'Managers hebben niet allemaal een hart'
Kruisgebouw herrijst in Openluchtmuseum
Binnenland
Kinderen homo-ouders
zeker geen zielenpoten
Schildersziekte maakt oc
slachtoffers onder boeren
VRIJDAG 13 JUNI 1997
Topheadhunter De Vroedt zoekt naar de poort van vrolijkheid
lohan de Vroedt is geslaagd in het leven: hij is rijk. heeft
macht en kan zich samen met zijn partner Joan Thierry
één van de pijlers van de Nederlandse economie noe
men. Liefst zeshonderd topmanagers plaatste het ener
gieke tweetal door de jaren heen bij bedrijven.
DEN HAAG MIKE BELINFANTE
Vijfenzestig is hij nu alweer.
Neerlands bekendste head
hunter. die samen met zijn
partner Joan Thierry 'maatpak
ken' aan tal van bedrijven le
vert, mag dan wel aan zijn pen
sioen toe zijn. hij toont nog fris.
Daarom werkt hij nog iedere
dag graag en veel. Hij leeft voor
succes en geluk, omdat alleen
dan De Vroedt ook echt kan ge
nieten.
Na zijn succesvolle boek
'God. Geld Genieten' presen
teerde hij onlangs bij uitgeverij
Andromeda zijn tweede boek
'Goden zonder geboden'. In
tien hoofdstukken, tien gebo
den. beschrijft hij zijn positieve
kijk op het leven. De Vroedt. die
geen geheim van zijn homo
seksualiteit maakt, is openhartig
over zijn seksleven.
De 'hoofdenjager' verhaalt
verder op humoristische wijze
over zijn bestaan als adviseur m
het bedrijfsleven; over zijn kijk
op God ('Oom Jozef en tante
Maria kwamen bij ons thuis');
het koninklijk huis ('Beatrix zei
me: Wij zijn ook maar een
mens') en de zin van het leven.
..Goden zonder geboden zijn
zij die naar hun eigen gevoelens
luisteren, die weten hoe dat
voelt, hoe onzekerheid voelt,
hoe angstzweet ruikt en hoe
boosheid het inzicht verdonke
remaant". zegt De Vroedt. En:
,,De zin van het leven is de zin
in het leven".
Een grijs, maar keurig gecoif
feerd. kapsel. Grote, wat borste
lige. wenkbrauwen. Heldere
ogen achter een gouden
brilmontuur met ronde glazen,
lohan de Vroedt oogt als een
gearriveerd zakenman in de
herfst van zijn carrière.
De zoon van een gegoede
middenstandsfamilie uit Oud-
Beijerland is een leven lang op
zoek naar de poort van vrolijk
heid en licht. Hoewel de levens
genieter opgroeide als zondags
kind en over fortuin nimmer te
klagen had, denkt De Vroedt nu
pas echt zijn geluk te hebben
gevonden. Dat geluk wil hij
graag delen.
Drs. Johan de Vroedt is een
gevoelsmens. ..Van jongs af aan
ben ik op mijn intuïtie afge
gaan. Geslaagde mensen doen
grote dingen in het leven met
hun gevoel. En de kleine dingen
met hun verstand. Maar dat
leerde ik later pas. Mijn jeugd
stond in het teken van plezier-
maken. veel pleziermaken. mijn
ouders en God".
Vooral zijn ouders hebben
een stempel op zijn leven ge
drukt. ..Tatoeages noem ik die.
Van mijn moeder heb ik geleerd
voor anderen te zorgen. Vader
leerde me conflictsituaties uit
de weg te gaan. En van huis uit
wendde ik me altijd tot God.
Maar nu ben ik het huis uit. Hij
is voor mij zo belangrijk, dat ik
hem nu niet meer nodig heb".
De Vroedt realiseert zich wel
dat hij nooit zover was geko
men als hij in het leven niet de
nodige hobbels was tegengeko
men die hij moest overwinnen.
De Vroedt verloor op jeugdige
leeftijd een broertje aan leuke
mie en heeft financieel aan de
grond gezeten.
..Pas nadat ik mijn midlifecri
sis had overwonnen - op mijn
42-ste werd ik astmatisch en
voelde me daardoor een tijdje
depressief - kwam ik er achter
dat ik roofbouw op mezelf had
gepleegd. Ik had mezelf wegge
cijferd doordat ik had geleerd
meer om anderen te denken
dan om mezelf en te vaak ruzies
uit de weg was gegaan. Dat be
gon zich op mijn 42-ste te wre
ken".
De Vroedt besefte pas toen hij
in zak en as zat. dat hij eerst zijn
'eigenwaarde moest leren becij
feren'. „Wie was ik. wat wilde
ik? Het is leuk als je altijd voor
een ander klaar staat. Zeker als
AMSTERDAM FRANQQISE LEDEBOER
Naar schatting twintigduizend
kinderen in ons land worden
opgevoed door lesbische en/of
homoseksuele ouders en dat
dit aantal nog zal groeien is ze
ker. Volgens de auteurs van het
handboek 'Meer dan gewenst'
heeft homoseksueel ouder
schap vanaf begin jaren negen
tig zelfs een ware vlucht geno
men. Omdat daarin zoveel
doodnormale en liefhebbende
kinderen aan het woord komen
zou het ook verplichte kost
moeten zijn voor alle hetero's
die nog steeds menen dat 'ho
mo-kinderen' onvermijdelijk
een jammerlijk lot als zielenpo
ten wacht.
Het grootste deel van het
boek bestaat uit interviews met
ouders en kinderen in verschil
lende 'constructies': vrouwen
alleen, een mannenstel-met
draagmoeder. twee lesbo's en
twee homo's samen, een ho-
movader met heteromoeder,
pleegvaders en vrouwen met
een huwelijk achter de rug. Dat
lijkt een rommelig tableau,
maar uit de meeste interviews
komt vooral tot uiting hoe
hecht deze verbanden zijn.
Hans Warmerdam en Anne-
mics Gort lieten de interviews
vooraf gaan door een inleiding
die de groei en bloei van ho
moseksueel ouderschap in het
historisch perspectief van na
de Tweede Wereldoorlog
plaatst. Lesbo's en homo's die
geen fysieke afkeer van het an
dere geslacht hadden, een ver
schijnsel dat hetero's nog
steeds met verbazing kan ver
vullen. kregen altijd al kinderen
maar kozen daarvoor in de ja
ren vijftig en zestig meestal het
veilige kader van het huwelijk.
Ze hadden zo tenminste geen
last van het kritische commen
taar van de benepen buitenwe
reld.
Hoe ingrijpend de invloed
van vastgeroeste opvattingen
tientallen jaren moet zijn ge
weest. blijkt uit de toespraak
die zelfs een als progressief be
kende staande seksuoloog als
Coen van Embde Boas nog in
1965 voor het COC hield. Van
Embde Boas wist onder meer
zeker dat het 'natuurlijk' was
voor een lesbienne geen kin
derwens te hebben. Dat zou
aan haar psychische constella
tie liggen. Homoseksuele vrou
wen en mannen deden er vol
gens hem verstandig aan voor
hun gevoelens uit te komen en
Topheadhunter Johan de Vroedt.
je carrière wilt maken. Maar je
kunt je pas echt aan iemand (of
een bedrijf) geven, als je zelf in
evenwicht bent".
Hij zegt het ook te merken
aan de managers van tegen
woordig. „De mensen die bij
ons komen voor gesprekken
voor een baan in de top. met
een salaris vanaf 150.000 gul
den, zijn stuk voor stuk slim. Ze
hebben tegenwoordig allemaal
behoorlijk gestudeerd'
„Maar ze hebben niet alle
maal een hart. Ze beredeneren
alles rationeel en komen na ver
loop van tijd vast te zitten in
dogma's, in vaste denkpatro
nen. De manager van de toe
komst is een topper in inter
menselijke vaardigheden: men
sen die naar hun hart (durven)
luisteren zijn altijd inspirerend
en overtuigend".
snelle babbel
De Vroedt luistert graag naar
zijn hart. „Dat heb ik ook moe
ten leren. Toen ik bij Philips
werkte, snel opklom en min of
meer huisvriend was bij de Phi-
lipsen, dacht ik vaak alleen aan
materiële zaken. Ik zag alleen
de mooie buitenkant. Er goed
uit zien. Snelle babbel, dat soort
dingen waren voor mij in die
tijd belangrijk
Hij haalt nog een anecdote
op: „Als ik mijn vader zag ik een
geel overhemd met een verkeer
de bruine das. zei ik: Pa. ik kan
me bij Philips dat niet permitte
ren. Hij zei: 'je zegt het goed
jongen, jij kunt je dat niet per
mitteren'. Daar schrok ik van.
Maar hij had gelijk
Johan de Vroedt heeft het le
ven geleerd te leven. „Het is be
langrijk als je je eigen tekortko
mingen kent en nog belangrij
ker als je ze kunt toegeven. Ma
chogedrag is ook een soort
angstgedrag, angst om dingen
FOTO GPD MAURICE NELWAN
kwijt te raken. Vroeger was geld
en succes veel belangrijker dan
liefde en geluk. Nu weet ik dat
succes en geluk wel degelijk ge
trouwd kunnen zijn".
Johan de Vroedt, een God
zonder Gebod, topmanager,
schrijver, maar bovenal een le
vensgenieter in het kwadraat,
hoopt nog vele boeken te schrij-
ven. „Elke dag leer ik meer. Ik
loop soms te hard van stapel,
vaar blind en doe dingen intuï
tief. maar ik heb geleerd om bij
mezelf te rade te gaan. Ik weet
dat, zo lang ik naar mijn hart
blij luisteren, het wel goed zit".
In bestrijdingsmiddelen en verf zit zelfdl
ENSCHEDE GPD
De zogenoemde 'schilders-
ziekte' blijkt ook slachtoffers
te maken onder boeren die
jaarlijks met bestrijdingsmid
delen tegen onkruid en in
secten in contact komen. De
ziekte, waarbij het centrale
zenuwstelsel onherstelbaar
wordt aangetast, is al bij ver
schillende boeren geconsta
teerd. In de komende jaren
moet serieus rekening wor
den gehouden met een ster
ke toename van het aantal
slachtoffers onder agrariërs.
Dat zegt chemicus en neu-
ro-psycholoog dr. P. Ganze-
vles van de Universiteit
Maastricht, tevens verbon
den aan het Twents Psychia
trisch Ziekenhuis (TPZ) Hel
merzijde in Enschede. „Het
is een verborgen ziekte. Dat
geldt zeker voor agrariërs.
De arts/chemicus doet
sinds 1989 onderzoek naar
de schildersziekte, officieel
Organisch Psycho Syndroom
(OPS) genaamd. Naar zijn
zeggen heeft hij de laatste
paar jaar de ziekte plotseling
ook bij zes landbouwers ge
constateerd. Ook bij het Ne
derlands Centrum voor Be
roepsziekten in Amsterdam
zouden de afgelopen maan
den twee nieuwe gevallen
bekend zijn geworden.
Bij OPS treedt er door de
aantasting van het centrale
zenuwstelsel ernstig geheu
genverlies op. in een mate
die vergelijkbaar is met de
mentie. Patiënten kunnen
ook een ernstige karakter
verandering doormaken, en
intolerant en agressief wor
den. De eerste symptomen
zijn hoofdpijn, concentratie-
stoornissen. moeheid, traag
heid. vergeetachtigheid. Als
de ziekte vroegtijdig wordt
ontdekt en de patiënt stopt
met werken, is genezing
soms nog mogelijk. Als OPS
in een later stadium wordt
geconstateerd zeker niet
meer.
De hersenziekte wordt wel
schildersziekte
omdat OPS kan optri
langdurige blootstellinl
oplosmiddelen die in
ten. Daardoor krijgen1
schilders OPS. Ooi ho
noteerd staan verfber
tapijtleggers, (auto)sp
chemisch-laboranten
drukkers.
„Maar chemische
in gewas- en inset
strijdingsmiddelen
dezelfde kenmerken
oplosmiddelen in ve
lijm. Ze zijn neuroti
Deze stoffen kunnen d
dezelfde uitwerking hi
De pesticiden worde
vendien vaak in oplost
len over het land gespt
aldus Ganzevles. Toi'
de akkerbouwer - ir
stelling tot de tuinder
op de risico-beroep
Ganzevles vindt dat
kortkoming en meent
meer voorlichting mo
men in de landboul
preventie van OPS.
beeld door het gebru
ademfilters. „Ik ken
loonwerker die jar
pesticiden sproeide
enige bescherming.
De arts/chemicus
teerde de afgelopen
ren bij vijf LimburgseI
de schildersziekte. Ein
ontdekte hij als ct
neuropsychologie
schede ook hier
bouwer met OPS. Hiji
dan ook dat er in Net]
veel meer landbouw
loonwerkers met vet
OPS rondlopen. ,.D<
ten openbaren zich
vele jaren. Bovendien
de eerste klachten de
dat iemand gewoon
werkt is. Vaak wordt
bekendheid met de
OPS dan ook niet ge
teerd. Veel patiënten
zo ten onrechte in def
sche hoek gedrukt,
naast gebeurt het oc
dat mensen hun kl
verzwijgen uit
ontslag."
niet in een zinloos huwelijk te
vluchten.
Warmerdam en Gort herin
neren er echter aan dat in de
jaren zeventig en tachtig ook
onder homoseksuelen zelf ou
derschap nog zeer sceptisch
werd bekeken. Wie als lesbo of
homo toch kinderen wilde zou
het levende bewijs zijn dat men
zichzelf niet had durv en accep
teren. Zij die voor de vermale
dijde structuur van huisje
boompje-beestje kozen, wer
den 'intern' dan ook als verra
ders van de verworvenheden
van de emancipatiestrijd be
schouwd.
De interviews maken voor
eens en altijd duidelijk hoe
hartstochtelijk ook veel homo
seksuelen een 'natuurlijke' kin
derwens koesteren en hoe ze
zich met hart en ziel aan de
verzorging van hun nakomelin
gen wijden. En juist omdat die
kinderen 'meer dan gewenst'
zijn krijgen ze een hoeveelheid
emotionele aandacht waar een
aantal hetero-ouders nog veel
van zou kunnen leren.
Maar dat het voor een lesbo
of homo in deze tolerantere tij
den inmiddels een fluitje van
een cent is een kind op te voe
den, is zeker niet het geval. Na
de introductie van kunstmatige
inseminatie in de tweede helft
van de jaren zeventig is het
probleem van de conceptie
weliswaar uit de wereld gehol
pen. maar er zijn nog altijd
grootouders die menen dat
God de komst van hun klein
kind verbiedt en die met hel en
verdoemenis dreigen. Of klas
genootjes die het kind van een
lesbo of homo voor 'sperma
kind' uitschelden. Ook vinden
sommige van de geïnterviewde
kinderen die uit een anonieme
donor zijn geboren, het jam
mer dat ze hun vader niet ken
nen.
De kinderen in dit boek voe
len zich echter, op een enkele
uitzondering na. vooral 'Meer
dan gewenst' en hebben er
geen enkel probleem mee dat
ze geen deel uitmaken van een
heteroseksuele hoeksteen. Ook
de stralende snoetjes op de
omslagfoto zeggen in dat ver
band genoeg.
'Meer dan gewenst. Handboek
voor lesbische en homoseksu
ele ouders' door Hans War
merdam en Annemies Gort is
een uitgave van het Boeken
fonds Schorer. De prijs be
draagt 34,90 gulden.
Bakstenen pandje moet herinnering aan kruiswerk levend houden
ARNHEM «ANP
Generaties lang heeft vrijwel el
ke Nederlander wel eens te ma
ken gehad met het kruiswerk.
Was het niet via de kraamzorg
of een consultatiebureau voor
zuigelingen, dan was het wel
via de wijkverpleging of het uit
leenmagazijn voor verpleegarti-
kelen. In het Openluchtmuse
um in Arnhem verrijst over en
kele maanden een authentiek
kruisgebouwtje dat de herinne
ring aan talloze regionale en
plaatselijke verenigingen le
vend moet houden.
Dat bakstenen gebouwtje
staat nu nog in het Limburgse
Wessem. Het stamt uit de jaren
vijftig en deed tot voor kort
dienst als plaatselijk wijkcen
trum. Het wordt over enkele
maanden letterlijk in stukken
gezaagd. Die worden op het
terrein van het Openluchtmu
seum weer samengevoegd.
„Het oorspronkelijke gebouw is
aan de buitenkant wit gepleis
terd. Straks gaat er opnieuw de
witkwast overheen. Je ziet dan
niets meer van die verhuizing",
zegt C. Vlas, voorzitter van de
stichting Museale Presentatie
Kruiswerk.
Eind jaren tachtig legde het
kruiswerk de eerste contacten
met het Arnhemse museum.
Dat resulteerde in de over
dracht van een uitgebreid ar
chief en talloze historische ver-
pleegartikelen. „Om ze veilig te
stellen", zegt voorzitter Vlas. De
contacten verzandden echter.
Het kruiswerk had destijds de
handen vol aan de op handen
zijnde samenwerking met de
gezinszorg en het museum
kampte met allerlei interne
problemen, terwijl bovendien
de subsidiëring aan een zijden
draadje hing.
Rond 1994 klopte het kruis
werk opnieuw bij het museum
aan. Daar was inmiddels de
rust weergekeerd. Die her
nieuwde kennismaking leidde
tot een plezierige samenwer
king waar beide partijen hun
voordeel mee doen. Op een zo
genoemd tbc-huisje na is er op
het terrein van het Openlucht
museum momenteel niets dat
betrekking heeft op de gezond
heidszorg. „Het museum wil de
collectie graag uitbreiden met
een project in die sector. Ons
aanbod past daar heel goed in",
zegt Vlas.
Voor het museum speelt vol
gens een zegsman ook een be
langrijke rol dat het historisch
De meeste Nederlanders hebben ooit eens te maken gehad met het kruiswerk. In talloze dorpen en steden stonden of staan kruisgebouwtjes. Om de herinnering aan regioni
plaatselijke kruisverenigingen levend te houden neemt het Openluchtmuseum in Arnhem een authentiek kruisgebouwtje op. Het bakstenen gebouwtje, dat nu nog in het
Wessem staat, wordt over enkele maanden in onderdelen naar Arnhem overgebracht en in het Openluchtmuseum weer opgebouwd.
overzicht nu ruim voor de
Tweede Wereldoorlog ophoudt.
„Met de komst van het kruisge
bouwtje vullen we als het ware
een gat op. Het legt een verbin
ding tussen het verleden waar
we altijd ruimschoots aandacht
aan hebben besteed en het he
den", aldus de woordvoerder.
Noord-Holland beleefde in
1875 de primeur van de eerste
kruisvereniging. Die was aan
vankelijk vooral bedoeld om
epidemische ziekten te bestrij
den. Vrij snel daarna zijn ook
elders in Nederland dergelijke
organisaties van de grond ge
tild Hoewel de strijd tegen de
tuberculose lange tijd een hoge
prioriteit heeft gehad, ver
breedde de doelstelling van de
verenigingen zich al binnen en
kele jaren. Zuigelingenzorg en
wijkverpleging speelden een
steeds belangrijkere rol.
In de jaren vijftig - de meest
succesvolle, aldus Vlas - kwa
men daar de uitgebreide inen
tingscampagnes bij. De kruis
verenigingen beleefden een on
gekende bloei. Bijna negentig
procent van de Nederlandse
gezinnen was er lid van. Vlas is
jarenlang directeur geweest van
de Provinciale Friesche Kruis
vereniging. Sedert zijn pensio
nering werkt hij aan een proef
schrift over de geschiedenis van
die organisatie. Volgens hem is
het kruiswerk, zeker gezien de
omvang, wereldwijd uniek.
Het kruisgebouwtje in het
Openluchtmuseum wordt
straks ingericht zoals het er in
de jaren vijftig moet hebben
uitgezien. „De wachtkamer, de
spreekkamer en het magazijn
zullen bij oudere bezoekers on
getwijfeld veel herinneringen
oproepen. Daarnaast willen we
met audiovisuele middelen en
publicaties een beeld schetsen
van de geschiedenis van dit
specifieke onderdeel van de ge
zondheidszorg aldus Vlas.
Om dat beeld zo levendig mo
gelijk te maken willen de in
richters ook gebruik maken van
suggestieve elementen zoals
geluid, geuren en kleuren.
Op het terrein van het muse
um staan al langer enkele ar
beiderswoninkjes uit Tilburg.
Een daarvan krijgt een nieuwe
inrichting: het wordt de woning
van de wijkverpleegkundige.
Het totale project vergt een
investering van anderhalf mil
joen gulden. De helft»
bijeengespronkeld i
kring. Dat bedrag ïst
om het gebouw in We
breken en in Arnhï B
bouwen. De rest vanl
nodig voor de inrichó K
band daarmee is Vla
op zoek naar spons»
als het niet lukt die
vinden, gaan we door
vast. Het kruiswerk 1
gend jaar april als d
aanwinst van het
open gaat. de permal 11
sentatie waar het
heeft."
