stad
met vele gezichten
Toerisme
BREDERE
HENSTVERLENING
BIJ GWK
"9AG 12 JULI 1997
||»n steeds populairder.
tend- en midweekse
i^aar (middel)grote ste
rf
iluropa. Even weg uit de
^beslommeringen van
Om te shoppen, te
>n en of in aanraking te
Biet gewoonten en cul-
rte metropolen zo inte
rlaken. Wie het scala
«rpe) reis-aanbiedin-
qtfc- en dagbladen ziet,
I enkele honderden
5ltot in de verste uithoe-
^Europa aan zijn trek-
jjen. Parijs, Londen,
lerlijn, Boedapest, We-
%adrid behoren voor
istige Nederlander al
«tijd tot vertrouwde
Dingen. Voor Lissabon
et veel minder. Maar
splgend jaar met de we-
bonstelling Expo '98,
(Dei tot 30 september,
ifanderen.
n [langzaam kruipen de
46 de Turismo door de
flteile straatjes van Lissa-
(lend en zuchtend over
ride vrolijk geschilderde
-ties de glooiende hellin-
-|e benedenstad (Baixa)
[van het rustige oude
|ma) en de hoger gele-
eanslwijk Bairro Alto.
Be metro al lang is inge-
Ivalt het authentieke
biddel net zo min uit
|ijke straatbeeld van de
■Portugese hoofdstad
Enken als de schoenen-
Hen bloemenhandela-
1
arraia miüda (de arme
c) is het rood/witte
ne een goedkope ma-
jich te verplaatsen,
tals toeristische attrac-
de openbare vervoers-
ttng hoog. Voor dege-
aet overvloedige cul-
en de mengelmoes
savingsvormen lang-
zich voorbij willen la-
:n, biedt het tramme-
openingen naar een
lende ontdekkingsreis
entmm. ,,In Lissabon
hoe de Portugezen
'erken en leven", zet
itone stadsbevolking
jen de massale gang
lerisme naar de zonni-
:n en mondaine res-
het land.
Tussenstops in karak-
buurten van de me-
tropool zijn al voldoende om
een goede indruk te krijgen van
de rijke geschiedenis, de pracht
en praal van de monumenten
en de opmerkelijke Portugese
artistieke bouwstijl. Wie rond
dwaalt in het pittoreske Alfama,
met zijn witgekalkte woningen,
vele trappen, poorten en steeg
jes, proeft in alles het volkse le
ven. Op het hoogste punt biedt
het imposante Castelo Sao Jorge
een schitterrend uitzicht over
de stad, de huizenzee, de haven
en de rivier de Taag met zijn
majestueuze hangbrug Ponte 25
de Abril (genoemd naar de An
jerrevolutie in '74). Ook andere
wijken als Chiado, het voorma
lige domein van de intellectuele
incrowd, en Belém, in de vijf
tiende eeuw de opstapplaats
voor vele koloniale reizen, hou
den de herinneringen aan een
ver verleden levend.
Dé plek, waar de verschillende
gewoonten en culturen van de
Portugese samenleving zich
openbaren, is evenwel het Ros-
sio-plein. In dit deel van Baixa
dat in 1755 door een zware
aardbeving volledig werd ver
woest, gaan armoede en rijk
dom hand in hand. Op het
Pra^a Dom Pedro IV, zoals de
parade officieel heet, zijn de te
genstellingen ronduit schrij
nend. Temjdden van zwervers,
bedelaars lotenverkopers en an
dere handelaren van Europese,
Afrikaanse en of Oosterse af
komst zoeken snelle zakenlie
den en shoppende passanten in
de wirwar van monumentale
gebouwen, ultramoderne kan
toren en winkels hun weg.
De chaos die in (middel) grote
steden gebruikelijk is, ontbreekt
evenmin op deze locatie, waar
vroeger openbare terechtstellin
gen plaatsvonden. Overdadig
wegverkeer en werkzaamheden
(boven) Vanaf een van de vele heuvels die Lissabon rijk is, biedt de his
torische stad een fraaie aanblik. Op de achtergrond de rivier de Taag.
(links) Een overzicht van het immense complex, waar volgend jaar mei
de Expo '98 van start gaat Amper een jaar voor de opening van de we
reldtentoonstelling moet op veel plekken de bouw van de paviljoens en
ontmoetingscentra nog beginnen. foto's ad heesbeen
aan onder meer de metro, het
Esta^ao Central (het oude
spoorwegstation) en andere
verpauperde panden hebben
het uiterlijke schoon van het
plein flink aangetast. Maar dat
lijkt weinigen echt te storen. De
vele terrassen, die Rossio rijk is,
zijn van 's morgens vroeg tot
laat in de middag druk bezet
met mensen, die met een
drankje binnen handbereik
genieten van het zicht op het
kasteel Sao Jorge en de ruïne
van Igreja do Carmo. Pas bij het
vallen van de avond, wanneer
de zakenwereld en winkeliers
de poorten sluiten, ebt het ru
moer langzaam weg. De betrek
kelijke rust wordt vanaf dat mo
ment alleen nog doorbroken
door de melancholische klan
ken van de fadomuziek. Veelal
afkomstig uit de restaurants,
waar de maag en de geest wor
den gevuld met een visrijke
maaltijd, een goed glas wijn of
port en het Portugese levens
lied.
Niet alleen het Rossio-plein
staat overigens in de steigers.
Overal worden monumenten
gerenoveerd, afgebroken en
vervangen door uit de toon
vallende futuristische gebou
wen. De naderende Expo, die
van 22 mei tot 30 september '98
wordt gehouden, werpt in dat
opzicht zijn schaduw ver voor
uit. De Portugese overheid ver
wacht tegen die tijd een kleine
tien miljoen bezoekers, en haalt
om prestigieuze redenen de he
le stad overhoop. Kosten 1.9
miljard dollar) noch moeite
worden gespaard om de wereld
tentoonstelling die als thema
'De oceanen, een erfenis voor
de toekomst', heeft, tot een
groot succes te maken.
In oostelijk Lissabon is bij dg
oude dokhaven, langs de rivier
Trancao een door olie vervuild
stuk grond van 1 bij 5 kilometer
vrij en schoon gemaakt om
ruimte te scheppen voor de Ex
po. Op deze plek moeten de pa
viljoens, ontmoetingscentra,
stadions en sporthallen verrij
zen waar straks 131 landen zich
zullen presenteren. Daarnaast
wordt ter hoogte van het Expo-
terrein gewerkt aan de aanleg
van een nieuwe, veertien kilo
meter lange hangbrug over de
Taag. Om de toegankelijkheid te
verbeteren wordt verder het
metronet tot vier lijnen verdub
beld en komt er een nieuwe
ringweg die het centrum moet
ontlasten.
Wie een kijkje neemt op het im
posante terrein, kan haast niet
geloven dat de mensheid zich
over minder dan een jaar op de
ze plaats van zijn beste kant laat
zien. Hoewel er zes dagen in de
week wordt gewerkt, zijn op een
aantal plaatsen de steigers nog
niet opgetrokken. En als er al
wat zichtbaar is, zijn het in de
meeste gevallen de stalen ge
raamten van de toekomstige ac
commodaties. Volgens Tomas
Perreira, woordvoerder van de
Expo'98, is er evenwel geen
vuiltje aan de lucht. „Niemand
hoeft zich zorgen te maken",
bezweert hij. „Het gaat lukken."
De aantrekkingskracht die on
getwijfeld van de expositie zal
uitgaan, is voor Lissabon de
kans zich te profileren als we
reldstad. Of liever de ideale
mogelijkheid om de historie van
de stad in brede kring onder de
aandacht te brengen. „Want",
zeggen vertegenwoordigers van
de overheid, de Expo-organisa-
tie en het verkeersbureau in
koor, „Portugal heeft meer te
bieden dan de Algarve en Estoril
alleen."
Lissabon is met Barcelona, Djerba
(Tunesië) en Nice een van de vier
nieuwe lijndienstbestemmingen van
chartermaatschappij Transavia. De
vlucht duurt vanaf Schiphol ongeveer
drie uur en is rookvrij. Een retourtje
Lissabon kost tot en met 10 augustus
599 gulden. Na die datum is het hon
derd gulden goedkoper. Het tijdsver
schil met Portugal bedraagt een uur
(vroeger).
Niet aanraken, Antiek!
'Niet aanraken, Antiek!' is de titel van de expositie die
nog tot en met 21 september is te zien in he.t rrfnseum
'Van Speelklok tot Pierement' aan het Buurkerkhof in
Utrecht (vlak bij de Dom). De tentoonstelling is vooral
bedoeld belangstellenden vertrouwd te maken met het
fenomeen antiek. Zo maken restauratoren de bezoekers
aan de hand van allerlei voorbeelden bekend met ele
mentaire begrippen rond herkenning, aankoop, prijs
bepaling en herstel van antieke meubels. Wie wil, mag
zelf een stijlkamer inrichten.
Informatie: Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement in
Utrecht, telefoon 030 - 23 12 78 9.
Milieubewust dagje uit
Bij alle ANWB- en VW-kantoren kan dezer dagen een
gidsje worden afgehaald met daarin een aantal tips
voor een milieubewust dagje uit in Nederland. Daaron
der een fietsrit langs historische boerderijen en tuinen
in Groningen (eventueel kan ook de koets worden ge
nomen) een tochtje per fluisterboot door Waterland
(Noord-Holland) en een wandeling over het inmiddels
fameuze Boomkronenpad in Borger (Drente). De gratis
brochure is een uitgave die werd samengesteld op ini
tiatiefvan Natuur/Milieu Toerisme/Recreatie.
Les Arcs-passen
Om te bewijzen dat een ski-oord ook in de zomer een
aantrekkelijke vakantiebestemming kan zijn, heeft Les
Arcs (Frankrijk) een aantal 'activiteiten-passen' ontwik
keld, zoals de Carte Détente en de Carte Top Tonus. De
eerste geeft toeristen recht op deelneming aan allerlei
in Les Arcs georganiseerde activiteiten (zoals aqua gym,
steps, boogschieten, trampoline-springen, aerobics en
schilderen). Tevens hebben houders van de kaart gratis
toegang tot alle bergliften. De prijs per dag is (omgere
kend in Nederlands geld) circa vijfendertig gulden; voor
een weekpas moet ongeveer 195 gulden worden be
taald.
Met de Carte Top Tonus (dagprijs 110 gulden; week-
prijs 380 gulden) kan onbeperkt gebruik worden ge
maakt van alle eerder genoemde activiteiten, maar hij
geeft onder meer ook recht op een wildwatertocht en
gratis toegang tot het zwembad en de tennis- en
squashbanen.
Informatie: Les Arcs Info in Haarlem, telefoon 023 - 55 12 29 5.
Kaasboerderijen
Bij het Nederlandse Zuivelbureau verscheen een nieu
we editie van de lijst met kaasboerderijen in Nederland.
Het zijn er nu bijna 100, verspreid over heel Nederland.
Naast een landkaartje bevat de vouwfolder ook tele
foonnummers, adressen en openingstijden. 'De Kaas
boerderij' wordt, evenals de tegelijkertijd uitgegeven
brochure 'Alles over Nederlandse kaas', op aanvraag
toegestuurd door het Nederlands Zuivelbureau, Post
bus 30,2280 AA Rijswijk, telefoon 070 - 39 53 39 5.
Bergwandelingen
Wallis Tourismus in Sion (Zwitserland) heeft een boek
je uitgegeven met daarin ruim twintig bergwandelingen
in de regio. De tochten zijn aangegeven op duidelijke
kaarten, samen met de hoogteverschillen, de verwachte
wandeltijd, de hotel/restaurants langs de route, de
berghutten en de plaatsen waar eventueel de bus, de
trein of de kabelbaan kan worden genomen. Op een ta
bel achterin staat de moeilijkheidsgraad van de trajec
ten vermeld. Hetzelfde concept werd ook toegepast op
een boekje met 23 tochten voor mountainbikers.
Informatie: Zwitserland Toerisme, telefoon 020 - 62 22 03 3.
Magic Mistery Show
Tot en met 31 augustus presenteert Ger Copper in het
Wassenaarse attractiepark 'Duinrell' drie keer per dag
een Magie Mistery Show. In de speciaal voor Duinrell
samengestelde, 20 minuten durende show gaan de gas
ten op bezoek bij tovenaar Merlijn die er niet voor te
rugdeinst rozen te laten zingen, borden te laten dansen
en skeletten te laten vliegen. De voorstellingen worden
gegeven in het Zomertheater, naast de Splash.
Informatie: Duinrell, telefoon 070 - 51 19 24 3.
Brucknerfeest
In Linz (Oostenrijk) wordt in de maanden september
en oktober het Brucknerfestival gehouden. Orkesten en
solisten van naam geven concerten van onder meer
Bruckners 8ste Symphonie. Ook staat een uitvoering
van 'Mozartina. A Paradise Dance Party' op het pro
gramma. Het plaatselijke Tourismusverband heeft ter
gelegenheid van het evenement speciale drie-daagse
arrangementen op de markt gebracht. De prijs daarvan
ligt (afhankelijk van de periode en de gekozen accom
modatie) tussen de 575 en 695 gulden.
Informatie: Tourismusverband Linz, telefoon (vanuit Nederland)
00 43 73 27 07 01 77 7.
r Antwerpen en bij het Grens-
ïtoor (GWK) voor honderd
anken wisselen. Snel nog een
larken halen voor een dagje
•jïn Keulen. Dat is straks alle-
meer nodig. De euro komt.
volg dat de wisselkantoren
onaliteit zullen moeten gaan
estaan op de wereld zo'ri
jftig valutasoorten en daar-
n we er toch een honderd-
orlopend in voorraad. De
tenslotte groter dan alleen
opa". Het kan niet anders of
ers, directeur algemene za-
Bank speelt zijn achteloos-
als één onderneming wordt
door de komst van de euro,
GWK. Met 33 kantoren op
s, 22 bij grensovergangen en
toren elders, is GWK (87 pro-
13 procent Nederlandse
en) in belangrijke mate af-
van wisseltransacties in-Eu-
uta.
tste geval zal GWK'straks
driehonderd werknemers
meer hebben en om de no
dige voorzieningen te treffen voor de
komst van de euro is het noodzakelijk
geacht een bedrag van 25 miljoen gul
den te reserveren. GWK, een instelling
waar legioenen reizigers zich en pas
sant nog even voorzien van de hoogst-
benodigde marken, franken, lires en
peseta's, verandert. Onder druk van de
euro.
Aan de andere kant moet worden ge
steld, dat de omschakeling zich al hoog
en breed heeft ingezet. Zelders: „De
bulk van onze dienstverlening heeft al
tijd in de geldtransacties gezeten met
dien verstande dat we de laatste tijd
vooral een distributiebedrijf voor snelle
gelddiensten zijn geworden. En we zijn
absoluut van plan om in die snelle
sfeer door te gaan."
Vijf fronten
Het strijdplan van GWK voor het euro-
tijdperk zal zich op vijf fronten afspe
len. Zelders: „Natuurlijk gaan we door
met geldwisselen, dat is onze oer-acti-
viteit, daar zijn we hartstikke goed in.
Maar we zijn gaarne bereid het ook te
doen voor andere financiële instellin
gen die het geldwisselen zodanig min
der de moeite waard gaan vinden dat
er tot uitbesteding wordt besloten."
'Mag ik van u duizend Belgische francs en zeshonderd Franse?' Dergelijke klanten be
staan straks niet meer. foto gpd theo bohmers
Ook zal GWK zich directer gaan richten
op de sector toerisme en recreatie. Zel
ders: „VW-achtige diensten, maar dan
niet op voorhand in concurrentie met
de WV. In samenwerking met de AN-
W hebben we inmiddels de Ticket
Company opgericht en verder sturen
we aan op een uitbreiding van de sa
menwerking met de ANWB. We gelo
ven in de toeristische industrie als
booming business en uitgerekend de
ligging van onze kantoren kan daarin
onze kracht zijn".
Verder probeert het GWK het verlenen
van zogenaamde makkelijke bankdien
sten verder te ontplooien. „Voor veel
consumenten zijn wij vaak de tweede
financiële instelling", licht Zelders toe.
„We hebben ooit de reclame-slogan
gehad dat GWK er is voor alle klanten
van alle banken. Wij zijn prima in
bankdiensten voor de consument die
nog even snel dit, dan wel dat wil rege
len. De openingstijden van onze kan
toren spelen daarbij goed in op bij
voorbeeld tweeverdieners.
Een nieuwe activiteit van GWK is
voorts een beoogde samenwerking met
Postkantoren BV, waardoor straks
GWK-stationskantoren ook als post
agentschap dienstbaar kunnen zijn. Op
het kantoor Hilversum is op 26 juni
een proefproject van start gegaan. Ten
vijfde, maar zeker niet ten laatste wil
Zelders het besef onderstrepen, dat
GWK 'een van de grootste groothande
laren in bankpapier van West-Europa
is'. „Onze grossiersfunctie in bankpa
pier is hecht gevestigd. We vervullen
die functie al voor een aantal financiële
instellingen en die functie zal straks al
leen maar belangrijker worden. Een
heel interessante business. Kleine mar
ges, maar grote volumes en dan heb ik
net voor nu en voor de toekomst zeker
over de handel in dollars, Engelse pon
den, de valutasoorten van de voormali
ge oostblok-landen, de Zuid-Ameri
kaanse valuta's en die van het Midden-
Oosten".
De opmerking dat GWK Bank door de
ze wijzigingen in bedrijfsvoering een
bij uitstek complementair bedrijf
wordt, doet Zelders reageren met de
retorische vraag: 'Waren we dat al
niet?'. „De basis die er al geruime tijd
ligt, is goed genoeg om daarop nu een
deels nieuw bedrijf te kunnen gaan
bouwen. De bedreigende factoren ken
nen we: de euro dus, de overgang naar
plastic geld en niet te vergeten de cri
minaliteit. Bedreigingen die we, naar
onze stellige overtuiging, het hoofd
kunnen bieden."
Dat GWK alleen op eigen kracht en
met inventiviteit boven zal kunnen
blijven, is deels lastig, maar niet on
overkomelijk, meent Zelders.
„Vergelijkbare bedrijven zijn er nauwe
lijks of niet. De Deutsche Reise Bank,
ooit een volledige dochter van de Duit
se spoorwegen, lijkt nogal op GWK,
maar om de een of andere reden zijn
ze daar toch wat minder in de vreemd
geld-materie thuis. Ik zou ook nog
eventjes aan Thomas Cook of Ameri
can Express kunnen denken, hoewel
dat eigenlijk toch vooral reisorganisa
ties zijn. Goed beschouwd zijn wij als
GWK onze eigen branchevereniging."
