Grote opluchting
na euro-akkoord
Werk blijft de achilleshiel van Europese samenwerking
Eurotop
^Arrestatie van
autonomen is
bure willekeur
'Strakke' euromunt valt goed
Stiekem uit
7 m mm
TBBftÉKWr we j
de
de moet er zijn, zeker tijdens de Eurotop.
1 ei deze gedachte in het achterhoofd heeft
tide in Amsterdam 348 zogenaamde au-
iomen laten oppakken en insluiten. Van
arrestanten hadden volgens de politie
ker veertien' zich schuldig gemaakt aan
enlijke geweldpleging. Dit betekent dat
334 gevallen géén verdenking bestond
openlijke geweldpleging. In even zoveel
allen is er dus sprake van willekeur en
rechtmatige vrijheidsberoving,
astig zijn ze natuurlijk, de chaoten en
lonomen. Arrestatie is echter pas ge-
dei htvaardigd zodra ze zich vergrijpen aan
dermans goed, of de Eurotop verstoren,
een straatbetoging houden binnen de zo
waarvoor een door de burgemeester
Amsterdam afgekondigde noodveror-
ing geldt. De massale aanhoudingen
i ingegeven door de wens preventief in te
pen. Het strafrecht leent zich daar echter
ivoor. Voordat de politie haar straffech-
bevoegdheid mag toepassen, moet er
[heerst een strafbaar feit zijn gepleegd,
egen de arrestanten is de verdenking
ngevoerd van deelneming aan een crimi-
de e organisatie. Het heeft er alle schijn van
l dit een voorwendsel is. Kennelijk heeft
ele titie met de handen in het haar gezeten.
>ni jet Europees Verdrag voor de mensen-
hu hten bepaalt dat niemand van zijn vrij-
ük d mag worden beroofd, behalve volgens
10 i wettelijke procedure. De politie mag
dus nooit beroepen op buitengewone
standigheden om tegenover burgers
ijt ir bevoegdheden te overschrijden. Ook
Wet openbare manifestaties biedt geen
n^laas. Daarin staat dat de burgemeester
het oog op de openbare orde een de-
instratie kan verbieden als er vrees voor
en bestaat. Op de plaatsen waar de mas-
arrestaties zijn verricht, gold echter geen
orde burgemeester afgekondigd demon-
atieverbod.
evert de Politiewet dan soms een grond
boor een vrijheidsbeneming van deze
vang? Nee, zo is in het verleden herhaal-
ijk vastgesteld. Er moeten strafbare fei-
zijn gepleegd. Alleen het beramen ervan
niet strafbaar. Bij ordeverstoringen kan
politie weliswaar optreden op basis van
plaatselijke APV of de Politiewet, maar
is voor ordeverstoringen vormt geen
itvaardiging voor grootscheepse arresta-
A1 in de tijd van Provo-rellen heeft de
ering dit erkend, toen zij de methode-
ipejan afkeurde: het oppakken en buiten
stad brengen van relschoppers die niet
frechtelijk werden vervolgd,
rbestaat wel een wettelijke mogelijkheid
lastpakken preventief vast te zetten,
ar dan dienen zij toch eerst op heter-
d betrapt te zijn op een strafbaar feit. In
geval kan de rechter-commissaris een
h el tot handhaving van de openbare orde
even als grondslag voor de arrestatie.
(elke delictsomschrijvingen komen er
gelijk verder in aanmerking als grond
r de massa-arrestaties in Amsterdam?
'wederspannigheid' is sprake als men-
een bevel van de politie negeren om
ite verwijderen uit het gebied waar tij -
is de Eurotop het noodrecht geldt. Dat
s niet het geval
de plaats van de
houdingen. Dan
nog de weige-
van mensen
a. Een strafbaar
maar niet ach-
een rechts-
id voor de aan-
iing zelf: daar-
r moesten de ar-
anten eerst wor-
aangemerkt als
dachten in de zin
het Wetboek
strafvordering.
lijft dus alleen de beschuldiging van
Iname aan een criminele organisatie
t (artikel 140 Wetboek van strafrecht),
zwaar delict waar maximaal vijf jaar ge-
genisstraf op staat. Handig voor justitie
at iedere deelnemer aan een criminele
anisatie strafbaar is, ook al heeft hij zelf
geweld gepleegd. Nog handiger is dat
lel 140 preventief kan worden toege-
l zodra het oogmerk om in de toekomst
ifbare feiten te plegen is vastgesteld.
let artikel is eigenlijk bedoeld om maf-
achtige bendes aan te kunnen pakken
onlangs uit de kast gehaald om ernstig
tbalgeweld te bestrijden. Justitie zal nu
eten bewijzen dat de opgepakte autono-
werkelijk lid zijn van een organisatie
het oogmerk heeft misdrijven te plegen,
is even afwachten of de arrestanten
[worden vervolgd wegens dit delict. Kan
itie hard maken dat de politie-actié het
)Uen van een criminele organisatie tot
Ihad? Nee, het doel was de arrestanten
fns de top achter slot en grendel te zet-
Misbruik van strafrecht dus.
msterdam kan zich dankzij de ijver van
itie tijdens de Eurotop presenteren als
ïlijk conferentie-oord. Maar maakt de
internationaal een goede beurt als de
slechts kan worden gehandhaafd door
'del van een flagrante schending van het
Bpese mensenrechtenverdrag? Wat wil-
wij: de orde van een politiestaat of een
apa waar de overheid stipt en nauwge-
ook als dat eens slecht uitkomt, de
Hen van alle burgers respecteert? Wie in
echtsstaat gelooft, zal antwoorden: lie-
hinder van relletjes, dan willekeur van
itie en politie.
GUSSCHREUDERS
juridisch
medewerker
WIM STEVENHAGEN
Met een zucht van verlichting
hebben de Europese leiders
gisteren een akkoord bereikt
over het Europees werkgele
genheidsbeleid en garanties
voor de hardheid van de euro.
Dankzij het compromis is een
Frans-Duitse ruzie over de Eu
ropese koers in de kiem ge
smoord en werd een dreigende
politieke crisis rond de een
heidsmuntvoorkomen.
amsterdam aly knol
paul koopman
,,Met een bijzonder tevreden gevoel
kan ik u melden dat we het zonder
veel discussie eens zijn geworden",
zei premier Kok gisteren, ontspan
nen lachend. „Er waren wat proble
men om Frankrijk en Duitsland
dichter bij elkaar te krijgen, maar nu
staat het licht op groen voor het eu
ro-stabiliteitspact, versterking van de
economische samenwerking en het
werkgelegenheidsbeleid.
Minister Zalm van financiën, die
het akkoord achter de schermen in
elkaar knutselde, zei dat na ander
halve week van 'een niet zo'n vrolij
ke stemming' nu weer ontspannen
kan worden ademgehaald. „Er zijn
geen verliezers, alleen maar win
naars."
Vorige week bracht de nieuwe
Franse regering-Jospin de Eurotop in
gevaar door te dreigen met het
openbreken van het stabiliteitspact
voor de euro, waarin van lidstaten
op straffe van boetes financiële disci
pline wordt geëist. Dat bracht Parijs
rechtstreeks in aanvaring met de re
gering in Bonn, waar het idee voor
het pact in 1995 was geboren.
De Duitse minister van financiën
Waigel toonde zich in Amsterdam
zeer in zijn nopjes met de doorbraak.
„Beslissend is dat het pact zonder
inhoudelijke wijziging is aangeno
men", zei hij. Onder grote Franse
druk is het pact wel uitgebreid met
een resolutie over economische
groei en werkgelegenheid. Daarin
worden de lidstaten opgeroepen hun
economische en sociale structuren
te moderniseren, akkoorden na te
streven tussen werkgevers en werk
nemers, meer te doen aan scholing
van werknemers en hun belasting
systemen 'arbeidsvriendelijker' te
maken.
De Europese Investeringsbank
krijgt nieuwe taken, zoals het finan
cieren van stadsontwikkeling,
milieuprojecten en onderwijs. Minis
ter Zalm benadrukte wel dat dit geld
uiteindelijk met rentemoet
worden terugbetaald. „De bank mag
geen geld over de balk gooien".
De Europese Unie zelf gaat meer
geld steken in de aanleg van grote
infrastructurele werken. De rege
ringsleiders gaan straks bovendien
jaarlijks 'richtsnoeren' uitvaardigen
aan de lidstaten voor beleid dat
moet leiden tot meer werk. Volgens
minister Melkert van sociale zaken
zorgen deze afspraken ervoor dat het
Europese economische beleid straks
niet meer uitsluitend het domein is
van de schatkistbewaarders. Ook de
ministers van sociale zaken krijgen
een stem.
Eerder op de dag was al een ak
koord bereikt over de grenscontroles
in de Europese Unie. Volgens dat ak
koord behouden Ierland en Groot-
Brittannië volledige zeggenschap
over hun grenzen, maar in ruil daar
voor blokkeren zij niet langer dat de
justitiële samenwerking van andere
EU-landen wordt opgenomen in het
verdrag.
Nederland had als voorzitter graag
gezien dat de samenwerking op het
terrein van justitie en politie verder
zou gaan, maar moet er nu genoe
gen mee nemen dat er binnen de EU
toch nog twee verschillende syste
men blijven bestaan. Wel is de mo
gelijkheid geschapen dat de twee ei-
landstaten op termijn toetreden tot
de continentale 'Schengengroep'.
Opnieuw groep
demonstranten
aangehouden
amsterdam anp
De Amsterdamse politie heeft
de afgelopen nacht opnieuw
een grote groep demonstranten
aangehouden. Op de Amstel
werden 143 mensen ingere
kend, van wie het grootste deel
vandaag weer is vrijgelaten.
Ruim twintig mensen die de
politie in de kraag pakte, moch
ten al snel na de aanhouding
weer gaan, omdat ze met de ac
tie zelf weinig te maken had
den. Van de 121 anderen wei
gerden er ruim vijftig hun naam
te noemen. Zij blijven in de cel
zolang de politie onderzoek
naar hun identiteit pleegt. De
ongeveer 65 die hun naam wel
noemden, mochten vanmiddag
weer vertrekken.
De demonstranten hielden
een zogenoemde jubeldemon
stratie, die begon op de Nieuw-
markt. De route leidde langs
een aantal hotels van regerings
leiders. De groep wilde hen uit
de slaap houden. Overigens wa
ren de meeste politici nog niet
in hun hotels aangekomen.
Pogingen van de ME om de
demonstranten terug te dringen
mislukten, waarna de politie be
sloot om met de noodverorde
ning in de hand tot arrestatie
over te gaan op grond van over
treding van -de Algemeen Plaat
selijke Verordening (APV).
De 348 mensen die zondag
nacht op grond van artikel 140
van het Wetboek van strafrecht
deelname aan een criminele
organisatie werden opge
pakt, zitten nog vast in gevange
nissen door het hele land. De
buitenlanders onder hen wor
den uitgezet, de Nederlanders
mogen na afloop van de top
weer gaan. In juridische kringen
is verontwaardigd gereageerd
op het gebruik van artikel 140.
Andere demonstraties rond
de top, onder meer van Koerdi
sche vrouwen, verliepen giste
ren rustig. Vanmorgen slaagde
een groepje er nog wel in de ho
ge- snelheidstrein Thalys naar
Parijs korte tijd te blokkeren.
Amsterdam 'Wel geinig'. 'Ze zien
er fris uit'. 'Het lijken wel flippo's'.
De Amsterdamse agenten die dezer
dagen de Eurotop bewaken, zijn
over het algemeen te spreken over
de euromunt, die gisteren door mi
nister Zalm van financiën in Carré
werd gepresenteerd. Een glunderen
de Zalm noemde de ontwerpen 'lek
ker strak, modem'. „Het was ook
mijn eigen eerste keus. Ze passen
heel goed in de Nederlandse tradi
tie". De winnaar van de wedstrijd,
waaraan in totaal 42 ontwerpers
deelnamen, is de 39-jarige Luc Luy-
cx uit het Belgische Dendermonde.
Hij ontvangt een prijs van 50.000
gulden. Op de munten van 1,2 en 5
eurocent staat een globe, natuurlijk
met de Europese kant naar voren.
Op de munten van 10, 20 en 50 eu
rocent en op de munten van 1 en 2
euro staat in reliëf de kaart van de
huidige EU van vijftien lidstaten. Op
de vraag of dat geen probleem is als
de EU in de toekomst wordt uitge
breid met landen uit Midden- en
Oost-Europa, zei Zalm: „Dan gaan
we 'redesignen'. Dat doen we ook
als we een nieuwe koning of konin
gin krijgen." De winnende serie van
Luycx is als de beste naar voren ge
komen in een uitgebreid opinie-on
derzoek in de EU. De meesten van
hen waren 'gewone gebruikers',
maar er waren ook mensen bij die
vakmatig veel met geld te maken
hebben. De munten hebben alle
maal zeer geprononceerde cijfers,
opdat blinden en slechtzienden
geen probleem met het gebruik zul
len hebben. Door de globe en de
kaart van de EU lopen zes strepen
met aan elk uiteinde zes sterren. De
munten van 1 en 2 euro worden
tweekleurig. De munt van 20 euro
cent krijgt de vorm van 'de Spaanse
bloem' met zeven afgeronde inham-
metjes, afgekeken van het muntstuk
van 50 peseta's. Op verzoek van
Zweden wordt er zo weinig mogelijk
nikkel in verwerkt. De rand van de^
munten en de andere zijde worden
'nationaal'. Voor Nederland bete
kent dat onder meer dat op tenmin
ste één van de munten, waarschijn
lijk die van 2 euro, het randschrift
'God zij met ons' komt te staan.
Over de rest van het nationale 'terri
torium' op de munt moet in Neder
land nog worden bésiist Het kan de
afbeelding van de koningin, wor
den, maar ook een molen, een tulp
of een klomp. De Amsterdamse
agenten hadden een andere oplos
sing. „Zet er Marco van Basten op.
Dan begrijpen de Italianen het ook."
FOTO ANP MARCEL ANTONISSE
amsterdam gpd
Het colbert nonchalant over de
schouder, de stropdas los. Een groep
je Britse en Franse diplomaten wan
delt ontspannen over de Wallen. Los
van alle ceremonieel willen ze het
echte Amsterdam zien. Stiekem stap
pen in Sodom en Gomorra.
Terwijl de gemeente Amsterdam de
Eurotop bijna krampachtig aangrijpt
om af te rekenen met het imago van
seks, drugs en rock 'n roll, amuseren
Europese delegatieleden zich uitste
kend in het red light-district. Op poli
tiek niveau verafschuwen ze het 'libe
rale Nederland', maar privé kunnen
ze het niet nalaten om naar de Wallen
te gaan.
Het seximperium Casa Rosso is favo
riet bij de Britten. „De Fransen zijn
iets stugger. Bij ons krijgt de klant een
gratis drankje, dat trekt Engelsen",
zegt de portier, die het 'aanzienlijk
drukker' heeft sinds het Euro-circus
door de hoofdstad trekt.
Ook acteur Rob van Hulst, die wande
lingen over de Wallen organiseert, is
tijdens de Eurotop een druk bezet
man. Van Hulst, die net met een
groep vrijgezelle vrouwen een seks
club verlaat: „Ik ga delegatieleden of
ficieel rondleiden. Ze krijgen informa
tie over de geschiedenis en ontwikke
ling van de prostitutie, het drugsge
bruik en het effect hiervan op het so
ciale leven. De buitenlandse gasten
praten met 'mensen uit het leven' en
bezoeken seksshops. Ik mag niet ver
tellen wie er meegaan, dat is strikt ge
heim. Daar zijn op hoog niveau af
spraken over. Maar begrijp me goed,
ik regel geen meisje voor Chirac
hoor."
Op de Wallen wordt besmuikt gela
chen om de escortbazen die in op
stand zijn gekomen tegen de veilig
heidsmaatregelen tijdens de Eurotop.
'Hun meisjes' krijgen geen toegangs
pasjes voor de hotels waar de buiten
landse gasten logeren..Alsof Kohl een
escortbedrijf uit de Gouden Gids zou
gaan bellen. Als regeringsleiders iets
willen, wordt dat in het diepste ge
heim geregeld. Daar komt geen
escortbureau aan te pas", aldus een
portier.
Ze moeten voor schandalen worden
behoed. En dat geldt ook voor diplo
maten. Na een nachtje stappen in So
dom en Gomorra brengt een gescr
eende Eurotop-taxichauffeur hen dis
creet terug naar het hotel.
amsterdam paul koopman
„Niet alle Duitsers geloven in God, maar ze
geloven wel allemaal in de Bundesbank."
Deze wat cynische observatie komt van
Jacques Delors, de Franse oud-voorzitter
van de Europese Commissie. Duitsers, zo
wilde Delors duidelijk maken, worden bij
al hun handelen nog steeds gedreven door
een alles overheersende angst voor geld
ontwaarding.
Frankrijk daarentegen kijkt verder dan de
hardheid van de D-mark, franc of euro. Ze
ker de nieuwe linkse Franse regering vindt
dat Europa zich ook moet bekommeren
om zijn burgers, en dan vooral om de
achttien miljoen Europeanen die momen
teel werkloos aan de kant staan. -
Werkgelegenheid heeft zich in snel tempo
ontwikkeld tot de achilleshiel van de Eu
ropese integratie. De ervaring van de ruim
350 miljoen Europese burgers in de afgelo
pen jaren was dat de Europese Unie mis
schien wel welvaart en stijgende bedrijfs
winsten bracht, maar geen banen.
Sinds Delors in 1993 zijn 'witboek' voor de
interne markt presenteerde bedoeld om
meer economische groei en meer werk te
genereren gingen in de vijftien lidstaten
welgeteld zes miljoen banen verloren. En
de invoering van de eenheidsmunt euro
vraagt op korte termijn nog meer offers. In
vrijwel alle Europse hoofdsteden worden
de financiële teugels verder aangehaald
om begin volgend jaar alsnog te slagen
voor het 'toelatingsexamen'.
Het is in die omstandigheden niet verwon
derlijk dat werkgelegenheid is gepromo
veerd naar de top van de Europese agenda.
De Europese leiders voelen zich allemaal
wat ongemakkelijk bij de slechte prestaties
van de grootste markt ter wereld op het
punt van het banenbeleid: er moet snel
iets aan de situatie verbeteren. Maar daar
mee werd meteen ook een diepe kloof tus
sen de Europese zwaargewichten Duits
land en Frankrijk blootgelegd. Want Bonn
en Parijs kijken heel verschillend aan tegen
het recept dat nodig is om patiënt Europa
weer op de been te krijgen.
Het is de tragiek van de EU dat bondskan
selier Kohl noch de Franse president Chi
rac of premier Jospin hun gelijk kunnen
aantonen. Zowel Duitsland als Frankrijk
presteert de afgelopen jaren bijzonder
slecht. Duitsland heeft met zijn strakke be
grotingsbeleid een ontsporend overheids
tekort, een werkloosheid van twaalf pro
cent en een tegenvallende economische
groei. Frankrijk doet het met zijn traditie
van staatsbemoeienis en overheidsinveste
ringen al niet veel beter.
In de aanloop naar de Europese topconfe
rentie leek de Frans-Duitse controverse de
hele bijeenkomst in Amsterdam te gaan
vergallen. Maar Europa zou Europa niet
zijn als de onderlinge meningsverschillen
niet met een voor meerdere uitleg vatbare
tekst werden overbrugd. En dus werd een
beleid afgesproken dat in de praktijk wei
nig om het lijf heeft en nauwelijks geld
kost, maar dat wel verkocht kan worden
als een dappere poging iets te doen aan de
grote noden van de Europese werklozen.
Er komt zelfs een extra topconferentie van
Europese regeringsleiders en staatshoof
den, te houden in Luxemburg, die geheel
aan het thema 'werk' wordt gewijd. De Eu
ropese Investeringsbank krijgt er allerlei
sociale taken bij (zoals stadsontwikkeling),
die echter wel rendabel moeten zijn.
Premier Kok moest noodgedwongen lave
ren tussen zijn eigen vaak uitgedragen
overtuiging dat 'verdragsteksten geen ba
nen scheppen' en de Franse behoefte een
nieuw tijdperk in het Brusselse beleid aan
te kondigen. Er komt een 'nieuwe impuls'
voor de werkgelegenheid, kondigde hij
aan, maar in bijna dezelfde adem waar
schuwde de premier dat er 'geen mirakels'
moeten worden verwacht. Met het eigen
economische succes van jarenlang volge
houden loonmatiging in het achterhoofd,
blijft Kok vinden dat een goed banenbeleid
niet in Brussel, maar in de Europese lidsta
ten zelf gevoerd moet worden.
Kok krijgt de komende maanden nog
ruimschoots de gelegenheid om dat aan
zijn collega's uit te leggen. In de overeen
gekomen 'resolutie voor stabiliteit, groei
en werkgelegenheid' is bepaald dat de vijf
tien Europese lidstaten het succes of falen
van hun economische beleid uitgebreid te
gen het licht zullen houden. De achterlig
gende gedachte is dat het meest succesvol
le recept dan wellicht door de slechter
presterende regeringen wordt overgeno
men.
Met dat 'leerproces' in het achterhoofd
werd ruim veertig jaar geleden ook al het
Verdrag van Rome geschreven. Een diplo
maat voorspelde gisteren: „De Fransen
zullen de komende jaren steeds worden
geconfronteerd met modellen die lijken op
het Nederlandse poldermodel en die suc
cesvoller zijn. Daarin wordt een koppeling
gemaakt tussen gezond financieel beleid
en goede arbeidsverhoudingen. Die for
mule slaat in steeds meer landen aan, dus
de Fransen komen binnen een paar jaar
nog voor moeilijke keuzes te staan."
De vraag is natuurlijk of zij de moed heb
ben om die keuzes te maken. De Britse
premier Blair heeft in de korte tijd dat hij
in het zadel zit, al enkele pogingen onder
nomen zijn collega's een lesje 'Brits ba
nenbeleid' te geven. In Noordwijk hield hij
al een vlammend betoog voor minder bu
reaucratie, meer flexibiliteit en betere
scholing. Maar de handen gingen niet op
elkaar. „Er viel een wat ongemakkelijke
stilte. Niemand had de behoefte met Blair
in discussie te gaan", zei een diplomaat.
Alleen de Spaanse (rechtse) premier Aznar
zat instemmend te knikken.
De kans dat het nieuwe beleid echt een
nieuw tijdperk in Europa aankondigt, is
dus niet zo groot. Maar er moest gisteren
in Amsterdam iets anders worden gered:
de goede vrede in de club van staatshoof
den en regeringsleiders. Om de Europese
top niet te laten stranden, hebben Blair.
Kok en Kohl daarom besloten de Franse
linkse regering een beetje zijn zin te geven.
PITSOOPT lAAKjeS
tfNPEN opq&LöST PCCR
/miwbl v-to
oorjoq'-
HÊ.ooftoe?'
ptft is V)
iDtÉ" WSrMr
vtÉT MOLK TOJMHSfé
yjEfcJ2 AHT0Z- 2'M
LEJPEKS"
Apical*»
PAT WE ZE
ZAT 2M|'
1 IM00O6.
080 K fc'w
FCW
VV3NOT.
T J, WÉ. VUB/ÉM
ze- zz> wier
