Verdroging en vermesting bedreigen natuurgebieden
j ff
m h
WtS-f: G
fW* kv - v
Natuur Milieu
GGD hekelt
milieurapport
van Eelde
Ganzenmoeders ganzenhoeders
Zeearend is er weer
WOENSDAG 18 JUNI 1997
Verdroging vormt naast vermesting de
belangrijkste bedreiging voor de na
tuurwaarden in de terreinen van
Staatsbosbeheer. Vorig jaar werd de
grootste natuurbeheerder van Neder
land (ruim 200.000 hectare) daar hard
mee geconfronteerd. Dat kwam vooral
door de enorme droogte toen. een situ
atie die dit jaar niet veel is verbeterd.
De structurele verdroging houdt aan.
In het jaarverslag over 1996 wijst
Staatsbosbeheer op het feit dat Neder
land van oorsprong een natte delta is
en dat veel planten en dieren van
schoon water afhankelijk zijn. Het pro
bleem is dat ons lage landje al jaren,
onder andere ten behoeve van de land
bouw en in Noord-Holland onder
meer de bollenteelt, wordt ontwaterd.
Daar komt bij dat er voedselrijk water
wordt ingelaten en die combinatie is
een bedreiging voor de natuurwaar
den. zo concludeert de organisatie.
Veel soorten zijn verdwenen, of
staan te verdwijnen door de verzuring,
vermesting en verdroging van de ter
reinen. Derhalve is het beleid van
Staatsbosbeheer erop gericht deze ne
gatieve ontwikkeling te stuiten en zelfs
om te keren. Dit kan door zorgvuldig
beheer, maar ook door het zo veel mo
gelijk 'ontsnipperen' van gebieden. Die
grotere, aaneengesloten gebieden,
kunnen completere ecosystemen om
vatten met een eigen grondwaterpeil,
zodat ze beter gebufferd zijn tegen ver
droging. Het aankoopbeleid is hierop
gericht.
In ons land komen circa 1.400 hoge
re plantensoorten voor. waarvan er
ruim 400 van internationaal belang
zijn. Ruim 250 soorten zijn sterk ge
bonden aan een bepaalde grondwater
stand en grondwaterkwaliteit. Tenein
de die belangrijke soorten te bescher
men wil Staatsbosbeheer het areaal
zeldzame vegetatietypen waar deze
voorkomen verder uitbreiden. Een van
de grootste aankopen vorig jaar in dit
verband waren de Oostvaardersplas-
sen.
Als de verdroging echter doorzet zul
len veel kritische soorten uiteindelijk
moeilijk stand kunnen houden en ver
loren gaan of verdrongen worden door
andere planten, die beter tegen ver
mesting en verdroging bestand zijn.
Een andere belangrijke ontwikkeling
in 1996 voor Staatsbosbeheer was de
stap naar een verzelfstandigde organi
satie, die per 1 juni dit jaar is afgerond.
Staatsbosbeheer wil niet alleen een
duurzame ontwikkeling aansporen en
de biodiversiteit vergroten, maar te
vens de recreatie in de natuurterreinen
bevorderen. Door de mensen meer in
contact te brengen met de natuur, zal
de waardering voor onze leefomgeving
groeien en daarmee het draagvlak voor
natuurbehoud en -ontwikkeling groter
worden, zo is de redenatie. Bovendien
bieden recreatie en toerisme een eco
nomisch perspectief. Verder werkt
Staatsbosbeheer aan de productie van
natuurlijke, vernieuwbare grondstoffen
als hout en riet. Dat draagt bij aan een
duurzame samenleving en aan de te
rugdringing van de CO uitstoot.
De verkoop van inlarïds hout zal ver
der gepromoot gaan worden. Staats
bosbeheer zal op dit vlak marktgerich
ter gaan werken.
De verlenging van de start- en
landingsbaan van luchthaven
Eelde zal veel schadelijker voor
de gezondheid van omwonen
den zijn dan in de milieueffect
rapportage (MER) wordt voor
gesteld. Dat stelt directeur-arts
W. de Jong van de GGD Gronin
gen Stad en Ommelanden.
De Jong heeft een vertrouwe
lijk advies uitgebracht aan de
gemeentebesturen van Haren.
Eelde en Ynes. Volgens de stu
die die de GGD op eigen initia
tief heeft uitgevoerd, is er spra
ke van een toenemende kans op
zware ongelukken en uitstoot
van giftige gassen.
Ook de toename van geluids
hinder zal veel groter zijn dan
de berekeningen in de MER
aangeven. Volgens het onder
zoek van de GGD krijgen veel
meer woningen in een veel gro
ter gebied onaanvaardbare la
waaioverlast. De Jong meent
dat de MER-rapportage te luch
tig oordeelt over de gezond
heidsrisico's op de lange ter
mijn voor mensen die in de na
bijheid van een vliegveld wo
nen. Wetenschappelijk is daar
nog maar weinig over bekend.
m
- 1 m*-
Een groep ganzenmoeders is met hun halfwasjongen op stap in de weilanden van het Naardermeer. De grauwe ganzen broeden in het moerasge
bied, maar komen naar de randgebieden voor eiwitrijk voedsel, zoals gras. Ze bewegen zich graag voort in grote groepen, waardoor ze minder
kwetsbaar zijn voor roofvogels en vossen. De grauwe gans was begin deze eeuw als broedvogel verdwenen uit Nederland. De afgelopen dertig
jaar heeft deze soort zich echter opnieuw hier gevestigd en in sommige gebieden in zulke grote aantallen dat hun eieren worden geschud. Boeren
zijn namelijk niet zo blij met de grauwe gans, die 's zomers tussen de koeien op de weilanden graast. foto martijn de jonce
Het gaat goed met de zeearend in Midden- en Noord-Europa. In
sommige landen is de populatie in vijf jaar tijd zelfs verdubbeld.
Topscorer is Noorwegen. Daar zitten nu circa 1.700 zeearendpaar
tjes. Maar ook in Duitsland, Zweden en Finland groeit de populatie.
Alleen de herintroductie van de zeearend in Ierland, Schotland en Is
raël verloopt moeizaam. In Schotland zijn acht paar blijven hangen
van de ruim honderd Noorse vogels die er werden losgelaten. Over
wogen wordt opnieuw dieren in te voeren. De vooruitgang van de
zeearend is een gevolg van beschermingsprojecten, minder gif in de
natuur en uitgebreide beheersmaatregelen. Óndanks de toename in
genoemde landen, stijgt het aantal in Nederland gesignaleerde zee
arenden nog niet Dit heeft volgens onderzoekers te maken met het
versnipperde Hollandse landschap en de steeds verder oprukkende
bebouwing en infrastructurele projecten. foto martijn de jonge
Varen in Botshol
Nu de vogels klaar zijn met
broeden, houdt Natuurmonu
menten iedere woensdag- en
zaterdagochtend vaarexcursies
in het natuurgebied Botshol,
vlak bij Amsterdam. Een tocht
duurt twee uur en start vanaf de
werkschuur aan de Botsholse-
dijk in Waverveen. Deelnemers
kunnen zich van tevoren aan
melden: tel. (035) 695 13 15.
Niet-leden betalen voor de ex
cursie. waarbij van alles te zien
is, 12,50. Voor leden is het iets
goedkoper. Kinderen tot twaalf
jaar mogen mee voor vijf gul
den. Het meebrengen van een
verrekijker wordt aanbevolen.
Milieu heeft
weinig baat bij
effectrapportage
Het milieu heeft weinig
baat bij een milieueffect
rapportage (MER). Derge
lijke rapporten dragen
weinig bij tot het voorko
men van schadelijke effec
ten van (bouw)plannen op
het milieu. Dit blijkt uit
een proefschrift waarop
Th. Win fried de Valk mor
gen promoveert aan de VU
in Amsterdam.
Hij baseert zijn conclu
sie op een vergelijking tus
sen 41 besluiten die met
een MER zijn genomen en
41 besluiten die zonder
zo'n rapportage tot stand
zijn gekomen. Besluiten
van overheden worden
door een MER een beetje
milieuvriendelijker, maar
besluiten van potentiële
vervuilers niet.
De promovendus geeft
als verklaring dat het een
voudige idee achter de
milieueffectrapportage is
uitgegroeid tot een zeer in
gewikkelde wet- en regel
geving. Deze behandelt
vooral de procedure voor
het maken van een rap
portage, maar nauwelijks
de inhoud ervan.
Een MER is niet het re
sultaat van wetenschappe
lijke arbeid maar van over
leg en onderhandelingen.
In de praktijk gaat de aan
dacht grotendeels uit naar
het bereiken van overeen
stemming over de inhoud
van de rapportage. Is die
eenmaal bereikt, dan blijft
het gebruik ervan in de be
sluitvorming onderbelicht.
Om dit te veranderen
pleit de onderzoeker daar
om voor vereenvoudiging
van de wet en beperking
van de rol van de mogelij
ke vervuiler.
OPGAVE
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:
1. Bladgroente, roofdier; 2. voor
zetsel. bijwoord; 3. snelheids
wedstrijd, rivier in Spanje; 4. hel
ling waarlangs men naar bene
den rijdt; 5. wratmeloen; 6. mili
taire rang, voegwoord; 7. zich
heftig bewegen; 8. teken boven,
de letter N in het Spaans; 9. slot
woord, schattig; 10. oersoonlijk
vnw., lidwoord; 11. geneesmid
del, vat.
Verticaal:
1. Gespannen, harde trap; 2. bij
belse vrouw, hoge berg, bloei
maand; 3. zangstuk; 4. handvat,
boksarena; 5. muzieknoot, ten
laatste; 6. niveau, nobel; 7. ge
grond zijn; 8. slangvormnige vis,
een zekere, kunsttaal; 9. deel
van het hoofd, telwoord.
OPLOSSING
SLEUTELWOORD
1. producer; 2. lavendel; 3.
anecdote; 4. nargileh; 5; talis
man; 6. atoombom; 7. groentje;
8. expander.
De woorden op de eerste en der
de vertikale regel zijn: PLANTA
GE en OVERLOOP.
Het sleutelwoord is: IMPORT-
LAND.
TOM POES
Tom Poes en de Tijwisselaar
De schuur waar Kobbe Kobbema in
rondrommelde stond bekend als de
tijwisselaarshut. Er werd daar menig
wonderbaar werktuig bewaard dat
voor de uitoefening van het ambt on
misbaar was én de leerling koos er
met zorg enkele uit. Zo wapende hij
zich met een regenboog en pijlen, hij
vatte een windmolen in de vuist en
voltooide zijn uitrusting met een ge
punte tijtak. „Oene Horletoet heeft
hoog water beloofd aan de ruwe
vreemdeling", prevelde hij terwijl
een ongunstig lichtje in zijn ogen
brandde. „Vannacht zal het schip
vlot komen", zei Oene. „We zullen
zien!"
Met deze woorden verliet hij het ge
bouwtje en spoedde zich naar de zee,
waar hij begon met het trekken van
een cirkel in het zand. Nu wilde het
geval, dat heer Ollie met het hoofd
vol gedachten een avondwandeling
maakte en hem op enige afstand
passeerde. „Kijk, daar is dat aardige
ventje waar Wal Rus zo lelijk tegen
deed", sprak hij tot zichzelf. „Het
manneke beweerde, dat hij de vloed
had tegengehouden, geloof ik. Ik ga
hem toch eens vragen, hoe men
hoog water maakt; dat lijkt me heel
leerzaam."
„Het was heel leerzaam", zei Oene
Horletoet, afscheid nemend van Wal
Rus. „Ik hoef dus niet voor hoog wa
ter te zorgen, als ik u goed begrepen
heb. Uw schip komt vanzelf wel vlot!
„Helemaal vanzelf, meneer!" be
aamde de gezagvoerder. „Doe vooral
geen moeite. Vannacht waaien we
van deze zandbank af als een lap uit
een oud zeil; daar kan je donder op
zeggen."
REDACTIE BERT DE JONG 072-5'
WËÊaÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊËÊÊÊÊÊm
HET WE
DOOR JAN VISSER
Het fraaie weer houdt ook morgen nog aan. Er komt welis
waar geleidelijk meer bewolking maar daaruit valt pas tegei
of tijdens de avonduren regen. Bovendien gaan de tempera
turen omhoog doordat de wind uit oostelijke tot zuidoostelij
ke richting gaat waaien. Het kwik komt morgenmiddag uito>
maximaal 22 graden.
Na morgen is het echter gedaan met het fraaie juniweer
Tussen morgenavond en vrijdagmiddag kan het frontensys
teem van een depressie boven de Britse eilanden al zo'n 10
mm regen veroorzaken. Tijdens het weekeinde, wanneer de
depressie boven de Britse eilanden sterk in betekenis toe
neemt, nog meer regen of buien. Tevens komt er langs de
kust een krachtige tot harde zuidwestenwind te staan. De to
omstreeks 985 hPa uitdiepende depressie bewerkstelligt na
mei ijk grote luchtdrukverschillen boven het Noordzeege
bied. Verder wordt het niet warmer dan omstreeks 17 gra
den.
Na het weekeinde verplaatst de depressie zich over de
Noordzee naar Scandinavië. Tegelijkertijd ontvouwt het ho-
gedrukgebied bij de Azoren een uitloper naar het zuidwest»
van Europa. Mocht deze ontwikkeling doorzetten, dan kun
nen nieuwe storingen met een westelijke hoogtestromingt(
het Noordzeegebied doordringen. In een voor de zomer vaal
cruciale fase, 15-25 juni, is dat geen gunstige ontwikkeling
maar wellicht ziet het er morgen allemaal weer heel anders
uit.
Tijdens het afgelopen etmaal was er opnieuw sprake van va
bluffend goede vergezichten. Schiphol rapporteerde 's och
tends meer dan 70 kilometer zicht. Het weerbeeld werd, i
wat convectieve bewolking na, opnieuw gekenmerkt door
veel zon en de temperaturen bereikten waarden omstreeks
18 graden. Tenslotte een spreuk: 'Voor de langste dag neen
de zee, na de langste dag geeft de zee'. Ofwel, in de voorzo
mer komen boven zee weinig of geen buien tot ontwikkeling
Later in het seizoen, wanneer het zeewater op temperatuur
is, is dat juist wel het geval.
E U
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
donderdag.
Noorwegen:
Geregeld zon. Vooral in
Midden-Noorwegen enke
le wolkenvelden en kans
op een enkele bui. Mid-
dagtemperatuur tussen de
15 en 20 graden
Met name in het zuiden en
midden wolken en af en
toe regen Elders geregeld
zon en droog Middagtem-
peratuur rond 19 graden,
m het noorden frisser.
Denemarken:
Rustig weer Afwisselend
zon en enkele wolken.
Meest droog. Middagtem-
peratuur rond 17 graden.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Vandaag van het westen
uit bewolking, regen en
toenemende wind In En
geland eerst nog zon. Mor
gen veelal wisselend bewolkt en af en
toe een bui. Middagtemperatuur van 15
graden in het noorden en westen tot 20
graden op vandaag in het zuiden.
België en Luxemburg:
Vandaag meest droog en flink wat zon.
Morgen van het westen uit toenemende
bewolking en later mogelijk wat regen
Middagtemperatuur rond of net boven
20 graden
Noord- en Midden-Frankrijk:
Vandaag in het oosten eerst nog regen
Verder droog en geregeld zon. Morgen in
de loop van de dag van het westen uit
opnieuw bewolking, gevolgd door regen
Middagtemperatuur ongeveer 22 gra-
Portugal:
Flinke zonnige perioden en droog. Mor
gen in het noorden ook enkele wolken
velden Middagtemperatuur aan zee uit
eenlopend van 20 graden bij Porto tot
bijna 30 in de Algarve
Madeira:
Zonnige perioden en waarschijnlijk
droog. Middagtemperatuur ongeveer 24
graden.
Flink wat zon, maar in het binnenland
kans op wolken en een lokale bui. Mor
gen meer wolken en vooral in het oosten
fikse regen- of onweersbuien. Middag
temperatuur aan de kusten uiteenlo
pend van een graad of 19 in het noord
westen tot bijna 30 in het zuiden, in het
binnenland maxima van meer dan 30
graden
Canarische Eilanden:
Flinke zonnige perioden en droog. Mid
dagtemperatuur tussen 25 en 30 gra-
Marokko:
Westkust: droog en flink zonnig, alleen
in het noorden soms wolken, maar vrij
wel droog. Middagtemperatuur vlak aan
zee tussen de 25 en 32 graden
Tunesië:
Zonnig, maar in het noorden soms wol
ken. Veelal droog. Middagtemperatuur
aan zee ver boven de 30 graden.
Zuid-Frankrijk:
Perioden met zon en droog, maar van
daag in het noordoosten eerst nog be
wolkt en een enkele bui. In de loop van
morgen in het zuiden toenemende be
wolking en kans op een fikse regen- of
onweersbui. Middagtemperatuur van 22
graden langs Atlantische Kust tot bijna
30 graden in de Provence.
Mallorca en Ibiza:
Vrij veel wolken en enkele fikse regen- of
onweersbuien. Vooral morgen kan veel
neerslag vallen. Maxima rond 25 gra-
Italië:
Flink wat zon en droog. In het noorden
en morgen ook in het westen kans op
een regen- of onweersbui. Maxima tus
sen 25 en 35 graden.
Corsica en Sardinië:
Perioden met zon, maar in de loop van
vandaag en op morgen kans op enkele
fikse regen- of onweersbuien. Middag
temperatuur rond 30 graden
Malta:
Zonnig, morgen later ook wat wolken
Zeer warm met maxima ruim boven de
30 graden
Griekenland en Kreta:
Zonnig. Maxima aan de kust iets onder
30 graden, landinwaarts lokaal veel ho
ger.
Turkije en Cyprus:
Zonnig Middagtemperatuur langs de
kust ongeveer 28 graden
Duitsland:
In het noorden perioden met zon en
meest droog. Naar het zuiden toe meer
wolken en enkele, soms fikse, buien
Morgen op de meeste plaatsen droog en
flink wat zon. Middagtemperatuur van
17 graden in Sleeswijk-Holstein tot iets
boven de 20 in het zuiden, morgen
overal wat warmer
Zwitserland:
Geregeld zon. maar vandaag vooral aan
de noordzijde van de Alpen nog kans op
enkele fikse buien. Maxima van circa 22
graden in het noorden tot ruim 25 in het
zuiden.
Oostenrijk:
Vandaag van het westen uit enk
klaringen, maar elders nog kanso
regen- of onweersbuien. Morgen
perioden en vrijwel overal droof
dagtemperatuur tussen 20
den, morgen wat hoger.
Polen:
Zonnige perioden, maar van tijd
ook kans op een (onweers)bui,
vooral in het zuiden. Middagte
tuur ongeveer 20 graden.
Tsjechië en Slowakije:
Half tot zwaar bewolkt en vandj 2Ü
tijd tot tijd buien, soms met om
veel neerslag. Morgen vanuit het
opklaringen, vrijwel droog en
perioden Middagtemperatuur
omstreeks 21 graden, morgen i
Hongarije:
Vandaag enkele zware regen
weersbuien. plaatselijk veel
Morgen minder buiig en ook al
zon Middagtemperatuur rond
den.
WOENSDAG 18 JUNI 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 05.20 Zon onder
Maan op 19.16 Maanonde de
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 02.46» 15.05 02 19 '83
Laag 10.25 23.20 10.06-
Weerrapporten 18 juni 08 u
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Vlisswgen
Maastricht
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Boedapest
Bordeaux
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
Las Palmas
licht bew
licht bew
Londen hall bew.
Luxemburg hall bew
Madrid licht bew
licht bew wzw2 18
Stockholm zwaar bei
Warschau half bew
Wenen regen
Zurich licht bew
Bangkok licht bew
Buenos Aires zwaar bei
Casablanca zwaar bei
Johannesburg onbew
Los Angeles zwaar bei
New Orleans onbew
New York zwaar bei
Tel Aviv onbew
Toronto
hall bew
hall bew
regenbui
IC
