Natuur Milieu
Reigers in de knel
na strenge winter
Potvis te herkennen aan staartprofiel
Geweerschoten in Oostvaardersplassen
Open dag bij
jubilerende
Kleine Aarde
woensdag 25 juni 1997
Roerdomp in paalhouding.
De populatie blauwe reigers in
Nederland is fors afgenomen.
Als gevolg van de laatste twee
strenge winters is het aantal
broedparen sinds 1995 onge
veer gehalveerd tot ongeveer
6.000. Dat heeft een woordvoer
der van de Samenwerkende Or
ganisaties voor Vogelonderzoek
Nederland (Sovon) meegedeeld.
Volgens de Sovon heeft de blau
we reiger elk jaar te lijden onder
de winter. De recente koude pe
rioden kostten echter veel meer
dieren dan gewoonlijk het le
ven. Vooral doordat veel wate
ren dichtvroren. konden de vo
gels niet meer aan voedsel ko
men. De kans op herstel van de
populatie is gunstig als er weer
enkele zachte winters komen,
aldus de zegsman.
Slechter is het gesteld met de
roerdomp. Het aantal broedpa
ren van deze soort is in twee
jaar met 40 tot 50 procent afge
nomen tot nog maar honderd
broedparen. Ook deze vogel
had last van voedselschaarste
door de koude. De kans dat de
roerdomppopulatie zich her
stelt. is echter geringer dan bij
de reiger. De roerdomp houdt
van rietmoerassen en rietvel
den, een natuurlijke omgeving
die in ons land zwaar onder
druk staat.
Sovon werkt met vrijwilligers
die in hun vrije tijd vogels tel
len. Alle gegevens worden cen
traal verzameld op het hoofd
kantoor in Ubbergen. nabij
Nijmegen.
123456789
OPGAVE
OPLOSSING
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:
1. Schermbloemige plant; 2.
toegankelijk, meisjesnaam; 3.
bergruimte, zoen, dienstdoend
i alk.); 4. kneedbaar mengsel; 5.
plaaggeest, indien; 6. schuw,
voor; 7. vreemde munt,
zwaardwalvis; 8. verspieder; 9.
emeritus (afk.). meisjesnaam,
kosten koper (aflcj; 10. auto
merk, struisvogel; 11. sluw.
Verticaal:
1. Reus, naaigerei; 2. familielid,
vlaktemaat, voormalig Chinees
leider; 3. muzieknoot, konings
kind, muzieknoot; 4. Peruaans
vorst, stel; 5. de verenigde sta
ten v Noord-Amerika (Eng.j,
metaal; 6. broedplaats, gele
aardsoort; 7. titel, bijbelse
naam. familielid; 8. slot, vod,
hoofd; 9. wortelgewas, behaag
ziek.
SLEUTELWOORD
De woorden op de eerste en
derde vertikale regel zijn:
TENTAMEN en EVENEENS
Het sleutelwoord luidt: KABEL
SCHIP.
teenhaak
eivormig
neerslag
tankboot
amechtig
meeloper
eenhoorn
nesthaar
Elke potvis heeft een uniek
staartprofiel. Zoiets als een vin
gerafdruk. Daarom maken on
derzoekers steeds vaker foto's
van diep duikende potvissen,
die op dat moment met hun
staart helemaal boven water ko
men. De onderzoekers willen
graag weten hoe de trekroutes
van deze zoogdiersoort eruit
zien, en waar ze regelmatig op
duiken. Nog altijd is er over het
gedrag van potvissen en de we
reldwijde populatie weinig be
kend.
Door het verzamelen van staart -
codes hoopt men meer infor
matie te krijgen over de omvang
van de populatie. Volgens
schattingen loopt het aantal
potvissen op de wereld uiteen
van 500.000 tot twee miljoen
stuks. Op dit moment hebben
de onderzoekers ongeveer vier
honderd unieke staarten geregi
streerd. De komende weken zal
er opnieuw met het fototoestel
gejaagd worden op de dieren.
Vooral bij Vesteralen (Noord-
Noorwegen) zijn de dieren ge
makkelijk voor de lens te krij
gen. Alle informatie wordt inge
voerd in de computer.
Inmiddels is bekend dat in de
diepzee bij Andenes op de At
lantische Oceaan alleen manne
tjes potvissen opduiken. De
wijfjes blijven met de jongen in
de warmere oceaan rond de
Azoren. de Canarische eilanden
en bij de noordkust van Spanje.
De mannetjes trekken, waar
over het gedrag van potvissen is weinig bekend.
schijnlijk vanwege voedsel
schaarste, in de loop van het
voorjaar naar het noorden.
Hierdoor blijft er in de voort-
plantingszones voldoende
voedsel over voor de moeders
en de jongen. In de herfst trek-
lantische Oceaan. Daarna dra
gen zij voor korte tijd hun
steentje bij aan de voortplan
ting.
Bij de recente strandingen van
potvissen aan de Noordzeekust
betrof het mannetjesdieren die.
ken de mannetjes terug naar de waarschijnlijk, tijdens de trek
subtropische sector van de At- naar of van Andenes uit de
FOTO MARTIJN DE JONGE
koers zijn geraakt. Meestal wa
ren de gestrande dieren circa
dertig jaar oud en ongeveer 14
meter lang. De massastranding
in Denemarken vorig jaar was
daarom des te opmerkelijker,
omdat het toen ging om man
netjes van ongeveer 12 meter
lengte en 20 jaar oud.
FOTO MARTIJN DE JONGE
In de Oostvaardersplassen klonken de afgelopen
maanden voor het eerst geweerschoten. Er werden in
totaal 25 oude heckrunderen afgeschoten voor een
gezondheidsonderzoek. Dit gebeurt in het kader van
het bezwaarschrift dat de Land- en tuinbouworgani
satie (LTO) Nederland heeft ingediend tegen de ver
gunning voor het achterlaten van kadavers. Beheer
der Staatsbosbeheer heeft de runderen afgeschoten
om ze te onderzoeken op gezondheid en overdraag
bare ziekten. Tot nu toe zijn de meeste dieren ziekte-
vrij gebleken. Alleen zijn er sporen aangetroffen van
de rundergriep/verkoudheid in de vorm van antistof
fen. Voor het onderzoek zijn speciaal oude dieren
uitgezocht omdat die het langst rondlopen en de
beste indicatie geven van eerder voorgekomen ziek
ten en/of virussen. Pessimisten verwachten dat er
binnen afzienbare tijd meer schoten zullen klinken in
de Oostvaardersplassen. Het gebied nadert namelijk
z'n maximale draagkracht voor grote zoogdieren. Die
wordt op ongeveer 1.000 exemplaren geschat, be
staande uit heckrunderen, konikpaarden en edelher
ten.
FOTO MARTIJN DE JONGE
De Kleine Aarde bestaat 25 jaar
en houdt daarom zondag een
open dag met een feestelijk ka
rakter. Internationale samen
werking en fietsen naar en op
de Kleine Aarde staan daarbij
centraal.
In het kader van internationale
samenwerking wordt aandacht
gevraagd voor een voorbeeld
project in Hongarije en voor
KlOF, een centrum op het ge
bied van biologische iandbouw
in Kenia. In het Hongaarse dorp
Gömörszolos is een actieplan
gemaakt voor het bevorderen
van eco-toerisme. Naast ont
spanning is er ook aandacht
voor zonne-energie en water
zuivering door rietplanten. Voor
dit rietveld wordt geld ingeza
meld door de Kleine Aarde. Van
beide projecten is een foto-ten-
toonstelling te bezichtigen.
Verder zullen allerlei fietsen
worden gedemonstreerd. Er zijn
stands met informatie over de
fietsmarkt en bijbehorende ac
cessoires zijn aanwezig.
De open dag is gratis toeganke
lijk en duurt van 10.00 tot 17.00
uur. Iedereen is welkom, het
liefst op de fiets!
■■■■MB
Tom Poes en de Tijwisselaar
Kapitein Wal Rus repte zich naar de
brug. Maar voordat hij de tijd had ge
had om zijn oliejas aan te schieten
werd zijn schip reeds door een enor
me golf van de zandbank getild.'„W-
we d-drijven weer!" riep de tweede
stuurman die de wacht had. „De
vloed zet door!" „Daar kan je donder
op zeggen!" schreeuwde de gezag
voerder uitzinnig aan de telegraaf
rukkend. „Maar wat bedoel je met
drijven, meneer? Dit is een eerlijke
schuit en geen houtvlot! We moeten
varen! Waar is de meester? Waarom
loopt die kar niet?" Op dat moment
begon de schroef te werken. De Al
batros zette zich kreunend in bewe
ging en geholpen door de stormwind
zette hij slingerend koers naar Kaap
Hozebek, een schuimbaan achterla
tend.
„Ik ben benieuwd of het schip vlot is
gekomen", zei heer Ollie, die bekom
merd naar het huilen van de wind zat
te luisteren. „Men kan nu wel zeggen
dat de maan de vloed maakt, maar
weet men nu wel zeker dat de tijwis
selaar het niet doet?" Tom Poes
schoof ongeduldig de boeken naar
voren. Voordat hij echter iets had
kunnen zeggen werd de deur open
gerukt en daar stond Oene Horletoet
in een binnenvallende windvlaag.
„De vloed heeft doorgezet", riep hij
uit. „De kapitein heeft gelijk gehad;
ik sta, als tijwisselaar hier lelijk te
kijk." Met deze woorden sloot hij de
deur achter zich en trad op het tafel
tje toe. „Als men de bakens verzet,
verloopt het getij," hernam hij.
„Maar ik ben niet koppig. Als het ge
tij verloopt wil ik ook wel de bakens
verzetten. Mag ik dat boek van u le
nen? Ik wil Ieren hoe de eb en vloed
ontstaan."
REDACTIE BERT DE JONG 072-519
H
W
R
DOOR JAN VISSER
In de loop van de middag gaat het regenen en in deze situatie
komt vanavond geen verbetering. Ook morgen moeten we re-
genjas en paraplu bij de hand houden, want de regenkansen
blijven groot. Tevens kan het donderdag onweren maar toch
zijn er later ook wat droge perioden. Er is wellicht wat zon en
het kwik kan dan nog tot 18-19 graden stijgen. Verder waait
de wind meest matig uit richtingen tussen zuid en oost. Dit
nauwelijks tot de verbeelding sprekende weerbeeld wordt ver
oorzaakt door een depressie waarvan het zenuwcentrum zich
morgenmiddag met een kerndruk van 994 hPa boven het
Nauw van Calais bevindt. Het systeem blijft daar nog enkele
dagen liggen omdat het feitelijk geen kant uit kan. Boven het
oosten van Europa is de luchtdruk namelijk aan het stijgen en
op het midden van de oceaan ligt een krachtig hogedrukge-
bied. Zo lang het centrum van de depressie ten zuiden van ons
land blijft, hoeven wij overigens niet te vrezen voor kille noor
delijke of noordwestelijke winden. Die waaien met name over
de Britse eilanden en in combinatie met veel regen zal dat be
tekenen dat het tennistoernooi op Wimbledon de komende da-1
gen zo goed als stil komt te liggen.
Ook in ons land houden de regenkansen na donderdag aan.
Soms kunnen in betrekkelijk korte tijd gemakkelijk grote hoe
veelheden regen vallen. Afhankelijk van wat de depressie in
het weekeinde voornemens is (de Duitse computers laten het
systeem tijdelijk wegzakken naar Frankrijk) zouden de neer
slagkansen aan het einde van de week wat kunnen gaan afne
men. Bij een gelijktijdige opwarming van de bovenlucht kan
deze ontwikkeling een gunstig effect hebben op de tempera
tuur. Uitzicht op een duidelijke weersverbetering is er echter
nog niet.
Gisteren bleef de bewolking lange tijd overheersen. Pas later
op de middag en tijdens de avonduren kwam er meer zonne
schijn. Opvallend mooi waren 's avonds de heldere bijzonnen
(optische verschijnselen) in de sluierwolken.
i Wales
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
donderdag.
Noorwegen:
Half tot zwaar bewolkt en
enkele regen- of onweers
buien. Morgen in het wes
ten waarschijnlijk droog
en flinke opklaringen. Het
gaat daar stevi_
Maxima van 12 graden in
het noorden en langs de
westkust tot 17 in het
midden en zuiden.
Zweden:
Veel bewolking en enkele
stevige buien, mogelijk
met onweer. Middagtem-
peratuu r ongeveer 18 gra-
Denemarken:
Vandaag wat zon en een
groot deel van de dag
droog. Morgen bewolkt en
regen en tijdelijk veel
wind. Middagtemperatuur
ongeveer 17 graden.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Vandaag bewolkt en met n;
en het zuiden van Engeland flink wat
gen. Morgen opklaringen, maar ook nog
kans op een bui Bovendien een koude
noordelijke wind. Middagtemperatuur
dalend tot rond 14 graden op morgen.
België en Luxemburg:
Bewolkt en van het westen uit regen.
Middagtemperatuur ongeveer 17 gra-
Noord- en Midden-Frankrijk:
Toenemende bewolking en in de loop
van vandaag van het westen uit regen
In de Elzas eerst nog geregeld zon Mid
dagtemperatuur van 17 graden langs de
westkust tot rond 20 in het oosten. Met
name in Normandiê en Bretagne veel
Portugal:
Vandaag zonnig. Morgen van het noor
den uit toenemende bewolking en in de
omgeving van Porto kans op een bui. In
de Algarve waarschijnlijk ook dan volop
zon Maxima dalend tot ongeveer 26
graden in het binnenland en de Algarve.
Langs de westkust temperatuur rond 20
graden en morgen veel wind.
Madeira:
Geregeld zon en vrijwel overal droog.
Middagtemperatuur ongeveer 24 gra-
Spanje:
Vandaag nog vrij zonnig, maar langs de
Atlantische kust bewolkt en kans op een
bui Morgen in het noorden en midden
meer wolken en kleine buienkans. Maxi
ma in het binnenland 30 graden of ho
ger, langs de noordkust 18 graden en
aan de Costa's iets onder de 30 graden.
Morgen in het noorden veel wind.
Canarische Eilanden:
Flinke perioden met zon en vrijwel
overal droog. Middagtemperatuur onge
veer 28 graden.
Marokko:
Westkust: flink wat zon en droog. Mid
dagtemperatuur vlak aan zee van 25
graden in het noorden tot 30 in het zui-
Tunesië:
Geregeld zon, maar ook kans op een lo
kale onweersbui. Middagtemperatuur op
de stranden iets boven 25 graden.
Zuid-Frankrijk:
Vandaag zonnige perioden en droog,
maar in de omgeving van Bordeaux later
op de dag wat regen. Morgen meer be
wolking en enkele buien, in de Provence
mogelijk ook onweer. Maxima van 19
graden in Les Landes tot 27 in de
Provence. Morgen overal wat lager.
Langs de Atlantische kust tijdelijk veel
wind. In het zuidoosten steekt later de
Mistral op.
Mallorca en Ibiza:
Vandaag zonnig en droog. Morgen wat
meer bewolking en kans op een on
weersbui. Middagtemperatuur ongeveer
27 graden.
Italië:
Vandaag vrij zonnig. Morgen in het noor
den, met name in de bergen, en op Sici
lië meer bewolking en een regen- of on
weersbui. Middagtemperatuur van 26
graden in het noorden tot 30 in het zui
den en op Sicilië.
Corsica en Sardinië:
Vandaag nog zonnig. Morgen wat meer
stapelwolken en op Corsica kans op een
regen- of onweersbui. Maxima tussen
26 en 30 graden.
Malta:
Vrij zonnig en droog. Middagtempera
tuur ongeveer 30 graden.
Griekenland en Kreta:
Veel zon. In het noorden van het Griekse
vasteland mogelijk een onweersbui.
Warm, met in het binnenland maxima
boven de 30 graden en op de meeste
stranden tegen de 30 graden.
Turkije en Cyprus:
Flink wat zon en vrijwel overal droog
Middagtemperatuur langs de kust tegen
de 30 graden.
Duitsland:
Vandaag af en toe zon en meest droog,
maar later op de dag in het westen wat
regen. Morgen ook elders buien, maar in
het zuiden waarschijnlijk droog. Maxima
uiteenlopend van 18 graden in het noor
den tot 23 in het zuiden en oosten.
3»
Mi
Zwitserland: 1
Geregeld zon. Morgen vooral in he
den en westen meer bewolking
Ie buien, in het zuiden mogelijk
weer. Middagtemperatuur rond 2;
den. vandaag in het zuiden nog
de 25 graden
Oostenrijk:
Af en toe zon en morgen
kans op een regen- of onweersbui,
dagtemperatuur ongeveer 22 gr,
morgen in het zuiden hoger.
Geleidelijk wat meer zon, r
van het westen uit alweer toenen r
bewolking. Vrijwel overal droog. Mi
vandaag rond 19 graden, morgen c
uiteenlopend van 23 grad
het noorden tot 26 in het zuiden
Tsjechië en Slowakije:
Vandaag geregeld zon. Morgen n
me in Tsjechië meer bewolking,!
droog. Middagtemperatuur rond 21,c
den, maar morgen enkele graden hil.
Hongarije:
Geregeld zon en droog. Maxim
ven de 25 graden.
DONDERDAG 26 JUNI 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 05 22 Zon onder
Maan op 00.51 Maan onder 1
Waterstand
limuiden Katwijk
Hoog 08.27 21.06 08 00
Laag 04.06 16.36 03.47
Weerrapporten 25 juni 08 u
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Den Helder
Rotterdam
Vlissingen.
Maastricht
Aberdeen
Barcelona
Berlijn
Boedapest
Dublin
motregen
hall bew
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenturt
Kopenhagen
Las Palmas
Londen
Luxemburg
Madrid
Stockholm
Warschau
Wenen
Los Angeles
New Orleans
New York
TelAviv
banken nnwl 17
s. 0 22 et
if rr
!1h
