u
Betonnen tekstel
en de mini-bikini
'De kapper is sinds 1974 toch ook duurder geworden?'
Feiten Meningen
'Slim' handeltje
in aandelen kost
HMG-top de kop
Amsterdam gaat compleet uit z'n Eurobol
/MAANDAG 16 JUNI 1997
NIEUWSANALYSE
De mediawereld werd de afgelopen week opgeschrikt
door een aandelenschandaal bij de Holland Media
Groep (RTL4, RTL5 en Veronica). Toplieden Boermans
en Roemer werden naar huis gestuurd door de aan
deelhouders vanwege omstreden transacties met aan
delen. Weliswaar verzetten beiden zich. maar ze heb
ben het veld geruimd. De rechter zal klaarheid moeten
brengen in de kwestie, waarbij een afrekening lijkt
plaats te vinden die in een HMG-soap hoog zou scoren.
Een overzicht van een 'handeltje' waarvoor tot op het
hoogste niveau toestemming is verleend en waarmee
met tienduizenden guldens miljoenen is verdiend.
Jarenlang wisten televisiebazen Huib Boermans,
Henri Roemer en Freddy Thyes hun omstreden handel
in aandelen van een 06-bediijfje verborgen te houden.
Tot tegenstanders van het drietal afgelopen weken hun
kans schoon zagen en het frio bij hun nieuwe Luxem
burgse CLT-baas Rémi Sautter aanklaagden. Daarmee
werd een abrupt einde gemaakt aan de glanzende car
rières van Boermans en Roemer en wankelt inmiddels
de positie van SBS6-topman Thyes.
In 1993 kochten de RTL-managers voor 50.000 gul
den aandelen in het bedrijfje Brokerline. Nog geen twee
jaar later bleek het aandelenpakket ruim vier miljoen
waard, een winst van bijna 1.000 procent. Boermans en
Roemer werden op 4 juni door de aandeelhouders van
HMG plotseling de laan uitgestuurd. Eerst heette het
nog 'wegens verschil van inzicht', maar later werd aan
gevoerd dat het tweetal zich schuldig had gemaakt aan
belangenverstrengeling.
Boermans en Roemer reageerden verontwaardigd. Zij
hadden wel degelijk toestemming gekregen voor de
aankoop van de aandelen in 1993. ze hadden niets on
oorbaars gedaan en ze waren het slachtoffer van een
ordinaire strijd om de macht binnen HMG. „We maak
ten duizend procent winst, maar we zijn honderd pro
cent betrouwbaar", zeiden de 'slachtoffers'.
Uit uitgebreide correspondentie waarop deze krant
de hand heeft weten te leggen, blijkt inderdaad dat de
toenmalige CLT-topman Jules Feiten en VNU-verte-
genwoordiger in HMG Joep Brentjens in 1993 persoon
lijk toestemming hebben gegeven 'om als privé-perso-
nen' aandelen Brokerline te kopen. Uit de correspon
dentie wordt duidelijk waarom. Het is een compensatie
voor de drukke werkweken, het gemis van de familie,
het vele reizen en 'ter motivatie'. Eerder was een ande
re bonusregeling tussen aandeelhouders en managers
van RTL stukgelopen.
Dat klopt, zo gaf HMG na berichten in onder meer
deze krant toe. Maar er is volgens de aandeelhouders
iets anders aan de hand. Niet bij de aankoop, maar bij
de vérkoop is belangenverstrengeling opgetreden. Het
hoe en wat blijft onduidelijk. Alle partijen hullen zich in
stilzwijgen, zodat wellicht pas voor de rechter de hele
waarheid op tafel komt.
De derde speler in de Brokerline affaire, Freddy
Thyes, lijkt op het eerste gezicht het beste af. Thyes, de
55-jarige peetvader van de commerciële tv in Europa,
vertrok eind 1994 niet zonder slag of stoot bij RTL. Hij
was fel tegen de samenvoeging van RTL 4 en RTL 5 met
Veronica, omdat de stations in zijn ogen in dezelfde
overbeviste vijver hengelen. Thyes stapte uiteindelijk
over naar het mediabedrijf SBS. waarvoor hij uitgere
kend concurrent SBS6 in Nederland op poten zette. De
zender snoept aan het marktaandeel van HMG.
Maar ook Thyes ligt onder vuur. De Brokerline-affaire
lijkt voor hem de pas af te snijden naar het machtige
Duitse RTL2. eigendom van het Luxemburgse CLT, de
belangrijkste aandeelhouder van HMG. In mei werd
Thyes voor een topbaan bij deze televisiezender bena
derd. Met het belaste verleden van vandaag lijkt het on
zeker dat Thyes nog bij CLT aan de slag kan.
.Alleen de \ierde deelnemer in Brokerline, Ruud Hen
driks. blijft buiten schot, maar deze ex-RTL-topman
heeft dan ook nauwelijks iets overgehouden aan zijn
deelname. Toen Hendriks in 1994 naar NBC vertrok,
deed hij zijn aandelen Brokerline met minimale winst
van de hand aan zijn ex-collega's. Hendriks miste
weliswaar de megawinst. maar kan zijn handen in on
schuld wassen en zijn carrière bij Endemol voortzetten.
Als de heren inderdaad schuldig zijn aan belangen
verstrengeling. dan is het verwonderlijk dat die niet eer
der is opgemerkt. Pas toen CLT-topman Rémi Sautter
begin dit jaar aantrad, begon de telefoon in het hoofd
kantoor te rinkelen. Blijkbaar zagen allerlei mensen
met de komst van een nieuwe baas hun kans schoon
om met de eigenzinnige drie af te rekenen.
Gesteund door Veronica-baas Joop van der Reijden
en Brentjens besloot Sautter in te grijpen. Van der Reij
den was Boermans al lang zat, omdat deze Veronica in
1996 behoorlijk kortte op budget en personeel. Ook
Brentjens had een reden. Boermans had niet waarge
maakt waarvoor VNU hem destijds eerste man bij
HMG had gemaakt. Zo wilde Boermans bijna geen pro
gramma's inkopen van ID-TV, een tv-producent waarin
VNU (lees Brentjens) voor de helft in zit.
LUXEMBURG HENK VAN ESS EN PETER DE KNEGT
Staatssecretaris Aad Nuis wil per se invoering van het geeltjeslidmaatschap
ju
Een 'kille boekhouder' noemde een Hilver-
sumse omroepbons hem. Iemand die wel
wil bezuinigen, maar geen hart heeft voor
de publieke omroep. Aad Nuis stuurde hem
bij kerende post een brief terug. ,,Ik ben wel
een boekhouder, maar geen kille. Ik ben nu
eenmaal de penningmeester van de club.
De staatssecretaris voor mediazaken heeft
het moeilijk, dezer dagen. Zijn dreigement
om dit jaar het tekort van honderd miljoen
gulden op het omroepbudget niet bij te
passen, veroorzaakte paniekreacties bij de
beroepsbestuurders in het Gooise omroep-
dorp. Het zou een klap betekenen voor de
werkgelegenheid en de programma's. Som
mige media snapten er niets meer van. Wil
Nuis de omroepen opdoeken? 'En waarom
zegt hij dat dan niet?', luidde een emotio
neel commentaar.
Omdat hij dat niet zegt. Integendeel. ,,lk zeg
juist altijd: de publieke omroepen worden
sterk onderschat. Ik ben zelf niet altijd in de
gelegenheid elke avond met drie televisie
toestellen voor me alle programma's van de
publieke zenders te bekijken. Maar ik durf
te stellen dat de Nederlandse publieke om
roep heel goed is. Zeker als je het vergelijkt
met de gemiddelde uitzending op de com
merciële tv. Of als je de Duitse program
ma's bekijkt. Heel degelijk hoor. maar soms
zó saai dat je bij die kwaliteitsproducten ge
heid in slaap valt. De BBC is ook goed. Maar
daar wordt zoveel geld in gepompt, dan
doen wij het met veel minder middelen be
paald niet slechter."
De boodschap die Nuis de afgelopen week
heeft willen afgeven, is dat de publieke om
roep nü een begin moet maken met bezui
nigingen, om rond het magische jaartal
2000 uit de rode cijfers te zijn. Oorzaak van
het tekort is het verlies van honderd mil
joen gulden aan reclame-inkomsten op de
drie zenders. Dat gat moet opgevuld wor
den. De staatssecretaris wil daarom dat de
omroepen de helft ervan opvangen door
minder geld te verspillen. Als dat lukt, krij
gen de omroepen er dit jaar gewoon hon
derd miljoen bij uit de omroepreserves om
het bestaande tekort aan te vullen.
„Ik had daar twee belangrijke voorwaarden
aan gesteld", vertelt Nuis in zijn werkkamer
op het ministerie in Zoetermeer. „Er moet
een plan liggen om in Hilversum doelmati
ger te werken. En ze mogen die besparin
gen niet bereiken door programma's te
schrappen. De omroep moet in 2000 finan
cieel gezond zijn, maar mét goede pro
gramma's. Alleen op die manier kan de
concurrentie worden aangegaan met de
commerciële zenders.
Als ervaren politicus wist Nuis dat dreigen
met een straf nog wel eens wil helpen. Op
eens wisten de omroepen nog wel wat extra
bezuinigingen en inkomsten te vinden,
zoals het aanpakken van 'zwartkijkers'. In
een gesprek met de Gooise bonzen was de
sis mag je voor jezelf opkomen
Maar stel nu eens dat de EO 600.000 beta
lende leden krijgt en de TROS nog geen
100.000. Uit onderzoeken blijkt dit een rea
listische voorspelling te zijn. Wat doet Nuis
dan met de zendtijd van deze omroepen op
Nederland 2? Wordt TV2 dan een reli-net?
Nuis: „Het is een extreem voorbeeld, ik ge
loof er niets van. Ik denk dat alle omroepen
ongeveer even veel leden zullen verliezen.
Bovendien verandert er tot 2000 niets aan
de uitzendtijden. Ik ben daarna bereid de
grens voor de A-omroepen te verlagen als
dat nodig is. Maar als voor sommige clubs,
net als voor Sport7, geldt dat als mensen
daar geen lid van willen worden, dan moet
je de consequentie aanvaarden. Anders
neem je de maatregel niet serieus."
Na de eeuwwisseling worden de echte kno
pen doorgehakt. Hoeveel zenders blijven er
over? Verdwijnen er omroepen achter de
decoder? Moeten de omroepen voortaan
betaald worden uit de algemene belasting
middelen? Of moet de omroepbijdrage om
hoog? „Nog voor de komende verkiezings-
zomer zal ik de eerste aanzetten geven voor
het bestel na het jaar 2000. Dan kan er in de
kabinetsformatie over beslist worden.
Nuis vindt het 'interessant' als er dan een
besluit over het verhogen van de omroep
bijdrage wordt genomen. „Maar dat zou
een laatste redmiddel zijn. In vergelijking
met het buitenland zitten we laag. Sommi
gen zullen echter meteen piepen datl
niet deugt dat kijkers van RTL4 in dat ng
meer moeten betalen voor de Nederla
zenders. Tenminste, dat zeggen dema jr
gen." De staatssecretaris weet dromm
goed dat de WD dat ook vindt. „Nou, m
zijn dacht ik toch iets genuanceerder' n
Minder of geen reclame op de zenden jj
ruil daarvoor geld uit de belastingop-
brengst, is ook een mogelijkheid. „Iks
niets uit. Het zou goed zijn als de omr C(
op termijn minder afhankelijk zou zijc n
reclame. Je zou ook kunnen denken a |e
een net met minder reclameboodscfr im
en een ander met meer. Nadeel is wel ls
politici op de bijdrage uit de algement
delen kunnen bezuinigen bij econoiw
tegenwind. Bij omroepgelden kan dati yja
Ik vraag me overigens af of dat van Eu
wel mag. Algemene middelen aanwen E(
voor de publieke omroep, dat gebeurt er,
melijk nergens. Maar goed, ik blijf erb er
soort discussies kun je pas voeren van En]
een positie van kracht. Met een flinkt> u
praat je zo moeilijk. Daarom moeten! j
omroepen nu zorgen dat ze eerst ordr
zaken stellen." ijl
ik
DEN HAAG WILFRED SCHOLTENe
di|
vc
De buitenlandse journalisten die voor de Eurotop
in Amsterdam zijn, worden op hun wenken be
diend. Ze hebben gekregen wat ze toch al ver
wachtten: seks, drugs, rellen en rock 'n roll.
Elk stukje centrum kende het afgelopen weekein
de zijn eigen sfeer. Zaterdag stond de stad in het
teken van massademonstraties. Gisteren werd in
een ontspannen sfeertje gemanifesteerd. 'Rielekst'
was de Legalize-demonstratie. Ongeveer duizend
mensen demonstreerden tegen het Europese
drugsbeleid en de war on drugs. Het werd een
\Tolijke en vredige demonstratie, onder wolken
van weed en begeleid door donderende housemu
ziek.
Vanaf het Centraal Station zochten de actievoer
ders zich een weg door de stad, met als doel De
Nederlandsche Bank. De politie wilde de stoet zo
snel mogelijk voor het slotfeest naar het Oostelijk
Havengebied dirigeren. De demonstranten waren
een andere mening toegedaan. Diverse keren wis
ten zij blokkades te omzeilen, en even zo vaak
werd de ME ingezet. Tot een echte confrontatie
kwam het echter niet.
'Relaxed' was ook het het cultuurfeestje dat de ge
meente voor Amsterdammers in petto had. Groot
ste publiekstrekker van het Festival of Inspiration
was het grote podium in de Herengracht. Klassiek,
pop en jazz hielden duizenden mensen in de ban.
'Happy' was het rond het homomonument bij de
Westerkerk, bij een feestje van homo's en traves
tieten voor gelijke rechten in de Europese wetge
ving.
'Heavy' was het op de Nieuwmarkt, de verzamel
plaats voor de 'chaoten'. Punkers, krakers en au
tonomen zetten hier op hun eigen wijze de toon.
Vrijdagavond kwam het al tot een hardhandig
treffen met de ME. Ook zaterdag, tijdens de grote
demonstratie voor een socialer Europa, zorgde
deze groep voor problemen. Op de route kwam
het diverse keren tot heftige confrontaties met de
ME. Tramhuisjes gingen aan diggelen en de ruiten
van een bank moesten er aan geloven. Vlak bij het
hoofdbureau van politie ging een geparkeerd poli-
tiebusje om. De politie greep hard in en voerde
enkele charges uit.
De meesten van de 50.000 demonstranten merk
ten echter weinig of niets van de ongeregeldhe
den. Ze waren uit alle windstreken van Europa ge
komen. Renault-werknemers uit het Belgische Vil
voorde. communisten uit Italië, dokwerkers uit Li
verpool, werklozen uit Frankfurt, wandelaars uit
het Bosnische Tuzla en Vrouwen voor Vrede uit
Purmerend. Nooit eerder waren zó veel demon
stranten van zó veel verschillende nationaliteiten
bijeen.
Tweehonderd Italianen kregen zaterdag helemaal
niets van de demonstratie te zien. In de trein
waarmee zij zwart naar Amsterdam reisden richt
ten zij vernielingen aan. De trein met werd door
de ME vastgehouden op het Centraal Station. Na
middernacht werd het materieel mèt inzittenden
naar een rangeerterrein gedirigeerd en gisteroch
tend ging het linea recta terug naar Italië.
Veel demonstranten ergerden zich aan de massale
aanwezigheid van de politie. Die was niet alleen
volop aanwezig bij demonstraties, maar ook op
plekken waar bijeenkomsten en manifestaties
zonder enige wanklank verliepen. „De indruk ont
staat dat al die agenten toch iéts te doen moeten
hebben", was de veelgehoorde klacht.
Gisteravond echter nog pakte de politie een grote
groep demonstranten op die van plan was een la-
waai-demonstratie te houden. De groep werd al
kort na het begin van de tocht volledig ingesloten.
De actievoerders gingen toen massaal op straat
zitten. Kort daarop besloot de politie driehonderd
demonstranten op te pakken. „Het moet maar
eens afgelopen zijn", aldus een commissaris.
De politie arresteerde de groep op grond van arti
kel 140 van het Wetboek van Strafrecht, dat deel
name aan een criminele organisatie strafbaar
stelt. Het is de eerste keer dat justitie dat artikel zo
gebruikt. Zeker veertien van de arrestanten maak
ten zich in de afgelopen dagen schuldig aan open
lijke geweldpleging. Dat constateerde justitie on
der meer aan de hand van foto's en video-opna
men.
AMSTERDAM THEA VAN BEEK
'Chairman' Hans van Mierlo, de koptelefoon van de vertaling losjes om de nek, houdt een oogje op de gebeurtenis
sen bij een van de vele Europese vergaderingen van het afgelopen halfjaar voorzitterschap. De minister van buiten
landse zaken was soms al te bereid om zijn talenkenis te laten gelden, uitglijers of geen uitglijers. „Oh, nee, ik moet
in het Nederlands spreken, hè."
FOTO EPA
De taalkundige uitglijers van een voorzitterschap o;
Ie
J
Enkele van de mooiere uitglijers komen voor rekening van staatssecr b
ris Michiel Patijn. Hij zei op een gegeven moment dat er a high figiin
worden aangesteld om het gezamenlijke buitenlandse beleid van de u
ropese Unie gestalte te geven. Hij bedoelde 'een hoge persoon', mi
voor de Engelstalige toehoorders werd het 'een hoog cijfer'. Ze frons
verbaasd de wenkbrauwen. Ook bij de concrete texts die Patijn een ai
re keer aankondigde, slikten ze even. Wat kon hij in vredesnaam beo e
len met 'betonnen teksten'?
Maar Patijn had in het afgelo
pen halfjaar, waarin Nederland
voorzitter van de EU was, uit
het oogpunt van taal dan ook
vaak de moeilijkste taak. De mi
nisters hadden zich voorgeno
men om al hun persconferen
ties consequent in het Neder
lands te houden en de vertaling
aan de officiële EU-tolken over
te laten. Patijn moest het als
staatssecretaris van buitenland
se zaken qualitate qua echter
vaak zonder tolken stellen en op
zijn eigen Engels vertrouwen.
Met die situatie werden ook Ne
derlandse diplomaten enkele
malen met wisselend succes ge
confronteerd. Eén van hen zei
in een persbijeenkomst over
Oost-Europese landen: Belarus
and Ukraine and what have you
not. Een ander betitelde de tus-
sentop van de Europese staats-
en regeringsleiders op 23 mei in
Noordwijk als een mini-top,
waaruit de Engelstaligen toch
echt niets anders konden aflei
den dan dat het in Noordwijk
om een miniem bikini-boven-
stukje zou gaan.
Toch is dit Nederlandse voorzit
terschap, dat nu zijn einde na
dert, taalkundig gezien het
meest Nederlandse ooit ge
weest, al had met name minis
ter Hans van Mierlo van buiten
landse zaken er op zijn perscon
ferenties de nodige moeite mee.
Een Britse journalist hoefde
maar in zijn eigen taal een
vraag te stellen, of Van Mierlo
begon prompt in het Engels te
antwoorden.
Dat gebeurde onder meer bij
een persconferentie in het Eu
ropees Parlement. Hij was al
een woord of zeven in het En
gels onderweg, toen hem plot
seling de afspraak te binnen
schoot. Bedremmeld zei hij in
de microfoon: „Oh, nee, ik moet
in het Nederlands spreken, hè."
Toen hij later in diezelfde pers
conferentie de term gefundenes
Fressen gebruikte, haastte hij
zich eraan toe te voegen: „Eh,
zoals ze wel eens zeggen... er
gens."
Nederlanders mogen zich graag
laten voorstaan op hun kennis
van vreemde talen Dat heeft in
het verleden al tot komische si
tuaties geleid, bijvoorbeeld toen
wijlen premier Joop den Uyl on
dernemers in het Engels als un
dertakers, begrafenisonderne
mers, betitelde. En ook het be
zoek van Irene Vorrink aan Pa
rijs, in haar hoedanigheid van
ministredu milieu, minister van
de onderwereld, zal de Fransen
nog lang heugen.
De Nederlandse tolken die in
het EU-circuit meedraaien,
hebben recentelijk een boekje
open gedaan over de mooiste
versprekingen van Nederlandse
bewindslieden, diplomaten en
zakenlui op het Europese to
neel. De uitspraken zijn helaas
anoniem, maar daarom niet
minder smakelijk.
Zo sloot een minister eens een
vergadering ferm af met: We ha
ve worked hardly. Hij bedoelde
dat er hard was gewerkt, maar
maakte er 'nauwelijks' van. Ook
uitdrukkingen als we have to
shrap article 8,and the whole
rimram en if we arrive at I n
drempel, werden met plez
door de tolken genoteerd.
Letterlijke vertalingen van
derlandse uitdrukkingen,*
mee de Nederlandse globe
ter zijn vreemde talen dom ib
spekt, zijn vaak de grootste »e
van vreugde. Zoals 1 don't rl
to mow the grass before sa 0
body else, we must put im )li
the wine, we don't have thi m
blent under the knee en un ill
to look in the coffee. Dat w pc
voor menig tolk inderdaad ie
fiedik kijken. ge
Maar ook Europese tolken
vliegen wel eens uit de ba
zoals Van Mierlo en Patijn
dervonden bij de presents
van het Nederlandse voon
schap. Een Cypriotischejn l(
list vroeg hoe het stond ra
gesprekken over de relatie Q|
sen Griekenland en Turkij
Mierlo antwoordde dat ze
moedigend'waren.
Patijn had via de koptelefo B(
naar de Engelse vertaling;
luisteren en schrok zich ee n.
hoedje. Hij onderbrak Van
Mierlo, fluisterde hem iets
waarna deze verklaarde d;
in de Engelse vertaling iets
grondig was mis gegaan!
moedigend' was door een tü
in de vertaling 'vermoeien D
ring) geworden. Dankziji tt
lenkennis kon Patijn eent io'
we diplomatieke botsingt I
Griekenland en Turkije te bt
komen.
rl
BRUSSEL ALY KNOLMl
CORRESPONDENT 'rl
di
staatssecretaris daar re
delijk tevreden over, al
zijn ze het nog niet eens.
Het optimisme dat tegen
de eeuwwisseling de re
clame-inkomsten in een
klap weer gaan stijgen,
deelt Nuis echter abso
luut niet. „Dat is echt je
zelf rijk rekenen."
„Wat op de achtergrond
meespeelt bij alle com
motie is de angst: ziet de
politiek het nog wel in
ons zitten?", stelt Nuis.
„Ook zijn de omroepen
tegen de verhoging van
het lidmaatschap van
tien naar 25 gulden. Uit
de opbrengst daarvan
'moet de resterende vijf
tig miljoen gulden komen om de publieke
omroep gezond te maken. Ze zijn bang dat
het hen behoorlijk wat leden kost."
Niet alleen 'Hilversum' is tegen dit zogehe
ten omroepgeeltje- Ook een nipte meerder
heid in de Kamer van PvdA, CDA en Groen-
Links voelt er niets voor. Het levensgrote
schilderij achter de vergadertafel van Nuis
geeft aan wat hem deze week te wachten
staat: een potje Japans worstelen met de
volksvertegenwoordiging. „Ach. het tien
tjeslidmaatschap zonder gids werd in 1974
ingevoerd en nooit ver
hoogd. Toen ging ik ook
voor twaalf gulden naar de
kapper en dat is inmiddels
26 gulden geworden. Dus ik
vind dit heel goed te verde
digen."
Er is nog een principiële re
den om eraan te beginnen.
Door het loskoppelen van
omroepgids en lidmaat
schap wordt duidelijk welke
omroepen een echte ach
terban hebben en welke
niet. Zo slaat Aad Nuis twee
vliegen in één klap. Alleen
de 'echte' publieke omroe
pen blijven over. En er
komt geld in het laatje.
Dat er in de Tweede Kamer
kritiek is, komt doordat de
omroepen minder macht krijgen, maar wel
meer geld moeten gaan bijdragen. En alleen
de leden moeten betalen, terwijl alle kijkers
er beter van worden. Daarnaast worden
omroepen die op één net samenwerken
door het 'geeltje' gedwongen tegelijk el-
kaars concurrenten te zijn. Hier verraadt
zich de D66-achtergrond van de staatsse
cretaris. „Dat levert een creatieve spanning
op. Bepaalde omroepen zitten met elkaar in
één schip. Ze proberen samen kijkers te
trekken. Pas op die gemeenschappelijke ba
Het hoofd van de Franse president Chirac, meegeven 2
de Legalize-demonstratie, krijgt een joint aangebo n
FOTO ANP RAYMONDll
