;Leiden Regio
Vervuiling
^Kaasmarkt
gevaarlijk
Stadsbankpas helpt cliënten aan financiële discipline
Ambtenaar boos op 'feestneuzen'
Rood potlood legt ook
in Leiden het loodje
Politie zoekt
identiteit
van dode man
Shit' wordt het meest geroepen
K G ruim over de norm
RIJDAG 20 JUN11997
HANS JACOBS, 071 -5356414. PLV CHEF RUDOLF KLEUN. 071 -5356436
Verkeersproblematiek
*tp De politieke partijen
I in Voorschoten zijn
er nog steeds niet uit hoe
zij de verkeersproblemen
moeten oplossen
Teleskibaan
1 Q Weini§ ''ik* de
I 2/ komst van een te
leskibaan in de Zegerplas
in Alphen aan den Rijn in
de weg te staan.
uTük )pritiming kost minimaal twee miljoen
al tij,
■jeuk )e grond onder de panden op de hoek van de Kaasmarkt
rele nde Middelweg is ernstig verontreinigd met olie, PAK's
n aromaten. Dat is gebleken uit een onderzoek dat in
pdracht van de provincie is uitgevoerd. Het opruimen
ie i in de vervuiling is urgent, omdat de verontreiniging een
evaar oplevert voor de gezondheid. Vooral onder de
'eze anden aan de Kaasmarkt dampt de benzeen uit de
van r
rond.
teg( pen aap rietveldsloopt, maar dat de grond bui
ten die panden worden afgegra-
le provincie heeft drie scena- ven en onder de gebouwen zo-
?n hi d's ontwikkeld om de vervui- veel als mogelijk. Die variant
ima ig gev°lg van het feit dat er kost 3,3 miljoen gulden. In de
le u in de Kaasmarkt tot een paar panden die op de vervuilde
angi ar geleden een
ddeh indencentrum
En e as gevestigd -
en h p te ruimen. De
ii nniiing is Voor urgente
tl ju nrgedrongen
jn I een diepte vervuilingen geldt
dit n dertien meter egn termijn tussen
tipa i stroomt met J
wer et grondwater de vier en twintig jaar
een aar het noord -
rste 1 asten, in de
de chting van de
aasmarkt en de Hooigracht.
De duurste variant is het af-
irra aven van alle vervuilde grond.
erk aarvoor zou een aantal pan
den en, onder meer dat van fiet-
nt i nhandel Napoleon, gesloopt
orden. Maar de kos-
7j t n van die oplossing bedragen
miljoen gulden. De
'nsli ledkoopste sanering, die al-
nd t en uitgaat van het zuiveren
an het water, kost maar twee
Ijoen gulden. ,,Maar dan zit
met een eeuwigdurende ver-
Een stuurgroep, waarin onder
r de gemeente en de pro-
ncie zijn vertegenwoordigd,
^e8 reft inmiddels gekozen voor
gulden middenweg. Die
kea
330 idt in dat er niets wordt ge
grond staan
moeten
dampdichte
vloeren wor
den aange
bracht. De
landsadvo
caat onder
zoekt of de
kosten van
die operatie
nog verhaald
kunnen wor
den op de vervuiler.
Dat de provincie de vervuiling
heeft aangemerkt als urgent be
tekent overigens niet dat de gif
tige rommel snel wordt opge
ruimd. Vervuilde locaties die in
de termpn van de provincie
'zeer urgent' zijn worden bin
nen vier jaar gesaneerd. Voor
urgente vervuilingen, zoals die
op de Kaasmarkt, geldt een ter
mijn van tussen de vier en twin
tig jaar.
Leiden draait op voor de eer
ste honderdduizend gulden en
voor 7,5 procent van de rest van
de kosten. De overige sane-
ringskosten worden gedragen
door de provincie en het minis
terie van volkshuisvesting,
ruimtelijke ordening en milieu
beheer.
Willekeur, desinteresse en onbegrip heersen in
het Leidse ambtenarenkorps als het gaat om de
organisatie van evenementen. Met die zware be
schuldiging kwam woordvoerder Ron Favier van
de evenementenorganisatoren gisteravond bij de
commissie milieu. Het nieuwe evenementenbe-
leid, zei hij, is vooralsnog een flop. Waarmee hij
zich de woede op de hals haalde van gemeente
lijk evenementencoördinator Saskia Holland.
Van het begin dit jaar vastgestelde evenemen-
tenbeleid van de gemeente deugt nog niet veel,
zei Favier. „Het zou gemakkelijker worden. Er
zou voor de organisatoren één loket komen bij de
gemeente. Maar we hebben nog steeds te maken
met vele ambtenaren. Het komt allemaal niet uit
de verf." Hij kreeg bijval van CDA'er Paul Kluck.
Die vond dat de één loket-functie 'nog voor geen
meter' functioneerde.
Maar op de gang werd Favier hard aangepakt
door evenementenambtenaar Holland. Want zij,
en niemand anders, is de persoon achter dat ene
loket waar alle organisatoren van feesten zich
kunnen melden. De critici van het evenementen-
beleid, zei Holland, had zij nog nooit aan haar lo
ket gezien. Die passeerden haar stelselmatig.
„Wanneer ben jij dan bij mij een evenement
wezen aanmelden", wilde zij van Favier weten.
„Jij bent nog nooit bij mij geweest. Als je dat wel
had gedaan was je keurig geholpen." De woord
voerder van de kritische organisatoren verweerde
zich met te zeggen, dat hij toch echt niet alleen
voor zichzelf sprak. En dat hij zelf alleen evene
menten organiseerde op 'markt-locaties', en me
vrouw Holland en haar vergunningen dus hele
maal niet nodig had. Maar daar vergiste hij zich
in. zei de ambtenaar. „Dan heb je de evenemen
tennota niet goed gelezen."
Volgend jaar stemmachine
Ook de Leidenaren zullen er
aan moeten geloven: de elek
tronische stemmachine. Al
met de gemeenteraadsverkie
zingen van 1998 zal het 'ro
mantische rode potlood', zoals
burgemeester C. Goekoop het
uitdrukte, plaats maken voor
een bord met knopjes. Leiden
is daarmee één van de laatste
grote gemeenten in Nederland
die de overstap naar de elek
tronica maakt. Zelfs in een
groot aantal kleinere omlig
gende plaatsen is de stemma
chine reeds gemeengoed.
De doorslaggevende reden
voor de overstap is financieel
van aard. De aankoop van 64
stemcomputers, waarmee een
half miljoen gulden is ge
moeid, is namelijk door de da
lende prijzen van elektronica
'budgettair neutraal'. Dat wil
zeggen dat het op de langere
termijn geen geen extra kosten
met zich meebrengt. Als er on
verwacht extra verkiezingen of
referenda plaatsvinden, spaart
de gemeente zelfs geld uit.
Het grote voordeel van elek
tronisch stemmen is de snel
heid en de nauwkeurigheid
waarmee de stemmen worden
geteld. Dus geen nachtwerk
meer op het stadhuis, ook her
tellingen behoren tot het ver
leden. Bovendien kan veel
sneller dan nu worden vastge
steld, welke kandidaten door
middel van voorkeurstemmen
direct zijn gekozen.
Met de computerangst van
met name oudere kiezers ver
wacht de gemeente weinig
problemen. Naast een mailing
aan de burgers zullen vóór de
verkiezingen in bejaarden- en
buurthuizen voorlichtingsbij
eenkomsten worden georgani
seerd. De traditionalist Goe
koop doet met pijn in het hart
afscheid van een tijdperk.
„Misschien kunnen we voor
de romantici onder ons toch
een rood potlood bij de ma
chine leggen", zo stelde hij tij
dens de commissievergade
ring algemeen bestuurlijke za
ken gisteravond voor. „Óm het
knopje van de stemcomputer
mee in te drukken."
leiden
De Leidse politie is op zoek naar
aanwijzingen om de identiteit
te kunnen vaststellen van een
dode man wiens stoffelijk over
schot woensdag is gevonden.
De man is, zo staat vast, niet
door een misdrijf om het leven
gekomen. Om in contact te ko
men met familie of bekenden
van de man wordt vanavond na
het acht uur Journaal via Neder
land 1 een oproep uitgezonden.
Het gaat om een blanke man
van tussen de 20 en 30 jaar oud,
ongeveer 1.82 meter lang van
een normaal, tenger postuur.
De man had een dunne snor en
een sikje, grijze ogen en
schoenmaat 43. Hij droeg een
rood jack met groene biezen,
een zwart spijkerjack merk
TAXI, een oranje T-shirt met
zwarte Chinese tekens, een
blauwe spijkerbroek merk SU
RE, witte sokken en sportschoe
nen merk New Balance. Hij had
een chromekleurige bril op.
Mensen die aanwijzingen
denken te hebben over de iden
titeit van de betrokkene kunnen
contact opnemen met de politie
Hollands-Midden, bureau Lei-
den-Voorschoten, telefoon 071-
5258888.
Een bankpas als een hand op de knip, bedoeld
voor mensen 'die het financiële spoor bijster
zijn'. Daarmee komt de Leidse Stadsbank - voor
heen de Gemeentelijke Kredietbank - na de zo
mer. Volgens directeur J. Siebols bevalt de nieuwe
pas in Enschede en Haarlem, waar zogenaamde
pilotprojecten lopen, zo goed dat de Nederlandse
Vereniging voor Volkskrediet (NWK) de tijd nu
rijp acht voor een landelijke invoering. Siebols
kan het weten want hij is ook voorzitter van de
NWK, waarbij de gemeentelijke kredietbanken
zijn aangesloten.
Het is aan de cliënt of hij een Stadsbankpas wil.
Neemt hij er een dan stemt hij erin toe dat de
bank de financiële verantwoordelijkheid van hem
overneemt. Het is de bedoeling dat hij zijn salaris
of uitkering op een rekening van de Stadsbank
laat overmaken. De bank zorgt ervoor dat vaste
lasten zoals huur, water, gas. licht, elektriciteit en
telefoon tijdig worden betaald. Blijft er dan nog
geld over dan kan hij dat in wekelijkse porties uit
de giromaat halen. „Eén ding kan in elk geval
niet", zegt Siebols: „Rood staan. Beter dan met
deze pas kan een nieuwe financiële discipline
niet worden bijgebracht."
Eerder leek het erop dat de Amsterdamse Cre-
diam Kredietbank de primeur zou hebben en dat
banken elders zelf nog moesten uitmaken of ze
de bankpas zouden invoeren. „M'n Amsterdamse
collega had hooguit de publicitaire primeur. Het
was de bedoeling om de pas landelijk te presen
teren maar die opzet is doorkruist door de be
richten over de Crediam Kredietbank. Het staat
mij nu ook vrij om, vooruitlopend op de publici
teitscampagne, die in september losbarst, over de
pas te praten met journalisten."
Siebols ziet in de pas 'een perfect stuk gereed
schap' voor de budgetwinkel, een essentieel on
derdeel van de Stadsbank. Cliënten die bij voor
beeld op een uitkering aangewezen zijn geraakt
en in de schulden dreigen te verdrinken worden
eerst door de bank 'gesaneerd'. Met begeleiding
van de budgetwinkel moeten ze vervolgens aan
hun nieuwe uitgavenpatroon leren wennen.
De gemeentelijke kredietbanken kunnen de
pas zelf ook goed gebruiken vanwege de enorme
groei van het aantal cliënten dat aanklopt met
verzoeken om schuldhulpverlening. Landelijk
zijn dat er inmiddels 30.000 per jaar. Zes jaar ge
leden bedroeg dit aantal nog 'maar' 20.000. Ook
bij de Leidse Stadsbank stijgt de grafiek. Per
maand melden zich gemiddeld 40 mensen die
hun schulden niet meer de baas kunnen.
Volgens Siebols neemt de unieke bankpas niet
het werk uit handen van medewerkers van de
budgetwinkel of van maatschappelijk werkers.
„Het doel is niet om zoveel mogelijk mensen aan
zo'n pas te helpen. Het doel is en blijft dat men
sen zo snel mogelijk hun financiële zelfstandig
heid terugveroveren. En dat lukt niet door ze al
leen maar een stukje plastic mee te geven."
Als het aan Siebols ligt, behoren mensen die
het 'wel gemakkelijk vinden' als de bank hun
geldzaakjes regelt, niet tot de doelgroep. Een uit
zondering wil hij maken voor bejaarden 'die de
aansluiting met de moderne geldwereld dreigen
te verliezen'. Ook al hebben zij geen financiële
problemen, dan moeten zij toch een Stadsbank
pas kunnen krijgen, meent de bankdirecteur.
f Negenduizend mensen vulden formulier over vloeken in
l/olg van voorpagina
p basis van 9000 door allerlei mensen ingevulde
agenformulieren maakte professor Van Ster-
mburg een ranglijst van de meest voorkomende
■dendaagse vloeken. Ook maakt hij onderscheid
na mannen- en vrouwenvloeken en gevloek
j3 tr beroepsgroep. Shit wordt vandaag de dag het
neest door Nederlanders geroepen, gevolgd door
dverdomme, verdomme, verdorie, en kul.
Het vaakst wordt gevloekt op het voetbalveld,
ands lcie gevangenis en in de kantine van een sport -
dei "b- Het minst vaak in de kerk. Voetballers, uit-
Age nijters. gedetineerden en bouwvakkers zouden
va tl vaakst krachttermen gebruiken, de arts, de
nilie Mar's en de geestelijke het minst.
.Maar dat is de mening van anderenrelati-
nste m an Sterkenburg. „Ik heb dat zelf niet ge-
irfd maar anderen gevraagd: 'Wie vloeken vol-
u het meest?' Dat geeft enigzins een verte-
een fid beeld, dat wellicht ook is gebaseerd op
rietR doordelen." Onder de vrouwen zouden hoe-
het meest vloeken. „Maar het lijkt me sterk
al mijn 'zegslieden' zo vaak op de wallen ko-
is he en dat ze dat zouden kunnen weten."
lal De Leidse lexicoloog, samensteller van woor-
ïaali fiboeken, heeft veel belangstelling voor mon-
cd fling taalgebruik en emoties van mensen. „Als
beke "dent heb ik Brabantse scheld- en spotnamen
rijgi ikaart gebracht. Later kwam ik bij de bestude-
ng van oude teksten regelmatig vloekformules
gen. Ook heb ik ooit een feestbundel gemaakt
,Vert ler het geschiedenis van het vloeken. Ik ben ver-
fd op het onderwerp en had zo veel materiaal,
ia» 11 er een boek moest komen."
Echte scheld- en schuttingwoorden staan niet
in het boek, zegt Van Sterkenburg die onder
scheid maakt tussen schelden en vloeken. „Met
een scheldwoord - klootzak bijvoorbeeld - wil je
iemand direct aanspreken en in zijn wezen tref
fen. Een vloek daarentegen, is niet tegen iemand
gericht, maar is meer een emotionele onüading,
een teken dat je jezelf niet onder controle hebt."
„Mensen vloeken van schrik, van woede, irrita
tie, pijn, teleurstelling en dergelijke. Een vloek
lucht op of is een teken van machteloosheid, een
scheldwoord is een gerichte uiting van agressie
tegen iemand."
„Maar het onderscheid met schelden is niet al
tijd goed te maken. Je kunt ook iemand of iets
vervloeken, bijvoorbeeld met: 'Loop naar de hel'.
Dergelijke vervloekingen en verwensingen heb ik
wel in het boek opgenomen. Het zijn in toom uit
gesproken onheiiswensen die aan een wezen of
zaak vernietiging of schade moeten toebrengen.
Ze zijn, net als andere vormen van emotie, een
reactie op een noodsituatie en meestal niet in
ernst gemeend.
Donder op is volgens het boek de meest ge
bruikte verwensing, Krijg de muizenhuig scoort
het laagst. Van Sterkenburg noteerde vele
oogstrelende verwensingen als 'Sterf in de meel
zak en ga gepoeierd de hel in' maar ook weinig
aan de verbeelding overlatende als 'Zak in je graf,
bokkenluï. „De lijst van 1800 vloeken is niet
compleet", zegt hij, „ik daag iedereen uit daar
meer aan toe te voegen."
'Vloeken', uitgegeven door de SDU-Standaard is
vanaf vandaag in de boekhandel verkrijgbaar
en kost 49,90.
Annie van Dijk (1899 -
ereg ln het bijzijn van haar Heeren
n vs Studenten overleed zondag-
'31$ avond Annie van Dijk, beter be-
'ael kend als juffrouw Annie. Ze be-
eem reikte de respectabele leeftijd
nze i van 97 jaar. Juffrouw Annie was
jrad de oudste studentenhospita in
is ui leiden. Morgen wordt ze be
aats graven.
Sinds 1928 zwaaide zij de scep
ter in het studentenhuis aan de
't e< Boerhaavelaan 28. In dat jaar
pil lam zij het hospitaschap van
liaar moeder over, die even-
tenc eens op nummer 28 in het bij-
Verk zijn van 'haar' studenten haar
laatste adem uitblies.
Pnl! luffrouw Annie was een bijzon
dere vrouw die in de loop der
ijd meer dan honderd studen-
jrrni ten in haar huis verzorgde. Met
ulae het overlijden van juffrouw An-
lo°r nie is ook een einde gekomen
aan de hospitatraditie van het
huis, die meer dan honderd
jaar terug gaat.
.Vroeger verzorgde juffrouw
Annie haar studenten", vertelt
bewoner Boris Kwantes van het
oude studentenpand. „Ze deed
de afwas en streek de kleren.
De laatste jaren verzorgden wij
haar echter. Wij deden haar
boodschappen, kookten voor
haar en regelden van alles.'
Zo ook de begrafenis. Samen
met twee oud-huisgenoten
hebben de twaalf jongens die
thans het pand bewonen, de
hele begrafenis en nalaten
schap verzorgd. Juffrouw Annie
had geen kinderen en is nooit
getrouwd geweest. Ze had wel
wat familie, maar had daar wei-
Regelmatig kwamen oud-huis
genoten langs om even een
praatje te maken met juffrouw
Annie. En elke zondagochtend
hadden we bij haar 'huiskoffie'.
De koffie was niet te drinken -
oude koffie werd opgewarmd
in een pannetje - en verdween
ook wel eens ongemerkt in een
plantenbak. Maar iedereen was
erbij. Ook al was het de avond
daarvoor laat geworden."
Altijd beleefd en afstandelijk
maar wel goed op de hoogte en
geïnteresseerd, bracht Annie
van Dijk het grootste deel van
haar leven tussen de jonge
mannen door. Ze bewoonde de
benedenverdieping van het
studentenpand. Vroeger werkte
zij als naaister, maar van de
huidige studentenlichting heeft
niemand dat meegemaakt. Juf-
leiden Het gelegenheidsorkest
van het Leidse muziekkorps K
G deed gisteravond voor de
raadscommissie milieu een stuk
je aanschouwelijk onderwijs.
Met een concertje op de Bree
straat maakten zij de raadsleden
duidelijk wat nu precies 75 deci
bel geluidsbelasting op de gevel
is. Dat is de grens die de ge
meente in de evenementennota
stelt aan de geluidsoverlast in de
stad.
Een paar toeters en wat trom
mels zijn, zo bleek gisteravond,
al snel goed voor 96 decibel. De
drumband, die zaterdag zijn we
reldtitel verdedigd in het stadion
van Roda JC in Kerkrade, speel
de zowel op straat als in gebouw
het Gulden Vlies, waar de raads
commissie vergaderde. En bij 77
decibel vonden raadsleden al,
dat het wel wat zachter mocht
„Ook tot mijn verrassing", zei
wethouder Alexander Pechtold
(D66/milieu), „zitje al snel bo
ven de lawaaigrens die wij heb
ben vastgesteld." Dat was overi
gens ook al gebleken uit ge
luidsmetingen, die zijn gedaan
bij de eerste acht evenementen
die sinds het begin van dit jaar
in Leiden zijn gehouden. Van die
acht gingen er maar liefst vijf
met een gevelbelasting van 85
decibel ruim over de norm die de
gemeente heeft vastgesteld.
FOTO HIELCO KUIPERS
1997)
frouw Annie was gewoon de
hospita. Eén waar honderden
verhellen over bestaan. Zij was
het enige permanente gezicht
van Boerhaavelaan 28.
Jaarlijks stond zij op de huisfo
to in de almanak van Studen
tenvereniging Minerva. On
danks het wisselende bewo
nersbestand en de veranderen
de tijden waren haar Heeren
Studenten, die zij immer met
'U' aansprak, belangrijk voor
haar. Zij waren haar /amilie.
Kwantes: „Vorige week lag ze in
het ziekenhuis. Haar hele afde
ling was jaloefs omdat zij zo
veel aandacht had van twaalf
jonge mannen. Op een gegeven
moment werden wij gebeld dat
het wel eens snel afgelopen zou
kunnen zijn. We zijn er toen
met z'n allen heen gegaan."
Ook veel oudbewoners van
Huize Dijklust, zoals het pand
heet als ode aan de oude hospi
ta, bezochten haar de afgelo
pen week om nog even te pra
ten en afscheid te nemen.
Ze wilde graag sterven in ons
bijzijn. „We hebben haar voor
het weekeinde per ambulance
naar huis laten brengen. Zon
dagavond zaten we met het he
le huis rond haar bed met haar
te praten en koffie te drinken.
Totdat ze haar ogen sloot."
Zaterdag wordt juffrouw Annie,
ze ligt opgebaard in haar stu
dentenhuis, in de aanwezig
heid van ruim honderd oud
bewoners van Boerhaavelaan
28 begraven. Ook de kist wordt
door de Heeren Studenten ge
dragen.
timoteus waarsenburg
Van Sterkenburg: „Vloeken is een reactie op woede, irritatie of frustra
tie." FOTO HIELCO KUIPERS