erDianten
Tuinieren
Roos en stek
1lWrtlllllitW.mil,IIMUMfllli,'
ZATERDAG 14 JUN11997
Door de eeuwen heen heeft de roos
tot de verbeelding van de mens ge
sproken. Dat begon al in de oudheid
en Plinius heeft er menige regel aan
gewijd, o.a. aan de rozenfeesten
waarbij men het graf van een geliefd
persoon bedekte met rozen. Vaak
sierden de Romeinen hun hoofd met
rozenranken. oftewel met de bloem
van Venus. Het prille christendom
kon niet om de populariteit van de
geliefde bloem heen en heeft de roos
als het ware gekerstend: de vijf
bloemblaadjes (de oorspronkelijke
roos is enkel) golden als symbool van
Chrisms wonden.
De roos die wij nu kennen, lijkt
nauwelijks meer op de oorspronkelij
ke roos, al zijn Rosa rugosa en rubigi-
nosa nog steeds enkel. Maar die hou
den we dan ook om de bottels. Bij
gangbare rozen is er geen sprake
meer van bottels. Immers hun voort
plantingsorganen; meeldraden en
stempel zijn door listig kweekwerk
omgetoverd tot bloemblaadjes. Met
name in de negentiende eeuw was
men zeer actief met het kweken van
zogenaamd 'gevulde' bloemen die we
nu kennen als hybride theerozen. De
ze rozen bloeien doorgaans maar één
keer en dan bij voorkeur in de maand
juni.
Nu we ook gebruik willen maken
van rozen in de borden en vaak weer
terug verlangen naar meer natuurlij
ke vormen, maken ook de Polyantha-
en struikrozen opgang. Ze hebben
veel bloemen aan één stengel, de
bloemen zijn minder 'vol', maar de
plant bloeit rijker en langer. Daarvan
daan dat ze ook goed voldoen in bor
ders.
GREET BUCHNER
Nog jonger zijn de zogenoemde
miniatuurroosjes die niet hoger wor
den dan pak weg 30 cm. Ze zijn er se
dert 1920 toen een slimme kweker ze
zo kein had gemanipuleerd. Het aar
dige van de miniatuurtjes is dat ze als
pot- en kuipplant voldoen en zelf in
de vensterbank goed staan.
Voor alle rozensoorten geldt dat ju
ni topmaand is, rozenmaand bij uit
stek en dus ook de maand waarin
men op een goede rozenkwekerij zijn
keuze voor komend seizoen moet
maken. Een plaatje kan nimmer op
tegen een roos in natura om van de
geur maar te zwijgen. Op stap dus als
je rozenliefhebber bent.
Het aardige van de maand juni is
ook dat stekken van rozen rond deze
tijd wel willen lukken. Maar laten we
elkaar niets wijsmaken: rozen stekken
is en blijft een gok. Een deel doet het,
een ander deel niet. net als bij kamer-
lindestekken. In de boeken staat dan
vTolijk: 'Na tien dagen begint er groei
te komen'. Zet maar uit je hoofd.
Eerst lang en rustig afwachten en dan
blijken er om een of andere geheim
zinnige reden een paar stel&en ge
weigerd te hebben.
En nu de manier van stekken: kies
mooie gezonde bloemen met een
lange steel. Haal de bloem eraf, knip
de stengel af op de bovenste vijf bla
deren. verwijder de vier onderste bla
deren en vul een hoge pot met goede
stekaarde. Doop de uiteinden van de
stengel in schoon vers stekpoeder (al
tijd kleine beetjes gebruiken zodat de
voorraad schoon blijft). Stop de sten
gel tot aan het vierde blad in de aar
de, dek toe met plastic zak en zoek
een plaats uit de zon op de venster
bank. Pas als er leven in de brouwerij
komt, plastic zak weg, afharden, na
tien dagen ompotten in goede grond
(Ph 6,5) en buiten in de luwte laten
wennen aan het buitenleven. Als de
plant goed doorgroeit op de definitie
ve plaats. Overigens blijft een
stekroos kwetsbaarder dan een roos
die geënt is op een stevige onder
stam!
Tot slot nog: bewaar de geur: verza
mel geurende blaadjes, voeg een
kwart aan gewicht toe in de vorm van
keukenzout en wrijf ze fijn in een vij
zel of zet er de staafmixer op. Op de
ze manier wordt de geur heel lang ge
conserveerd. Toch eens proberen zou
ik zo zeggen.
Vraag en antwoord
J.J. Korndorffer uit Katwijk
heeft een niet zelfbestuivende
appelboom. Op deskundig ad
vies worden er takken van een
andere bloeiende appelboom
bijgezet en dat werkt prima.
Rest de vraag hoe elk jaar weer
aan een bestuiver te komen. De
tuin van Korndorffer ligt vijf mi
nuten van zee en dus bloeit de
boom verhoudingsgewijs laat.
Nu zijn er twee mogelijkheden:
men kan de bloei eventueel iets
vervroegen door de boom vanaf
het prille voorjaar met een
windscherm (rieten mat, of ge
spannen plastic) te beschermen
tegen de wind. Of, contact op
nemen met andere bezitters
van appelbomen in tuinen rond
vijf minuten van zee in Katwijk.
Omdat ik niet weet of er prijs
wordt gesteld op adresvermel
ding, stel ik voor dat eventuele
gegadigden een brief naar deze
krant sturen. Dan kan een en
ander voor komend jaar wel
licht geregeld worden. Alvast
dank voor eventuele medewer
king.
Mevrouw Kneppers uit Noord-
wijk wil graag weten hoe je ro
zen op een goede manier moet
stekken. Volgende week komt
het hele verhaal in deze rubriek.
maar ik zal heel in het kort de
stektruc hier weergeven. Kies
een mooie roos met ten minste
vijf bladeren. Knip af boven een
vijfblad, knip de bloem af en
verwijder vier bladeren. Wat
overblijft is een kale stengel met
één blad. De snijwond wordt in
vers stekpoeder gedompeld en
daarna gaat de stengel in een
diepe bloempot gevuld met ste
kaarde. Tot 2/3 de grond in. Af
dekken met transparant plastic,
wegzetten op een beschutte
plaats in de schaduw. Af en toe
luchten (zak optillen) en na een
paar weken zal er wel wat groei
zijn. Volgens mijn ervaring niet
altijd bij alle stelen. Dan lang
zaam afharden en te zijner tijd
in de volle grond zetten. Succes
met deze roos die overigens
minder sterk is dan een roos
geënt op onderstam.
Van een blik vooruit en zorg
voor al wat leeft in het water ge
tuigt de brief van P.W. Ruigrok
uit Heemstede. De nieuwe vij
ver van kunststof blijkt 60 cm
diep te zijn en als meest veilige
grens wordt doorgaans 80 cm.
aangegeven. Maar deze grens
geldt ook voor de drie noordelij
ke en de meest zuidelijke pro
vincies in ons land. Die kennen
aanmerkelijk lagere temperatu
ren dan het westen. Dus is er
naar mijn mening geen re
den tot angst voor totale bevrie
zing. Bovendien is er momen
teel piepschuim in allerlei afme
tingen te koop en wie daarmee
de vijver tijdens een strenge
vorstperiode afdekt, heeft veel
minder last van doorvriezen
dan zonder piepschuim. De
kunststofvijvers zijn over het al
gemeen iets kleiner dan de vij
vers die met behulp van folie
worden gemaakt. Verder zijn er
ook ijsvrijhouders in de handel:
een ring van piepschuim met
dito kap voorzien van een buis
je. waardoor het water dat door
de druknaar boven komt weg
kan en lucht het water in kan.
Een pomp vind ik zelf in een
kleine vijver discutabel. De
pomp haalt immers het laatste
beetje redelijke warme water
naar boven en zorgt dus voor
meer afkoeling. Ik geef toe dat
er mensen zijn die zweren bij ee
pomp, maar zelf doe ik het lie
ver niet. Succes met alle voor-
Enorme sortering -g
een doos een plantje van de
Vlijtige Liesjes Wonderboom (Ricinus
(24 stuks) voor Jp communis) GRATIS
zorgen tegen de tijd dat het
koud wordt en die tijd ligt ge
lukkig nog ver weg.
Bernadette van der Louw uit
Haarlem vraagt of de zwarte
luizen in de vlier 'vlierluizen'
zijn en dus niet gevaarlijk voor
andere planten. Tot op zekere
hoogte is dat juist. De meeste
bladluizen zijn gespecificeerd
op één plant. Je raakt alle luizen
gemakkelijk kwijt met twee keer
per week een flinke straal water,
gericht op de aangetaste delen.
Er zijn ook redelijk milieuvrien
delijke middelen in de handel,
zoals bijvoorbeeld Spruzit, al
tientallen jaren bekend in de
biologisch-dynamische land
bouw. Maar dit preparaat, in de
juiste verdunning, liefst
's avonds spuiten. Overdag ont
leedt de stof snel in het zonlicht
er is meer kans dat vogels toch
nog last hebben ervan. Spruzit
is tijdelijkgiftig. Volgens
mij een te zwaar middel voor
bladluis. Tot slot: ongedierte en
ziekten duiden erop dat de
plant het niet naar de zin heeft.
Wellicht te droog? Vergis je niet.
Van de winter zijn veel planten
meer verdroogd dan bevroren
en ook dit voorjaar stelt proble
men. Dus toch even kijken hoe
het staat met de ondergrond!
W. Groen uit Haarlem heeft in
een diepvrieskist in de schuur,
tussen zakken turfstrooisel, van
de winter liefst 35 fuchsia's we
ten over te houden. Waarvoor
mijn compliment, want het was
deze koude winter een hele
kunst om planten goed over te
houden. En nu de vraag hoe het
moet met kamerazalea's. Van
de zomer is de allerbeste plaats
in de tuin, lekker vochtig en
liefst in de halfschaduw. Tegen
de tijd dat het gaat vriezen, zo
rond begin oktober, moeten de
ze planten persé vorstvrij en wa
moeilijker is, in het licht. In te
genstelling tot de fuchsia's, die
zonder blad overwinteren, be
houden azalea's blad en bloem
knop. Ze hebben dus licht no
dig. Nu hoop ik maar dat de
heer Groen, die en passant me
dedeelt dat hij er óók dwergko
nijntjes op na gaat houden, een
vorstvrije, lichte plaats heeft in
huis. Want in het donker, zoals
de fuchsia's, zal het helaas niet
lukken. Hoor ik nog hoe het ge
gaan is met deze mooie plan
ten?
1
K
N
R
1
A
A
E
M
2
S
L
T
A
G
S
E
R
3
L
P
R
IJ
U
1
M
K
4
K
T
L
E
Z
1
0
N
5
K
A
Z
R
A
E
A
T
6
E
P
A
R
N
D
A
0
7
S
C
P
H
T
0
R
L
8
K
0
A
B
A
T
A
L
9
S
T
R
A
0
M
P
L
10
D
S
E
B
0
A
N
T
11
D
E
T
S
S
M
1
N
12
0
F
R
E
U
1
D
T
13
B
I
U
N
G
K
E
R
14
P
A
I
R
IJ
N
S
G
OPGAVE
OPLOSSING
CITAAT
Streep op elke regel de letters
weg, die samen het woord vor
men dat overeenkomt met de
omschrijving. De resterende let
ters vormen van boven naar be
neden en van links naar rechts
een citaat.
Horizontaal:
1. markttentje; 2. beenhouwer;
3. vrucht; 4. nietig; 5. eenheid
van goudgehalte; 6. bamboe-
beer; 7. platvis; 8. herrie; 9. oli-
fantssnuit; 10. twistgesprek; 11.
patroon; 12. ooft; 13. zandkuil in
een golfterrein; 14. hoofdstad
van Frankrijk.
KRUISWOORDRAADSEL
A O S|Z W I ER
[V E R H O O RgÖ
A "Ng QgK A A L
lMn e gMTa T
I R I K R
PBK A
A R Sgï R O M P
R EH|E n E|
E UWp( L A|nTT
HEINZ
H
W
TOM POES
Tom Poes en de Tijwisselaar
Toen Horrel Hork merkte, dat zijn
gast belangstelUing voor het besturen
van de getijden had, ontdooide hij.
Hij noodde heer Ollie aan een tafeltje
en begon aan een diepgaande uitleg.
„Het vak van een tijwisselaar is
moeilijk", sprak hij. „Men moet ge
voel hebben voor de krachten van de
natuur. Men moet weten wanneer
droogte gewenst is, maar ook wan
neer het volk dreigt te verstarren.
Want dan is de tijd voor een passen
de loutering gekomen en dan..."
„Wacht even", zei Tom Poes die be
kommerd merkte, dat heer Ollie ge
heel in het gesprek opging. „Wat u
daar allemaal zegt is onzin, meneer
Hork. De eb en de vloed ontstaan
vanzelf omdat het water aangetrok
ken wordt. Kijk, in dit boek staat..."
„Je stoort, jonge vriend!" zei heer
Bommel streng. En de herbergier
riep toornig uit: „Ga weg, gladtong!
Voor jou is dit gastvrije logement ge
sloten!" Tom Poes liet zich zuchtend
van zijn kruk afglijden en liep naar
buiten, waar de avond reeds begon
te vallen. „Het is weer zo ver", pre
velde hij. „Dat wordt natuurlijk na
righeid - en op dit eiland is er nie
mand die me straks helpen kan."
Op dat moment viel zijn blik op de fi
guur van de tijwisselaarsleerling Kob-
bema die verdrietig naar de zee zat te
staren. „Daar gaat mijn leermeester
Horletoet", sprak hij op een klein
zeilscheepje wijzend dat in de sche
mer uitvoer. „Hij heeft zijn oren la
ten hangen naar die vreemdeling die
mij zo ruw vertreden heeft. Nu vaart
hij achter hem aan zonder aan zijn
werk te denken. Dat wordt natuurlijk
narigheid - en op dit eiland is nie
mand die me straks helpen wil. Ie
dereen is boos op mij omdat ik de
vloed heb tegengehouden."
DOOR JAN VISSER
Aanvankelijk zag het er naar uit dat volgende week de wi
uit het noordwesten zou gaan waaien. Debet aan deze or
wikkeling waren een Atlantisch hogedrukgebied en eenl
gedrukgebied boven Scandinavië. In grote lijnen houden
de atmosfeermodellen deze drukverdelmg in stand maai
doordat het hogedrukgebied thans op het westelijk deel
van de oceaan wordt geprojecteerd, komt er ruimte voor
gedrukontwikkeling tussen IJsland en Schotland. Dezed
pressie lijkt zich naarmate de week vordert naar de Britsi
eilanden te verplaatsen met als gevolg een toenemende
kans op regen of buien. Doordat onze omgeving zich aan
de oostzijde van het lagedrukgebied bevindt gaat de win
tijdens de tweede helft van de week uit zuidelijke richtin
gen waaien. De temperaturen zullen daardoor niet al te
drastisch naar beneden gaan.
Vanochtend valt er in Zuid-Holland eerst nog regen onde
invloed van een frontale storing die zich naar het noord
oosten verplaatst. Vanmiddag moeten we rekening houd
met een enkele bui en met maxima rond 18 graden heb
ben we het echt wel gehad. Later op de middag wordt he
eerder koeler dan warmer doordat de wind uit richtingen
tussen west en noordwest gaat waaien en in de kustgebii
den waarschijnlijk toeneemt tot vrij krachtig, windkracht
5.
Morgen bouwt zich in de buurt van en boven ons land ee
hogedrukfiliaaltje op hetgeen een windafname tot gevolj
heeft. Wel er is vrij veel bewolking waaruit aanvankelijk
wat (mot)regen kan vallen. Het wordt niet veel warmer d
16-17 graden. In de loop van morgenmiddag komt er, hi
eerst in de kustgebieden, wat meer zonneschijn.
Gisteren vielen er op veel plaatsen zware buien met on
weer en hagel, maar onze streken bleven grotendeels va:
buien verschoond. In een benauwd aanvoelende atmosfi
kwam Schiphol nog op een maximumtemperatuur van
21,3 graden.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
Wisselend bewolkt en en
kele buien, ook met on
weer. vooral in het zuid
westen. Maxima rond 21
graden maar in het zuiden
en westen koeler, vooral
zondag
Meer bewolking en enkele,
mogelijk stevige, regen
enonweersbuien. Middag-
temperatuur op de meeste
plaatsen ongeveer 21 gra-
Denemarken:
Wisselend bewolkt en en
kele buien, soms met on
weer en flink wat regen.
Middagtemperatuur op za
terdag nog omstreeks 21
graden, daarna lager.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Perioden met zon en voor
al in het zuiden van Engeland nog kans
op een bui. Middagtemperatuur van een
graad of 13 in het noorden toLdjcht bij
20 graden in het zuiden van Engeland.
België en Luxemburg:
Wisselend bewolkt met erfk&lë'buien,
vooral zaterdag nog met onweer en hier
en daar veel neerslag. Middagtempera
tuur iets dalend tot ongeveer 18 graden
op zondag.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Zaterdag wisselend bewolkt en buien,
ook nog met onweer en veel neerslag
Zondag zonnige perioden en vooral in
het oosten nog een bui. Maxima van een
meer zon, vooral in het zun
der buien. Aanhoudend wari
ma rond 27 graden.
Oostenrijk:
Soms zon maar ook enkele
met onweer. Mii
veer 27 graden.
Meest bewolkt en van tijd to
ook met onweer en soms ve
Zaterdag nog maxima rond
zondag iets koeler.
Tsjechië en Slowakije:
Half tot zwaar bewolkt en tx
lijk met onweer Middag
graad of 20 in Bretagne en Normandié iets dalend; op zondag rond
tot rond 25 in de Bourgogne.
Portugal:
Flinke perioden met zon maar in het
noorden en westen nu en dan wolkenvel
den. Vrijwel overal droog. Maxima uit
eenlopend van een graad of 20 aan de
noordwestkust tot tegen de 30 graden in
het binnenland.
Madeira:
Zonnige perioden en waarschijnlijk
droog. Middagtemperatuur ongeveer 23
graden.
Spanje:
Vrij zonnig maar naar het noorden toe.
soms ook bewolking In het noordwesten
zaterdag nog kans op regen en in de om
geving van de Pyreneeën kans op een re
gen- of onweersbui. Middagtemperatuur
aan de kusten uiteenlopend van een
graad of 18 in het noorden tot 28 in het
zuiden; in het binnenland maxima van
30 graden of meer.
Canarische Eilanden:
Veel zon maar met name op de noord-
stranden ook wolkenvelden. Droog. Mid
dagtemperatuur rond 27 graden.
Marokko:
Westkust: veel zon en droog. Middag-_
temperatuur veelal tussen 27 en 32 gra-'
Vrij zonnig, droog en zeer warm; maxima
van 32 graden langs de kust tot rond 40
in het binnenland.
Zuid-Frankrijk:
Zonnige perioden en vooral zaterdag,
met uitzondering van de Middellandse
Zeekust, nog enkele buien, ook met on
weer. Middagtemperatuur rond 27 gra
den maar langs de Atlantische Kust
minder warm.
Mallorca en Ibiza:
Flinke zonnige perioden en droog. Aan
houdend warm met maxima van een
graad of 30.
Italië:
Vrij zonnig en in het noorden kans op
enkele regen- of onweersbuien. Warm
met in het binnenland 30 graden of
meer, langs de kusten iets lagere maxi-
Corsica en Sardinië:
Aanhoudend zonnig en warm zomer
weer. Middagtemperatuur rond 30 gra
den.
Malta:
Zonnig en zeer warm met maxima rond
35 graden.
Griekenland en Kreta:
Meest zonnig maar in het noorden in de
bergen een kleine kans op een lokale
bui Maxima aan de kust iets onder 30
graden, landinwaarts ruim daarboven
Turkije en Cyprus:
Zonnige perioden en met name in het
noorden en oosten en op Cyprus kans op
een regen- of onweersbui. Middagtem
peratuur langs de kust tussen 25 en 30
graden.
Duitsland:
Meest bewolkt en zaterdag enige tijd re
gen, misschien ook onweer Zondag op
klaringen afgewisseld door enkele bui
en, Middagtemperatuur zaterdag tussen
19 en 27 graden; zondag wat lager
Zwitserland:
Zaterdag meest bewolkt en van tijd tot Vancouver
tijd buien, ook met onweer. Zondag
Hongarije:
Soms zon maar daarnaast
fikse regen- en onweersbui!
zaterdag Middagtemperatu
28 graden
ZATERDAG 14 JUNI 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 05 20 Zona'
Maan op 14.51 Maan
Waterstand
IJmuiden
Hoog 11.16 23.46 IC
Laag 06.15 18.50 05
Weerrapporten 13 juni 08 ui
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Den Helder
Rotterdam
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Boedapest
Bordeaux
Dublin
licht bew
licht bew
hall bew
licht bew.
Frankfurt
Genève
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen half bew
Las Palmas zwaar bew.
Locarno half bew.
Londen zwaar bew.
Luxemburg zwaar bew.
Madrid onbew.
Maita
Stockholm li
Warschau o
Wenen z
Zurich h
Bangkok h
Buenos Aires z
Casablanca z
Johannesburg o
Los Angeles z
New Orleans a
New York li