'Drie baby's tegelijk, ik wist niet beter'
Honderdduizend
araeetamol per uur
Leiden Regio
TJ
Het huwelijk
tussen markt
en academie
Steeds drukker bij
Leidse Rechtswinkel
Nog plaatsen vrij voor
Europese jongerenreis
(AC 17 JUNI 1997
chef hans jacobs. 071 -5356414. plv -chef rudolf kleun. 071 -5356436
Twee kinderen
ijgen in plaats van
één... Het is even
jennen. Maar wat
als er drie, vier of
ilfs vijf babies in je
i'iuik zitten? Je hele
leven verandert in
één klap. Om
anstaande ouders
dep deze gebeurtenis
voor te bereiden,
schreven Lenny
)u ij velaar en Anjo
Geluk een nieuwe
versie van 'Het
1 Tweelingenboek'.
f lovendien kunnen
luders met vragen
i problemen sinds
kort terecht bij de
eerlingentelefoon.
iBSHannaa
is
Lenny Duijvelaar en Anjo Geluk schreven nieuwe versie van 'Het Tweelingenboek'
I en modern rijtjeshuis in
j Boskoop. Het enige geluid
in de woonkamer is dat
van de radio. Kirsten Wulff (32) heeft
haar kinderen net de fles gegeven en
pauzeert achter een kop thee. Re-
mond, Maurice en Esmee zitten rus
tig in hun stoeltjes. De baby's, inmid
dels bijna tien maanden oud, groeien
als kool. Twee maanden geleden wa
ren ze al zo groot dat hun moeder
niet meer met hen naar buiten kon.
„Twee in de tweelingwagen en één in
de draagzak: dat ging niet meer. Het
wachten was op de bestelde drieling
wagen.''
Kirsten Wulff en haar man Stephen
werden op 8 september vorig jaar de
gelukkige ouders van een drieling.
Het Boskoopse paar had lang moeten
wachten op de vervulling van hun
kinderwens. De drieling werd gebo
ren na een IVF-behandeling in het
Academisch Ziekenhuis Leiden
(AZL). Ze hadden geluk: het was na
de eerste behandeling meteen raak.
„De kansen waren klein, zo werd mij
in het ziekenhuis verteld, maar ik
raakte toch in verwachting. De zwan
gerschap verliep gelukkig goed maar
ik kon geen gekke dingen doen met
die dikke buik. Ik ben vroeg gestopt
met werken en in de 32ste week in
het ziekenhuis bevallen. De kinderen
zijn op de natuurlijke manier gebo
ren en hoefden niet te worden be
ademd."
Het aantal geboren tweelingen in Ne
derland is de afgelopen twintig jaar
bijna verdubbeld: van ruim 1700 in
1975 naar bijna 3100 in 1995. Meer
lingzwangerschappen komen steeds
vaker voor vanwege een toenemend
aantal vrouwen dat op oudere leeftijd
aan kinderen begint, en vervolgens
kunstmatig zwanger raakt na hor
moonbehandeling of In Vitro Fertili
satie (IVF). „Ongeveer 20 procent van
alle door IVF ontstane zwanger
schappen betreft een meerling", al
dus kinderpsycholoog en schrijfster
Lenny Duijvelaar uit Woubrugge.
Ook vrouwen die na een aantal kin
deren opnieuw zwanger worden,
hebben een grotere kans op een
meerling. „De eierstokken produce
ren namelijk meer eitjes naarmate je
meer zwangerschappen hebt gehad.
Dat kan tot een dubbele eisprong en
dus een twee-eiige tweeling leiden.
Eeneiige tweelingen, afkomstig van
een gesplitst eitje, zijn zeldzamer:
één op de drie tweelingzwanger
schappen. Het is een speling van de
natuur"
Twee- en meerlingen ter wereld
brengen, verzorgen en opvoeden
vraagt nogal wat van de ouders. Het
is lichamelijk en geestelijk ingrijpend.
Duijvelaar en Geluk beschrijven in
hun Tweelingenboek de medische ri
sico's, de dubbele lusten maar ook de
dubbele lasten, praktische en emo
tionele problemen waar ouders te
genaan lopen. „Het kan zwaar zijn",
zegt Duijvelaar. „Soms komt je relatie
onder druk te staan. Onder meer-
lingouders komen naar verhouding
meer echtscheidingen voor, zo blijkt
uit een onderzoek in Amerika. Ook
hebben ze vaker financiële proble
men."
Het opvoeden van tweelingkinderen
kan tegenvallen. „Bij tweelingkinde
ren spelen factoren als rivaliteit, ja
loezie, imitatie en elkaar in de weg
zitten een grotere rol. Dat kan ten
koste gaan van hun zelfstandigheid.
Ouders moeten bedenken dat niet de
overeenkomsten maar juist de ver
schillen belangrijk zijn. Elk kind wil
knap gevonden worden, waardering
en liefde krijgen om wat het zelf is en
niet om wat ze samen zijn. Denk aan
eigen kleren, een eigen speelgoed-
hoek, een eigen club en eigen vriend
jes. Ook kan een verschillende groep
of school beter zijn als ze elkaar in i
hun gedrag en schoolwerk belemme-
ren. De natuurlijke tweelingband
gaat er niet door verloren."
Volgens Duijvelaar hebben sommige, j
vooral eeneiige tweelingen, soms
zo'n sterke band dat hun hele verde
re leven daardoor wordt beïnvloed.
„Sommigen hebben daar geen ander
bij nodig. Ze gaan geen relatie aan
om de ander geen verdriet te doen.
Soms blijven ze levenslang bij elkaar
wonen. Bij zo'n sterke band mis je
wel veel. Als je niet kunt genieten
zonder broer of zus. vraag je je af wat
er gebeurt als de ander ziek wordt of
overlijdt."
De gemiddelde zwangerschapsduur
voor één kind bedraagt zo'n 40 we
ken, voor een tweeling 37 weken en
voor een drieling wordt 34 weken
aangehouden. De moeder moet vaak
een flink deel van de zwangerschap
rust houden. De kans dat de kinderen
groeiproblemen krijgen is groot. In
dat geval volgt ziekenhuisopname of
een vervroegde bevalling. Keizersne-
des en langdurige couveuseverple-
ging komen vaker voor bij meerlin
gen.
Bij Kirsten Wulff ging het goed. Ze
beviel binnen drie kwartier van twee
zoons en een dochter in het AZL
waar de kinderen in de couveuse
werden gelegd. Esmée was de klein
ste en woog slechts 1226 gram. De
beide jongens wogen ongeveer vier
pond. De jongetjes mochten na vier
weken naar huis, het meisje na vijf
weken.
„Dat was wel even wennen", zegt
Wulff. „De eerste nachten renden we
door het huis met flesjes en kruikjes.
We gaven zeven voedingen per dag:
in de koelkast stonden 21 flessen. We
hadden elke dag stapels was. Geluk
kig hadden we gezinshulp: aan het
huishouden kom je zelf niet toe. Je
moet best wennen. Al die gebroken
nachten: je moet om de drie uur voe
den en dat gaat je opbreken.
„Ik deed de nachtvoeding vaak al
leen, dan kon Stephen doorslapen.
Hij moest immers de volgende dag
werken. Ik gaf dan twee kinderen de
fles. Dat ging best: de derde wachtte
wel even. Je wordt ook vanzelf wat
makkelijker. Je kunt niet alles. Een
dagje niet in bad, daar krijgen de kin
deren niks van."
Kirsten Wulff is blij met haar drieling.
„Ik heb er lang op moeten wachten.
Alles is nieuw en ik geniet er met vol
le teugen van. Het zijn makkelijke
kinderen. Druk is het wel, zeker als
mijn man voor zijn werk in het bui
tenland zit, maar mij hoor je niet kla
gen. We wisten al in de elfde week
van de zwangerschap dat het een
drieling zou worden. Je stelt je erop
in. Drie baby's tegelijk, ik wist niet
beter."
„Helaas kon ik mijn werk niet in
deeltijd doen en ben ik gestopt met
werken. Kinderopvang is hier slecht
geregeld. Mijn baan is nu het moe
derschap. Ik geef mijn kinderen nu
drie keer zoveel aandacht."
De herziene editie van het Tweelin
genboek is vanaf 7 juli in de boek
handel verkrijgbaar en kost 59,90
gulden (uitgeverij Kosmos-Z&K). De
Meerlingentelefoon is wekelijks be
reikbaar en is bedoeld voor meer
lingen, hun ouders, leraren of hulp
verleners die problemen hebben en
hun hart willen luchten. Het num
mer is: 078 - 6155781. De Neder
landse Vereniging voor Ouders van
Meerlingen (NVOM) in Almere is te
bereiken via telefoonnummer 036-
5318054.
wetenschap en bedrijfsleven el-
intmoeten' belooft de Bio Science
Jfolder van de gemeente Leiden.
nee hierachter is dat het contact
de Leidse Rijks-
rsiteit en onder
rs voor beiden
ig werkt. De door
?zuinigingen ge
le wetenschap-
krijgen zo extra
'i lijkheden voor
zoek, terwijl be-
hoogwaardige
eJs in huis halen.
Iiuwelijk tussen
en academie
twaalf jaar gele-
JJ entraal, toen de eerste heipaal in
tte poldergrond van de Léeuwen-
K verdween. Hoewel vanaf het begin
|sil de biotechnologie beeldbepa-
geweest denk aan de stier
Herman of genetisch gemanipuleerde
tomaten gebeurt er veel meer: infor
matica, medicijnfabricage, het opzetten
van kweeksystemen voor planten,
ruimtevaart- en me
dische technologie.
Inmiddels hebben 28
andere bedrijven zich
gevestigd met totaal
1700 werknemers.
Het voorvoegsel 'Bio'
dekt dus niet hele
maal meer de be-
drijfssamenstelling
van het Science Park
en ook de samenwer
king met de universi
teit is niet altijd even
duidelijk. Wat er wel aan de andere
kant van de spiegelglazen gevels ge
beurt, wordt de komende weken in een
serie verhalen belicht. Vandaag in deel
1: Katwijk Farma.
Farma staat vooral be-
n n zijn behuizing. Het
Sc itige bakstenen complex
de toon met de organi-
uwstijl: weinig rechte
- het pand lijkt met veel
iar voel uit een rots gehakt.
itoorgedeelte zit als de
u' leen dinosaurus via een
"g vast aan een enorm
>e i de productie- en dis
hal. De vijftig centime-
e muren geven weinig
's7i wat er in dit deel
eeft.
trast tussen de sfeervol-
en de medicijnfabri-
groot. Bezoekers krijgen
aan, een haarnet op en
'oenen aan om te voor-
ISS dat straatvuil naar bin-
nt. Als een slechtgekle-
atie-assistent kan de
ng langs de verschillen-
re >en in de medicijnfabri-
u ginnen. Marketing-
■T Henk Zeemering is
tei monstering wel ge
let is een noodzakelijk
.De productie van me
dicijnen moet aan de hoogste
eisen voldoen. Veel van de be
reidingen hebben plaats in spe
ciale stofvrije ruimtes met ge
zuiverde lucht."
Maar zelfs met dit vreemde pak
aan, kom je niet in de buurt
van de medicijnen. Zeemering:
„De productieverdieping zit in
gekleed tussen technische
ruimtes. Als er bijvoorbeeld een
lamp stuk gaat kunnen vanuit
zo'n ruimte reparaties worden
uitgevoerd. De productie kan
dan gewoon doorgaan." Vanaf
de gang is via een raam de be
reiding zichtbaar. Het afwegen
van grondstoffen laat zien dat
er op grote schaal wordt ge
werkt. Honderden, soms dui
zenden kilo's chemicaliën per
lading medicijnen.
„Een pil bestaat naast werkza
me stoffen ook uit bindmidde
len en stoffen die ervoor zorgen
dat het geheel op de juiste plek
in het.lichaam uit elkaar valt",
legt de marketing-manager uit.
„Het mengsel wordt met water
vochtig gemaakt zodat korrel
tjes ontstaan. Na droging is dit
granulaat geschikt om pillen
van te slaan." In een tweede
ruimte komen de korrels via
het plafond binnen in een pil-
lenmachine. Via een gootje re
genen honderderdduizend pa
racetamol per uur in een bak,
klaar voor verpakking. „Per jaar
worden hier miljoenen van de
ze tabletten gemaakt. Dat moet
ook wel, want we leveren veer
tig procent van dit medicijn in
Nederland."
Halverwege een gang liggen
grote zakken met poedersuiker.
In deiiaastgelegen ruimte
draait een opgeblazen beton
molen met duizenden roze sm-
arties. „Dat is ibuprofen, een
pijnstiller. Deze pil krijgt een
gekleurd suikerlaagje om de
slechte smaak te verhullen. Dat
drageren is echt vakwerk. Het is
moeilijk om overal een even
dikke laag te krijgen. Ook hier
is de hoeveelheid medicijnen
duizelingwekkend. „En het
wordt nog allemaal geslikt
ook", lacht de gids.
Katwijk Farma produceert zo'n
honderd verschillende medica
menten. Het bedrijf legt zich
vooral toe op merkvrije genees
middelen. „Na twintig jaar ver
loopt het patent op een werk
zame stof. Daarna kan iedere
fabrikant hetzelfde medicijn
gaan produceren. Deze markt
groeit als geheel niet hard,
maar het marktaandeel van
ons bedrijf neemt wel toe.
Daarnaast hebben we sinds
kort een succesvolle lijn van
middelen die zonder recept te
verkrijgen zijn", verklaart Zee
mering. Het bedrijf stelt zijn
productiecapaciteit ook in
dienst van andere bedrijven.
Tabletten uit het Science Park
zijn onder verschillende merk
namen verkrijgbaar,
In het grote gebouw zijn opval
lend weinig van de honderd
dertig werknemers te zien. Een
inpaklijn wordt door één per
soon bewaakt. Die stort de pil
len aan de ene kant in een
trechter en tien meter verder
rollen de doosjes automatisch
van de band. Onderweg con
troleert de computer met een
weegschaal zelfs of de bijsluiter
in het doosje zit. Niets wordt
hier aan het toeval overgelaten.
„Iedere stap in het productie
proces wordt gecontroleerd
door monsters te analyseren in
het laboratorium. Als er iets
mis is met een pil kunnen we
precies traceren waar wat fout
is gegaan. Pas als alles in orde
is gaat het medicijn naar de
distributie."
Aan de achterkant van het
complex worden de bestellin
gen van apothekers uit het hele
land klaargemaakt voor verzen
ding. De hal bevat naast de ei
gen producten ook nog acht
duizend andere pillen en poe
ders. „Als de bestelling voor
half vijf binnen is, heeft de
klant het product de volgende
ochtend in huis." Bij de distri
butie is de U-vorm van het ge
bouw goed zichtbaar. Rechts
worden vaten met grondstoffen
afgeleverd, links verlaten de
medicijnen het terrein. Aan de
afgeladen pallets te zien, heb
ben veel mensen last van
hoofdpijn of andere klachten.
Jaan'erslag 1996
leiden .judy nihof
Het aantal klanten van de Leid
se Rechtswinkel blijft stijgen.
Vorig jaar bezochten 2780 men
sen de spreekuren, valt te lezen
in het jaarverslag. In 1995 waren
dat er ruim driehonderd min
der. Met name het justitieel
klachtenbureau, dat zich richt
op het indienen van klachten
tegen politie, justitie, advoca
ten, deurwaarders en notaris
sen, kreeg het vorig jaar aan
zienlijk drukker.
Maar liefst 347 mensen klop
ten bij dit klachtenbureau aan,
tegen 191 in 1995 en 143 in
1994. De rechtswinkel kan geen
verklaring geven voor de enor
me stijging. Veruit de meeste
klanten bezochten het bureau
om informatie in te winnen
over hun rechtspositie. Vijf keer
kwam het tot het indienen van
een klacht. In alle gevallen ging
het om het optreden van de po
litie. Ook bemiddelden de me
dewerkers een aantal keer tus
sen een cliënt en diens advo
caat. Het ging dan voornamelijk
over gedeclareerde kosten.
Ook een aantal huurdersza
ken hield de medewerkers van
de rechtswinkel in 1996 flink
bezig. Zo ontdekte de rechts
winkel dat de huurcontracten
van een groot aantal Leidse hof
jesbewoners een aantal onwet
tige bepalingen bevatten. Een
verbeterde versie is inmiddels
naar de contactpersonen van de
hofjes gestuurd.
In mei 1996 werd de rechts
winkel benaderd door de bewo
nerscommissies van de Lage en
Hoge Mors. Zij waren het niet
eens met de aangekondigde
huurverhogingen per 1 juli 1996
die te maken hadden met de
aanleg van de stadsverwarming.
Enkele medewerkers zochten de
zaak uit en stelden een be
zwaarschrift op.
Een paar maanden later klop
ten de bewonerscommissies
weer aan omdat ze een bedrag
wilden terugvorderen van de
Woningbouwvereniging Leiden
(WBL). Nadat de rechtswinkel
de bewoners had geadviseerd
over de mogelijke procedures,
werd besloten om een advocaat
in te schakelen en naar de kan
tonrechter te stappen. Dit heeft
effect gehad. Inmiddels heeft
het WBL-bestuur voorgesteld
om zo n elfhonderd bewoners
geld terug te geven.
Omdat er vorig jaar zoveel
vragen binnenkwamen over
consumentenzaken, heeft de
rechtswinkel even overwogen
om hiervoor een speciale afde
ling op te zetten. Toch zag de
rechtswinkel de noodzaak er
niet van omdat bleek dat 'de
meeste cliënten elders geholpen
kunnen worden'. Zo kan de
rechtswinkel hen verwijzen
naar onder meer het bureau
voor Rechtshulp, de stichting
geschillencommissies voor con
sumentenzaken en de stichting
de Ombudsman.
leiden avonduren, water onderzoeken
in de Leidse grachten en na
tuurparken verkennen. Ook
wordt een bezoek gebracht aan
attractiepark Duinrell. De twee
de week bezoekt het gezelschap
de Waddenzee per boot. De
laatste drie dagen worden door
gebracht in Amsterdam. Be
langstellenden uit Leiden en re
gio kunnen voor verdere infor
matie tercht bij de Stichting In
ternationale Jongeren Uitwisse
lingen, 070-3588484.
Jongeren die van de zomer leef
tijdgenoten uit Europa willen
ontmoeten, kunnen zich opge
ven voor een uitwisselingspro
gramma in Leiden vanaf 19 juli.
Jongeren uit Italië, Frankrijk,
Oostenrijk en andere Europese
landen komen de eerste week
naar Leiden om het programma
met het thema Natuur en
Milieu te volgen. De groep gaat
vleermuizen opsporen in de
