tweede
Wereldoorlog uit tropische stre
ken in ons land verzeild geraakt.
De mieren, maximaal 2,5 milli
meter groot en oranjebruin van
kleur, maken zich in de streken
waar ze vandaan komen nuttig
als opruimers van kadavers.
Maar die zijn er nauwelijks in
de Arnhemse binnenstad. Dus
doen de mieren zich te goed
aan alternatieven, zoals niet
goed opgeborgen vleeswaren in
woningen, vleesafval in groene
containers, enzovoorts.
Ondanks hun tropische afkomst
weten ze zich 's winters in ons
land goed te handhaven. Dank
zij de centrale verwarming. En
als het zomert, vermeerderen ze
zich explosief, maar risico voor
de volksgezondheid is er niet.
Nederland ganzenland. Elke winter verblijven er
gedurende kortere oflangere tijd honderdduizen
den ganzen in de lage landen. In de winter
1995/1996 bedroeg het seizoensmaximum zelfs
ruim 1 miljoen ganzen, verdeeld over 7 soorten.
De kolgans is veruit het talrijkst, daarvan werden
er 645.000 geteld.
Komende herfst verschijnt er bij de Haarlemse
uitgeverij Schuyt Co een interessant boek:
'Ganzen, grazers op trek langs de vorstgrens'. Ge
schreven door Hans Dekkers en Bart Ebbinge. De
officiële presentatie is tijdens de eerste Neder
landse 'ganzendagen', op 30 oktober tot en met 1
november van dit jaar in het Ecodrome in Zwolle.
Onderdeel van dit evenement is een intematio-
FOTO MARTIJN DE JONGE
naai wetenschappelijk symposium. Wereldwijd
ganzenbeheer zal de revu passeren. En de deelne
mers gaan op excursie naar belangrijke ganzen-
gebieden in Flevoland en Friesland. Op 1 novem
ber staan de in ons land broedende en/of
overwinterende ganzen centraal. Met presenta
ties en lezingen door vertegenwoordigers van be
langengroepen.
Tevens zijn er workshops over ganzenonderzoek,
ganzentoerisme en ganzenschade op boerenland.
Ook worden ganzenfilms vertoond.
Naast het boek van Dekkers en Ebbinge wordt het
rapport 'ganzen en zwanen in Nederland' gepre
senteerd, in opdracht van het Ministerie van
landbouw, natuurbeheer en visserij opgesteld
door de Samenwerkende Organisaties voor Vo-
gelonderzoek in Nederland (SOVON).
OPGAVE
OPLOSSING
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:1. Knoop, razenij; 2.
Europeaan, werkschuw 3.
windrichting, duw, inhouds
maat; 4. zuil; 5. naaldboom,
gekheid; 6. deel v.d. bijbel, de
oudste (afk.); 7. opschik, para
siet; 8. mist; 9. voertuig, schrob
net, boksterm; 10. kerker, slaap
plaats; 11. woning, Franse kaas
soort.
Verticaal:1. Deel V.h. hoofd,
tennisterm, uitroep v. medelij
den; 2. pausennaam, mannelijk
dier; 3. titel, vuurmond, Chinese
afstandsmaat; 4. ruimte voor
een straatdeur; 5. aardkluit,
roofdier; 6. werkschema; 7. in
houdsmaat, zangvogel, bruto
(afk.); 8. beiaard, steen; 9. fris,
ieder, lofdicht.
SLEUTELWOORD
De woorden op de eerste en
derde verticale regel zijn:
BOERDERIJ en KLASSIEK
bakeli et
oplawaai
emaillak
rosari um
desolaat
emigrant
roeiboot
ijskelder
Tom Poes en de Tijwisselaar
Daartoe aangespoord door mevrouw
Iegel hield Ieme de verhitte herber
gier staande. „Wat ga je doen met
dat stuk hout, Hork?" vroeg hij. „Ik
ga de tijwisselaar aan het werk zet
ten!" riep de ander. „Hij moet de cir
kel van Horletoet trekken, voordat
het hele eiland onderloopt!" „Dat is
mannentaal!" riep de dame uit. „Laat
Oene voelen, dat hij nog plichten
heeft tegenover een zwakke vrouw
die uit haar huis gespoeld is! Sla er
op, Horrel!"
„Ik zie dit anders", zei Iegel betrek
kend. „Laat Oene met rust, zeg ik. Hij
is de tijwisselaar en hij weet wat hij
doet. We moeten respect hebben
voor degenen, die we boven ons ge
steld hebben..." „Laat me los', grom
de de herbergier dreigend, „anders
vallen hier de eerste klappen!" Nu
klonk van beneden de ldagende stem
van heer Bommel op. „Heren toch!"
riep hij terwijl hij jachtig de berg be
klom. „Niet vechten! We hebben el
kander nodig. Het gevaar nadert - en
dat is de vloed! De wereld loopt on
der!"
Nu zullen oplettende lezertjes zich
wellicht hebben afgevraagd wat er
intussen op de Albatros gebeurde.
Want, zoals we weten lag het goede
schip reeds geruime tijd in de buurt
voor anker - en de vraag doet zich op
of kapitein Wal Rus rustig bleef zitten
terwijl de zee het land verzwolg. Nu,
dat was niet het geval. De flinke zee
rob was druk doende geweest met lo
dingen, peilingen, bestekken en
weerberichten en nu sloeg hij door
zijn kijker het gebeuren op het eiland
Raap gade. „Het gaat daar fout",
mompelde hij. „Die aardkluit loopt
onder terwijl de landrotten er rond
springen als overgehaalde garnalen.
Het wordt tijd, dat ik een sloepje laat
strijken."
DOOR JAN VISSER
De druk is een beetje van de ketel. Gisteren leek het er nog na
zien dat we dezer dagen opnieuw met zware buien te maken z
krijgen maar dat lijkt mee te gaan vallen. Oorzaak is het niet u
verf komen van een storing boven Frankrijk. Bepalend voor he
beeld wordt nu een westelijke stroming aan de noordrand van
gedrukgebied boven het zuidwesten van Europa.
Met de westelijke stroming hobbelen weliswaar enkele storing
het Noordzeegebied maar deze zijn minder uitgesproken dan
engebieden die de laatste dagen vanuit het noordoosten en oc
ons land wisten door te dringen. Alleen op vrijdag zijn de buie
schijnlijk wat talrijker. Morgen hebben we vergelijkbare weers
digheden als vandaag. Gedurende het grootste deel van de da
schijnt de zon en de temperaturen lopen daarbij op tot zo'n 2:
den. De wind is in het algemeen zwak en veranderlijk van rich'
ter op de dag neemt de kans op een bui toe.
Op vrijdag is de buienkans groter onder invloed van een storin;
over de Britse eilanden naderbij komt. Tijdens het weekeinde
vooral op zaterdag bewolking en een buienkans. Op zondag ov
sen de droge perioden en laat de zon zich veelvuldig zien. Del
raturen bereiken op alle dagen waarden boven de 20 graden.
Na de zware regen van gisternacht, uit Haarlem-west kwam n<
melding van 26 mm, viel het weer ook overdag tegen. Juist in
streken bleef het overwegend zwaar bewolkt en aan de koele k
met name in Zuid Holland. Bovendien viel er uit het wolkende
motregen. Op Valkenburg bij Leiden werd het niet warmer dar
graad. Later op de middag en tijdens de avonduren klaarde he
delijk Noord Holland wat op waardoor Schiphol nog maximaal
graad registreerde. Zomers was het in Groningen met maxima
graden.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
vrijdag.
Noorwegen:
Zonnige perioden. Langs
de noordwestkust vrij veel
wolken. In het zuiden een
enkele (onweers)bui.
Maxima van circa 15 gra
den langs de noordwest
kust tot ruim 25 plaatse
lijk in het binnenland.
het zuiden en midden
vooral morgen kans op een
(onweers)bui. Middagtem-
peratuur van ruim 20 tot
bijna 30 graden.
Denemarken:
Flink wat zon en vrijwel
droog. Middagtempera-
tuurrond 25 graden.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Wolkenvelden en van tijd
tot tijd regen, vandaag
vooral in het oosten, mor
gen in Ierland en Schotland. In Wales
op beide dagen ook geregeld zon. Mid-
dagtemperatuuur van circa 17 graden in
de noordelijke kustgebieden tot 24 in
Wales.
België en Luxemburg:
Vrij veel bewolking en af en toe zon.
Vooral op morgen kans op fikse buien,
soms met onweer Middagtemperatuur
oplopend tot bijna 25 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Eerst nog zon. Vanuit het zuiden toene
mende kans op een regen- of onweers
bui. Morgen in het westen opklaringen
en af en toe zon. Middagtemperatuur op
de meeste plaatsen rond 25 graden.
Portugal:
Flinke zonnige perioden. In het noord
westen soms wolken, vrijwel droog. Mid
dagtemperatuur aan zee 22 tot 28 gra
den, in het binnenland ruim boven de
30 graden.
Madeira:
Flink wat zon. Vandaag ook wolkenvel
den, vrijwel droog. Middagtemperatuur
ongeveer 25 graden.
Spanje:
Zonnige perioden, maar op beide dagen
ook kans op een regen- of onweersbui.
Maxima tussen 28 en 35 graden. Langs
de Golf van Biskaje iets minder warm.
Canarische Eilanden:
Vrij zonnig en vrijwel droog. Vooral aan
de noordzijde soms ook wolkenvelden.
Middagtemperatuur bijna 30 graden.
Marokko:
Westkust: in het algemeen zonnig en
warm. Maxima tussen 25 en 35 graden.
Tunesië:
Vrij zonnig, in het noorden soms wolken.
Meest droog Middagtemperatuur vari-
eerend van 30 tot 40 graden.
Zuid-Frankrijk:
Op beide dagen vrij veel bewolking en
kans op (onweers)buien. Plaatselijk kan
veel neerslag vallen. Vandaag in het
zuidoosten eerst zonnige perioden.
Temperatuur 's middags tussen 25 en
30 graden. In de Provence Vandaag
ruim 30 graden.
Mallorca en Ibiza:
Op beide dagen naast zon, ook enkele
regen- of onweersbuien. Maximumtem
peratuur rond 30 graden.
Italië:
Flinke zonnige perioden, maar vandaag
in het noordwesten, morgen ook elders
kans op enkele (fikse) regen- of on
weersbuien. Middagtemperatuur tussen
27 en 35 graden.
Corsica en Sardinië:
Vrij zonnig. In de loop van vandaag en
vooral op morgen enkele buien, soms
met onweer. Middagtemperatuur ruim
30 graden.
Malta:
Vrij zonnig bij maxima van ongeveer 34
graden.
Griekenland en Kreta:
Zonnig. Maxima tussen 28 en 35 gra-
Turkijeen Cyprus:
Zonnig en warm. Middagtemperatuur
aan zee tussen 30 en 35 graden.
Duitsland:
Af en toe zon, maar soms ook wolken.
Vooral morgen enkele regen- of onweers
buien. Middagtemperatuur op de mees
te plaatsen oplopend tot ruim 25 gra-
Zwitserland:
Vandaag flinke zonnige perioden, later
op de dag van het zuidwesten uit een
toenemende kans op een regen- of on
weersbui. Morgen minder zonnig en van
tijd tot tijd fikse (onweers)buien. Warm,
met maxima van ruim 25 graden.
Oostenrijk:
Zonnige perioden en vandaag in het
westen kans op een bui. In het oosten
morgen nog zon. In de loop van de dag
overal kans op fikse (onweers)buien.
Middagtemperatuur oplopend tot ruim
25 graden.
Polen:
Geleidelijk meer zon, maar
middags ook een enkele bui, r
met onweer. Maxima oplopend
25 graden op morgen.
Tsjechië en Slowakije:
Naast wolkenvelden, vandaa
meer zon. Vooral morgen in
kans op een enkele regen- of
bui. Middagtemperatuur oplo
ruim 25 graden.
Hongarije:
Zonnige perioden, maar morg
het westen ook kans op een
onweersbui. Maxima oplopend
30 graden.
DONDERDAG 24 JULI 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 05.51 Zononde
Maan op 23.51 Maan on
Waterstand
IJmuiden Katwijl
Hoog 07.20 19.50 06.53
Laag 03.05* 17.32 02.46
Weerrapporten 23 juli 08 u
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Athene
Boedapest
Bordeaux
licht tx
Helsinki
Innsbruck licht bew.
Istanbul licht bew.
Klagenfurt licht bew
Kopenhagen mistbanken
LasPalmas licht bew.
Warschau hall bew.
ZJJA/r/UEM, KAPf-
i/tv
T£ wx&f r&£-/<rr i/
