m
van water en staal
in het nieuw
Toerisme
ATERDAG 28 JUNI 1997
KE
LI FT EN
ANTI
SCHEEPS
IN HENEGOUWE
N O G V O L O P
IN BEDRIJF
Het lijkt tegen alle wetten van de natuur.
Twee reuzenliften rijzen op in een kanaal.
Het zijn kunstige staalconstructies, net
Eiffeltorens. In de ene toren stijgt tergend
langzaam een kolossale bak water met
daarin een binnenvaartschip.
Tegelijkertijd daalt in de andere toren net
zo'n grote bak water, het schip met de
steven in de andere richting. In het
Belgische Canal du Centre wordt deze
doodstille evenwichtsdans van duizenden
kilo's water en staal dagelijks opgevoerd.
IHEO VAN DER KAAL)
rie denkt dat Nederland alles
huis heeft om te heersen over
iet water, heeft niet goed in
elgië rondgekeken. In de zui-
lelijke provincie Henegouwen
ijn al sinds 1917 vier scheeps-
ften in bedrijf bij La Louvière.
linnenvaartschepen die door
iet heuvelland varen kunnen
laarmee een hoogteverschil
an totaal negentig meter over-
iruggen. Dat spektakel is voor
tezoekers van heel dichtbij te
•kijken.
Iet bijzondere is dat het hy-
raulische liftsysteem volledig
inctioneert volgens natuur
wetten. Er is alleen maar water
lodig om schepen van 300 ton
imhoog en omlaag te vijzelen,
ir komt geen vonkje elektrici-
n te pas. De twee bakken
rater wegen elk duizend ton.
ilke bak rust op een zuiger van
'ee meter doorsnede, die in
en cylinder kan rijzen en da-
in. De cylinders staan met el-
taar in verbinding via een smal-
leiding. Als communicerende
raten zijn de bakken precies in
alans. Wanneer de ene bak
tijgt, daalt de andere en dat ge-
eurt alleen indien het even
wicht wordt verbroken. Daar is
naar een extra laag water in de
alende bak voor nodig van
ertig centimeter. Volgens de
wet van Archimedes maakt het
aarbij niet uit of er een schip
ligt of niet.
ielgië gaat zorgvuldig om met
ïdustrieel erfgoed uit het verle
den. Er is een nieuw en dieper
kanaal gegraven met bij Strepy-
Thieu een futurische scheepslift
in aanbouw voor schepen tot
1.350 ton. Daarbij heeft de over
heid besloten het Canal du Cen
tre met de vier bestaande
scheepsliften normaal in ge
bruik te laten voor toeristisch
scheepvaartverkeer. De stalen
torens moeten geen 'witte oli
fanten' blijven, zo drukt de
overheid het uit.
Ook wie niet per boot komt, kan
volop van het liftspektakel in
het kanaal genieten. Er rijdt een
treintje langs het jaagpad, dat
bij elke lift stopt voor tekst en
uitleg. Heel Henegouwen komt
daar in historisch perspectief,
want die liften zijn in net begin
van deze eeuw niet voor de lol
gebouwd. De industriële revolu
tie brak aan en Henegouwen
was het land van kolen en staal.
Het Zwarte Goud werd hier ge
dolven en moest op transport
naar de Schelde. Negentig me-
)e Antwerpse Zoo koestert zich
n een warm zonnetje. Grindpa-
len en bloemperken zijn aan-
eharkt. Kooien worden met
Di nantelbavianen verveeld hun
agelijkse gymnastisch reper-
oire af. Olifant Dora schurkt
laar schoften tegen de pilaren
'an een Egyptisch tempel. Zoals
dat al jaren doet. Ze verbaast
ich al lang niet meer over de
ld inlozc inspanningen waarmee
lar collegae zich aan hun mo-
otone bestaan lijken te willen
Onttrekken.
M )at gaat allemaal anders wor-
en, verzekert Peter van den
lijnde. Het hoofd Educatie en
formatie van de Koninklijke
laatschappij voor Dierkunde
Sp an Antwerpen resideert in een
Sta iepklein bureel met uitzicht op
toa en verpauperd stukje Antwerp-
Y e binnenstad..Binnen nu en
)ak-weg tien, vijftien jaar moet
Ie Zoo een totale metamorfose
ibben ondergaan. Van een
erenverzameling zullen we
lan zijn uitgegroeid tot een in-
rnationaal natuurbehouds-
intrum."
leeft inmiddels plaatsgevon-
len. De pinguïns en de zee-ot-
ers kregen een nieuw verblijf,
len eerste kleine stap in de
eeks van 'masterplannen' zoals
die door de Zoo-directie is ont
wikkeld. Aan de buitenste rand
van het dierenpark worden in
totaal zes nieuwe biotopen aan
gelegd, waarvan het Tropisch
Regenwoud het meest presti
gieuze onderdeel gaat vormen.
Van den Eijnde: „Het is geba
seerd op het Burgers Bush-idee
van Arnhem. Ook bij ons zal in
het overdekte gedeelte zowel de
fauna als de flora uit het tro
pisch regengebied een plaats
krijgen. Maar dan wel op een
manier waarbij nog subtieler
met de mogelijkheden zal wor
den omgesprongen dan tot nu
toe is gebeurd in Arnhem."
Om dat project te kunnen reali
seren heeft de Zoo inmiddels
een dertigtal huizen aan de aan
palende Ommegangstraat aan
gekocht. Voor de te bouwen
twintig meter hoge hal is name
lijk een oppervlakte van mini
maal drieduizend vierkante me
ter nodig. „Zouden we zo'n hal
in het huidige park neerzetten
dan krijgen we onherroepelijk
problemen met de overheid. De
bomen die dan gerooid moeten
worden, zijn beschermd. Daar
om komen de nieuwe biotopen
aan de buitenkant van het park.
Papegaaiduikers
In de buurt van de Egyptische
tempel komt een Afrikaanse sa
vanne. Aan de oostkant, tegen
de hoog oprijzende muren van
het Centraal Station, worden
ter is het hoogteverschil met
Vlaanderen en dat valt niet met
sluizen te overbruggen.
De hydraulische scheepsliften
werden gebouwd naar voor
beelden in Engeland, Frankrijk
en Canada. In het begin van de
ze eeuw hadden de schepen
nog geen motoren. Ze werden
getrokken door paarden, man
nen, vrouwen en zelfs kinderen.
Op de jaagpaden langs het ka
naal zijn in het steen van de
bruggen nog diepe, door tou
wen weggesleten plekken te
zien.
Voorgoed aangemeerd bij een
van de scheepsliften ligt een
van die honderd jaar oude sche
pen. Om zoveel mogelijk kolen
en ook wel keien te vervoeren
was de woonruimte minimaal
van afmetingen. Er was geen
ruimte voor kinderbedden. De
kleintjes werden in kastlades
gelegd.
Italianen
Een zinvolle aanvulling op een
bezoek aan de scheepsliften is
een excursie naar de Cantine
des Italiens in La Louvière. Dit is
een barakkenkamp waar begin
deze eeuw Italiaanse gastarbei
ders werden gehuisvest. Zij wer
den in hun arme land geronseld
als kompels in Henegouwen,
omdat de Walen zelf geen zin
hadden de mijnen in te gaan.
Een ontroerende expositie laat
zien met hoeveel leed dat ge
paard ging.
De Italianen werden gepaaid
met gratis onderdak, gratis
voedsel, kinderbijslag en een
enkele reis België. Vrouw en
kinderen moesten thuisblijven.
Veel Italianen wilden direct te
rug toen ze het troosteloze in
dustrielandschap zagen. Ze
hadden verwacht de zee te zien.
Nu nog wordt er geneuried: „De
hemel is hier grijs, maar de zon
is in ons hart en onze muziek
geeft de kleur". Er wonen nog
steeds Italianen in het nu opge
knapte kampement met tussen
een hoogvlakte en een rotskust
aangelegd. Met name die rots
kust wordt voor de bezoekers
een spectaculair onderdeel om
dat je daar van achter een gla
zen wand de papegaaiduikers
vanaf de rotsen het water kunt
zien induiken. Een probleem
wordt wellicht de realisering
van het Afrikaans/Zuid-Ameri
kaans moerasland op de plaats
waar nu de grote vijver met het
gibbonseiland en de watervo
gels is gesitueerd. Van den Eijn
de: „Daarom zal de bouw van
dat project waarschijnlijk ook
de laatste in de reeks zijn. Van
de andere kant mag het best
enige overlast geven omdat
daar een hypoquarium is ge
pland - een glazen wand waar
door men de gedragingen van
een nijlpaard onder water kan
volgen. Alleen San Diego heeft
tot nu toe iets dergelijks."
Met de ingrijpende face-lift van
het park lijkt de Antwerpse Zoo
uit een jarenlange sluimering te
ontwaken. Over tien jaar zal er
op de fundamenten van het ou
de dierenpark een modern na-
tuurbehoudscentrum zijn verre
zen. Van den Eijnde: „Achter de
schennen zijn we inmiddels al
heel wat jaartjes met soortbe-
houd bezig. In de Nederlandse
tuinen heeft men daar het pu
bliek bij betrokken. Dat hebben
we tot nu toe nooit gedaan.
Foutje. Er hangt hier en daar
een bordje met wat summiere
Niet alles verdwijnt in de Antwerpse Zoo. Het verblijf van de kamelen,
zebra's en kariboes voldoet nog steeds aan de modernste eisen van
huisvesting. foto cpd
informatie. Maar dat is niet de
manier om de bezoekers bij het
wel en wee van fauna en flora te
betrekken. Een dierentuin heeft
de taak en de plicht als bood
schapper van de natuur te fun
geren. De mensen die hier een
dag hebben rondgekeken moe
ten bij het verlaten van het park
geen vrijblijvende herinnerin
gen overhouden, maar een flin
ke portie bewustwording."
de barakken in mediterraan ge
tinte moestuinen. Een oud ge
deelte laat zien hoe primitief de
immigranten in het begin
woonden.
De Cantine des Italiens is nu
een herdenkingsplaats, die te
vens onderdak biedt aan toeris
ten. Er zijn fietsen te huur, er
varen boten het kanaal af en
van hier rijdt eerder genoemd
treintje langs de scheepsliften.
Wie toch in de buurt is en inte
resse heeft in andere staaltjes
van Belgisch waterbeheer kan
een bezoek brengen aan het
Hellend Vlak van Ronquières.
Om binnenvaartschepen 68
meter hoogteverschil te laten
overbruggen tussen Charleroi
en Brussel is anderhalve kilo
meter rails neergelegd. 'In Ron
quières gaan de schepen aan
het rollen', zo heet het. Ook hier
vaart het schip een bak met wa
ter binnen, die traag over de
rails naar boven of naar bene
den rolt. Een tweede bak zorgt
voor de nodige balans.
In het machinegebouw is een
zeer levendige tentoonstelling
over de binnenvaart te bezichti
gen. De informatie komt onder
andere in het Nederlands via
een infrarood koptelefoon tot
de bezoeker. Een hoge toren
biedt geweldig uitzicht over het
groene Henegouwen.
Meer informatie over de provincie
Henegouwen geeft het Belgisch Ver
keersbureau in Haarlem, telefoon
023 - 53 44 43 4.
SCHADE
VERHALEN OP
REISBUREAU
ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Toeristen die schade lijden
door een verkeerd advies van
hun reisbureau, kunnen dat
verlies straks voor een deel (25
procent van de gefactureerde
diensten) op dat bureau ver
halen. Dat zijn de vereniging
van ANVR-reisagenten en de
Consumentenbond met el
kaar overeengekomen. De
nieuwe regeling gaat op 1 au
gustus in. Ook is bepaald dat
het reisbureau vanaf die da
tum een vergoeding mag vra
gen voor het uitzoeken van
wat wordt genoemd 'een inge
wikkelde reis'. De kosten
moeten dan wel van tevoren
aan de klant worden opgege
ven.
De nieuwe voorwaarden gel
den alleen voor 'aanvullende
diensten'. Daarbij behoort bij
voorbeeld advies over inentin
gen, al dan niet benodigde vi
sa, de beschikbaarheid van
huurauto's en vertrektijden
van vliegtuig, boot, trein enzo
voort. Voor problemen bij
kant en klare pakketreizen
(het merendeel van vliegva
kanties) is niet het reisbureau
maar de touroperator verant
woordelijk. Toeristen die in
aanmerking willen komen
voor een schadevergoeding,
dienen hun claim uiterlijk een
maand na afloop van hun reis
te hebben ingediend. Worden
de problemen niet tot tevre
denheid opgelost, dan kunnen
deze 'in hoger beroep' worden
voorgelegd aan de Geschillen
commissie Reizen.
REDACTIE ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
I C H T if
Vakantiegeldgids
Ook dit jaar verspreidt de Postbank weer vlak voor het
begin van de zomervakantie een 'Vakantiegeldgids'.
Het gratis foldertje dat op alle postkantoren verkrijg
baar is. maar dat ook kan worden aangevraagd op tele
foonnummer 08 00 - 04 00, bevat onder meer een over
zicht van alle mogelijkheden waarop er in het buiten
land kan worden betaald. In de vakantielandentabel
wordt tevens informatie verstrekt over onder meer de
aanwezigheid van geld- en betaalautomaten en het
maximumbedrag dat met de giropas kan worden opge-
Fierljeppen
Fierljeppen (polstokverspringen) is in Friesland de
laatste jaren uitgegroeid tot een ware topsport Werd
vroeger tijdens een kermis of andere festiviteiten over
een toevallig aanwezige brede sloot gesprongen, tegen
woordig worden de fierljepwedstrijden gehouden in
speciale stadions met soms wel drie verschillende
schansen. Die stellen de kampioenen in staat afstanden
te halen van meer dan 19 meter. Het record bij de vrou
wen staat op 15.30 meter. De komende zomer stelt de
VW in Workum belangstellenden (uitsluitend groepen)
in staat een fierljep-cursus te volgen op verschillende
locaties in Friesland. Er wordt les gegeven door gerepu
teerde ljeppers.
Informatie: VW Workum, telefoon 05 15 - 54 13 00.
WV/Rabobank
De reeds bestaande samenwerking tussen de Rabo
bank en de VW's wordt verder uitgebreid. De coöpera
tie zal vooral tot uiting komen in de opzet van zoge
naamde VW-Uitwinkels. Daarin gaat de VW zich pre
senteren als specialist op het gebied van toerisme en de
Rabo als financieringsexpert. Ook ligt het in de bedoe
ling VW-kantoren onder te brengen in panden van de
Rabo-bank.
Campings op CD-Rom
De ANWB heeft dit jaar een CD-Rom geïntroduceerd
met daarop gegevens van meer dan 8200 kampeerter
reinen in 26 Europese landen waaronder Nederland.
Het programma is voorzien van meerdere zoek- en se
lectiemethoden. Zo kan er worden gezocht op zowel
land, streek, classificatie, voorzieningen als tarieven.
Ook is het mogelijk 'persoonlijke' brieven uit te printen
voor reserveringen of het aanvragen van verdere infor
matie. De CD-Rom kost 39,95 gulden en is te koop bij
alle ANWB-kantoren, computerwinkels, DLxons en de
Free Record Shop.
Tarzan
In het Belgisch Centrum van het Beeldverhaal (in de
wandel vaak 'stripmuseum' genoemd) aan de Zand
straat in Brussel, is tot en met 28 september een exposi
tie te zien die Tarzan tot onderwerp heeft. Van de
jungle-held (in 1912 bedacht door de Amerikaanse
schrijver Edgar Rice Burroughs) zijn verschillende strips
in omloop gebracht. Bovendien werken de Disney stu
dio's aan een Tarzan-tekenfilm met muziek van Phil
Collins. Op de tentoonstelling in Brussel zijn niet alleen
exemplaren van de eerste Tarzan-strip te zien (van Hal
Foster), maar bijvoorbeeld ook de parodie van Harvey
Kurtzman (in het magazine 'Mad') en de bekende teke
ningen van Aidans en Hogarth. Er is vooral geput uit de
verzameling van de Limburger Rob Donkers, die zijn
collectie ook al eens tentoonstelde in het Thermen Mu
seum van Heerlen.
Brussel, telefoon (vanuit Nederland)
Visum Australië
Door de invoering van een nieuw elektronisch systeem,
duurt het afgeven van een visum voor Australië tegen
woordig nog maar enkele minuten. Er hoeft geen aan
vraagformulier meer te worden ingevuld en het docu
ment kan worden aangevraagd via de bij het systeem
aangesloten reisbureau's. Bij de Australische ambassa
de in Den Haag (telefoon 070 - 36 43 80 7) kan verdere
informatie worden verkregen.
Boot over de Lek
Bij rederij Verkerk Charters bestaan vergevorderde
plannen om volgend jaar. net als vroeger, een veerboot
te laten varen tussen Rhenen en Kinderdijk. Tijdens de
ongeveer 80 kilometer lange tocht van deze 'Boot over
de Lek' dient één keer te worden overgestapt (sluizen
van Hagestein) en er zal onderweg worden aangelegd
bij meerdere plaatsen, waaronder Ameide. Provinciale
staten van zowel Zuid-Holland als Gelderland hebben
al goedkeuring gehecht aan het plan.
Literaire reis
In samenwerking met Russia Travel organiseert boek
handel Pegasus voor 22 augustus tot 31 augustus een
literaire reis onder de naam 'In de voetsporen van Kon
stan tin Paustovskij'. Paustovskij is in Nederland be
kend geworden door verschillende boeken (zoals 'On
rustige Jeugd' en 'De Sprong naar het Zuiden') die uit
kwamen in de reeks Privé Domein van de Arbeiders
pers. Tijdens de reis, die onder leiding staat van vertaler
Wim Hartog, wordt onder meer Kiev, Odessa en Goro-
disjtsje (geboorteplaats) bezocht.
Informatie: Russia Travel, telefoon 020 - 62 34 61 2.
Als een kathedraal ligt het machinegebouw naast de scheepslift van La Louvière.
