Boete voor
Panorama
Mesdag
Niet te weinig ateliers,
maar kunstenaars te veel
vidre
Sleutelstuk
Weelderige interieurs
van welgestelde dame
Oklahoma verbiedt
Die Blechtrommel
Kunstwerk als ontmoetingsplaats in Lisse
Schone
Schijn
Museum Borghese na 14 jaar weer open
Cultuur&Kunst
Bel nü 0800-0503
Prijs van ton voor Osiris Trio
Amsterdam Het Osiris Trio heeft gisteren een ton
Het Kersjes van de Groenekan Fonds voor de ontwikkeling van
jong talent in de muziek. De Stichting De Suite kreeg 50.000 gul
den. Een beurs van 20.000 gulden ging naar violiste Floortje
Schilt en een even grote beurs naar dirigent Hans Leenders. De
Stichting Het Kersjes van de Groenekan Fonds werd drie jaar ge
leden opgericht door Anton Kersjes en zijn echtgenote Margreet
van de Groenekan. De prijzen en beurzen werden dit jaar voor
het eerst toegekend.
An De Haagse politierechter mr. R. Dekkers heeft de be-
°U heersvennootschap van Panorama Mesdag gisteren ver-
er-aoordeeld tot een boete van 20.000 gulden, waarvan
voorwaardelijk. De officier van justitie had een
boete van 50.000 gulden geëist. Bij de verdoeking van het
Panorama zijn de vluchtige stoffen tolueen en xyleen
vrijgekomen. Tenminste een van de restauratiewerkers is
daaraan blootgesteld zonder adequate bescherming.
De politierechter achtte het in
gevaar brengen van het milieu
bij de verdoeking van het le
venswerk van de Haagse schil
der Mesdag bewezen. Maar van
opzet is volgens hem geen spra
ke geweest. In de schuldvariant
10 die de rechter wel bewezen acht
Ge-jis de maximumstraf een boete
10 van 25.000 gulden. Daarbij valt
ieuvyte denken aan onachtzaamheid
|en roekeloosheid. Bovendien
zinsjvvaren er drie matigende facto-
bij de straf die de rechter
Ten eerste is er geen
c.h- kans op herhaling, het strafbare
r'n.afeit is al geruime tijd geleden
jgepleegd, en de draagkracht van
het museum is niet zodanig dat
^,ve|een fikse boete op zijn plaats is.
De raadsman van Panorama
Mesdag had een beroep gedaan
anti
op het Securitel-arrest
Europese Hof van Justitie, om te
voorkomen dat zijn cliënt zou
worden veroordeeld wegens
overtreding van de Wet milieu
gevaarlijke stoffen. De techni
sche verwerkingsvoorschriften
voor het gewraakte oplosmiddel
xyleen zijn niet bijtijds aange
meld ter toetsing bij de Europe
se Commissie in Brussel. Daar
om zou deze wetsbepaling niet
kunnen worden toegepast om
Panorama Mesdag te veroorde
len.
De rechter heeft Panorama
Mesdag echter niet op overtre
ding van deze wet veroordeeld,
maar op een milieuverontrei-
ningsbepaling van het Wetboek
van Strafrecht. Op die manier
hoefde hij niet in te gaan op de
vraag of het Securitel-arrest hier
van toepassing is.
1 Spiegelwanden
1 Spiegels op maat
l Spiegels met lijst
I Glazen meubelen
l Vitrines
I Tafels volgens model
I Motiefstralen
I Hardglazen deuren
I Alles uit eigen atelier
VORMGEVER VAN
GLAS EN SPIEGEL
Volmolengracht 4
2312 PH Leiden (NL)
Telefoon 071-5218055
leiden Met de aankoop van 'Blaues Bild' heeft De Lakenhal zijn collectie schilderijen van Theo van Doesburg uitgebreid. Dit werk is een sleu
telstuk in het oeuvre van de kunstenaar en vanaf heden permanent te bewonderen in het Leidse museum. De Lakenhal kocht het doek voor
150.000 gulden, met financiële steun van de Vereniging Rembrandt, het VSB-Fonds Den Haag en omstreken en de Vereniging van Belangstel
lenden in De Lakenhal. Van Doesburg schilderde 'Blaues Bild' in 1916, een jaar dat cruciaal bleekte zijn voorde ontwikkeling van zijn beeldend
werk. In hetzelfde jaar ontmoette hij namelijk de belangrijkste kunstenaars waarmee hij in 1917 De Stijl zou oprichten. Van Doesburg is het eer
ste 'sferisch abstracte' schilderij dat Van Doesburg maakte. Het is opgebouwd uit elkaar overlappende cirkels en toont de jonge Van Doesburg
op zoek naar een perfecte harmonie van kleur en energie.
foto hielco kuipers
Tentoonstelling: 'Het interieur van Johan
na Smelik', schilderijen van Peter de
Graaff. Te zien t/m 27 juli,
10-17 uur, Galerie AZL,
Leiden.
De titel van de tentoonstelling
roept meteen al vragen op.
Want wie is in hemelsnaam Jo
hanna Smelik? Wat maakt haar
zo bijzonder dat kunstenaar Pe
ter de Graaff (1961) nu al ruim
een jaar bezig is het interieur
van haar Amsterdamse boven
huis te schilderen? Over de be
woonster komen we helaas niet
veel te weten, wrant zij staat op
geen enkele van de in het AZL
tentoongestelde werken afge
beeld. En ook het begeleidende
persbericht vertelt niet veel over
de geheimzinnige Johanna
Smelik. Ze moet al enigszins op
leeftijd zijn, want ze bewaarde
sinds de oorlog de geschriften
van haar in Auschwitz omgeko
men joodse vriendin Etty Hille-
sum, zo verhaalt de tekst. Deze
geschriften werden in 1981 on
der de titel 'Het verstoorde le
ven' uitgegeven. Peter de Graaff
kwam met Johanna Smelik in
contact via de kunstverzame
laar Henk Pijnenburg.
Het interieur van haar huis
dat in vijftien schilderijen is
vastgelegd, vertelt gelukkig
meer over mevrouw Smelik. De
woning is overdadig ingericht,
met veel barokke meubels,
glimmende kroonluchters en
vooral heel veel boeken. In elke
kamer worden de wanden aan
het oog onttrokken door rijen
boekenkasten en ook op de sa
lontafels liggen boeken in over
vloed. Smelik is zonder twijfel
een welgestelde, zeer belezen
dame. Geen wonder dat Peter
de Graaff gefascineerd raakte
door deze vrouw en haar won
derlijke woning.
De Graaff heeft het interieur
op een vluchtige manier, met
snelle verfstreken op het doek
vastgelegd. Daardoor lijkt alles
schots en scheef te staan en
wordt de inrichting van de ka
mers een heel levendig geheel.
De boekenkasten hellen achter
over en ook het perspectief
klopt niet overal. Soms heeft De
Graaff gekozen voor vreemde
standpunten en is alleen een
deel van het plafond en het bo
venste gedeelte van een boe
kenkast te zien. Of hij is op zijn
knieën gaan zitten en heeft een
stoel geschilderd waarbij de zit
ting zich precies op ooghoogte
bevindt, zoals in het schilderij
'De troon'.
De meest geslaagde werken
uit de serie zijn mijns inziens de
doeken waarbij De Graaff iets
meer afstand heeft genomen,
zodat hij de hele kamer kon
overzien. Deze schilderijen zijn
veel ruimtelijker en evenwichti
ger van compositie. Bovendien
is in deze schilderijen de prach
tige structuur van de verflaag
goed te zien. Verfdruipers lopen
zowel horizontaal als verticaal
over het doek en op sommige
plaatsen is de olieverf in brede
banen uitgeveegd, wat een
enorme dynamiek oplevert. De
boeken in de kasten vervagen
zo tot een kleurige brij verticale
streepjes. Het is jammer dat we
de titels van de honderden boe
ken niet kunnen lezen. Die zou
den ons ongetwijfeld meer heb
ben kunnen vertellen over de
vrouw die ze allemaal verza
meld en gelezen heeft.
Een rechter in Oklahoma heeft
de Duitse film Die Blechtrom
mel uit 1979, naar Günther
Grass' gelijknamige roman,
verboden wegens scènes die
kinderpornografie zouden be
vatten. Die Blechtrommel, ge
regisseerd door Volker Schlön-
dorff, won in 1979 een Oscar
voor de beste buitenlandse
film. In de Amerikaanse deel
staat is een felle discussie ont
staan over censuur nu de poli
tie videobanden van de film
uit winkels en bij
huis haalt. Sinds het
van rechter Freeman i
politie ook banden van de film
mee uit de bibliotheek.
Die Blechtrommel is een
verfilming van Grass' fantas
tisch-realistische roman over
een jongetje dat weigert groot
te worden na de nazi-staats
greep in 1933. Er zit een scène
in waar de ongeveer 8-jarige
jongen orale seks heeft met
een teenager-meisje.
De zaak kwam voor de
rechtbank toen een anti-por-
nografiegroep klaagde dat de
film verkrijgbaar was in de bi
bliotheek. De Amerikaanse
vereniging voor burgerlijke
vrijheden zal het vonnis aan
vechten.
lisse erna straatsma
Lisse haalt zijn achterstand in
op het gebied van kunstwerken
op straten en pleinen. Elke wijk
krijgt de komende periode zijn
eigen beeld. Het Vierkant en de
Blinkerd zijn inmiddels voor
zien en binnenkort is Meerzicht
aan de beurt. De gemeenteraad
stemde deze week in met het
ontwerp van het Groningse
kunstenaarsduo Bas Lugthart
en Maree Blok. Het kunstwerk
wordt geplaatst op het gazon in
de Van Speykstraat, tegenover
de De Ruyterstraat.
Lughart en Blok ontwierpen
twee, ongeveer zeven meter
lange, roestvrijstalen mensfigu
ren die ook als bank kunnen
dienen. De Figuren komen in
spiegelbeeld tegenover elkaar te
staan, buigen naar elkaar toe en
kijken elkaar aan. Ter hoogte
van de navel lijken er twee bo
men uit hun lichaam te groeien.
De kunstenaars verwerken de
bomen in hun kunstwerk om
dat ze van oudsher ontmoe
tingsplaatsen in dorpsgemeen
schappen markeerden. In het
werk van de Groningers staat de
relatie mens/natuur centraal.
Het duo maakt geregeld monu
mentaal werk in openbare
ruimten, foto dick hocewoning
422jHet roer gaat lang niet altijd di-
Jie-iganger aan boord. De keren dat
070dat wel gebeurt, loopt het schip
[meestal op de klippen. Hoe het
zal aflopen met het Leidse ate-
jlierbeleid nu dat in handen is
jvan de nieuwe cultuurwethou-
kyder Alexander Pech told (D66), is
ébioechter moeilijk te voorspellen.
Jüe gretigheid waarmee hij eer-
iten der deze week uit de startblok-
end|ken schoot, maakte in elk geval
ralej diepe indruk.
Atelierbeleid is het eerste
71-''grote' onderwerp dat de kers
verse wethouder uit zijn cul
tuurportefeuille heeft gehaald
en bij de horens vat. Zijn voor
gangers Hennie Koek (PvdA) en
Pex Langenberg (D66) draaiden
liever om de hete brij heen. Ze
namen voetstoots aan dat er
veel te weinig gemeentelijke
ateliers zouden zijn en dachten
dat dit probleem alleen zou
kunnen worden opgelost door
er nieuwe bij te bouwen. Maar
dat kost veel geld en zeker ten
tijde van Koek was de politieke
bereidheid om in cultuur te in
vesteren gering. In Koeks tijd
gaf de gemeenteraad liever geld
uit aan rioolherstel dan aan de
akoestiek van de Stadsgehoor
zaal.
6 Voor Koek kwam de kraakac-
ifyl tie aan het begin van de jaren
Tel negentig, in een voormalig
3ik- schoolgebouw aan de Haagweg
4, dan ook als een geschenk uit
de hemel. De krakende beel-
dende kunstenaars hielpen
I zichzelf op deze wijze aan een
k3i aantal prima werkruimten en
I de wethouder hoefde de situatie
I alleen maar te 'gedogen'. Hoe
wel er nog altijd een atelierte-
Ulj kort was, kon de wethouder
zich er op laten voorstaan dat
kan onder haar bewind de Leidse
beeldende kunstenaars wat
De gretigheid waarmee Alexander Pechtold uit de Pex Langenberg was al onderweg om het lint door te
startblokken schoot, maakte diepe indruk. foto's knippen toen hem werd ingefluisterd dat de verbou-
hielco kuipers wingen nog moesten beginnen.
Oponthoud bij restauratie door bureaucratie
De Galleria Borghese, tot de
sluiting in 1983 het drukstbe-
zochte museum van Rome,
gaat zaterdag na een ingrijpen
de renovatie weer open. Minis
ter Walter Veltroni van Cultuur
heeft zijn collega's uit Frank
rijk, Portugal, Spanje en Grie
kenland uitgenodigd voor een
groot feest ter promotie van de
mediterrane cultuur.
De Galleria Borghese is ge
vestigd in een park
men kan uitkijken over een
groot deel van de Eeuwige
Stad. Met de collectie van schil
derijen en beeldhouwwerken
werd in 1605 een begin ge
maakt door prins Scipione
Borghese, kardinaal en neef
van de toenmalige paus Paul V.
Het gebouw waarin de verza
meling zich bevindt, is van
1605 tot 1613 gebouwd door de
Nederlander Jan van Santen,
die zich in Italië Giovanni Vas-
anzio noemde.
Dat de restauratie veertien
jaar heeft geduurd, lag mede
aan de trage Italiaanse bureau
cratie. Veltroni liet na zijn
ambtsaanvaarding vorig jaar
vaart zetten achter de werk
zaamheden. De facade heeft
haar oorspronkelijke witte
kleur terug. De monumentale
trap uit de 17e eeuw is in origi
nele staat herbouwd.
Caravaggio
De meeste van de driehonderd
kunstwerken, die volgens des
kundigen samen enkele miljar
den guldens waard zijn, zijn
gerestaureerd en volgens nieu
we criteria gerangschikt. Zes
schilderijen van Caravaggio
zijn in een zaal samengebracht.
Het museum herbergt tevens
een reeks van de voornaamste
kunstwerken van Bernini.
Het museum is toegankelijk
gemaakt voor gehandicapten.
Om veiligheidsredenen worden
niet meer dan 390 bezoekers
tegelijk toegelaten. Wie het
museum wil bezoeken moet
van tevoren
meer de ruimte hadden gekre-1
gen.
Haar opvolger, Pex Langen
berg, groeide de afgelopen drie
jaar uit tot de vlijtigste bouw
heer die ooit in het college heeft
gezeten. Hij trok, heipalen, lad
ders en steigers achter zich aan
slepend, langs zo'n beetje elk
Leids pand waar wel eens een
liedje wordt gezongen of een
dansje of ander kunstje wordt
gemaakt. Wat er precies gebeurt
in al die gebouwen die hij op
knapte wist hij niet. Boze tong
en beweren dat hem dat eigen
lijk ook helemaal niet interes
seerde en dat zelfs het eindre
sultaat hem worst was. Daarbij
verwijzen ze naar de gang van
zaken rondom Muziekhuis
Ml23. Langenberg was al on
derweg met een schaar om het
lint door te knippen toen hem
werd ingefluisterd dat de ver
bouwingen nog r
Langenberg liet ook voor ette
lijke duizenden guldens ateliers
bouwen aan het Eksterpad in de
Merenwijk. Maar de enige schil
der die daar ooit heeft gewerkt,
was de winterschilder. De Leid
se beeldende kunstenaars ble
ven liever op de wachtlijst staan
dan dat ze hun intrek namen in
deze excentrisch gelegen loka
len voor woekerprijzen.
Alexander Pechtold is veel
slimmer dan Langenberg. Hij
heeft zijn ambtenaren eerst
eens een kijkje IN de ateliers la
ten nemen. Daar bleken zich tal
van lieden op te houden die er
niet thuishoren. Ze ontberen
een zogeheten provinciale er
kenning. De conclusie was snel
getrokken: Leiden heeft geen
ateliers te weinig, maar kunste
naars te veel.
Bij Muziekhuis M123 en het
Leids Vrijetijdscentrum zien ze
de bui al aankomen. De herrie
die daar opstijgt uit de te ver
bouwen oefenruimtes en podia
wordt namelijk ook niet voort
gebracht door
muzikanten.
Miljoenen voor cd's jonge dichter
De jonge Britse dichter Murray
Lachlan Young heeft nog geen
regel gepubliceerd, maar hij
mag zich sinds kort miljonair
noemen. De platenmaatschap
pij EMI betaalt hem volgens de
krant Daily Telegraph meer dan
1,1 miljoen pond (ruim 3,5 mil
joen gulden) voor twee cd's
waarop hij zijn gedichten voor
leest.
Bovendien kan de 26-jarige
dichter nog rekenen op 250.000
pond van de muziekzender
MTV. Voor deze zender zal hij
honderd videoclips van elk an
derhalve minuut inspreken.
Het is de eerste keer dat EMI
een contract met een dichter
heeft gesloten. De eerste cd,
met als titel Vice Verse (On
tucht en Poëzie), zal in juli op
de markt komen.
Young gaat in zijn gedichten
vol ondoorgrondelijke humor in
op onderwerpen als seks, cocaï
ne en muziek. Hij noemt zich
zelf een theatraal dichter
(performance poet) en heeft be
kendheid verworven met optre
dens bij popconcerten, in Lon-
dense clubs en in het voorpro
gramma van de succesrijke Brit
se popgroep Pet Shop Boys.
'ZATERDAG 28 JUN11997
Heeft u al de nieuwe
Vervang-Auto® Buitenland
service bij uw Reis- en Kredietbrief?
Uw vakantie gaat dan gegarandeerd door,
ook als uw auto uitvalt
ANWB
