Succes van een 'niemand'
Zelfs de koningin krijgt
geen traditioneel portret
Cultuur&Kunst
Verregende
Kunstmarkt
Het mereltje
Zomerse variaties c
een Frans kerstlie(
L'Orfeo raakt fundamentele drijfveer van het besta
VRIJDAG 18 JULI 1997
CHEF* JAN RIJSDAM,07l.<
Opnames nieuwe Bond van start
hamburg» In de Noord-Duitse stad Hamburg beginnen komend
weekeinde de opnames voor de achttiende lames Bond,
Tomorrow Never Dies'. Pierce Brosnan speelt als Brits geheim
agent 007 wederom de titelrol. De regie is in handen van Roger
Spottiswoode. De belangrijkste tegenspeler van Brosnan is Jo
nathan Pryce als machtswellustige mediamagnaat. Pryce was te
zien als luan Domingo Peron naast Madonna in de musicalfilm
Evita'. Het is de bedoeling dat de film eind dit jaar in de Ameri
kaanse bioscopen komt.
YSB-Avondspektakel op waterpodium
leiden Traditiegetrouw is er morgenavond, de laatste zaterdag
\an de Lakenfeesten. een feestelijk openluchtconcert op het wa
terpodium bij .Annie's Verjaardag. Aan dit VSB-Avondspektakel
doen 350 koorleden en 50 muzikanten mee. De zangers en zan
geressen zijn afkomstig van het Philharmonisch Koor Hagacan-
tare. het Hartebrugkoor. het Koninklijk Mannenkoor Die Haghe
Sangers en de Koninklijke Zangvereeniging en het Rotte's Man
nenkoor. Ze worden begeleid door het Melomaan Orkest. Als so
list zal de tenor Manen Smeding optreden. Het gezelschap ver
tolkt onder leiding van René Verhoef twaalf stukken, waaronder
The Exodus Song'. 'Kalinka' en Conquest of Paradise'. Na af
loop is er vuurwerk. Aanvang 20.00 uur.
Kandidaten Zilveren Veer gezocht
leiden Het Leidse reclamebureau MVKK Kommunikatie bv is
op zoek naar kandidaten voor de Zilveren Veer. Deze jaarlijkse
cultuurprijs wordt sinds 1995 uitgereikt aan streekgenoten die
zich hebben onderscheiden op het gebied van kunst, literatuur,
muziek, sport, evenementen of het verenigingsleven. Tot 15 au
gustus kan iedereen uit de Rijn- en Duinstreek kandidaten voor
dragen voor de Zilveren Veer 1997. Briefkaarten met suggesties
moeten naar. Postbus 963,2300 AV Leiden.
'Zalige zomer zaterdagen' in LVC
leiden» Het Leids VrijetijdsCentrum gaat de zomer door met
een reeks 'Zalige zomer zaterdagen'. De eerste in deze reeks van
zes dansavonden staat zaterdag 19 juli op het programma. De
dansavond draagt de titel Aliens on acid'. De andere dansavon
den zijn op 26 juli Alternative dance 2 augustus ('drum
bass 9 augustus ('80 s Party en op 16 augustus. De laatste 'za
lige zomer zaterdag' is een zwemfeest met de Easy Aloha's.
'Theater tussen de lakens' bij SiZo
leiden Het laatste weekeinde van de Leidse Lakenfeesten staat
bij café Sizo aan de Korte Mare in het teken van (muziek)thea-
ter. Morgen treden achtereenvolgens op: Centrum Club 58
(12.00 uur). Kuiper en Berbee (14.00 uur). Blij Toe (17.00 uur) en
Gerda en de Godenzonen (21.00 uur). Zondag is het programma
als volgt: Centrum Club 58 (12.00 uur). Veens Bruikoor 14.00 en
18.00 uur), Seggel en Zeep (15.00 uur) en Frans de Kazen (21.00
uur).
Bijdrage voor Thysius-bibliotheek
leiden Het Prins Bernard Fonds heeft voor de tweede maal een
forse bijdrage geleverd aan de restauratie van de Bibliotheca
Thysiana in Leiden. Het fonds verstrekte een subsidie van 50.000
gulden. Eerder dit jaar kreeg de zeventiende-eeuwse bibliotheek
aan het Rapenburg ook al een subsidie van 50.000 van het Prins
Bernard Fonds. Voor de restauratie van boeken en interieur is in
totaal ongeveer anderhalf miljoen gulden nodig. De bibliotheek
is in 1665 gebouwd om de collectie boeken van de Leidse rech
ten- en letterenstudent Johan Thijs (Thysius) onder te brengen.
Actrice E. de Thouars overleden
Amsterdam In Amsterdam is de actrice Ellen de Thouars overle
den. Zij kreeg bekendheid door haar karakterrollen in vele pro
ducties bij verschillende toneelgroepen. Bovendien trad zij in de
jaren zeventig op in tal van tv-programma's, waaronder Swie-
bertje en in 1980 in een moederrol in de film 'Spetters' van Paul
Verhoeven. Ellen de Thouars was van 1951 tot 1955 gehuwd met
Ko van Dijk. Zij werd 82 jaar.
Sting tekent voor 68 miljoen bij EMI
londen De Britse popster Sting heeft met platenmaatschappij
EMI een contract getekend ter waarde van 68 miljoen gulden.
De platenmaatschappij krijgt daarmee de rechten van al Stings
tot nu toe uitgebrachte nummers en alles wat hij in de toekomst
nog gaat componeren. Het contract dat Sting en EMI tekenden
is één van de duurste uit de geschiedenis van de popmuziek.
Slechts Elton John en zijn mede-liedjesschrijver Bemie Taupin
tekenden ooit een vetter contract.
Nick Oudshoorn, pop art-kunstschilder
Nick Oudshoorn, 46 jaar. Leidenaar en muziekliefhebber.
Binnenhuisarchitect en kunstschilder. Eigenaar van
'Licht Interieur' in de Breestraat. Succesvol als kunste
naar. maar - na dertig jaar - nog steeds Mr. Nobody. Op
het afgelopen North Sea Jazz Festival deed hij Ray Char
les een zelfgemaakte zeefdruk in braille cadeau. Enkele
Newyorkse galeries hebben belangstelling voor zijn zeef
drukken van 'poplegendes'. Tijd voor een nadere kennis
making.
„Nee. Noem mij maar eens
vrouwen die poplegendes zijn.
- Ja nis Joplin. Aretha Franklin,
Billie Holiday.
„Mmm."
- Maakt Madonna een kans
„Tja. het tragische is dat ze
zichzelf heeft overleefd, 't Was
beter geweest als ze niet meer
leefde. Haha. Voor de publici
teit, bedoel ik."
„Mmm, ik weet het niet. Ik
vind het wél een interessant
wijf."
- Je schildert alleen popsterren
wiens muziek jou boeit?
„Ja. ik moet er wel iets mee
hebben. Die eh, ...Corban?. Hoe
heet 'ie ook al weer?
- Kurt Cobain, de zanger van
Nirvana?
„Ja, die. Daar heb ik dus niets
mee. Ik heb een bandje van zijn
muziek, maar het doet me niets.
Ik ben 46, het heeft ook met
mijn leeftijd te maken. Laten
andere schilders die jonge pop
sterren maar schilderen."
- Als iemand nou toch bereid is
om 4.000 gulden neer te tellen
voor het schilderij van Elvis Pre
sley, wat doe je dan
„Dan wijs ik 'm op de zeefdruk
ken van dat schilderij. En dan
hoop ik dat 'ie zegt: 3.500 gul
den is toch wel veel geld, ik
neem een zeefdruk."
„Je kunt wel zeggen: ik maak
'kunst' en een schilderij willen
verkopen voor 3.000 gulden,
maar dat is enorm veel geld. Ik
heb al bewondering voor men
sen die 300 gulden willen beta
len voor een zeefdruk.
- Dat is toch niet zo veel?
„Bij het North Sea Jazz Festival
had ik dat als introductieprijs. Ik
denk trouwens dat ik daar iets
leiden erna straatsma
„Zo n vier jaar geleden ben ik
begonnen met het schilderen
van poplegendes. Heel systema
tisch. Bill Halev en zo. je moet
ergens beginnen. Inmiddels heb
ik een heleboel popjongens ge
schilderd. Mick Jagger. Frank
Zappa. Van Morrison. Bob Mar-
lev, Jimi Hendrix.
„Muziek is mijn inspiratie
bron. Ik hoor niet bij de kunst,
maar bij de muziek Daarom sta
ik ook niet op de KunstRai.
maar op het North Sea Jazz Fes
tival."
- Schilder je foto 's over?
„Foto's gebruik ik wel als uit
gangspunt, maar ik schilder ze
nooit helemaal over. Veel foto's
die ik gebruik, heb ik zelf ge
maakt. Neem dat portret van
Van Morrison, dat heb ik ge
schilderd naar aanleiding van
een foto die ik zelf heb gemaakt.
Voor het portret van Bob Marley
heb ik een foto uit een tijd
schrift gebruikt. De gezichtsuit
drukking heb ik als uitgangs
punt genomen, de rest heb ik
zelf ingevuld."
„Ik maak eerst een schilderij.
Dat is de basis. Die schilderijen
wil ik ook niet verkopen. Ze zijn
ook te prijzig. Voor dat schilde
rij van Elvis Presley zou ik toch
3.500 gulden moeten hebben.
Dus maak ik van een aantal
schilderijen zeefdrukken. Niet
van elk schilderij, want ik wil
een zeker ritme in die zeefdruk
ken hebben. En daar leent niet
elk portret zich voor. Dat schil
derij van Jimi Hendrix bijvoor
beeld niet, dus dat wordt geen
zeefdruk"
- Er zitten geen vrouwen tussen.
te laag mee zat. Als je ziet hoe
veel ik verkocht heb... En dan
heb ik tegen die mensen ook
nog gezegd dat ik de ingelijste
zeefdrukken thuis bezorg...
Daar heb ik wel een beetje spijt
van."
- De opbrengst gaat volledig op
aan benzine.
„Welnee. Willink had gelijk toen
hij zei dat zevers en etsers hun
eigen bankpapier drukken. Er is
een markt voor portretten van
popsterren. Als ik 50 zeefdruk
ken van Elvis Presley verkoop
heb ik 15.000 gulden verdiend.
Dat is meer dan één schilderij
van 3.500 gulden."
- Hoe kwam je op het idee om
Ray Charles een zeefdruk in
braille aan te bieden?
„Het is toch heel gek dat blin
den geen kunstwerken kunnen
bekijken? Terwijl er wel technie
ken zijn die dat mogelijk ma
ken. Ray Charles was aanwezig
in Den Haag en het leek me aar
dig om zijn portret in braille te
maken en aan hem te geven.
Die zeefdruk heb ik gemaakt
met behulp van een speciale
techniek die je niet kunt zien,
medewerkers van Visio, een re
gionale instelling voor blinden
en slechtzienden, hebben me
erbij geholpen.
„Ik heb een fantastisch week
einde gehad. De tourmanager
van John Lee Hooker, Mike
Kappus, heeft twee zeefdrukken
voor zijn baas gekocht. Leuk hè.
Terwijl ik toch Mr. Nobody ben.
Ik ben een 'niemand'. Had jij
ooit gehoord van 'de bekende
Leidse kunstenaar Nick Ouds-
hoom'?"
Nee.
„Zie je wel."
beeld. kunst sandra smallenburg
Expositie Portret Project '97. Te zien: t/m
30 juli. do t/m za. 14-17 uur en op af
spraak, Galene Cellini, Hooigracht 50, Lei-
'Shall I compare thee to a Sum
mer's day?' Met deze beroemde
woorden van Shakespeare vroeg
kunstenaar Reinier Kelder aan
de klanten van galerie Cellini of
hij hun portret mocht schilde
ren. Tegen een kleine vergoe
ding voor materiaalkosten be
zocht de kunstenaar de gega
digden thuis en maakte hij een
serie foto's van het model Op
deze manier waren er geen
urenlange poseersessies nodig
en kon de kunstenaar in zijn
atelier in alle rust aan de por
tretten werken. De resultaten
van dit project worden tot eind
van de maand tentoongesteld in
de galerie.
De ogen van de geportretteer-
den kijken je allemaal recht aan
wanneer je door de expositie
ruimte loopt. De compositie
van de schilderijen is vrij tradi
tioneel: alle personen zijn op
dezelfde manier vanaf de borst
geschilderd. Maar het is de uit
werking die de werken zo bij
zonder maakt. In tegenstelling
tot wat je van een portret ver
wacht, heeft Kelder aan het ge
zicht de minste aandacht be
steed. Wat opvalt is de kleding
die de geportretteerden dragen
en die in dikke vegen olieverf op
het doek is gezet. De kunste
naar vToeg zijn modellen om
hun favoriete kledij aan te trek
ken, omdat hij ervan overtuigd
is dat het accentueren van de
len van de kleren het karakter
van de persoon beter weergeeft
dan een tot in detail uitgewerkt
gezicht. Dus wordt de aandacht
gericht op de glitters in een trui
of een kraag van zwarte veren.
De gezichten zijn opvallend
schetsmatig met houtskool op
doek gezet. Het lichtbruine na
tuurlijke linnen - het lijkt een
beetje op jute - schijnt overal
door de tekening heen. Wan
neer je de modellen in levenden
lijve naast hun portret ziet
staan, is te zien hoe goed Kelder
de gezichtsuitdrukkingen heeft
weten te treffen. Veel van de ge-
portretteerden zijn kinderen en
omdat Kelder nu eens niet de
nadruk heeft gelegd op de
schattige bolle wangetjes en de
ontroerende glimmende oogjes,
voorkomt de kunstenaar dat de
In tegenstelling tot
wat je van een por
tret verwacht, heeft
Reinier Kelder aan
het gezicht de min
ste aandacht be
steed.
FOTO PR
schilderijen te sentimenteel
worden. De kinderen staan er
zoals ze zijn, met hun favoriete
knuffel of boek in de hand en in
felle kleuren gekleed.
Een buitenbeentje op de ten
toonstelling is een portret van
koningin Beatrix. Het schilderij
is vele malen groter dan de ove
rige doeken en bovendien is de
vorstin ten voete uit afgebeeld.
Dit schilderij doet denken aan
het vrije werk waarmee Kelder
tweemaal eerder in Cellini ex
poseerde. Dat Kelder het vertikt
om een traditioneel portret te
schilderen, is af te leiden uit het
feit dat zelfs de koningin niet
volledig binnen het kader van
het schilderij past. Haar voor
hoofd, en daarmee haar karak
teristieke kroon of hoedje, valt
net buiten de rand.
leiden De markt van amateur-
kunstenaars die dit jaar voor de
tweede keer tijdens de Laken
feesten werd gehouden had
het weer niet mee. Ongeveer
40 amateurkunstenaars zouden
gistermiddag hun werk tonen
en te koop aanbieden op de
Vismarkt, tussen het Stadhuis
plein en Vroom Dreesman,
maar al voor aanvang regende
het pijpenstelen, zodat een
aantal kunstenaars het voor
gezien hield.
FOTO
HIELCO KUIPERS
Op een van de spaarzame mooie
dagen van deze zomer zaten
mijn vrouw en ik in onze kleine
tuin, toen er een merel neer
streek op de schutting. Mijn
vrouw begon onmiddellijk met
het vogeltje te praten. Nieuws
gierig en verbaasd hoorde ik
haar betoog aan. „Jij bent veel te
potent, ah je zo
doorgaat krijgen
we hier een me
re lp laag.. sprak
ze tegen het
beestje dat met
een tegensparte-
lende worm in
zijn snavel gedul
dig op zijn beurt
zat te wachten
om de plaats van
zijn bezig zijnde
wijfje over te ne
men.
Het mooie van
mereh is dat
vrouwtjes en
mannetjes mak
kelijk uit elkaar
te houden zijn. De vrouwtjes
zijn keurig bruin gecamoufleerd,
terwijl de mannetjes geheel ge
huld gaan in een zwart veren
kleed en een fantastisch oranje
snavel hebben, ongeveer dezelfde
kleur ah de snavel van een
scholekster.
Mijn vrouw sprak het potente
mannetje zo toe, omdat zij wist
dat dit merelpaartje al met hun
derde nest bezig was. De derde
leg. Iedereen zal wel eens waar
genomen hebben dat sommige
i'ogeh de eigenaardigheid heb
ben om na het uitvliegen van
het eerste nest jongen nog een
keertje van voren af aan te be
ginnen. Maar om dit ritueel nu
voor de derde keer te herhalen, h
in mijn ogen toch een opmerke
lijke inspanning. Zo veel natuur
in ons stadstuintje leidde dus tot
een reprimande voor deze po
tente merel, die zich daar overi
gens niets van aantrok en ge
woon doorging met het voederen
van zijn kroost.
Ik ben altijd zeer ge in tere,
in dit soort voorvallen, ri:
leen omdat het fantastisch
natuur zo dicht bij huis it
ben, maar vooral ook m
het eigenzinnige gedrag i(
vogels om ons heen. Elke kt
ik een koekkoek hoor -
hoor je tegenwoordig
meer in Leiden
ik er aan denke
dit vogeltje eerstt
stiefbroertjes en
zusjes in de do
laaghartige wijt
het nest heeft
om zodoende g
voedsel te krijga
zijn niets vermoet
stiefouders.
Maar ook de a
jonge vogeltjes i
vaak veel groter
hun ouders. En
reusachtige fa
blijven hun vem
de ouders aanzeti
het halen van
meer voedsel, i
dakgoot worden jonge m
door hun ouderlijke groter
huizen vetgemest; in hei
wringen ekstertjes die som
kop groter en in elk geval a
zijn dan hun uitgemer
pappie en mammie zich ii
bochten om toch maar te
den gevoerd; op het strand
dezelfde dingen gebeuren n
zilver- en mantelmeeuwen.
Zo zou het eigenlijk ooki
kunst moeten zijn; natun
magistra... Stel je voor di
jaar gedurende een a
maanden jonge begint
kunstenaartjes door afgepi
de mecenassen op alle ma
in de watten zouden word
legd. Dat tijdens het seiza
onophoudelijke gezeur on
en bijstand van jonge egoh
artistieke schreeuwlelijke
leen maar aanleiding za
voor altruïstische subsidit
ners om zich nog meer en
uit de naad te werken!
Wandelconcert in de Hooglandse Kei
muziek
recensie susanne lammers
Wandelconcert door Jan Verschuren met
werk van J.S Bach, Claude Balbastre,
Anthonie van Noordt e.a. Gehoord: 16/7,
Hooglandse Kerk
Middagconcerten zijn het, maar
toch ook weer niet. De muziek
die tijdens de Lakenfeesten
rond het middaguur in de
Hooglandse Kerk klinkt, staat
weliswaar op zichzelf, maar de
meest opvallende functie van
het orgelspel is kleur geven aan
de kerk. Er zijn wel echte orgel
liefhebbers, die puur voor de
muziek komen en zich vestigen
op de stoelen die rond de
preekstoel staan. Het grootste
deel van het publiek echter
dwaalt door de kerk. Toeristen
en dagjesmensen lopen binnen
om het gebouw te bekijk
blijven net iets langer
van plan waren.
De omhoogstrevende
tectuur van Bachs muz
centueert de afmetingen
ruimte. Het concert begl
onbestemd, kleurloos
zonloze licht dat door de
ramen binnenkomt. Een
van Van Noordt, een kon
Schildt, een stukje Pachè
versmelten tot één griji
luidsgordijn. Ideale achte
voor de tentoongestelde
vormige bloemstillevensj
evenmin de aandacht af
te dwingen.
Veelvormig zijn juist het
ma en variaties op ee
Frans kerstlied van
1
Het krachtige thema lijl
schuren eerder op een sd
dan op orgel te spelen. I
ste variatie is dan teer en
de tweede snel en bai
derde heel zacht, alsof
een spinet gespeeld word
volgen nog een sprookje
ge variant en de aft
waarin het kerstliedje zi
eens voordoet als een I
deuntje op een hammoni
Na al deze hupsheid voll
een moment van verstiO
je de gelegenheid geeft e
nitas met theedoek nadei
studeren.
Verschuren eindigde n
stukken van Bach: het Coi
in G groot, waarin de ova
nen vreugde van het eersd
subtiel in twijfel wordt
ken door het donkere
Voor de somberheid echa
hoogtepunt bereikt, trior
het 'presto'. Ook de Sonal
klein, met het adagio dat
ongemerkt in een vivacer
dert, komt in de T
kerk fraai tot zijn recht. I
uitsmijter bedoelde Preltii
fuga voegde daaraan ja
genoeg niet zoveel meer to
muziek
recensie milou martinot
L'Orfeo. Favola In Musica van Claudio
Monteverdi door De Nederlandse Opera,
met John Mark Ainsley, Michael Chance,
Mano Luperi e.a Muzikale leiding, Step
hen Stubbs. regie, Pierre Audi; decor, Mi
chael Simon; kostuums, Jorge Jara, belich
ting, Jean Kalman. Gehoord: 16/7, Mu
ziektheater. Amsterdam
„Weet je dan nog steeds niet dat
aards geluk nooit duurzaam is?"
zingt Apollo zijn zoon Orpheus
toe. Hiermee raakt hij direct de
kern van het verhaal: het men
selijk onvermogen om een zui
vere liefde te behouden. L'Orfeo
raakt daarmee de fundamentele
drijfveer van het bestaan.
Ook de jonggehuwden Euridi-
ce en Orpheus mogen niet lang
genieten van hun geluk. Euridi-
ce sterft door een slangenbeet.
De ontredderde Orpheus volgt
haar naar het, voor levenden
verboden, dodenrijk. Geroerd
door zijn smeekzangen mag Or
pheus van Pluto, god van de on
derwereld, Euridice meevoeren
naar het land van de levenden.
Voorwaarde is echter dat hij, tij
dens de terugtocht niet omkijkt.
Bevangen door twijfel, over
treedt Orpheus dit gebod en
verliest zijn geliefde Euridice
daarmee voor altijd. Apollo
neemt zijn zoon Orpheus mee
naar de hemel, waar hij tot in
de eeuwigheid Euridice's even
beeld kan aanbidden.
Monteverdi schreef zijn L'Or
feo in 1607. Hoewel het verhaal
van Orpheus eerder door Peri
en Caccini werd getoonzet
('L'Euridice'), wordt de vernieu
wende versie van Monteverdi,
door velen als de eerste echte
opera beschouwd.
De zware rol van Orpheus
wordt op indrukwekkende wijze
vertolkt door tenor John Mark
Ainsley. Zeer indringend is de
dramatische wijze waarop so
praan Brigitte Baileys Orpheus
het tragische bericht van Euridi-
ces dood mee deelt. Vooral de
prachtige diepe basstem van
Mario Luperi, die als Caronte
(Charon) de zielen van de ge
storvenen in zijn boot over de
Styx naar het dodenrijk voert, is
een genot voor het oor. Door
deze rol voor een bas te schrij
ven, begeleid door een regaal
blijkt hoe geniaal Monteverdi
met klankkleur omging. Niets
zou de zwarte diepte van de on
derwereld beter hebben kunnen
weergeven.
De mooie muziek, het adem
benemende decor, de prachtige
op de Renaissance en Indiase
dracht geïnspireerde kostuums,
de sobere belichting en de goed
uitgebalanceerde mise-en-sce-
ne, alle getuigen ze van een in
tens respect voor Mond
en zijn muziek. Alle facett
vier elementen, allemai
beelden ze de universele
ties als passie, liefde, twij
intens verdriet, zoals ook
teverdi deze emoties irt
muziek wilde uitdrukken.
L'Orfeo vormt daarda
volmaakte eenheid n*
voorgaande opera's in
Monteverdi-cyclus. De li
rende beelden met vuur!
ter (een groot zwart meer'
tijdloze kostuums zijn
adembenemend en fascii
als 'Les Danaïdes' van re|
Purcarete en de 'Mahablf
van Peter Brooke.
