Verse peulgroenten vaak een delicatesse
Smaak
Liebfraumilch
Nieuwe dorstlessers voor een warme zomer
c>
VRIJDAG 13 JUN11997
REDACTIE WIM V
Las van de week in de krant dat de Britse
koningin het liefst Liebfraumilch drinkt.
Ook tijdens recepties op Buckingham
Palace wordt deze goedkope vrij zoete wit
te wijn aan de gasten voorgezet. Hetzelfde
opmerkelijke bericht vermeldde dat 'het
koninklijk huishouden een van de laatste
plaatsen is waar nog Liebfraumilch-achti-
ge wijnen uordt geserveerd'. En dan te be
denken dat de Britse koninklijke familie
als een van de rijkste ter aarde te boek
staat. Van waar die voorliefde voor deze
pretentieloze landwijn? Waarschijnlijk de
prijs die zo rond de zes gulden ligt. Lieb
fraumilch doet het over het algemeen goed
bij enerzijds jonge vrouwen die zich voor
het eerst in het land der wijndrinkenden
begeven en anderzijds bij dametjes op leef
tijd die de voorkeur aan zoet geven. De
oorsprong van Liebfraumilch ligt in het
Duitse plaatsje Worms waar aan de voet
van de Gotische Liebfrauenkirche de kleine
wijngaard Liebfrauenstift-Kirchenstiick
ligt. Oorspronkelijk werd 'deze wijn
waarschijnlijk een weinig boeiende heel
toepasselijk Liébfrauenmilch genoemd.
I 'ooral de naam bezorgde de Duitse wijn
handelaren wereldfaam in de Verenigde
Staten en Engeland waarde wijn gretig af
trek vond. Wijnschrijvers Robert Leenaers
en Hans Jorissen geven in hun Atlas van
Rijn- en Moezelwijnen hierover de volgen
de verklaring: 'De naam Liebfrauenmilch
sprak zozeer tot de verbeelding dat de
naam de wijn zelf ging overwoekeren. En
zo is van lieverlee Liebfrauenmilch (of Lie
bfraumilch) een verzamelnaam geworden
voor zeer eenvoudige wijnen". Wie dus de
eer heeft op een receptie op Buckingham
Palace te mogen verschijnen kan beter een
glas water of jus d'orange van het blad af
nemen. Heel anders ging het er aan toe tij
dens het diner dat de Britse premier Tony
Blair en zijn vrouw aan Bill en Hilary
Clinton aanboden tijdens hun recente be
zoek aan Londen. Daar kwam geen Lieb
fraumilch aan te pas doch louter excellente
wijnen, zo vermelde de vooraanstaande
Britse culinair schrijver Egon Ronay in de
vooraanstaande krant The Sun. Tot grote
ergenis van de disgenoten zou Clinton tus
sen de gangen door een koud biertje heb
ben besteld om de dorst te lessen. Of het al
lemaal waar is zullen we wel nooit aan de
weet komen. Hoge bomen vangen nu een
maal veel uind. Oi>er Clinton's bezoek aan
Delft werd ook geschreven dat hij een glas
bier bij zijn poffertjes verorberde. De uitba
ter van het Wapen van Delft', dat nu zo
ongeveer een heilige plaats is geworden,
sprak dit echter weer tegen want hij zou er
in plaats van bier een simpel glas thee heb
ben gedronken. Nee, laten wijnliefhebbers
dan een voorbeeld
nemen aan 'onze'
Prins Bernhard, die
bekend staat om
zijn buitengewoon
goede smaak. Als
zijn lijfwijnen wor
den genoemd de ro
de Chateau Lafite
Rothschild en witte
Corton Charlemag
ne en GrandCru
Domaine Louis La-
tour. En ook rosé
champagne van een
goed huis is altijd
voor hem gereser
veerd wanneer hij
op een officiële ge
beurtenis aanwezig
LOUIS WESTHOF GPD
Roerbakken, stoven, met of zonder
sausje, pittig of romig, gemengd of
apart, warm of koud. oosters of Euro
pees. .Alles kan met verse peulgroen
ten. Het spijtige is alleen: een aantal is
nauwelijks vers te koop. Doperwten
en kapucijners? De meesten van ons
kennen ze alleen uit pot. blik. ge
droogd of de diepvries.
Toch is er in de serie receptenboekjes
van Het Groenten en Fruit ABC een
deeltje verschenen over verse peul
groenten. Gelukkig vermeldt het
boekje voor 3 gulden te koop bij
groentenspeciaalzaken en groenten-
afdelingen van supermarkten niet
alleen recepten met doperwtjes en ka
pucijners. Ook gerechten met tuinbo
nen. sperziebonen, snijbonen,
peultjes, haricots verts en kouseband
worden beschreven.
Wie verse doperwten en kapucijners
wil eten, moet er even rustig voor
gaan zitten: het doppen van de peulen
is een tijdrovend karwei. Verse dop
erwten en kapucijners hebben meer
met elkaar gemeen. Ze worden beide
in onrijpe toestand geoogst. De sui
kers in de zaden zijn dan nog niet om
gezet in zetmeel, waardoor de zaden
een zoetige smaak hebben en de voe
dingswaarde overeenkomt met die
van groente.
De peul van de doperwten is helder
groen van kleur. De zaden in de peul
Verse peulgroenten samengebracht rond een maïskolf.
zijn rond. klein en groen. Het belang
rijkste ras van de kapucijners is de
blauwschokker, met blauwpaarse
peulen en groene zaden. Wie verse
kapucijners wast en dopt. doet er ver
standig aan keukenhandschoenen te
dragen. Het blauwe sap van de kapu
cijners dringt namelijk diep in de po
riën en is moeilijk te verwijderen.
Koop gave. bolronde peulen en ge
bruik ze het liefst op de dag van aan
koop. Verpakt in een geperforeerde
plastic zak zijn ze in de koelkast nog
drie dagen houdbaar. Lang bewaren
maakt de zaden hard en melig. Reken
bij aankoop op 500 tot 750 gram verse
peulen per persoon.
Open de peulen door met twee dui
men op de bolle kant te drukken. Trek
met de duimnagel de peul langs de
middennaad verder open. Duw de za
den uit de peul in de pan. Spoel ze af
met water. Kook ze in weinig water
met iets zout in ongeveer 10 minuten
beetgaar. Kook eventueel een takje
bonenkruid mee. Dit geeft een extra
aroma aan de peulvruchten en schijnt
de verteerbaarheid van het schilletje
te bevorderen. Giet af en schud er een
klontje boter door.
Peulgroenten zijn vaak een delicates
se. maar nog steeds niet zo gewild in
ons land. Heel vroeger was dat wel an
ders. Peulvruchten de rijp geoogste
en gedroogde zaden van peulgroenten
worden tenslotte al eeuwenlang
door de mens gegeten. Al in de bijbel
is te lezen hoe Jacob zijn oudere broer
Ezau met een bord rode linzensoep
overhaalt zijn eerstgeboorterecht te
verkopen. Peulgroenten stonden bijna
dagelijks op het menu van onze voor
ouders. Vooral in de tijd vóór de intro
ductie van de aardappel werd er in
ons land niet veel anders gegeten dan
bruine bonen en erwten.
wim van beek gpd
4
JOHN BEEREN, ei
genaar van de Bok
kedoorns, een met
twee Michelin-
sterren gedeco
reerd restaurant in
de duinen van
De schappen in de winkel zijn voor de
zomer weer rijkelijk gevuld met allerlei
soorten nieuwe dorstlessers: in flessen,
blikjes en kartonnetjes. De ene nieuwe
dorstlesser is een verbeterde versie van
een al bestaande frisdrank, de andere
zowel in smaak en samenstelling een
probeersel en uitgebracht in de hoop er
deze zomer toch succes mee te boeken.
De ijsthee en ijskoffie waren vorig jaar
favoriete nieuwkomers. Deze zomer zijn
het de nieuwe (exotische) vruchtensma-
ken als cranberry, mango-lemon, kiwi,
cactuscitroen en de uitbreiding van de
bestaande likeuren, waaraan vruch-
tensmaken zijn toegevoegd en die 5
procent alcohol bevatten. Die blikjes
zijn erg populair onder de jeugd.
De laatste jaren is de verkoop van
vruchtensiroop in Europa ook weer
sterk stijgende. Dit komt doordat het
aansluit bij de behoefte aan gezondere,
meer verantwoorde dranken naast
vruchtensappen en zuiveldranken. Mo
menteel koopt bijna 40 procent van de
huishoudens siropen. Zij gebruiken het
in aangelengde vorm met (bron)water,
als een verfrissend drankje. Daarnaast
wordt siroop gebruikt als dressing bij
toetjes, om ijs mee te maken of voor an
dere toepassingen.
Lessini is de naam van de nieuwste
dorsüesser die in vier vruchtensmaken
als siroop en met 50 procent minder
suiker dan andere siropen zijn geïntro
duceerd. De smaken zijn heel opval
lend: framboos met een vleugje cran
berry. mango-lemon-meloen, aardbei
met een vleugje kiwi en cactuscitroen.
De nieuwe dorsüessers laten zich het
prettigst drinken met koud (bron)water,
eventueel met ijsblokjes. De maker van
de nieuwe dorstlesser is Karvan Cévi-
tam.
Lessini bevat 50 procent fruit. Een fles is
goed voor 4 liter vruchtendrank en is
verkrijgbaar voor 3,89 gulden (advies
prijs) in het frisdrankenschap bij de su
permarkt.
Vlak na de Tweede Wereldoorlog ont
wikkelde de firma 'Zwaardenmaker
Co' voor het eerst Karvan Cévitam, een
rozebottelsiroop met veel vitaminen C.
In de loop der jaren heeft Karvan Cévi
tam het assortiment flink uitgebreid,
maar de fruitige samenstelling van de
siropen is ongewijzigd gebleven. Er zijn
nu negen smaken in bussen en vier
nieuwe smaken Lessini in flessen.
Twee afgeleiden van de van oorsprong
Franse sinasappellikeur Cointreau zijn:
een longdrink met ananassap en een
longdrink met grapefruitsap. Beide zijn
door importeur Jacobus Boelen, onder
deel van Rémy Cointreau Groep, in Ne
derland op de markt gebracht. Daarmee
is deze likeur als het ware aan een twee
de leven begonnen. De nieuwe long
drinks bevatten 5 procent alcohol en
worden geleverd in blikjes van 25 cl
voor de consumentenprijs van 2,95 gul
den. Voor deze nieuwe longdrinks is ge
kozen voor smaken waarbij het karakter
van Cointreau het best tot zijn recht
komt.
Een andere dorstlesser op basis van 5
procent alcohol is Passoa Pink Grape
fruit Premix, een kant en klare mix in
blik met rode grapefruitsap. Het is al
weer de tweede smaak van Passoa. want
al eerder werd Orane Premix in blik op
de markt gebracht. Passoa is een likeur
die in vijf jaar tijd in omzet verdubbel
de, want de naam en smaak is vooral
populair bij de jeugd. De grapefruitrrfix
van Passoa wordt voor 2,50 gulden via
Jacobus Boelen in Amsterdam in Neder
land afgezet.
En wie het deze zomer gewoon bij water
wil houden of een zelf samengestelde
drank in exclusieve fles kan drinken uit
de moderne praktische lichtmetalen
drinkfles van het Zwitserse Sigg. De
nieuwe fles heeft aan de binnenzijde
een coating, waardoor ze kunnen wor
den gevuld met alle soorten dranken,
ook koolzuurhoudende. Het openen en
hermetisch sluiten van de fles gaat een
voudig. Er zijn verschillenbde modellen.
De winkelprijs is vanaf 24,95 gulden.
En wie de als beste gekozen coladorst-
lesser wil drinken kan het resultaat van
het onderzoek volgen dat de Consu
mentenbond deze maand hield. Vijfen
zeventig coladrinkers werd gevraagd
een oordeel te geven over de echtheid
van de verschillende soorten cola die op
de markt zijn gebracht. De onderzoe
kers mochten oordelen over de smaak,
de bijsmaak en de sterkte van de na
smaak. Daarnaast werden de ingrediën
ten en de etiketten van de verschillende
cola's met elkaar vergeleken. En daar
kwam Herschi Original Cola als de beste
uit voort. Coca Cola zelf belandde on
deraan in de categorie 'redelijk'.
Brochure over
Nederlandse kaas
Het Nederlands Zuivelbureau
heeft een nieuwe brochure over
Nederlandse kaas gemaakt. Te
gelijkertijd verschijnt een nieu
we editie van de lijst van kaas
boerderijen.
Nederland is de grootste kaas
exporteur ter wereld. In de
brochure 'Alles over Nederland
se kaas' wordt de weg gevolgd
van koe tot consument, van
melkveehouderij tot en met de
kaaswinkel.
Er staat informatie in over de
kaasbereiding in de fabriek en
op de boerderij, de tientallen
soorten, kwaliteitscontrole en
kaasmerk, over de voedings
waarde van kaas en de export
cijfers.
Wie wil zien hoe kaas wordt ge
maakt, kan vervolgens de folder
'De kaasboerderijbestellen.
Daarin is een landkaart opgeno
men en een lijst met 96 kaas- en
zuivelboerderijen die openstaan
voor publiek. Wie het kaasma
ken wil zien of de boerderij wil
bezichtigen, wordt wel aangera
den eerst een afspraak te ma
ken. In de folder staan ook tips
voor bezoeken aan kaasmark
ten en musea.
boerderij' zijn op aanvraag verkrijgbaar bij
iiel Nederlands Zuivelbureau. postbus 30,
2280 AA Rijswijk. 070-395 33 95.
PUZZEL
OPGAVE
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:
1wanorde; 5. draai; 9. onder
vraging. 11. geestdrift; 13. onbe-
groeid; 15 hevig: 16. zelfkant;
18. vochtig; 19. bazige vrouw;
j 20. betelplant; 21. krypton; 23.
korenafval: 25. kraakbeen; 28.
olifantssnuit; 31. roem; 32. een
zekere; 33. roofdier; 35. geluid;
j 37. eerste vrouw; 39 dwars-
mast; 41. sufferd; 42. muziek
noot: 43. ik (Lat.); 45. voor; 46.
kloosterlinge; 47. gemeen; 49.
geur; 50. kledingstuk; 53. meis
jesnaam; 54. kweek.
Verticaal:
1. hoofd van een keuken; 2. wis
selborgtocht; 3. domoor; 4. de
oudere; 5. aldus; 6. soort braad
pan; 7. voormalig Perzië; 8. be
wegende trap; 10. uitroep van
vreugde; 12. bijb. figuur; 14.
vaartuig; 16. niets; 17. donatie;
22. sieraad; 24. Germaanse god
heid; 26. ontkenning; 27. man
nelijk dier; 29. opstootje; 30. on
bepaald vnw.; 33. rots aan de
Rijn; 34. jong dier; 35. bootje;
36. klein deurtje in een grote
deur; 38. brandend; 40. Turkse
titel; 42. Franse munt; 44.
vruchtbaar oord; 46. rivier in Bel
gië; 48. alcoholische drank; 49.
hertachtig dier; 51. deel van een
Franse ontkenning; 52. leger-
rang.
OPLOSSING
CRYPTOGRAM
malaga
a-e-a-
rietgors
s-u-e-y-
dwz-one
oo-a-
privaat
-o-e-k-
blind
HEINZ
TOM POES
Tom Poes en de Tijwisselaar
„Willen jullie hier blijven logeren?"
vroeg Horrel Hork vol afkeer. „Dit is
een gastvrij logement, o vreemde.
Maar lui uit de grote wereld, met
gummiharsens en betonnen harten
trap ik net zo lief de deur uit. Jullie
vriend heeft daarnet de vloer met mij
aangeveegd en dat stond me tegen.
Zoiets neem ik niet!" „O, maar wij
zijn anders", zei heer Ollie haastig.
„Kapitein Rus is een beetje driftig en
het ergerde hem dat hij voor de gek
gehouden werd over het tegenhou
den van de vloed en zo. Wij, uit de
grote wereld hebben een goede ont
wikkeling genoten, ziet u? Wij weten
alles uit onze boeken, als u begrijpt
wat ik bedoel!"
„Doe dat drukwerk weg!" riep de
herbergier uit. „Dat is een zwarte fo
liant uit de duistere buitenwereld vol
bijgeloof en glad gepraat!" „Bijge
loof?" herhaalde heer Bommel ont
hutst. „Wat bedoelt u?" „Ik bedoel",
hernam Hork, „dat het stuitend is
om meer geloof te hechten aan be
drukt papier dan aan de krachten
van de geest." Daarop boog hij zich,
getroffen door de oplettendheid van
zijn toehoorder, over de tapkast en
zette in korte trekken uiteen hoe de
vloed en het weder sinds onheuglijke
tijden op het eiland Raap werden be
stierd door een tijwisselaar.
Zijn woorden maakten indruk. Heer
Ollie sloot peinzend zijn boek en pre
velde: „Een tijwisselaar? Daar zit iets
in, wat jij, Tom Poes?" Intussen
stond de tij wisselaar zelf op de aan
legsteiger en keek Wal Rus na, die
met forse slagen naar zijn schip roei
de. „Het is vreemde taal, die deze
zeerob sprak", zo mompelde de
grijsaard. „Het weer aflezen op een
barometer? Daar zit iets in."
R
DOOR JAN VISSER
In 1917 beleefde Nederland de warmste junimaand van a
eeuw. Op maar liefst 14 dagen steeg de temperatuur in Di
Bilt tot meer dan 25 graden (zomerse dagen) en van deze
waren er 4 tropisch ofwel het kwik steeg tot boven de 30 J
den.
De zomermaand van 1917 begon, net als dit jaar, met vei
warmte en groeide naar een climax rond het midden van d
maand. Nederland kreeg toen te maken met een heuse hit
tegolf. Feitelijk traden zelfs alle zomerse dagen op gedure
de de periode 5 tot en met 19 juni. Daarna was de koekoj
Verder was het vooral aan zee erg droog. In Zandvoort viel
juni 1917 slechts 16 mm. In de meeste junimaanden gaa
het echter halverwege de maand fout. We krijgen dan te it
ken met de koele reactie van de Atlantische Oceaan op ee
sterk opgewarmd continent. Dit jaar is dat niet anders.
Dit weekeinde gaat de wind om naar richtingen tussen we
en noordwest en dat betekent geen hogere middagtemper
turen meer dan 16-17 graden. Tevens zal het overwegend
bewolkt zijn en kan er soms een bui vallen. Veel neerslag
wordt er overigens niet verwacht omdat met name gedurei
de de eerste helft van volgende week een uitloper van een
krachtig hogedrukgebied op het midden van de Oceaan hi
weerbeeld bepaalt.
Morgen trekt een gebied met bewolking en enkele buien o
ons land. Daarachter gaat de wind later op de dag uit het
noordwesten waaien. De temperaturen lopen op tot om
streeks 18-19 graden. In de loop van zaterdagmiddag en
avond gaan de buien verdwijnen en laat de zon zich geregi
zien. Gisteren vielen de meeste buien in Zuid Holland. Op
eilanden zelfs nog 6 mm. Bij ons viel er meest minder dai
mm. In de loop van de middag kwam er meer zonneschijn
werd het op Schiphol nog 20,5 graad Vlak aan zee, Noon
wijk/Katwijk/Bloemendaal, werd de 20 graden niet bereikt
E U
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
Wisselend bewolkt en
vooral langs de kust enke
le buien, het eerst in het
zuidwesten In het noor
den en oosten eerst nog
zon. Middagtempratuur
uiteenlopend van 16 gra
den aan de kust bij buien
tot 24 m het oosten bij
Zweden:
Perioden met zon Van
daag bijna overal droog,
morgen kans op een re
gen- of onweersbui. Mid-
dagtemperatuur ongeveer
21 graden maar vandaag
hier en daar nog hogere
maxima.
Denemarken:
Half tot zwaar bewolkt en
enkele buien, soms met
onweer Middagtempera-
tuur omstreeks 21 graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Vandaag wisselend bewolkt en enkele
buien, misschien met onweer. Morgen
van het westen uit meer zon en droger
Maxima uiteenlopend van een graad of
13 in het noorden tot dicht bij 20 gra
den in het zuiden van Engeland.
België en Luxemburg:
Van tijd tot tijd enkele buien, misschien
met onweer, afgewisseld door wat zon.
Middagtemperatuur ongeveer 21 gra-
Noord- en Midden-Frankrijk:
Nu en dan zon maar daarnaast ook bui
en, soms onweer en flink wat neerslag.
Vandaag maxima van 21 graden in
Bretagne tot 27 aan de noordkant van
het Centraal Massief, morgen van het
noordwesten uit wat frisser.
Portugal:
Perioden met zon en vandaag in noor
den en westen kans op wat regen; verder
overwegend droog Maxima uiteenlo
pend van een graad of 19 langs de Costa
Verde tot tegen de 30 graden in het bin
nenland
Madeira:
Perioden met zon en een kleine kans op
wat regen Middagtemperatuur ongeveer
23 graden
Spanje:
Langs de Golf van Biskaje af en toe re
gen, soms met een bung karakter en
mogelijk met onweer. In de rest van het
land vrijwel overal droog en vrij zonnig.
Middagtemperatuur aan de kusten uit
eenlopend van een graad of 18 in het
noorden tot 28 in het zuiden; in"het bin
nenland maxima van 30 graden of meer
Canarische Eilanden:
Zonnige perioden en vrijwel droog. Mid
dagtemperatuur rond 27 graden
Marokko:
Westkust: flinke perioden met zon en
vrijwel overal droog. Middagtemperatuur
veelal tussen 27 en 32 graden.
Tunesië:
Veel zon en morgen een kleine kans op
een lokale onweersbui. Verder aanhou
dend zeer warm met maxima van 32
graden langs de kust tot boven de 40 in
het binnenland.
Zuid-Frankrijk:
Nu en dan zon maar ook enkele, moge
lijk zware, regen- en onweersbuien,
vooral op vandaag. Middagtemperatuur
rond 27 graden maar langs de Atlanti
sche Kust enkele graden lager.
Mallorca en Ibiza:
Flink wat zon, droog en warm met maxi
ma van een graad of 30.
Italië:
Vrij zonnig en in bergstreken, met name
in het noorden, kans op een lokale on
weersbui. Zeer warm met in het binnen
land maxima meest tussen 30 en 35
graden, langs de kusten iets lagere
maxima.
Corsica en Sardinië:
Zonnig en aanhoudend warm. Middag
temperatuur bijna overal meer dan 30
graden
Malta:
Zonnig en zeer warm met maxima oplo
pend tot 35 graden.
Griekenland en Kreta:
Meest zonnig en slechts een kleine kans
op een lokale bui Maxima aan de kust
iets onder 30 graden, landinwaarts ruim
daarboven
Turkije en Cyprus:
Zonnige perioden en met name in het
noorden en oosten en op Cyprus kans op
een regen- of onweersbui Middagtem
peratuur langs de kust tussen 25 en 30
graden
Duitsland:
Soms zon maar ook een aantal, mogelijk
zware, regen- en onweersbuien. Middag
temperatuur uiteenlopend van 21 gra
den in het noordwesten tot 28 in het
zuiden.
Zwitserland:
Wisselend bewolkt en van tijd tot tijd
opklaringen L k
ZiU.ll H
zonnig 19 temperatuur ,00" h«tö
buien, ook met onweer Middagti
tuur meest tussen 25 en 30 grad
Oostenrijk:
Naast wat zon ook buien, vaakr
weer. Middagtemperatuur onge*
graden.
Polen:
Half tot zwaar bewolkt en enkele
met kans op onweer,eerst vooral
zuiden en westen In het noord
eerst nog zon. Middagtemperatu
streeks 25 graden
Tsjechië en Slowakije:
Tamelijk veel bewolking e
fikse buien, ook met onweer I
omstreeks 27 graden
Hongarije:
Eerst nog zon maar van het v
een toenemende kans op ee^ paa
ge regen- of onweersbuien. Midd
peratuur ongeveer 30 graden.
ZATERDAG 14 JUNI 1997
Zon- en maanstanden
Zon op 05.20 Zon onder
Maan op 14.51 Maanonde*
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 11.16 23.46 10 49»
Laag 06 15 18.50 05.56-
Weerrapporten 13 juni 0
Amsterdam onbew
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Athene
Boedapest
Brussel
Dublin
Frankfurt
Genève
Helsinki
licht bew
motregen
licht bew
Klagenfurt
Kopenhagen
Las Palmas
Madrid
Malaga
Mallorca
Wenen
Bangkok
Casablanca
Johannesburg
Los Angeles
New Orleans
New York
Tel Aviv
Toronto
half bew
