Theaterproducent Bergen failliet
'Vorig jaar speelde ik nog op de gang'
ersterken kunstklimaat:
ïjskaartje van 60 miljoen
is
Tenor Jacques Urlus herleeft
dankzij Theater Instituut
Cultuur&Kunst
)to's geven indruk
in restauratie Haags
iemeentemuseum
Genesis plukte vruchten
verwaarloosd landgoed
DAG 12 JULI 1997
CHEF JAN RIJSDAM, 071 5350-144
rste prijs Rembrandt-wedstrijd
i. De jury van de Leidse Rembrandt Schilderwedstrijd 'Kijk
Ejden' heeft 'Op weg naar Naturalis' van Marald van Haas-
1 uit Leiden bekroond met de eerste prijs. De tweede prijs
haar 'Kijk op de Jan Vossensteeg' van van K.H. Liem uit
fcchoten. Rogier Ooijevaar uit Leiden won met 'Trip over de
hbrug' de derde prijs. Het werk van deze amateurkunste-
is tijdens de Lakenfeesten te zien in de Hooglandse Kerk
b met 20 juli). De tentoonstelling bestaat uit een overzicht
inzendingen.
Wall op herhaling in Katwijk
De Stichting Podium organiseert op vrijdagavond 22
;us een tweede uitvoering van The Wall in Katwijk. Het
kstuk van Pink Floyd wordt deze keer in de open lucht ge-
I, op de Turfmarkt in Katwijk aan den Rijn. Het concert is
toegankelijk. De kosten van het concert bedragen 25.000
£n en moeten door sponsors worden opgebracht.
Musicals doen bedrijf de das om
Het productiebureau Bergen is failliet. De Amsterdamse
producent van theater, televisie en film heeft het on
danks artistieke successen commercieel niet kunnen bol
werken. Vooral de tegenvallende bezoekersaantallen van
de musicals 'Carlie', 'Closer Than Ever' en 'Eindeloos!'
hebben Bergen de das om gedaan. Het faillissement is
deze week uitgesproken. Er zou een tekort zijn van onge
veer twee miljoen gulden.
iliek kan alles op de voet volgen
AG GPD
belangrijkste kunstwerk
1 Haags Gemeentemu-
indergaat een ingrijpen-
uratie. Deze keer be-
iet geen kwetsbare Mon-
of een topstuk van de
School, maar kunst-
4DIV-1-1985, ofwel het
zelf zoals dat tussen
:n 1935 door architect
is ontworpen,
de opening, oktober vol-
lar. zijn de deuren ge-
jn en krijgt het publiek
•lijks iets van het herstel
Directeur H. Locher
■n oplossing gevonden
interesseerden toch te-
■t te komen. Hij gaf de
fotograaf Gilles van
acht om het restau
ratieproces vast te leggen.
Sindsdien staan de foto's op
afficheformaat op een groot
bord voor het museum te kijk
Tot de dag dat het museum
weer zijn deuren opent, zal het
publicatiebord steeds een an
dere indruk van de verbou
wing geven.
Gilles van Niel maakte fasci
nerende impressies van een
beeldschoon gebouw. Hij
richtte zijn lens op plekken en
situaties die de bezoeker nooit
te zien krijgt. En op welke ma
nier hij zijn onderwerp ook
benaderde, Berlages laatste
ontwerp is onder alle omstan
digheden tot op het bot uit
gekleed of juist in de steigers
inderdaad een van Den
Haags belangrijkste kunstwer
ken.
AMSTERDAM HANS VISSER
De Stichting Bergen werd inder
tijd opgericht door Gerard Cor-
nelisse, Hans de Wolf en Hans
de Weers om mensen uit de we
reld van film, theater en televi
sie te laten samenwerken in
projecten die een tegenwicht
zouden vormen voor vooral
commercieel opgezette produc
ties. Zo ontstonden de spraak
makende musical 'Willeke' en
een rockversie van 'Carmen'.
Voor de televisie werd onder
meer de VPRO-jeugdserie 'Ma
delief gemaakt. Een hoogte
punt vormde vorig jaar het win
nen van een Oscar met de film
'Antonia' van Marleen Gorris.
De film met in de hoofdrol Wil
leke van Ammelrooy leek het
bedrijf een internationale im
puls te kunnen geven.
De Amsterdamse rechtbank
heeft mr. R. Wolf aangesteld als
curator. Hij onderzoekt op dit
moment de mogelijkheden om
nog in gang zijnde projecten af
te ronden. Zo staat Adèle Bloe-
mendaal al met een nieuwe
voorstelling geboekt in talloze
theaters. Verder zou Willeke
met Bergen op reis gaan langs
de theaters en is het bureau de
artistieke basis voor de groep
Mrs. Einstein, die dit jaar voor
Nederland deelnam aan het Eu
rovisie Songfestival.
Ook zijn er volgens de curator
filmplannen waarvan de haal
r., Haan (Kunstenbond FNV), Digna Sinke (voorzitter Federatie Kunstenaarsverenigingen) en Jack
n-Lunel (Federatie-directeur). „We komen in de idiote situatie terecht dat alleen kunstenaars in de bij-
jin beroep moeten verzwijgen." foto cpd
- iratie van Kunstenaarsverenigingen en de
I bond FNV winden er in een brief aan de
ce partijbesturen geen doekjes om: om
stklimaat te versterken en de positie van
aars te verbeteren is vanaf 1998 tenmin-
liljoen gulden extra nodig,
lebben de brief nu al verstuurd omdat we
>p verwerking van onze aanbevelingen in
famma's voor de verkiezingen van vol-
ifl ar," vertelt federatiedirecteur Jack Ver-
ff mei in een toelichting,
eun in de rug kregen voor het eerst ook
len lokale partijbesturen een aantal sug-
voor beleidsmaatregelen toegestuurd,
ijk zijn we aan het derde Kunstenplan
ir lokaal staat het formuleren van een sa-
igi'nd kunstbeleid vaak nog in de kinder-
u," stelt Verduyn Lunel. De 'lokale' brief
•uuregelen als het creëren van voldoende
i oefenruimten en strikte toepassing van
Pniageregelingen voor beeldende kunst-
igevingsopdrachten bij bouwprojecten.
jzen Federatie en Kunstenbond op de
i ak tot het scheppen van meer werkgele-
w L Beleidsmedewerker Frans de Haan van
(tenbond FNV wil geen Zwarte Pieten uit-
maar constateerde de afgelopen jaren
n het land wel een toegenomen neiging
n 'tenaars weg te schrijven uit het beleid',
il atie en Kunstenbond vertegenwoordigen
iet merendeel van de ruim 13.000 georga-
kj kunstenaars in ons land. Door hun net-
or individuele belangenbehartiging heb-
?r een goed zicht op hoe veel beeldend
aars, fotografen, dansers, theatermakers
ïgenwoordigers van andere disciplines
rend moeten sappelen. Ze kunnen hun
aarsbestaan alleen volhouden dankzij het
van de sociale dienst. Na de afschaffing
eeldende Kunstenaars Regeling (BKR) in
f"gden veel kunstenaars die niet in de bij
echt wilden komen er in andere bezig-
vinden. Maar een kunstenares die ano-
pl blijven erkent dat ze naast haar bij-
baarheid moet worden onder
zocht. „Het is immers zonde
om het reeds opgebouwde ka
pitaal dat die producten verte
genwoordigen te vernietigen",
aldus Wolf. „Uitverkoop van de
lopende projecten zal weinig
opleveren."
Wolf geeft aan dat de takken
film en televisie min of meer
quitte hebben gedraaid. „Al liep
de televisie het afgelopen jaar
wat minder goed. Winst was
niet het eerste oogmerk. Bergen
was nogal ideëel ingesteld". Dat
bleek ook uit de drie musicals
die het afgelopen seizoen wer
den uitgebracht. „Die hebben
het bedrijf de nekslag gegeven."
De kleine musical 'Closer
Than Ever' behoorde tot de bes
te voorstellingen van het afgelo
pen seizoen, maar het publiek
liet het afweten. De muziek en
de aanpak was te Amerikaans,
te on-Nederlands voor het grote
publiek.
Daarnaast bracht Bergen
twee zelf ontwikkelde nieuwe
Nederlandse musicals: 'Carlie',
een ironisch sprookje over de
wereld der Barbiepoppen en
'Eindeloos!', waarin Liesbeth
List zingend en acterend optrad
en waarin Lottie Hellingman
verrassend haar professionele
debuut maakte.
Beide producties werden wel
willend ontvangen, maar had
den bij lange na niet hun per
fecte vorm bereikt. Toen het
'Carlie' was een van de musicals die qua bezoekersaantallen minder goed scoorde dan werd verwacht.
einde van 'Eindeloos!' in zicht
lavam, verzuchtte Gerard Cor-
nelisse hoe triest het was dat
beide producties moesten stop
pen op het moment waarop de
juiste vorm zich begon te ont
wikkelen.
Eindeloos
'Eindeloos!' ging pas in april in
première en had na de zomer
voor een langere tournee op
nieuw het land in moeten gaan.
Er werden inderdaad voorstel
lingen verkocht, maar de pro
ducenten trokken de voorstel
ling terug toen bleek dat er bij
de theaterdirecties te weinig be
langstelling was.
Cornelisse beklaagde zich on
langs over de geringe steun van
de schouwburgdirecties. Vaak
werden de producties van Ber
gen toegelaten op basis van ei
gen risico, aldus de producent.
En dat terwijl de shows van Van
den Ende steevast door de thea
ters zélf worden geboekt, in de
zekerheid dat die voorstellingen
uitverkocht raken. Bergen had
graag meer kansen gehad.
Inmiddels is het kantoor, ge
vestigd in een voormalige kerk
aan de Haarlemmerstraat, ont
ruimd. Het personeel, ruim tien
vaste medewerkers die al een
salarisachterstand hadden van
een maand, is ontslagen.
Onder de schuldeisers zijn
ook diverse artiesten. Henk
Poort is een van hen. Samen
met zijn vrouw Marjolein Keu-
ning, Alberto ter Doest en Doris
Baaten heeft hij zich enorm in
gespannen om de musical Clo
ser Than Ever van de grond te
krijgen.
Hij noemt het triest dat Ber
gen failliet is. „Ik krijg nog wel
veel geld van ze, verder geef ik
geen commentaar.
AMSTERDAM ANP
Honderddertig jaar geleden
werd hij geboren: Jacques Ur
lus, de ijzergieterszoon die één
van Nederlands grootste teno
ren zou worden. Zondag na
zondag deed hij 3000 mensen
tegelijk naar het Concertge
bouw drommen. De brandweer
kneep een oogje dicht, want er
mochten er maar 2500 in.
Het Nederlands Theater Insti
tuut in Amsterdam herdenkt de
in 1935 gestorven lyrisch-dra
matische tenor nu met een
unieke cd. En op 14 september
zal Urlus centraal staan tijdens
een themabijeenkomst over
'grote tenoren'.
De twintig stukken op de Ur-
lus-cd komen uit het eigen ar
chief van het Theater Instituut
en uit dat van Jan Urlus, de
kleinzoon van de kunstenaar.
Natuurlijk hebben de opnamen
uit de periode 1907 - 1923 de
tand des tijds niet helemaal
doorstaan, maar volgens ken
ners is het schijfje prima te ge
nieten en valt nog uitstekend
waar te nemen wat een knappe
zanger Urlus was.
Bijna de helft van de cd is ge
wijd aan werken van Wagner.
Urlus leek Wagner met uitzon
derlijk gemak te vertolken. Hij
deed dat veelal op de deftige
besloten bijeenkomsten van de
Wagnervereeniging, die alleen
met het allerbeste genoegen
nam. Over deze club is bij het
Theater Instituut onlangs een
boek verschenen, geschreven
door Henk Suèr en Josine
Meurs.
Urlus begon in 1884 te zin
gen. Hij was toen in Utrecht
knecht in het bedrijf waar zijn
vader als voorman fungeerde.
Hij ging op een koor en kreeg zo
de smaak te pakken dat hij zich
in totaal bij vijf verschillende
zangclubs aansloot. Uiteindelijk
ging het talent op les. Urlus
volgde verschillende opleidin
gen, mocht in 1893 in het open
baar zingen en stond binnen de
korste keren bekend als 'het
nieuwe zang-phenomeen
Urlus, die zijn stem tot kort
voor zijn dood op sterkte wist te
houden, ontpopte zich ook als
heel veelzijdig. Hij vertolkte
meer dan tachtig verschillende
operarollen. Nog voor de eeuw
wisseling werd hij door de Duit
se operahuizen gevraagd en bo
vendien rijkelijk gehonoreerd.
Uiteindelijk volgden aanbiedin
gen uit Groot-Brittannië en de
Verenigde Staten. De nooit
gauw tevreden Amerikaanse
pers was juichend over de Ne
derlander, die in de Metropoli
tan Opera House in New York
de nog beroemdere Enrico
Caruso als kleedkamergenoot
had.
In 1933 zong Urlus met Tris
tan und Isolde zijn laatste ope
ra, in 1935 overleed hij aan
prostaatkanker.
De Britse symfonische rock
groep Genesis heeft een zwaar
verwaarloosd landgoed op het
Schotse eiland Muil verkocht
aan het Nederlandse kleding
bedrijf Epsilon. De groep van
zanger Phil Collins kocht het
landgoed - met een landhuis
en drie boerderijen - tien jaar
geleden en kreeg jarenlang be
lastingverlaging voor bebos
singsprojecten op het land
goed van ongeveer zes bij zes
kilometer.
Genesis deed echter niets
aan bebossing, was zelden
aanwezig op het landgoed en
liet het landhuis, met twaalf
kamers een van de grootste op
Muil. in zwaar verwaarloosde
toestand achter. De band be
tuigde publiekelijk steun aan
projecten voor de redding van
het regenwoud en ontving in
1991 van de overheid 267.000
Engelse pond voor herbebos
sing. Maar Phil Collins en co
plantten daarvoor kerstbomen
die ze later zonder scrupules
verkochten.
De bevolking van Muil is op
gelucht dat Genesis eindelijk
het landgoed uit 1819 van de
hand doet. De rockgroep, die
in 1973 internationaal door
brak met het album Selling
England by the Pound, had de
titel van dat album iets te let
terlijk toegepast op Mull.
De drie bandleden van Ge
nesis waren overigens niet de
enige beroemdheden die zich
op het eiland vestigden. Ook
Ian Anderson, zanger van
Jethro Tuil kocht in de jaren
zeventig een stuk land op
Mull. Sir Paul McCartney
kocht in 1966 het landgoed
High Park dat hij met veel lief
de vereeuwigde in Muil of Kiri-
tyre. Maar kennelijk had niet
elke Muil-allochtoon zulke op
rechte bedoelingen.
standsuitkering en af en toe een opdracht, gere
geld als werkster aan de slag moet om haar hoofd
boven water te houden.
Onderzoek van de Stichting voor Economisch
Onderzoek van de Universiteit van Amsterdam
(UvA) heeft uitgewezen dat het aantal bijstands
trekkers onder beeldend kunstenaars is gedaald
van 50 procent in 1993 tot 37 procent in 1995.
Maar De Haan heeft geconstateerd dat kunste
naars steeds beter hebben leren omgaan met de
sociale dienst en om de dienst te vriend te hou
den af en toe een baantje nemen.
Verduyn Lunel reageert cynisch: „Zo komen we
in de idiote situatie terecht dat alleen de kunste
naars in de bijstand hun beroep moeten verzwij
gen. Het UvA-onderzoek beslaat overigens maar
300 deelnemers en we zetten daarom kantteke
ningen bij de representativiteit. Ook wij hebben
echter de indruk dat het aantal bijstandstrekkers
aan het dalen is."
Op zoek naar een oplossing kwam het Voorzie
ningsfonds voor Kunstenaars een paar jaar gele
den met het voorstel kunstenaars te verzekeren
van een basisbedrag van 75 procent van de bij
stand, met een ruime mogelijkheid tot bijverdie
nen. In de Tweede Kamer ligt nog steeds een
voorstel voor een Wet Inkomensvoorziening
Kunstenaars (WIK) dat uitgaat van maximaal vier
jaar 60 procent met een mogelijkheid tot bijver
dienen tot 15 procent boven bijstandsniveau.
Hoe de behandeling zal aflopen is nog ongewis
maar veel fracties hebben al wel kritische kantte
keningen bij de hoogte van de uitkering gezet.
In de brief aan de landelijke partijbesturen
pleiten Federatie en Kunstenbond opnieuw voor
75 procent omdat ze 60 procent veel te karig vin
den. De gevraagde 60 miljoen gulden willen ze
onder meer besteed zien aan export-stimule
ringssubsidies en stimulering van de werkgele
genheid en kunsteducatie.
Ook deze voorstellen deden ze de afgelopen ja
ren al vaker, maar met zicht op de Tweede Ka
merverkiezingen leek het zinvol ze te bundelen.
En 'in deze tijd van sterke economische groei'
mag daar volgens beide organisaties ook best een
fors prijskaartje bij.
Trijntje Oosterhuis grote publiekstrekker op North Sea Jazz Festival
DEN HAAG ANP
Zes dagen hadden ze geoefend
en nog maar vijf optredens in
de benen voordat ze konden
beginnen met anderhalf uur
puur plezier. Legends '97 (Mar
cus Miller, Eric Clapton, David
Sanborn, Joe Sample en drum
mer Steve Gadd) praten name
lijk niet over werk op North Sea
Jazz. „Having fun, that's what it
is", is het credo van de gelegen
heidsband.
Gisteravond mochten ze de
22e editie van het North Sea
Jazz Festival in het Haagse Con
gresgebouw openen. Deze afle
vering was al uitverkocht
(70.000 kaarten) voor het festi
val begon. Een unicum in de ge
schiedenis van het evenement.
Mede-organisator Theo van den
Hoek was blij met die mijlpaal.
„Maar we hadden qua pro
grammering dit jaar ook de
wind mee. Herbie Hancock. Ray
Charles, Steve Winwood en Le
gends, ze wilden allemaal graag
komen."
Legends '97 was voor het gro
te publiek in de Statenhal een
aangename verrassing, want
hun werk is (nog) niet op ge
luidsdragers vastgelegd. De ja
renlange wens van bassist 'Mar
cus Miller om met zijn vrieden
samen te spelen trok talloze
nieuwsgierigen. Vele bezoekers
hopen dat de veertien gespeel
de nummers nu alsnog op cd
worden uitgebracht.
foon). De festivalgangers ont
vingen het nummer in de war
me hal als een koele bries. Ook
de talloze waaiers en meege
brachte koelboxen zorgden voor
koelte.
Er zijn op het festival nog
meer levende legenden aanwe
zig. Zo probeerden sommige
belangstellenden vlak voor aan
vang van het festival nog
koortsachtig aan kaarten te ko
men voor toppers als Ray Char
les, Al Jarreau en Robert Cray.
Maar de zwarte markt bood
voor velen geen soelaas.
De organisatie heeft zich dit
jaar meer dan ooit gericht op de
eerder ingeslagen succesformu
le om de gevestigde namen uit
jazz en blues te contracteren.
Maar ook namen uit andere
muzieksferen zijn dit jaar van
harte welkom. Zo is de popmu
ziek opvallend sterk vertegen
woordigd. Dit lijkt het festival
aantrekkelijker voor een breder
publiek te maken.
Zo barstte de tribune bij het
optreden van de nieuwbakken
Nederlandse megaster Trijntje
Oosterhuis en haar band Total
Touch bijna uit de voegen. Vele
jonge toeschouwers verdrongen
zich voor een goede plaats. Ook
de populaire zangeres voelt
subtiel de waarde van het suc
ces van het moderne North Sea
„Maar daarover twijfelen de in zeventien dagen. Het gaat ze in een speciale versie gespeeld. Jazz Festival aan. „Vorig jaar
bandleden nog", weet pr-mana- vooral om het plezier. Daarna Extra langzaam en met twee mocht ik alleen op de gang spe-
ger Jacqueline Lendert-Vilais. zien ze wel verder." blazers (bassist Marcus Miller len. Er kan in een jaar veel ver-
„Eerst spelen ze tien concerten Layla van Eric Clapton werd waagde zich ook aan een saxo- anderen."
