Cultuur Kunst
'Ik zwem nog steeds tegen de stroom in'
UtrScHIfTfRS-
^eemanskoor zingt niet en Vallentgoed bromt
Expositie
van koddige
eenvoud
Gouden Strop weer voor Mendes
Gefingeerd dagboek in
reeks Privé Domein
)ONDERDAG 19 JUNI 1997
Russische schrijver Kopelev overleden
KEULEN De Russische schrijver en literatuurwetenschapper Lev
Kopelev is gisteren in een ziekenhuis in Keulen overleden. Hij is
85 jaar geworden. Kopelev is vooral bekend geworden door zijn
publicaties over de Duitse literatuur en zijn kritische houding je
gens de communistische autoriteiten in de toenmalige Sovjetu-
Hermitage digitaliseert collectie
qnt petersburg Het Hermitagemuseum in Sint Petersburg en
computerfabrikant IBM hebben gisteren plannen uit de doeken
gedaan om een digitale bibliotheek op te zetten waarin de grote
collectie van het museum te zien is. IBM stelt ruim 3 miljoen
gulden beschikbaar voor het project waarmee een de collectie
gedigitaliseerd wordt, een web-pagina wordt opgezet en andere
computerdiensten voor de museumbezoekers worden gecre-
eerd. Het project moet in het najaar van 1998 afgerond zijn.
Markante vrouwen kiezen sieraden
amersfoort Amersfoort staat deze zomer in het teken van het
moderne sieraad. Volgende week begint de tentoonstelling 'Sie
raden, \TOuwen en de stad' in het centrum voor moderne kunst
De Zonnehof. Centraal staan 25 markante vrouwen, waaronder
de Leidse oud-wethouder Henriëtte van der Linden, die een
keuze hebben gemaakt uit een collectie eigentijdse sieraden en
daarmee op passende wijze zijn vastgelegd door fotograaf Ro
bert Jan Stokman. De tentoonstelling wordt gehouden van 29 ju
ni t/m 28 september in het gebouw aan De Zonnehof 8 te
0 Amersfoort. Openingstijden: dinsdag t/m zaterdag van 10.00 tot
17.00 uur, zon- en feestdagen van 13.00 tot 17.00 uur.
Voor k.d. Lang is er maar één thema: de liefde
Ze heeft zelf nooit gerookt, maar k.d. Lang zingt erover
alsof ze niet zonder nicotine kan. De twaalf liedjes op
haar cd 'Drag' gaan over roken. Maar dat is slechts op
oppervlakte-niveau. Natuurlijk gaat het ook deze keer
weer allemaal over de liefde", zegt ze. „Liefde is het enige
thema dat er is."
Ze koos voor klassieke
rookliederen uit de pop en jazz,
zoals 'My old addiction', 'Love
is like a cigarette' en The Joker'
(van Steve Miller). Waarbij ze
voor de hand liggende num
mers als 'Smoke gets in your
eyes', 'Smoking in the boys
room' en 'Smoke, smoke, smo
ke that cigarette' links liet lig
gen. „Te plat", meent ze. „De
song moest emotioneel iets met
me doen."
Hoogtepunt van de plaat is de
bijna zes minuten durende ver
sie van 'The air that I breathe',
de door Albert Hammond en
Mike Hazlewood geschreven
top 3-hit van The Hollies uit
1974. „Dat nummer mag je de
samenvatting van de plaat noe
men, het sleutelnummer. Om
dat het dwars door de duisternis
heen toch een optimistisch lied
is, waar ondanks de innerlijke
oorlog die er in woedt toch
hoop uit spreekt."
Henriëtte van der Linden, algemeen directeur van de Rijksdienst voor
het Oudheidkundig Bodemonderzoek, met een broche, ring en oor
sieraden van ontwerper Stefano Marchetti. foto r.j stokman
amsterdam theo hakkert
Met de keuze voor roken heeft
Lang een controversieel onder
werp bij de kop. De juridische
strijd tussen de tabaksindustrie
en de anti-rooklobby in de Ver
enigde Staten is hevig. Het is
maar de vraag of iedereen
Langs beeldspraak kan of wil
begrijpen. „Ik neem geen posi
tie in. Mijn plaat is geen state
ment vóór of tegen roken. Na
tuurlijk zal niet iedereen de
metafoor begrijpen, maar daar
kan ik me geen zorgen over ma
ken. Een artiest kan zijn creatie
ve proces niet stilleggen uit
angst dat sommige onwetenden
het resultaat nooit zullen kun
nen vatten."
De liefde voor de sigaret en
de liefde voor een medemens -
Lang ziet veel overeenkomsten.
Verslaving, afhankelijkheid, een
tijdje zonder, innerlijke worste
ling. „Conceptueel is roken een
prachtig beeld.
Minstens zo verrassend als
haar keuze voor het thema, is
het gegeven dat k.d. Lang op
'Drag' alleen liedjes van ande
ren zingt. De gelouterde com
poniste had gewoonweg geen
zin in schrijven. Bovendien is
haar vaste schrijfpartner, Ben
Mink, net voor de tweede keer
vader geworden. „Hij speelt pa
pa. Ik wilde niet wachten tot hij
zijn gedachten er weer bij had.
Maar we gaan zeker weer sa
menwerken. Ik wilde alleen
maar zingen. Ik had niet de
energie en de drang om zelf te
schrijven. Ik moet mezelf daar
altijd toe overhalen. Ik hou niet
van het proces. Het is emotio
neel zo aangrijpend. Je moet zo
diep jezelf in. Daar had ik dan
soms geen zin in. Wat zeg ik,
soms? Meestal niet. Maar er is
anderzijds ook weer niets zo be
ledigend als een lied schrijven.
Dus dat komt wel weer. Alleen
nu even niet."
k.d. Lang heeft met 'Drag'
weer een nieuwe onvoorspelba
re stap in haar carrière gezet. Ze
heeft wat onvoorspelbaarheid
betreft ook een naam op te
houden. De muziekwereld
dacht aanvankelijk met de zo
veelste countryzangeres van
doen te hebben. Maar haar pla
ten vielen steeds net buiten de
strakke country-kaders. Ze
werkte samen met de Engelse
pub-rocker Dave Edmunds en
nam met haar idool Roy Or-
bison het inmiddels klassieke
duet 'Crying' op. Waarna Lang
zich op de pop stortte én zien
als klap op de vuurpijl als mili
tante lesbienne ontpopte. Een
stap die haar geflirt met het ou
de repertoire van countryzange
res Patsy Cline in een ander
daglicht zette. Even was er spra
ke van een romance met tennis
ster Martina Navratilova. En nu
zingt ze over roken. Amerika
moet maar met deze, van origi
ikbi
aken
VLIEGWERK
Iedereen zou wat vaker naar het theater moeten gaan.
Waarom? Je leert er heel veel^van. Het gaat over din
gen die je aanspreken. Het is levend. Je wordt meteen
geraakt. Het is veel intenser dan bijvoorbeeld film,
omdat het drie dimensies heeft. Veel tastbaarder ook.
Acteurs en actrices moeten zich na afloop van de voor-
Helling mengen in het publiek. Daar doen ze het toch voor? Dan
tan je ze aanraken en met ze praten. Laatst werd Under
Milk wood' van Dylan Thomas in toneelvorm opgevoerd. Ik her
kende toen een acteur die ook in 'Tramlijn Begeerte' speelde. Dat
vond ik toen zo goed, dat ik naar hem toe ben gegaan om het
hem te vertellen. Toen kwam er een andere acteur op me af en die
vroeg zo van: „Oh, vond je dit dan niet leuk Ik meteen van:
„Oh sorry! Nee absoluut!" en ik raakte helemaal verwikkeld in
een gesprek. Superdruk, volgens mij zijn ze niet eens meer aan het
woord gekoemn. Maar ze konden er wel om lachen.
e Op krijg er ook altijd zoveel positieve energie van. Toen ik auditie
atie. gedaan voor de kleinkunstacademie zat ik 's avonds naar de
'aat Driestuiversopera te kijken in het Haagse Appeltheater. Ik kreeg
Hat tftijkzo'n gevoel van Wow! Ik besefte het toen pas echt. Dit kan ik
later ook, en misschien wel beter! Want je krijgt daar de beste do
centen tot je beschikking. In het derde jaar van de kleinkunstaca
demie krijg je zangles van Karin Bloemen. Die heeft mijn bewon
dering wel, ook al is ze wat commerciëler bezig.
Volgens mij is het de kunst om dingen te beluisteren en daar
ij, doorheen te horen hoe jij het op jouw manier zou doen. Er lopen
Cara zovee^ mensen rond met kopieerdrang. Je moet het proberen
ie lk om te l'ormen tot jouw talent. Ik heb nu echt heël sterk het idee
■raio4" ik r ie helemaal hiermee bezig wil houden. Maar dat betekent
*n w niet dat ik alleen naar theatervoorstellingen ga.
ii.stel vrienden van me zit helemaal in die illegale housescene
in daar help ik wel eens bij. Maar dat geeft een heel ander soort
tick. Daar gaat het echt om het moment, terwijl je het gevoel van
toneel nog een hele tijd met je meedraagt. Daar kan je nog een
week op teren.
Binnenkort heb ik het waarschijnlijk toch te druk met mijn studie
om uit te gaan. Toch lijkt het me moeilijk om van dit
soort werk te leven als je geen beroemdheid bent. Dat
leeft een onzekere toekomst. Maar ja, Karin Bloemen
brec %Jtelde me dat ze destijds eerst was afgewezen voor de
mlI Kleinkunst Academie, en dat is nou een van dè Neder
ig fandse sterren. En heel aardig.
ssiel
OPLEIDING:
kleinkunstaca
demie
WOON
PLAATS:
Leiden
GEZIEN:
Appeltheater,
Den Haag
TEKST: PABLO CABENDA: FOTO: HIELCO KUIPERS
Ie Leidse discotheek In Casa doelgroep.
teft aangekondigd dat op 29
ond ini het Leidse 'Zeemanskoor
alisl umor in Casa' zal optreden tij-
pla tos de derde aflevering van.
it nk et Zeurgebeuren, gepresen-
gaat *rd door René Vallentgoed.
n be laar het zeemanskoor weet
arkl ergens van. Piet Schoutsen, de
gel torzitter, is uiterst verbaasd
per de aankondiging. „Vallent-
ted wilde ons 200 gulden bie-
woffl en en voor die prijs treden wij
ïze li iet op. Maar dat is nog niet het
ïaldo elangrijkste: het publick op dat
torgebeuren is ook niet onze
had met een van de leden van en het Zeemanskoor duizend.
„Ik lees in de krant dat er soms
artiesten of groepen niet komen
opdagen bij het Zeurgebeuren.
Ik heb nu een vermoeden hoe
dat komt. Ik vraag me af of een
en ander wel bonafide is. Dus
nogmaals: wij zullen niet aan
treden. Dit om te voorkomen
dat er straks 150 mensen voor
niks komen."
René Vallentgoed reageert een
beetje gramstorig op de vraag
naar het hoe en waarom. Brom
beer Vallentgoed: „Ik heb enke
le maanden geleden contact ge-
het koor en hij zei dat ze wel
wilden. Later, toen ik de voor
zitter sprak, bleek dat dat dus
niet het geval was. Schoutsen
zei dat een optreden, voor het
bedrag dat ik beschikbaar had,
er niet in zat. Maar ja, toen wa
ren de kaartjes voor In Casa al
gedrukt. Ik had dat kunnen ver
anderen, maar dat had me weer
vierhonderd gulden gekost, geld
dat van het budget voor de
avond af gaat. Kijk, ik kan die
andere artiesten niet tweehon-
dervijftig gulden gaan betalen
Dat gaat gewoon niet. Maar ik
zou zeggen: laten ze lekker ko
men zingen voor die tweehon
derdvijftig gulden.
Volgens Schoutsen zal een lid
van het koor nooit toezeggingen
doen over een optreden. „Alle
contacten over optredens lopen
via mij of een mede-bestuurslid.
Wat dat betreft, opereren wij
heel gedisciplineerd. Dus dat
hele verhaal van Vallentgoed is
gewoon gelul."
cees van hoore
ne Canadese, kwelgeest leren
leven.
Waar collega's zich hun leven
lang comfortabel bewegen bin
nen de grenzen van hun favo
riete genre, neemt Lang telkens
nieuwe stijlen op. Na country,
luisterpop en filmmuziek en nu
dus de jazzy pop.
Een zuiger, een cilinder, een
tank, een krukas, een bougie en
een carburateur. Gooi er dan
nog een fiets tegenaan en je
hebt een Solex. Meer is het ei
genlijk niet.
Het vervoermiddel dat zijn
hoogtijdagen vierde in de jaren
vijftig en zestig heeft door zijn
charmante eenvoud, binnen
een selecte kring liefhebbers
niets van zijn populariteit verlo
ren. Nederland telt 23 Solexver
enigingen, waaronder de ver
eniging Vroem uit Oosterhout,
die geheel uit vrouwen bestaat.
De tweewieler-speciaal, het
'eitje', de voorloper van de
Spartamet zal echter nooit wat
van zijn koddige uitstraling ver
liezen en wil je het ding berij
den moet je je wel een hoop
leedvermaak laten welgevallen.
Hoewel de moderne Solexrijder
toch weer meer met een men
geling van meelij en ontzag
wordt aangekeken. Je moet
maar durven met zo n lange le
ren jas en zo n helm die na An-
dré van Duins grootste hit 'Wil-
lempie' voor altijd getypeerd is
als het ultieme, absurde hoofd
deksel. De Solex kan niet meer
in het post-Willempie tijdperk,
Als je echter lang genoeg wacht
wordt alles antiek of een curio
siteit en in beide gevallen is het
de moeite van het exposeren
waard.
Het Leeuwenhorst Congres
Centrum in Noordwijkerhout
toont in de grote hal dan ook
acht solexen die zijn gefabri
ceerd tussen 1950 en 1991 en
een overzicht geven van de so
lex-productie door de jaren
heen. Het pronkstuk is een 'ei
tje' voor invaliden uit 1963. Het
ding is een beetje de voorloper
van het invalidewagentje, heeft
drie wielen compleet met het
typerende motortje dat via een
rol het voorwiel aandrijft. Alle
exemplaren zijn nog in prima
staat en volledig operationeel.
Alleen moet je er nog steeds
niet met regenachtig weer op
uit, want dan slipt de rol en
kom je nog steeds geen meter
verder. Motor of geen motor.
pablo cabenda
„Muziek is voor mij een reus
achtig, en vooral kleurrijk feno
meen. En ik wil al die kleuren
uittesten. Waarom zou je je hele
leven lang tot drie kleuren be
perken? Laat jezelf gaan en laat
je vooral niet tegenhouden door
de regels van de business. Na
tuurlijk is het qua verkoop han
en lucratieverom drie
keer dezelfde plaat te maken,
but it would kill me.
„Een rock 'n' roll-plaat zie ik
me niet meer maken. Daar
word ik langzamerhand te oud
voor. Mijn stem leent zich niet
zo voor rock 'n roll. Maar wie
weet. Als ik geïnspireerd raak,
kan ik alles."
„Klassiek? Nee, hooguit neo
klassiek. Traditioneel klassiek
zal ik nooit zingen. Omdat ik
nooit iets traditioneels doe
Misschien was ik een vorig le
ven - ik geloof sterk in reïncar
natie - wel een zalm: ik zwem
nog steeds tegen de stroom in."
amsterdam cpd
De Belgische auteur Bob Mendes is de winnaar
van de Bruna Gouden Strop 1997 voor zijn boek
'De kracht van het vuur'. Mendes ontving de prijs
in Amsterdam tijdens een 'mystery-lunch' uit
handen van Tomas Ross, de winnaar van vorig
jaar. Aan de prijs is een bedrag van f 25.000 ver
bonden. Mendes won ook in 1993 een strop voor
zijn thriller 'Vergelding'. De prijs voor de beste
Nederlandstalige misdaadroman is voor de tien
de keer uitgereikt. Corine Kisling kreeg de nieuwe
debuutprijs van het Genootschap van Neder
landstalige misdaadauteurs: De Schaduw-prijs.
De jury las dit jaar 30 boeken en koos unaniem
voor 'De kracht van het vuur'. Het is een 'faction-
thriller', een mengeling van feiten en fictie. Vol
gens juryvoorzitter Jan Martens is het boek „van
internationaal niveau" en „razend knap geschre
ven." „Dit boek is,uitermate sterk gedocumen
teerd zonder ooit pedant te worden." Bovendien
getuigt Mendes „van een groot inlevingsvermo
gen in de manier van denken en doen van zeer
uiteenlopende personagesaldus het juryrap
port. Bob Mendes is in 1928 geboren in Antwer
pen. Hij publiceerde in 1986 zijn eerste thriller.
el palacio de la salsa
Marcanti Plaza. Jan v. Galenstr. 6-10. Tel. 6823456
it 27 Juni Proyecto Uno. 12 p. uit New Y<
>1 00 uur Mi» van R&B. Hip Hop. Soul, h
n 4 juli CeliaCnjz en Jose Alberto y s>
de posthoornkerk
Haarlemmerhouttuinen 47. Telefoon 624 23 72
leiden theo hakkert
De Arbeiderspers heeft een ge
fingeerd dagboek opgenomen
in de beroemde reeks Privé Do
mein, waarin tot nu toe louter
serieuze autobiografische ge-,
schriften zijn verschenen. Dat
heeft een redacteur van De Ar
beiderspers bevestigd.
Het nieuwste deel Privé Do
mein, nummer 214, is getiteld
'Gottliebs dood' en werd ge
schreven door de onbekende
auteur Frank Meyrink. Gesug
gereerd wordt dat het Meyrinks
dagboek is. waarin hij gesprek
ken voert met zijn leermeester
Johann Gottlieb Freudenacker
(1915-1992), zogenaamd een in
ternationaal befaamd peda
goog, architect en regisseur.
Echter, Meyrink is een pseu
doniem en Freudenacker heeft
nooit bestaan. „We hebben 214
delen uitgegeven. Een grap
moet dan een keer kunnen", al
dus Gert-Jan de Vries, redacteur
van De Arbeiderspers. Volgens
De Vries stond de auteur een
persiflage op het dagboek-genre
voor ogen. „En omdat hij ons
inziens daarin is geslaagd, heb
ben we het boek in de reeks op
genomen."
De auteur heeft zijn uiterste
best gedaan het dagboek zo
authentiek mogelijk te doen lij
ken door fictieve gegevens te
mengen met herkenbare feiten.
Freudenacker komt echter ner
gens in handboeken, bibliothe
ken en het Internet voor.
De snelle ontmaskering komt
De Arbeiderspers slecht uit. De
uitgeverij had gehoopt dat lite
raire critici serieuze beschou
wingen en recensies aan Mey
rinks boek zouden schenken.
Wie zich achter de naam Frank
Meyrink verschuilt, is nog niet
bekend.
Den Haag in de
maag met beeld
Kan en Vonk
den haag anp
De Haagse gemeentepolitiek zit
toch wel een beetje in haar
maag met het door Amsterdam
gegeven beeld van Wim Kan en
Corry Vonk. De Amsterdamse
raad denkt dat het beeld het
best tot zijn recht komt op het
Scheveningse Gevers Deynoot-
plein, voor het Kurhaus.
Stroom Hcbk, het Haags cen
trum voor beeldende kunst dat
gaat over de kunst in de open
bare ruimte, reageert lauw op
het bericht. Woordvoerder J.
Wijle: „Wij zijn (nog) niet om
advies gevraagd, maar ik zie
geen artistieke noodzaak om
het beeld d#ar te plaatsen. Maar
ja, de politiek kan anders beslis
sen. we zijn geen Kunstpolitie."
Volgens Wijle doet het beeld
geen recht aan de grootheid van
de personen die het uitbeeldt.
„Ik vind het een slecht beeld.
De proporties kloppen niet. Bo
vendien zijn op de beoogde lo
catie vaak grote evenementen
en dan kan het in de weg staan.
Ik ben bang dat we dezelfde
fouten maken als Amsterdam
met het Leidseplein heeft ge
daan."
Begin dit jaar ontstond over
het beeld grote commotie toen
duidelijk werd dat het op het
Amsterdamse Leidseplein niet
langer welkom was. Dit vanwe
ge een herinrichting van het
plein. Kudelstaart wilde het
kunstwerk wel hebben, omdat
het cabaret-echtpaar daar jaren
had gewoond. Wim lbo pleitte
voor de locatie bij het Kurhaus.
kunstenaar Bolhuis stemde
daarmee in.
