Geen last van hooi, maar van gras
Gezondheid
Vakantie-nasleep
Gunstig, niet zo
gunstig of ongunstig
MAANDAG 23 JUNI 1997
REDACTIE SASKIA STOELINCA 023-j
Diarree op vakantie kennen we allemaal, is
meestal volmaakt onschuldig maar wel erg hin
derlijk. Reizigersdiarree wordt veroorzaakt door
een verandering van de normale bacterie-bevol
king in de darm. de darmfloraIn de meeste ge-
vallen komt er geen ziekmakende bacterie aan te
pas. maar de normaal in onze darmen aanwezige
micro-organismen krijgen gezelschap van een
paar broertjes en zusjes waar de darm niet aan
gewend is. Het evenwicht tussen darm en bacte
riën wordt verstoord en het resultaat is overbe
kend: sprinten naar de toiletten.
Een gewone reizigersdiarree gaat niet gepaard
met misselijkheid en braken, de getroffene heeft
geen koorts en de soms waterdunne ontlasting is
niet gemengd met bloed of slijm, war zou wijzen
op darmbeschadiging. Het enige gevaar van reizi
gersdiarree zit in her verlies van i-ocht. maar ei
genlijk hebben alleen kleine kinderen en oude
mensen hiervan te duchten.
Reizigersdiarree is goed tot rust te brengen door
stoppende loedingsmiddelen te gebruiken, zoals
droge rijst, (kaneel)beschuit. geraspte appel, maar
eenvoudiger is her bij drogist of apotheker een vrij
verkrijgbaar middel tegen diarree aan te schaffen,
zoals bijvoorbeeld Diacure. Voor kleine kinderen
zijn deze preparaten minder geschikt.
Soms is echter een parasiet de oorzaak van de
buikklachten. Vooral als men heeft rondgereisd
buiten Europa en onder minder hygiënische om
standigheden heeft geleefd, kan dit liet geval zijn.
Een zeer veel voorkomende parasiet is de Giardia
Lamblia. Onder de microscoop ziet dit parasietje
eruit als een gezicht met twee grote ogen. Giardia
komt voor over de gehele wereld en treft in de wes
terse wereld meestal reizigers en kleine kinderen.
In ontivikkelingslanden is de ziekte zeer algemeen,
wat te maken heeft met de sanitaire omstandighe
den ter plekke. Men schat dat in de tropen onge
veer 10 procent van de bevolking met Giardia is
besmet.
In het acute stadium van de ziekte heeft de ge
troffene klachten van plotselinge diarree die echter
nooit vermengd is met bloed of slijm, buikkram
pen. winderigheid en soms misselijkheid, braken
en lichte koorts. Na ongeveer een maand nemen
deze verschijnselen af en houdt de patiënt last van
terugkerende episodes van buikkramp. Uiteinde
lijk verdwijnt Giardia vanzelf uit de darmen,
maar de patiënt is gedurende lange tijd besmette
lijk voor anderen.
Besmetting is moeilijk te voorkomen want Giar
dia is een echte overlever: hij kan maanden buiten
het menselijk lichaam op een wortel of een slablad
wachten tot hij weer in een nieuwe gastheer te
recht komt. Ook in drinkwater, zelfs als dat ge
chloreerd is. voelt hij zich thuis. Kleine kinderen
lopen de ziekte vaak op in de zandbak, waar ze
hun vieze vingertjes in de mond steken. Door de
diarree kunnen kinderen die met Giardia besmet
zijn zelfs achterblijven in groei: darmbeschadiging
door deze parasiet treedt echter niet op.
Als Giardia na lange tijd uit zichzelf of na be
handeling is verdwenen, kan een overgevoeligheid
voor melksuiker overblijven. Deze geeft dezelfde
klachten als de oorspronkelijke infectie zodat het
net lijkt alsof de parasiet weer terug is.
Lang niet altijd is het
nodig wegens diarree naar
tde dokter te gaan. Wan
neer moet u beslist wèl een
arts raadplegen
als u diarree houdt na
een bezoek aan een land
buitenEuropa;
als u naast de darm
klachten ook veel moet
braken:
als u met de ontlasting
ook bloed of slijm verliest:
als het een klein kind be
treft.
Elke dag belt mevrouw B. Nikkels de
weerlijn. Dan pakt ze haar twee sten
cils vol tabellen en begint het gepuzzel.
'Gunstig", 'niet zo gunstig' of'ongun
stig', luidt uiteindelijk de conclusie van
de analiste van het Academisch Zie
kenhuis Leiden. Niet lang daarna ver
schijnt het resultaat op Teletekst, dat
via pagina 505 al diegenen informeert
die last hebben van hooikoorts. „Over
het algemeen klopt tachtig procent van
onze voorspellingen", zegt ze.
Steeds hanteert de onderzoekster de
zelfde methode. Die is gebaseerd op al
le ervaringen die door haar en de voor
aanstaande AZL-wetenschapper F.
Spieksmazijn opgedaan. Mevrouw
Nikkels noteert de precieze aanduidin
gen die door de telefonische weers
voorspellingen worden gegeven. 'Zon
nig', 'plaatselijk een bui', 'droog' en 'ge
ruime tijd regen' - voor al dit soort be
grippen is een waarderingscijfer vast
gesteld. Aan de hand van het gemiddel
de kijkt ze op weer een ander schema.
Dat bevat onderverdelingen naar za
ken als de temperatuur en de periode
van het jaar. De analiste let ook op de
windrichting en belt ten slotte de uit
slag door naar Teletekst. Weerman en -
vrouw Erwin Kroll en Monique Somers
worden eveneens geïnformeerd. „Vori
ge week ging ik een dagje fietsen langs
de Vecht. Ik had m'n mapje toen mee
genomen en heb op een bankje de
hooikoortsberichten zitten maken."
De hooikoortsverwachting wordt dage
lijks opgesteld in de periode van mei
tot juli. Ook in de rest van het jaar
houdt mevrouw Nikkels zich met gras
pollen en stuifmeelkorrels bezig: weke
lijks controleert ze de pollenvanger op
het dak van de zesde verdieping van
hetAZL.
Het apparaat beschikt over een stofzui
germotortje dat, via een zuigmondje,
continu buitenlucht opsnuffelt. De
korrels blijven plakken op een stuk ta
pe met vaseline en worden vervolgens
door Nikkels en haar collega's met een
microscoop opgespoord. Eenzelfde in
strument staat op de grond. Het resul
taat komt op een overzicht te staan dat
naar ruim zestig adressen gaat. Met
name artsen kunnen aan de hand
daarvan beoordelen waar hooikoorts
klachten precies vandaan komen.
Onzichtbaar dwarrelen ze massaal
over de velden en door de stad. Nie
mand kan ze tegenhouden en wie er
gevoelig voor is. gaat vrijwel zeker
voor de bijl. Niesbuien, gezwollen
ogen. jeuk en een voortdurend ge
snotter - stuifmeelkorrels kunnen
ondanks hun mini-formaat een
hoop ellende aanrichten.
Bijna een miljoen Nederlanders we
ten er alles van. Terwijl anderen in
deze tijd van het jaar niet genoeg
kunnen krijgen van het warme en
windstille voorjaarsweer, zijn zij
wanhopig in de slag met tissues,
zakdoeken, neussprays en tabletten.
Het is nog niet eens zomer en de
hooikoorts heeft alweer in volle he
vigheid toegeslagen. Vooral de afge
lopen paar weken waren erg. De
weersomstandigheden waren opti
maal voor de microscopische plaag
geesten. Er was nauwelijks wind en
van regen - die de korrels doet neer
slaan - is al evenmin sprake ge
weest.
Dr. E. Rijntjes kan over alle ellende
meepraten. Niet als slachtoffer,
maar als specialist op het gebied
van wat hij liever omschrijft als 'gra
spollen-allergie'. Want, zegt de keel-
neus- en oorarts in zijn praktijk
ruimte in het Haagse ziekenhuis
Leyenburg, 'hooikoorts' is een ver
keerde aanduiding. ,,De mensen
hebben geen last van hooi. maar
van gras. En ze krijgen geen koorts,
maar allergische klachten. De neus
gaat dichtzitten. Er kan ook een ge
voel van algehele malaise ontstaan;
je voelt je hangerig, moe, vervelend.
Het komt zelfs wel eens zover dat de
patiënt moeilijk kan ademhalen.-'
In veel gevallen zijn de stuifmeel
korrels van grassen, kruiden en di
verse soorten bomen de boosdoe
ners. Vooral de berk, els en de bij
voet zijn berucht om hun stuifmeel
korrels - pollen - die bij inademing
terechtkomen in de neus- en bijhol
ten. Rijntjes: „Die bijholten zijn met
de neusholte verbonden door kleine
kanaaltjes. Bij een allergische reactie
wordt het slijmvlies in de neus en
die holten dikker en gaat het zwel
len. De kanaaltjes kunnen daardoor
komen dicht te zitten, met als ge
volg dat het slijm niet weg kan."
Ondertussen manifesteert zich een
rijk scala aan ongemakken. De een
voelt kriebels, moet een paar keer
niezen en gaat over tot de orde van
de dag. Er zijn er ook die de hele dag
met een snotneus rondlopen. Ook
het slijmvlies rond de ogen kan geïr
riteerd worden. Soms zijn er ontste
kingen in een van de bijholten. In
dat geval is een bezoek aan de huis
arts doorgaans voldoende om met
behulp van medicamenten het pro
bleem op te lossen. Lukt dat niet,
dan gaan Rijntjes en zijn collega's
aan de slag. „We kunnen dan een
kaakspoeling doen", klinkt het ta
melijk onschuldig. „Er wordt dan
een klein openingetje gemaakt in de
bijholte waar zo'n ontsteking zit.
Daardoor kan het slijm alsnog weg
lopen."
De problemen zijn van persoon tot
persoon verschillend. YVie overge
voelig is voor een hazelaar, zou bij
voorbeeld best eens lekker door een
veld vol klaprozen kunnen gaan hol
len zonder de minste last te krijgen.
Er zijn daarentegen ook mensen die
reageren op vrijwel elke soort stuif
meel. Een weinig benijdenswaardi
ge situatie, aangezien alle planten
hun eigen bloeiperiode hebben. Het
begint in februari met de els, in april
en mei is het de beurt aan de berk,
daarna beginnen de ergste van het
stel: de grassen. De reeks eindigt in
augustus met een plant die al bijna
net zo gevreesd is: de bijvoet.
Maar niet alle narigheid komt van
planten. Ook de huidschilfers van
hond of kat kunnen tot irritaties lei
den. En dan zijn er nog de uitwerp
selen van de huisstofmijt, een mi
nuscuul beestje dat zich erg op zijn
gemak blijkt te voelen in de vloerbe
dekking, hoewel ook zeker de ma
tras tot zijn favoriete stekken mag
worden gerekend. „Veel mensen
zijn allergisch voor zijn poepjes. Als
ze vertellen dat ze 's ochtends nie
zend wakker worden, met een dich
te neus, dan heeft dat meestal daar
mee te maken."
Een hoes rond de matras kan al
wonderen doen, is Rijntjes' ervaring.
Lastiger wordt het wanneer stuif
meel in het spel is. „De belangrijkste
remedie is ervoqr te zorgen dat je er
niet mee in contact komt. Maar dat
zou betekenen dat je de hele dag in
de badkamer moet doorbrengen,
met ook nog eens de douche aan."
Rijntjes ziet meer in het gebruik van
medicijnen. Baat het niet, dan
schaadt het (in dit geval) ook niet,
luidt zijn redenatie. Misschien wel
de beste methode is die, waarbij een
patiënt drie jaar lang regelmatig
wordt geïnjecteerd met de stof
waarvoor hij allergisch is, totdat de
cliënt er immuun voor is geworden.
„Het liefst doen we dat bij mensen
die ëën, hooguit twee allergieën
hebben. Een belangrijk voordeel
hierbij is dat je iets doet aan de oor
zaak. Bij sprays en tabletten worden
slechts de symptomen onderdrukt."
Bij het Nederlands Astmafonds wor
den oplossingen van een geheel an
dere aard aangereikt. Onder meer
gebeurt dat via de eigen Cara-lijn
(06.899.11.91), een informatielijn
die dagelijks van 10.00 tot 17.00 uur
wordt bemand door twee voorlich
ters. Medische aanwijzingen over de
behandeling worden niet verstrekt,
zegt coördinator M. van Garderen.
Dat is een taak van de huisarts. In
plaats daarvan richt de organisatie
zich meer op de praktische kant van
de zaak.
Van Garderen: „Mensen met hooi
koorts geven we bijvoorbeeld als ad
vies de deuren en ramen dicht te
doen. Wanneer je wilt sporten, ra
den we aan dat liever 's morgens te
doen dan aan het eind van de mid
dag. En als iemand van plan is te
gaan autorijden, zeggen we: reali
seert u zich wel dat er in de buurt
van een autoweg altijd veel pollen
zijn."
Van Garderen schat dat vijf a tien
procent van de ongeveer vijftig vra
gen die dagelijks worden gesteld iets
met hooikoorts van doen heeft. Al
thans. in het stuifmeelseizoen.
Daarbuiten hoor je er haast nie
mand over. De klachten lopen uit
een. weet de coördinator uit eigen
ervaring. „Van 'nauwelijks proble
men' tot zeer vergaand. Zelfs ge
beurt het dat door hooikoorts een
heel eindexamen wordt verprutst."
P
u
Z
Z
E
L
s
O
O
O
L
T
O
P
O
T
IJ
R
K
A
N
P
E
O
R
G
V
E
E
S
1
N
L
A
M
E
H
T
E
G
A
N
IJ
E
K
U
L
E
G
R
O
E
T
1
E
N
L
T
G
1
U
G
H
L
L
N
D
E
E
E
F
N
R
A
T
L
E
E
N
1
U
G
P
1
1
A
E
O
E
N
U
T
R
C
G
S
R
N
M
C
s
E
K
N
N
IJ
E
E
E
H
E
A
B
K
T
A
E
F
Z
O
Z
T
C
F
O
E
E
K
z
E
U
R
K
P
N
S
E
T
E
A
E
R
A
K
U
N
O
E
K
O
M
V
L
O
P
S
T
E,
L
D
C
E
D
N
E
O
D
L
O
V
N
O
E
O
D
N
E
K
R
E
W
F
A
R
T
S
D
G
1
T
IJ
L
V
L
A
A
1
N
1
L
G
N
1
N
E
K
E
T
N
E
R
E
L
Amaril
Cijfer
College
Docente
Geluk
Kinine
Klas
Krijt
Leesboek
Leren
Lezen
Lijst
Liniaal
Meetkunde
Methode
Oefening
Onvoldoende
Opstel
Opzeggen
Overgaan
Pauze
Potlood
Schrift
Spelen
Strafwerk
Tekenen
Tekening
Thema
Vakantie
Vlijtig
OPGAVE
OPLOSSING
WOORDZOEKER
In deze mengelmoes van letters
zijn al de onderstaande woorden
verstopt. Ze zijn te lezen van
links naar rechts, van rechts naar
links, van boven naar beneden of
omgekeerd of schuin. Enkele let
ters worden dubbel gebruikt.
Streep alle woorden door. De res
terende letters vormen dan regel
voor regel van boven naar bene
den gelezen de oplossing van de
ze puzzel
cryptogram
schots
a-o-a-
trekkast
e-r-s-1-
bal—wat
ak—v-
kluiver
-a-e—n-
smelt
HEINZ
JOZPfe Ó3&IZ 15
H££Fr M£ M&5S/E
Tom Poes en de Tijwisselaar
De storm joeg zware watermassa's
tegen de Albatros die hoog op de
zandbank lag. „Dit gaat fout, meneer!
schreeuwde de gezagvoerder boven
het joelen der elementen uit. „Die
golven bonken op mijn goeie schuit
als stenen op een overgehaald benzi-
neblik. Waar is het springtij?" ,,D-dat
is er niet," stamelde de stuurman,
glazig in de elementen blikkend.
„Nee, dat zie ik!" loeide zijn meerde
re. ,„Het water blijft hier even laag als
het bodempje in mijn oorlamfles.
Dat klopt niet, meneer. Hoe komt
dat?" „Het komt van de wind", her
nam de stuurman, die naar een rede
lijke uitleg zocht. „De wind blaast de
vloed terug, kapitein. Dat moet het
zijn!"
„Het blijft laag water", mompelde
Oene Horletoet, die zich eenzaam
langs het strand bewoog. „Ik had het
kunnen weten. Zonder tijwisselaar
zijn de krachten der natuur stuur
loos. Het stormt zonder mijn wind
molen, dat geef ik toe. Wat dat be
treft, had die vreemdeling dus gelijk.
Maar hij was fout toen hij meende,
dat het vanzelf vloed zou worden. Dit
zal hem een lesje geven!"
Zo pratende naderde de grijsaard de
plek waar zijn leerling zich met de
windmolen en de tijstok ophield.
Toen deze zijn meester ontwaarde
raapte hij vlug zijn spullen bij elkan
der en trok zich terug in de luwte van
enige rotsen. „Daar is Oene!" prevel
de hij verschrikt. „Die mag mij niet
bezig zien want ik moet zeven jaar in
ootmoed en oplettendheid zijn les
sen volgen voordat ik zelf iets mag
doen. Maar hoe kan ik nu de cirkel in
stand houden? De cirkel van Horle
toet?"
DOOR JAN VISSER
Van juni hoeven we niets meer te verwachten want
gedurende de rest van de maand maken depressies
de dienst uit. Er is geen enkele reden om te wanho
pen: we hebben immers de 'waarachtige zomer', juli-
/augustus, nog! Vandaag en morgen wordt het weer
beeld bepaald door een lagedrukgebied boven Scan
dinavië. Het gaat hier om dezelfde depressie die ook
tijdens het weekeinde de eerste viool speelde. De
lucht die rond het systeem circuleert is onstabiel
waardoor er gemakkelijk buien tot ontwikkeling ko
men.
Toch ziet het er naar uit dat de buiigheid dinsdag
overdag geleidelijk afneemt. De zon komt evenwel
slechts mondjesmaat tevoorschijn. Pas laat op de
middag en tijdens de avonduren begint het breder op
te klaren. De uit west tot noordwestelijke richting
waaiende wind is dan afgenomen tot kracht 3. De
maximumtemperaturen komen uit op 17 graden.
Woensdag neemt de bewolking alweer toe op de na
dering van een volgende depressie die over de Britse
eilanden naar ons land trekt. Het regengebied be
reikt westelijk Nederland waarschijnlijk reeds voor de
avonduren. Na woensdag blijft de depressie in de
buurt van of boven ons land kleven en dat impliceert
aanhoudende buienkansen en geen hogere tempera
turen dan een graad of 18.
Het onstandvastige weer speelt zich overigens wel af
in een geblokkeerde drukverdeling. Bij IJsland be
vindt zich namelijk een hogedrukgebied die de regu
liere stroom oceaandepressies tegenhoudt. Tijdens
het afgelopen weekeinde zijn er plaatselijk flinke
buien gevallen die van onweer vergezeld gingen. De
grootste hoeveelheden neerslag vielen echter niet bij
ons. In Bloemendaal tussen vrijdagavond en zondag
avond slechts 6 mm terwijl er in Vlissingen alleen
zondagmiddag al 25 mm werd opgevangen. Wat za
terdag opviel was dat de buien in langgerekte straten
opereerden. In zo'n buienstraat valt de ene na de an
dere bui, er buiten is het vaak mooi weer.
E U
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
dinsdag.
Noorwegen:
Bewolkt en van tijd tot tijd
regen, ook kans op on
weer In Lapland droog en
geregeld zon Middagtem-
peratuur ongeveer 17 gra-
Zweden:
Tamelijk bewolkt en re
genachtig. Ook kans op
onweer In het noorden
meest droog en wat zon
Middagtemperatuur onge-.
veer 17 graden.
Denemarken:
Bewolkt en buiig, soms
onweer Morgen een stevi
ge noordwestenwind. Mid
dagtemperatuur ongeveer
16 graden
Engeland. Schotland.
Wales en Ierland:
Vandaag nog wolkenvel
den en kans op een bui.
Morgen zonnige perioden
en bijna overal droog. Vandaag nog wel
een straffe en frisse noordenwind Mid
dagtemperatuur van 13 m Noord-Schot
land tot tot plaatselijk 19 in Engeland.
België en Luxemburg:
Vandaag bewolkt en buiig, eerst nog
kans op onweer. Morgen een stuk droger
en geregeld zon. Middagtemperatuur
ongeveer 17 graden
Noord- en Midden-Frankrijk:
In de oostelijke departementen tamelijk
bewolkt en enkele buien, mogelijk met
onweer. In het westen droger en flink
wat zon, maar eerst waait het nog wel
hard uit het noordwesten. Middagtem
peratuur ongeveer 19 graden, aan zee
lager
Portugal:
Flinke zonnige perioden en droog Mid
dagtemperatuur van 22 in het noord
westen tot bijna 30 langs de Spaanse
grens en in de Algarve.
Madeira:
Flink wat zon en droog Middagtempera
tuur ongeveer 25 graden
Spanje:
Vrij zonnig, maar in het noorden nog en
kele wolkenvelden en kans op een bui
Middagtemperatuur tussen 27 en 33
graden, langs de noordwestkust rond 20
graden.
Canarische Eilanden:
Flinke perioden met zon, maar vooral m
het noorden ook wolkenvelden. Zo goed
als droog. Middagtemperatuur ongeveer
27 graden.
Marokko:
Westkust: flinke zonnige perioden en
droog. Middagtemperatuur vlak aan zee
tussen de 25 en 30 graden.
Vrij zonnig. Middagtemperatuur onge
veer 28 graden.
Zuid-Frankrijk:
Zon afgewisselend door stapelwolken en
vooral in het oosten eerst nog een enke
le regen- of onweersbui. In het zuidoos
ten steekt een Mistralwind op en wordt
het zonnig. Maxima van een graad of 20
aan de Atlantische Kust tot rond 25 gra
den m de Provence.
Mallorca en Ibiza:
Flinke zonnige perioden en kleine kans
op een bui Middagtemperatuur onge
veer 28 graden.
Italië:
Perioden met zon en vooral in het noor
den kans op een stevige regen- of on
weersbui Middagtemperatuur tussen
26 en 33 graden, op een enkele plaats
in het zuiden 35 graden.
Corsica en Sardinië:
Zon. ook enkele stapelwolken en droog
Maxima van 23 in het noorden van Cor
sica tot 28 in het zuiden van Sardinië.
Malta:
Zonnig, vandaag ook een paar wolken
velden en kleine kans op een bui. Mid
dagtemperatuur iets boven 30 graden.
Griekenland en Kreta:
Vrij zonnig, droog en warm. Morgen in
het noorden van het Griekse vasteland
mogelijk een onweersbui Warm met in
het binnenland maxima ver boven de 30
graden, op de meeste stranden rond 30
graden.
Turkije en Cyprus:
Flinke zonnige perioden en droog. Mid
dagtemperatuur langs de kust tegen de
30 graden.
Duitsland:
Wisselvallig weer met een flink aantal
buien en kans op onweer. Met name in
het noorden vrij veel wind Middagtem
peratuur ongeveer 18 graden, langs de
Noordzeekust rond 14 graden
Zwitserland:
Af en toe zon, maar ook een enkele bui,
met kans op onweer Middagtempera
tuur tussen 22 in het noorden en 26 in
het zuiden
Oostenrijk:
Polen:
Stevige regen- en onweersbui
wolken Morgen ook een paar o P'
gen Middagtemperatuur onge V.
Tsjechië en Slowakije:
Af en toe zon en enkele forse ref'
weersbuien. Middagtemperatui ?r
veer 21 graden
Hongarije:
Van het westen uit bewolking e
(mogeli|k zware) onweersbuien.
temperatuur ongeveer 25 grad 1
daag in het zuidoosten nog iets b 01
30.
DINSDAG 24 JUNI 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 05.21 Zon onder
Maan op 00.00 Maan ondi j
Waterstand
IJmuiden Katwijk e
Hoog 06.49 19.21 06.22 (a
Laag 02.35 15.06 02 16 E
Weerrapporten 22 juni 20 u
Maastricht
New York half bew
