Rode Kruis wil onderzoek
naar arrestatie Kovacevic
Tot over
drie weken.
Alle Albanese joden overleefden de oorlog
Buitenland
)testanten verdeeld
ïr Oranje-marsen
Nederlanders getuige:
'Dit vergeet je nooit'
Massagraf bij Minsk gevonden
Dodelijke spinnen op Timor
Tweehonderd doden na noodweer Azië
BouwFlex
DAG 12 JULI 1997
AP Associated Pi
cerland moet vissersvloot inkrimpen
Nederland heeft zich niet gehouden aan de afspraken
gemaakt over de inkrimping van de vissersvloot over de
;van 1992 tot 1996. Dit schrijft de Europese Commissie in
teren gepubliceerd rapport. De Commissie is niet te spre-
>r het Nederlandse besluit om minder te vissen in plaats
[vloot te verkleinen. De Commissie eist dat de reductie,
om de visbestanden op peil te houden, alsnog zijn be-
Palestijnen gewond bij rellen
Bij rellen in Hebron, op de westelijke Jordaanoever, zijn
zeker 22 Palestijnen gewond geraakt. Zij werden geraakt
pgels die door Israëlische militairen waren afgeschoten,
jksficerde Palestijnen wierpen benzinebommen en zelfge-
fa® explosieven naar de Israëlische soldaten, die vanaf da-
feleerpe munitie en rubberen kogels in de richting van de
|rs schoten. Bij rellen in de stad Bethlehem, eveneens op
jtelijke Jordaanoever, raakten tien Palestijnen gewond.
reenstemming over Duitse begroting
[adat de coalitiepartijen overeenstemming bereikten
[n aanvullende begroting heeft gisteren ook de Duitse re-
igestemd met de door minister van financiën Waigel in-
[e voorstellen. De uitgaven nemen dit jaar toe tot 459
mark. Bonn moet hiervoor bijna achttien miljard mark
_ien. In totaal komt de Duitse overheid dit jaar ruim 71
tekort. De aanvullende begroting voor dit jaar was nodig
lonn werd geconfronteerd met tegenvallers door de
latig draaiende economie.
bij Denen populairder dan Clinton
oaLgen De Amerikaanse president Bill Clinton is gister-
Inde Deense hoofdstad Kopenhagen aangekomen. Clin-
uit Roemenië waar hij gisteren in Boekarest enthou-
:rd toegejuicht door tienduizenden Roemenen. Deense
ildjkers hebben massaal geprotesteerd tegen het plan
[publieke zender TV2 om het bezoek van Clinton vandaag
3a!|reeks uit te zenden, in plaats van de zevende etappe van
de France waaraan de Deen Riis meedoet. TV2 besloot
IJ het Clinton-verslag twee uur voor de Tour te onderbre-
Ir salaris voor soldaten Hong Kong
I Chinese soldaten die zijn gestationneerd in Hong Kong
[leen salarisverhoging van negenhonderd procent. Dat
tfiet blad Weekly Digest. China is gedwongen het karige
ïvan de militairen op te schroeven omdat ze het anders
%nen bolwerken in het exorbitant dure Hong Kong. Het
B salaris komt op circa 600 yuan, 130 gulden. De bevel-
wvan de Chinese troepen generaal-majoor Liu Zhenwu
«t 12.000 yuan per maand, bijna 3.000 gulden, een zeer
■den loon binnen de high society van Hong Kong.
staties na scheepsramp Turkije
[eker zestien mensen zijn verdronken, toen een boot met
"[illegale Irakezen in de Egeïsche zee zonk. Zes mensen
b door de kustwacht gered. De rest van de opvarenden
rermist. Turkije heeft in verband met het ongeluk een Ira-
n een Turk gearresteerd. Het drama speelde zichïn de
n woensdag op donderdag af vijftien minuten na ver-
n de Turkse kust bij de badplaats Cesme. De boot was op
rhet Griekse eiland Chios. De Irakezen hadden elk on-
weeduizend gulden voor de overtocht betaald.
|n Greenpeace op Cyprus vrijgelaten
De acht actievoerders van Greenpeace die donderdag
t politie op Cyprus werden gearresteerd, zijn gisteren vrij-
Na de rechtszitting kwamen de acht vrij na betaling van
10 gulden per persoon. Twee van hen zijn Nederlanders,
jenpeace-activisten werden opgepakt omdat ze zich had-
fctgeketend aan het hek van het ministerie van landbouw
■urlijke hulpbronnen. Greenpeace wil met de actie de
Itische autoriteiten bewegen het Akamas-schiereiland, be-
«broedgebied van schildpadden, beter te beschermen.
iin beetgenomen tijdens vispartij
De Russische president Boris Jeltsin staat niet bekend
Sfervent hengelaar en hij zal zich ongetwijfeld hebben af-
Igd hoe het komt dat hij tijdens zijn vakantie zo vaak een
nde haak slaat. De autoriteiteh van de regio Noord-Karelië
ihet antwoord: zij hebben stiekem duizenden extra vissen
fet in het Oeksjozero Meer. Maandag had Jeltsin maar liefst
jkeer beet, dinsdag zelfs dertig keer.
rgië 104de land voor McDonalds
peorgiërs, die in hun eigen pittig gekruide vleesgerechten
am in de internationale keuken hebben hoog te houden,
n binnenkort in hun hoofdstad Tblisi aanschuiven voor
[vervalste Amerikaanse hamburger. McDonald's, de keten
Itfood-restaurants, steekt verscheidene miljoenen dollars
Kid-Sovjetrepubliek om daar een serie eethuizen op te
li. Georgië is land nummer 104 waar McDonald's een ves-
lleerzet.
erland steunt verkiezingen Liberia
J» Nederland steunt een belangengroep van Afrikaanse
fcn die vanaf komende week de verkiezingen in Liberia
■serveren. Women Africa Solidarity (WAS) wordt met
gulden gesteund door minister Pronk van Ontwikke-
jmenwerking. WAS richt zich op het politiek mobiliseren
«uwen in Afrikaanse landen. Een groep van twintig Afri-
vrouwen vertrekt vandaag naar Liberia om te bevorderen
«vrouwen er op 19 juli naar de stembus gaan.
fsproces Noord-Ierland in geding
>g|tè protestanten toonden
Sieren gefrustreerd over
n Juit van de leiding van
«des om een aantal tra-
optochten dit week-
pvf laten vervallen of langs
;kÉ|outes te leiden.
ituur van de Oranje-
Ie provincie Belfast riep
tistische partijen op tot
:ot van de vredesonder-
'gen tot de Orangisten
hun optocht kunnen
De oproep werd on-
id door de militante do-
jaisley. Paisley noemde
lasten en omleiden van
■en 'totale uitverkoop
«-monistische zaak'.
y fy. leider van de Demo-
ÉJnionistische Partij,
ïe andere Unionis-
jen bewegen tot een
standpunt over het
vredesproces. De eenmansfrac
tie van Robert McCartney is al
uit de onderhandelingen ge
stapt. Als de Ulster Unionis
tische Partij van David Trimble
(tien Lagerhuiszetels) dat ook
doet, kan de Britse regering het
vredesproces verder vergeten.
Trimble liet gisteren echter we
ten geen overhaaste besluiten te
willen nemen.
Andere protestante groepe
ringen bekritiseerden de oproep
tot een boycot. Bestuurslid Da
vid Ervine van de Ulster Demo
cratische Partij zei gisteren des
gevraagd dat de Oranje-ordes
een wijs besluit hadden geno
men dat 'een zekere stabiliteit
schept in een moeilijke situatie'.
Premier Blair zei gisteren dat
het compromis van de Oranje-
orde^ onderstreept dat zijn
(veelbekritiseerde) Noord-Ierse
minister Mo Mowlam voor de
juiste benadering heeft geko
zen.
SFOR zou naam misbruikt hebben bij arrestatie Serviër
Grote hotelbrand in Thailand
Het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC)
heeft de NAVO gisteren gevraagd te onderzoeken of Brit
se SFOR-militairen donderdag tijdens de arrestatie van
Milan Kovacevic, een van oorlogsmisdaden verdachte
Bosnische Serviër, misbruik hebben gemaakt van het Ro-
de-Kruissymbool.
die door het Joegoslavië-Tribu-
naal in Den Haag is aange
klaagd wegens oorlogsmisda
den.
De situatie in de Bosnisch-
Servische republiek was giste
ren gespannen maar rustig. De
autoriteiten hebben de bewa
king versterkt van personen die
tijdens de burgeroorlog in de
vroegere Joegoslavische repu
bliek een leidende functie had
den. Volgens ooggetuigen was
overal in de republiek meer po
litie op straat te zien.
Volgens een woordvoerder
van SFOR heeft de door de
GENEVE DPA-AFP-ANP-Rtr
Het Bosnisch-Servische Rode
Kruis beweert dat de soldaten
zich toegang tot het ziekenhuis
waar Kovacevic directeur is
hebben verschaft, onder het
valse voorwendsel dat ze na
mens het Rode Kruis medicij
nen kwamen afleveren.
De chef van het Bosnisch-Ser
vische Rode Kruis, Ljilljana Ka
radzic, heeft zich bij het ICRC
beklaagd. Zij is overigens de
echtgenote van Radovan Karad
zic, de ex-president van de Ser
vische Republiek binnen Bosnië
NAVO geleide vredesmacht „ge
noeg manschappen ingezet om
alle situaties aan te kunnen".
Delen van het VN-personeel
zijn opgeroepen zich zo min
mogelijk te verplaatsen. De
vrees voor represailles tegen
vertegenwoordigers van de in
ternationale gemeenschap is
vaak als reden genoemd waar
om SFOR niet eerder probeerde
verdachten van oorlogsmisda
den aan te houden.
Donderdag arresteerden Brit
se SFOR-militairen Milan Ko
vacevic; een andere aangeklaag
de, Simo Drljaca, werd doodge
schoten toen hij zich met ge
weld tegen zijn aanhouding ver
zette. Het Servische tweetal is
door het Joegoslavië-Tribunaal
in Den Haag aangeklaagd we
gens medeplichtigheid aan vol
kerenmoord tijdens de 'etnische
zuiveringen' onder moslims en
Kroaten in 1992. Volgens Britse
kranten droeg de actie van de
Britse SFOR-troepen alle ken
merken van een operatie door
elite-commando's van de Spe
cial Air Services (SAS).
Kovacevic en Drljaca hadden
beiden geen lijfwachten. Dat
geldt niet voor de twee meest-
gezochte Bosnische Serviërs, ex-
president Radovan Karadzic en
ex-legerleider Ratko Mladic.
Mladic is momenteel met twin
tig zwaarbewapende lijfwachten
op vakantie in een badplaats in
de Montenegrijnse deelrepu
bliek van Joegoslavië.
De Amerikaanse president
Clinton vindt de SFOR-opera-
ties tegen verdachten van oor
logsmisdaden in Bosnië een
juiste zaak. Rusland daarente
gen heeft de acties veroordeeld
omdat ze het vredesproces be
dreigen.
pattava taco slagter
correspondent
Twaalf uur na de hotelbrand in
de Thaise badplaats Pattaya,
waarbij honderd gasten ver
brandden of stikten, zijn de
beelden van verkrampte en ver
koolde lijken niet van het net
vlies weg te etsen. De Nederlan
ders Gerard Lubbers en Johan
de Graauw waren ooggetuigen
en zien in hun hoofden nog
steeds die vrouw en dat kind
aan een touw hangen voor één
van de brandende hotelkamers.
.Afschuwelijk', zegt De Graauw,
„om de angst van die gezichten
te lezen. Gelukkig werden ze op
het nippertje gered. Maar ande
ren konden het niet houden en
vielen te pletter."
Lubbers en de Graauw zaten
gistermorgen rond negen uur
op de veranda van hun bunga
low, nog geen tweehonderd
meter van het Royal Yomtien
Resort Hotel, aan de koffie. Het
was smoorheet, maar donkere
wolken pakten zich boven hun
hoofden samen. De Graauw be
studeerde het pikzwarte wol
kendek en concludeerde dat het
rook was en er dus in de buurt
een behoorlijke 'fik' moest zijn.
Volgens de voormalige res
tauranthouder uit Amsterdam
valt nauwelijks te beschrijven
hoe het allemaal is toegegaan.
„Er heerste paniek op z'n
Thai's", vertelt De Graauw. „Ie
dereen liep te rennen of te bel
len met een mobiele telefoon.
Ondertussen zag je uit alle hoe
ken en gaten van dat hotel rook
en vlammen. Mensen voor de
ramen van de hotelkamers op
de hoger gelegen verdiepingen
gilden en zwaaiden om de aan
dacht op zich te vestigen."
Het ergste van alles was nog
dat uit de brandkranen geen
water kwam. Met waterwagens
moest de brandweer het aan
voeren. De Graauw: „Je houdt
dat toch niet voor mogelijk. De
zee ligt op nog geen dertig me
ter van dat hotel. Waarom had
den ze geen materiaal bij zich
waarmee ze zeewater hadden
kunnen oppompen?"
Dat er geen water uit de
brandkranen kwam, is voor
Thaise begrippen niet uniek. Bij
grote branden in de hoofdstad
Bangkok en elders kwam geen
druppel uit de kraan of de slan
gen waren zo lek als een mand
je. „Er bestaan hier prachtige
regels en wetten", zegt De
Graauw, „maar niemand die
zich er aan houdt en er is nie
mand die dat controleert."
Samen hebben de vrienden
urenlang het inferno en de hul
peloosheid van brandweerlie
den en ingesloten hotelgasten
machteloos aanschouwd. Pas
vijf uur na het uitbreken van de
brand arriveerden legerhelikop-
ters die ingesloten gasten op het
dak van het hotel met reddings-
lijnen weghaalden. Ondertussen
nam het aantal slachtoffers toe.
„Gestikt op hun kamers of bij
de nooduitgangen waar ze niet
uit konden. Uit hun verkrampte
houdingen was de doodsstrijd
af te lezen. Afschuwelijk, dat
vergeet je nooit meer."
Het verbaast De Graauw en
zijn vriend dan ook niet dat de
meeste slachtoffers vielen om
dat de nooduitgangen waren af
gesloten en een Sprinkler-in
stallatie ontbrak. Volgens de di
rectie van het ramphotel waren
de nooduitgangen geblokkeerd
om te voorkomen dat met na
me Thaise gasten er zonder te
betalen vandoor konden gaan.
En een brand vertragende
sproei-installatie zou de brand
weer bij de bouw niet hebben
geëist. „Wij hebben de afgelo
pen jaren in veel hotels in dit
land gelogeerd, maar overal za
ten de nooduitgangen op slot",
zegt De Graauw. „Zo gaat dat
hier, niemand denkt aan de ge
volgen. Geld telt, niet een men
senleven."
Minsk In de bossen bij Minsk
(halverwege Warschau en Mo-
scou) is een massagraf van Duitse
soldaten gevonden. De Duitsers
werden tijdens de Tweede We
reldoorlog in 1944 gevangen ge
nomen door de Russen na ge
vechten bij Stanevo. Nadat een
Russische commandant door een
Duitse sluipschutter was ver
moord werden alle gevangenen
als vergeldingsmaatregel geëxe
cuteerd. Het graf werd terugge
vonden op aanwijzingen van een
boer. De slachtoffers worden her
begraven. In Rusland worden de
laatste tijd met regelmaat (massa
graven gevonden - vorige week
nog één van slachtoffers van Sta
lin, bij Sint Petersburg - omdat
veel Russen in hun vrije tijd de
bossen in trekken op zoek naar
historische vondsten, foto epa
Jakarta ronald frtsart delijke slachtoffers onder men
sen is nog geen melding ge
maakt. Volgens het hoofd van
het onderdistrict Oost-Kupang,
Nicodemus Rihi Heke, heeft de
plaatselijke bevolking een sim
pel, maar probaat middel tegen
het spinnengif ontwikkeld. Wie
wordt gebeten, vermengt zijn
ontlasting met water en smeert
de smurrie op de plek van de
beet. Hoe het komt dat de spin
nen tot de aanval zijn overge
gaan, is onduidelijk. De over
heid stuurt op korte termijn we
tenschappers naar Timor om
uit te zoeken om welke spin-
nensoort het eigenlijk gaat.
correspondent
Dodelijke spinnen zijn in het of
fensief op het Indonesische ei
land Timor. Mensen en dieren
die worden gebeten, overlijden
binnen 24 uur, aldus de krant
Indonesian Observer gisteren.
Volgens Salean, voorzitter van
de regionale veefokkersvereni
ging, zijn al heel wat runderen
het slachtoffer geworden van de
enge spinnen. „Een paar dagen
geleden nog drie koeien in het
dorp Fatukanutu", aldus Sa
lean. Ook buffels zijn na beten
van spinnen bezweken. Van do-
PEKING-TOKIO-PRAAG DPA-AFP-Rtr
Overstromingen en noodweer hebben in
China, Japan, Bangladesh en India aan rond
de tweehonderd mensen het leven gekost.
De meeste slachtoffers vielen in China waar
sinds vorige week al 85 mensen omkwa
men. Het dodental door de aanhoudende
wateroverlast in Midden-Europa is inmid
dels opgelopen tot 55. In Tsjechië worden
nog tientallen mensen vermist. In dat land
en Polen is de situatie iets verbeterd omdat
het weer opklaarde.
In Azië is Zuid-Oosten van China het
zwaarst getroffen door onweer en overstro
mingen. Zeker 34 mensen verdronken. El
ders in China verdronken ruim vijftig men
sen. In Bangladesh kostte noodweer en
overstromingen zeker 25 mensen het leven.
In India kapseizde vrijdag een te zwaar be
laden boot met zestig passagiers op een ri
vier die buiten zijn oevers was getreden. Zes
passagiers konden naar de oever zwem
men, de overige 54 worden nog vermist.
Bij het zakken van het water worden in
Midden-Europa de verwoestingen pas goed
duidelijk. Hele dorpen en stadsdelen zijn
verwoest. In de rivieren de Oder en de Elbe
in Tsjechië daalde het waterpeil, maar in
het zuiden van het land, waar rivieren uit
komen in de Donau, bleef de toestand kri
tiek. In de stad Hradisch aan de rivier de
March moesten meer dan 10.000 inwoners
hun woningen verlaten.
De toestand in grote delen van Silezië in
Polen werd beter. De grote stad Worclaw
bleef verschoond van de gevreesde hoog
waterramp, omdat de Oder ten zuiden van
Wroclaw buiten zijn oevers trad en daar
grote stukken land onder water zette. Zelfs
dorpen die 15 kilometer van de Oder liggen,
kwamen onder water te staan.
Wij wensen u veel vakantieplezier.
Bouw Flex: voor wie werk zoekt in
de bouw. (tel. 070-307 01 73)
haarlem bart boele
Het enige Europese land waar
in 1945 meer joden woonden
dan voor 1940 is... Albanië. De
bevolking van moslims en ka
tholieken heeft tijdens de Twee
de Wereldoorlog massaal joden
onderdak verleend en conse
quent geweigerd hen uit te leve
ren aan de bezetter. Bovendien
werden joden die Kosovo, Ma
cedonië en Griekenland ont
vluchtten door Albanezen opge
nomen. Aanbiedingen van jo
den om hun beschermers te be
talen werden afgewezen.
Over dit opmerkelijke histori
sche feit, dat nauwelijks bekend
is in West-Europa, heeft de
Amerikaan Harvey Sarner een
boek geschreven. Ook zijn boek
bleef tot nu toe vrijwel onopge
merkt. Israël heeft de 'Albanese
Redding' wel onderkend: tien
tallen Albanezen hebben de Yad
Veshem-onderscheidinggekre-
gen en nadat het dictatoriale
bewind was gevallen werden in
1993 in één nacht tijd alle Alba
nese joden opgehaald.
Harvey Sarner gaf deze week in
een interview met de Ameri-
kaans-Albanese krant Illy na
News toe dat in de oorlogsjaren
toch vijf joden door de Nazi's
zijn vermoord. „Maar zij wer
den niet naar een concentratie
kamp gestuurd omdat het joden
waren, maar omdat de vader
van het gezin als partizaan te
gen de bezetter vocht." Jozef Ja-
koel, destijds leider van de jood
se gemeenschap in Albanië, on
derschrijft de lezing van de
Amerikaan.
Sarner voert twee redenen aan
die de Albanese Redding moge
lijk maakten. Om te beginnen
was het grootste deel van het
land tijdens de oorlog bezet
door de Italianen, die niet be
paald fanatiek waren in hun
jacht op joden - dat was meer
een Duitse aangelegenheid.
Maar de verklaring voor het
massaal en met succes onder
duiken van alle joden in het
land heeft Sarner gevonden in
de Wet van de Bergen.
De Leke Dukagjini is een niet-
religieuze erecode van de Alba
nezen, met als meest opvallen
de kenmerken de gastvrijheid
en het erewoord, maar ook de
bloedwraak. De eerste twee
componenten hebben de Alba
nese joden het leven gered,
want wie als vriend het huis van
een Albanees betreedt kan reke
nen op zijn gastvrijheid en be
scherming.
Sarner geeft in het interview
een voorbeeld uit de stad Kruje,
waar een Albanees een joods
gezin van tien mensen in huis
nam. 'Wat gebeurt er als de
Duitsers uw huis platbranden',
vroeg één van de joden. 'Als het
al zover komt zal mijn zoon bij
u zijn en met u verbranden' was
het antwoord. Sarner heeft de
zoon opgespoord en de nu 60-
jarige man gevraagd wat hij van
zijn vaders beslissing vond. De
man was verbijsterd over die
vraag, want over zoiets vanzelf
sprekends hoefje toch geen
vragen te stellen.
Kruje werd tegen het eind van
de oorlog bevrijd door de parti
zanen. De hele stad liep uit en
er werd drie dagen feest gevierd
door bewoners en onderdui
kers. Vervolgens keerden de
Duitsers terug. Iedereen wist in
middels waar de joden verbor
gen werden gehouden, maar
niemand zei iets tegen de Duit
sers.
Ook opvallend is de rol die Xha-
fer Deva speelde als minister in
de marionetten-regering die de
Duitsers in Albanië hadden be
noemd. Jozef Jakoel vroeg hem,
samen met ene Kohen, bescher
ming van de joodse gemeen
schap - met gevaar voor eigen
leven, want het was niet uitge
sloten dat zij tijdens hun bezoek
gevangen zou worden genomen
om aan de Duitsers uitgeleverd
te worden. Tot hun verbazing
en opluchting deelde minister
Deva mee dat de Albanese rege
ring de lijst met namen en
adressen van alle Albanese jo
den - een uitermate effectief op
sporingssysteem - niet aan de
Duitsers zou verstrekken. Deva
hield zijn erewoord.
'Rescue in Albania - One hund
red percent of jews in Albania
recued from the Holocaust'
van Harvey Sarner is gepubli
ceerd door Brunswick Press in
California en verkrijgbaar bij
de Frosina Foundation in Bos
ton.
Wake in Spanje
voor politicus
MADRID AFP-Rtr
Tienduizenden Spanjaarden
hebben gisteren een wake ge
houden voor een Baskische po
liticus die donderdag door de
ETA werd ontvoerd. De politie
breidde de jacht uit op de ont
voerders, die hebben gedreigd
hun gevangene vandaag te do
den. Grote groepen Spanjaar
den verzamelden zich bij stad
huizen in heel het land om
steun te betuigen aan Miguel
Angel Blanco.
De Baskische afscheidingsbe
weging ETA verklaarde zich
donderdag verantwoordelijk
voor de ontvoering. Een onbe
kende meldde in een telefoontje
aan de Baskische krant Egin,
spreekbuis van de ETA, dat de
politicus vandaag om 16.00 üur
wordt gedood als de regering
haar beleid met betrekking tot
gedetineerden niet verandert.
De ETA eist dat de regering in
Madrid de zeshonderd gedeti
neerde leden van de afschei
dingsbeweging overbrengt naar
gevangenissen in Baskenland.
Zij zitten nu verspreid over heel
Spanje.
Regeringsfunctionarissen we
zen de eis van de ETA af. De re
geling in Madrid zal niet aan
chantage toegeven en onder
druk zijn gevangenenbeleid wij
zigen, zeiden zij.