PASTEURSTRAAT
a De Noordpool liet
mij toe'
Het levenslied
chalt hier nog
door de straat
Regio
Leiden
t
j-iïgwsTWjKy
Het hondje kijkt nieuwsgierig uit het slaapkamer
raam. 'Hier waak ik', staat op een blauw papiertje
geschreven. Het witte keffertje ziet er alleen abso
luut niet dreigend uit. Aandoenlijk wel. Midden op
zijn hoofd staat een in een elastiekje samenge
perst plukje haar recht overeind. Z'n staart wiegt
zachtjes heen en weer. Z'n baasjes zijn de deur uit
en hij mag zich vermaken met wat speelgoedknuf
fels op een groot bed.
Op nummer 22 in de Pasteurstraat in Leiden gaat
de deur traag open. In de opening verschijnt een
blondharig meisje op blote voeten. „Of dit een
nette buurt is? I really do'nt know. Ik weet wel dat
sinds ik hier woon m'n fiets al drie keer gestolen
is. But I like living here." De Engelse Katherine Ke-
nyon (26) woont inmiddels een half jaar in de Pas
teurstraat. Ze kwam naar Nederland om er te wer
ken. Momenteel zit ze in de bollenteelt, na juli
gaat ze ander werk doen.
„Hier woont alles door mekaar", zegt Sien van
Tongeren, moeder van smartlappen-vertolker
Johnny. „Chinezen, Engelsen, Turken, Marokka
nen en Nederlanders. En ik heb het naar mijn zin.
Ik woon hier al negentien jaar."
De Pasteurstraat is een mix van jonge tweeverdie
ners, studenten, nieuwe Nederlanders en 'gewone
mensen'. En de omschrijving volksbuurt voor de
wijk Groenoord gaat ook op voor de Pasteurstraat.
Waar het levenslied door de straat schalt, bewo
ners bij mooi weer buiten bij elkaar gaan zitten,
'waar de deur altijd open staat'. Kortom, een straat
met een prettige sfeer.
Maar ook een straat van stankoverlast (het slacht
huis) en een leegbezuinigd buurthuis. Sinds de
LWO zich uit Groenoord terugtrok, wordt het min
of meer gerund door de speeltuinvereniging. Een
straat ook waar eens na een wolkbreuk het riool
overstroomde en waar de schrik van de buurt
woonde.
Voor nummer 66 zit een groepje bewoners op
stoelen. Een parasol beschermt ze tegen de zon.
Aan de franje bungelen knuffelbeesten. „Dat doe
ik voor de kinderen hier in de straat", verklaart
'opa' Nonkes (70). „Bij mij kunnen ze altijd te
recht." Hij heeft ook de sleutel van de speeltuin.
Waakt over de speelplaats. „Ik wil dat de politie
vaker komt, want ze slopen de hele boel daar." „Er
is te weinig te doen hier in de buurt, daar komt dat
door'zegt Van Tongeren.
Alles goed en wel, denkt Nonkes, maar mooi dat
Rubriek over straten, lanen, stegen, hofjes, grachten en vaarten in Leiden en omgeving. Bewoners vertellen over de
plezierige kanten van hun woonomgeving maar ook over grote of kleine problemen. Vandaag de Pasteurstraat in
Leiden.
i jonge tweeverdieners, studenten, n
De Pasteurstraat is een r
hij deze week nog twee brandjes heeft moeten
blussen. „Ze komen uit de Merenwijk op hun
scooters hier rondjes rijden en de heleboel afbre
ken. Maar ik houd alles in de gaten. En druk ge
barend: „Die kant op en die kant en die kant, veeg
ik de straat schoon. Hierachter in de Hansenstraat
lijkt het wel een pakhuis.
Nonkes woont op de plek waar vroeger de pers
luchtcentrale stond. Nadat die was afgebroken,
kwamen er huizen en appartementen voor in de
plaats. Ook tegenover Nonkes' huis heeft oud
plaats moeten maken voor nieuw. De rest van de
Pasteurstraat is in tact gebleven.
„Gisteravond zaten we hier ook", vertelt Van Ton
geren. „Om half elf komt een Turks meisje naar
buiten met een bord met allerlei lekkere hapjes.
e Nederlanders en 'gewone mensen'.
Zo gaat het hier nou in de straat." Nonkes: „We
kennen alles van mekaar. We helpen mekaar." Hij
wil ook nooit meer weg uit de Pasteurstraat. „Ik ga
pas als Van der Luit me komt halen."
Klap
Irene en Victor Riethoven hebben niet zoveel met
de Pasteurstraat. Ze wonen op nummer 5, maar
hun leven is gericht op het slachthuisterrein. Bei
den werkten er bijna hun hele leven. „Aan de
voorkant kom ik bijna nooit", zegt Irene Rietho
ven. Hun achtertuin grenst aan en kijkt dus uit op
het slachthuis.
Zij werkte jaren in de slagerij, haar man was slach
ter en nadat hij door een pijnlijke val in de WAO
was beland, bleef hij noodslachter. „Vorig jaar
foto henk bouwman
werd het slachthuis van de ene op de ander dag
gesloten. Dat was wel een klap. Mijn man was er
niet weg te slaan."
„Ik stond in de VGT-winkel. VGT betekent Voor
waardelijk Goedgekeurd, verkoop onder Toezicht.
Ik had het beste vlees wat je kon krijgen. Als de
dieren gezond bleken, kon ik het vlees dezelfde
dag nog verkopen. Alle vlees werd in lappen ge
sneden. Mensen kregen per persoon maximaal
twee a drie kilo. Het moest geen handel in duur
dere soorten vlees worden." Bekend was de slage
rij van Riethoven zeker. „Ik had klanten tot in Rot
terdam. Er stonden hier vroeger rijen tot aan de
toegangspoort."
Maar vorig jaar moest de deur dicht. De gemeente
Leiden zegde het huurcontract met het slachthuis
op. Tot mei volgend jaar wordt nog maar een ge
ring aantal in vergelijk met vroeger geslacht. Er
komen 350 tot 375 woningen voor het slachthuis-
terrein in de plaats.
„Mijn man was hier dag en nacht. Het was z'n le
ven, ook na die val. Want toen hij noodslachter
was, werd hij nog voortdurend uit bed gebeld. De
situatie nu is voor hem verschrikkelijk fmstrerend.
Het terrein was altijd als om een ringetje door
heen te halen, zo schoon. Nu lijkt het wel een vuil
nisbelt. Ze dumpen hier achter echt van alles."
De hilarische momenten die de slachtrituelen ge
regeld met zich meebrachten, kan Riethoven nog
goed voor de geest halen. „Een ontsnapte koe ging
hier eens achter de mensen aan. Ik zat in de auto,
die op het terrein stond. Op een gegeven moment
had het dier me in de gaten. Hij keek me aan, ren
de op me af en stak zo z'n'kop door het raam."
„Mijn man zei ook altijd, als een dier losbreekt, ga
naar buiten, zoek de ruimte op. En blijf in elk ge
val weg bij de ramen, want als 'ie je ziet, springt hij
er zo doorheen. Je moest in zo'n geval ook nooit
de trap opgaan, naar boven. Want echt, je staat
versteld van wat zo'n beest allemaal kan."
Rechtenstudent Martijn Stegge kan daarover mee
praten. Hij woont met acht anderen in de voorma
lige directeurswoning, huisnummer la. „Ik was
een keer 's ochtends alleen thuis. Stond ineens
een stier briesend voor m'n raam. Echt waar, de
rookwolken kwamen uit z'n neus. Normaal halen
ze er dan een koe bij, om hem te lokken."
Maar deze liet zich niet 'inpakken'. „Ze hebben
een vrachtwagen voor de poort gezet, zodat hij
niet meer weg kon. Vervolgens vluchtte hij de tuin
in. Toen zat 'ie dus in het nauw. Maar hij sprong
gewoon over het hek heen, helemaal aan gruzele
menten natuurlijk." Ach, hij en z'n medebewoners
zijn er gewend aan geraakt, zegt Stegge.
Verhuizen
„Ik heb hier eigenlijk altijd weggewild", zegt Fran-
nie Heus van nummer 42. Ze woont er met man
en kinderen al 26 jaar. Verhuizen kwam er alleen
nooit van. „Ja, misschien als de kinderen straks
het huis uit zijn." Een band met de Pasteurstraat
heeft ze niet. Drie maanden per jaar brengt ze
door op een Rijnsburgse camping in een stacara
van.
Een jaar of vijftien geleden stroomde het riool in
de straat over. Heus maakte het mee. „Dat was
met een wolkbreuk. Het water spoot hier als een
fontein de woonkamer in. Het water stond hier zo
hoog." Ze houdt haar hand ergens tussen enkel en
knie.
„De drollen dreven hier heus niet door de kamer.
Alleen water en modder. Toen alles was weggezakt
hebben we met buren de vloerbedekking opge
rold, met water afgespoten en in de speeltuin te
drogen opgehangen. De vloerbedekking ligt hier
nu nog."
Frannie Heus woont tegenover Johnny van Tonge
ren. Zijn Leidse tongval is in de woonkamer nog
goed te horen. „Wat mij betreft mag hij ophou
den. Ik vind het prima, dat genre, daar gaat het
niet om. Maar hij kan niet zingen."
ATERDAG 7 JUNI 1997
lisserbroeker Öfner zoekt in de natuur naar zijn grenzen
Jmund Öffner (tweede van rechts) op de Noordpool:
„Ik neem verantwoorde risico's en zoek naar de bron die het leven mij schenkt."
foto sasquatch
Waarin deze week: D66'er
Welling deuren wilde
openen die iedereen maar
liever dichthoudt en de
opvang van werklozen
ontaardt in een
competentiestrijd.
erwijl het gros der
Leidse raadsleden
zich danig zat te
vervelen, de burgemeester
achter de brede rug van
wethouder Tjeerd van Rij
mobiel met zijn
hoofdcommissaris zat te bellen
en de fractieleider van het CDA
zijn stropdas beurtelings als
servet en zakdoek gebruikte, om
hem ten slotte op te rollen tot
een steuntje voor onder zijn kin
- terwijl kortom het Grote Niets
zich nadrukkelijk manifesteerde
in de raadzaal - dook hij opeens
weer op: de kloof)
Fractieleider Olav Welling van
D66 beklom het
spreekgestoelde en daar was 'ie
weer: dat gapende gat tussen
burger en politiek. Een paar jaar
geleden had met name D66 het
er vaak over. Wethouder Pex
Langenberg gaf
persconferenties in volstrekt
willekeurige kroegjes om te
laten zien dat de politiek toch
echt midden onder de mensen
is. Maar dat hield snel weer op
en daarna werd het stil op het
front van wat Langenberg
'vernieuwend besturen' noemt.
Tot woensdagavond Welling
met zijn losse flodder kwam.
Dat een deel van die kloof
veroorzaakt wordt door het feit,
dat 'de mensen in de stad' niet
weten wat er met hun
belastingcenten gebeurd. Zes
maanden in het jaar zien zij op
hun bankafschriften
aanzienlijke sommen gelds in
de vorm van OZB en andere
heffingen verdwijnen naar de
gemeente. Welling denkt dat zij
heel benieuwd zijn waar dat
geld naartoe gaat.
Welling had ook een oplossing.
D'r wordt druk gespijkerd aan
Leiden. Hier staat een bord dat
in opdracht van de gemeente
het wegdek wordt vernieuwd,
ginds dat er een brug wordt
gerenoveerd. Er wordt gewerkt
en daar gaan vele tientallen
miljoenen in om.
Zet dat dan op die borden, zei
Welling. Aannemer Zus-en-zo
sloopt hier in opdracht van de
EN
Eurodusnie bereidt de demonstranten tegen de Europese eenwording een
gemeente een oude brug en
bouwt een nieuwe. Kosten:
10.703.081,36gulden. Dan
weten de mensen ten minste
waarvoor zij een deel van hun
inkomen afdragen.
't Zal een verkiezingskoortsje
zijn geweest van Welling. Lichte
verhoging in verband met
naderende opstelling van de
kandidatenlijst en
daaropvolgende stembusgang.
Dan willen raadsleden weieens
met een ideetje komen. Hij
stond er kennelijk niet bij stil
dat mensen bij het zien van
zo'n bord ook weieens zouden
kunnen denken: wat was er dan
mis met die oude brug, en
waarom moet die nieuwe zo
veel geld kosten?
Gelukkig was daar nog Tjeerd
van Rij, die dat gevaar wél zag
en Welling redde. Dat plannetje
van de D66'er had de ldoof
alleen maar breder gemaakt.
Waarmee de huidige
fractieleider van de Democraten
zichzelve misschien wel tot een
onverkiesbare plaats had
veroordeeld. En dat zou zonde
zijn.
Wethouder Jan
Laurier zorgt
goed voor
mensen zonder werk. Té goed,
ontdekten anti-Europese
actievoerders in Leiden. De
Eurohaters, die zich
veelzeggend Eurodusnie
hebben gedoopt, stonden te
popelen om ruim tweehonderd
werklozen onderdak te geven.
Maar dat wilde Laurier ook.
Het begon allemaal toen
duidelijk werd dat Leiden
woensdag bezoek krijgt van
werklozen uit Frankrijk, Groot-
Brittannië, Ierland, Duitsland,
België en Spanje, die een
voettocht maken naar
Amsterdam. Ze willen bij de
Eurotop van 14 juni
demonstreren voor een socialer
Europa.
Maar eerst komt de stoet in
Leiden. Om op adem te komen,
te eten, en te overnachten. Een
kolfje naar de hand van
Eurodusnie, dat het protest
tegen een verenigd Europa
heeft verheven tot thema van
een compleet
informatiecentrum in de
gekraakte Haarlemse
Hogeschool aan de
Boerhaavelaan.
Eurodusnie ging aan het werk.
Er werd een afgezant naar het
stadhuis gestuurd, met onder
zijn arm een subsidie-aanvraag
van 20.000 gulden. Of de
gemeente wilde meebetalen
aan het voederen en te slapen
leggen van de werklozen, luidde
het verzoek.
warm welkom. foto archief
Maar Laurier - ooit communist,
nu Groen Links - begreep het
helemaal verkeerd. En ging in
z'n eentje harder aan de slag
dan heel Eurodusnie bij elkaar.
Binnen de kortste keren had hij
slaapplaatsen geregeld in de
Drie Oktoberhal. De Zijl
Bedrijven kon de hongerige
protestwandelaars van
stamppot rauwe andijvie
voorzien. Alles was in kannen
en kruiken. Eurodusnie deed
intussen hetzelfde. De groep
zamelde geld in, zette in de stijl
der alternatieven een
'kookcollectief in voor de
biologische maaltijd en
organiseerde een complete
informatie-avond.
Vorige week ontdekten
wethouder en actiegroep dat er
dubbel werk was gedaan.
Foutje. De afgezant van
Eurodusnie was een tijdje zoek
maar dook tenslotte met een
sporthal en maaltijden van DZB
weer op aan de Boerhaavelaan.
Waar juist de posters van de
happening werden aangeplakt.
Laurier was teleurgesteld. En
knorrig. Als Eurodusnie de stoet
werklozen zo graag wilde
opvangen, moesten de
alternatieven dat maar zelf
betalen. Lekker püh.
en:l
JSSERBROEK IRENE NIEUWENHUUSE
Pdmond öfner uit Lisserbroek omschrijft
zichzelf als managementtrainer. Hij heeft
mmers een bedrijf en geeft lezingen. En
;ussendoor zoekt hij in de natuur zijn
•or jrenzen. Balanceren op het scherp van de
joinede. Dat kan de top van de Himalaya.
ree|et ondoordringbaarste oerwoud of de
LeMoordpool zijn. „Ik neem verantwoorde ri-
réico's en zoek naar de bron die het leven
beunij schenkt."
rkTussen droom en werkelijkheid liggen voor
e viem een goede voorbereiding, een gezon-
uuile financiële basis en noeste arbeid. „We
ïfi üjn kwajongens die goed kunnen zwoe-
ollaen, ploeteren en zweten. We zijn niet
najang voor een beetje mannelijke energie."
IedWe' zijn Wilco van Rooyen, Hans van der
weulen, Mare Cornelissen en de Lisser-
jroeker. Samen de vier deelnemers van
let zogeheten Nomad Noordpoolproject,
i Kjpn Nederlandse expeditie die onlangs op
in je Noordpool heeft gestaan. Ze zijn de
dejerste Nederlanders die deze magische
an jlek op eigen spierkracht hebben bereikt,
hilaierder gingen 46 buitenlanders hen voor.
er i|)p 12 maart startte vanaf het noordelijkste
dauntje van Canada de duizend kilometer
Dange tocht over het poolijs. Een tocht,
irleyaar de thermometer bij tijd en wijle 46
graden onder nul aangaf. „Dat is echt on
menselijk koud. Tot min twintig is er niks
aan de hand, maar onder de dertig wordt
het al behoorlijk moeizaam. Ik heb een
beetje schade opgelopen een bevroren
neus en teen maar alles heeft zich al
weer keurig hersteld.
öfner vertelt dat de Noordpool eigenlijk
één grote brokkenzooi is met tien meters
hoge drukwallen, verschrikkelijke kreukel-
zones, plassen water en kruiend ijs. „Op
een gegeven moment zijn we vier volle da
gen aan het lopen geweest en zijn geen
stap vooruit gekomen. We hebben toen al
leen onze positie kunnen behouden. Dat is
frustrerend, maar tegelijkertijd weet je dat
het gevecht hier om gaat. Om de weg er
naar toe. Alleen door de kracht van het
team kom je door zo'n periode heen."
Hij vervolgt: „Het is zo wonderlijk, je loopt
dagen en dagen door hetzelfde landschap
en je weet dat de pool er is, maar niet hoe
hij er uit ziet. Het kan in het water of ach
ter een ijsschots zijn. Op een gegeven mo
ment waren we er voorbij. Het was toen
een beetje naar rechts, honderd stappen
terug, tien meter links. En dan ineens, ben
je er. Dan is het lachen, huilen en alleen
maar leuk, leuk, leuk. Je weet dat je bent
aangekomen op een plek waar alles, letter
lijk en figuurlijk, om draait. Je omarmt
even de hele wereld. Je bent niet meer op
zoek, neen. je bent er."
„Ik zou dit niet alleen hebben gewild en
gekund, want ik ben een sociaal dier.
Doordat je je samen als team terdege hebt
voorbereid, weet je van tevoren wat je te
wachten staat. En we hebben het allemaal
gehad: plezier, verdriet, ruzie. Maar omdat
we wisten dat de ruzie er ook bij hoorde,
accepteerden we het. Het gaat er dan al
leen maar om hoe we met die heibel zijn
omgegaan", zijn wat overpeinzingen ach
teraf.
De reukorganen van de poolgangers zijn
gedurende de tocht terdege op de proef
gesteld. „We konden ons zeventig dagen
niet wassen. Vier mannen in een tentje ge
ven dan een zweetlucht, waarvan je je
moeilijk een voorstelling kunt maken. De
sanitaire verrichtingen moeten ook ge
woon doorgaan. Dat is voor iedereen aan
passen en nogmaals aanpassen."
öfner mag dan op de Noordpool hebben
gestaan, hij vindt dat hij de pool niet heeft
veroverd. „De pool heeft mij toegelaten.
We overheersen de natuur niet, we dienen
heel nederig te beseffen dat we dingen in
de natuur kunnen bereiken. Een berg be
dwing je ook niet, je bereikt de hoogste
top."
INKIKnouJ
