De Brandende Man: Aardige
tips voor Robert Moszkowicz
Boeken
Phillip Margolin
Spanning voelbaar in nieuwste thriller van John Lescroart
Adembenemende thrillers
John Case en Ken Follett
DE%
ACHTSTE
DM
ébbif- mm
Vrouwenborst was eeuwenlang 'in handen' van mannen
IQNDERDAG 5 JUNI 1997
144
fmillip Margolin: rechttoe rechtaan naar bevredigende finale
)il het zwarte schaap van de familie Moszkowicz, Robert
gro,"roorheen Baruch), het ooit nog goed maken met de pa-
h: familias, papa Max, dan doet hij er goed aan het
eerktste boek van de Amerikaanse thrillerauteur Phillip
rg Jargolin ter hand te nemen. In De brandende man doet
l52,5vocaat Peter Hale verwoede pogingen de ernstig ver-
ioorde relatie met zijn vader Richard, eveneens advo-
nerjat, te redden. Wellicht heeft De brandende man voor
laarobert Moszkowicz enige bruikbare tips in petto.
THRILLERS RECENSIE
PETER KUUT
Hip Margolin De brandende man. Uitgeverij Meulenhoff, 383 pag., 39,90 Phillip
rgolin Rookgordijn. 90 pagina's. Dit boekje wordt in de maand juni, Maand van het
innende Boek, cadeau gedaan bij besteding van 29,50 aan boeken in de boekhan
del
ultii
stuk
isdfoszkowicz jr., die onlangs nog
ter%d beboet wegens de botte
Zl)n!jegening van een advocaat-
ierwp'g'a^re' verspeelde het krediet
j zijn vader nadat hij wegens
lude was veroordeeld. Straf
eiter Margolin laat zijn Peter
'ed#le gigantisch uit de bocht
tegen bij een proces tegen een
Den tuisportonderneming. Door
>n ongelooflijke blunder van
hooghartige advocaat loopt
v, e^n arme weduwe miljoenen
ngqn schadevergoeding mis. Va-
enkar Richard, net hersteld van
f vrcin hartaanval, vindt dit onver-
lieflijk, ontslaat Peter, ont
neemt 'm zijn Porsche, schrapt
zoonlief uit zijn testament en
verbant hem naar Whitaker, een
klein stadje in de staat Oregon.
Vader zorgt er nog wel voor dat
hij er als pro deo-advocaat aan
de slag kan.
Binnen de kortste keren krijgt
Peter via zijn oude schoolvriend
Steve Mancini een ingewikkelde
zaak toegewezen. Hij neemt de
verdediging op zich van de
geestelijk labiele Gary Harmon,
van wie via de Amerikaanse va
riant van de Zaanse verhoorme
thode de bekentenis is losge
peuterd dat hij de brute moord
op een studente heeft
Tegelijk met het besef"dat Gary
onmogelijk de moordenaar kan
zijn, dringt het tot Peter door
dat zijn cliënt de doodstraf bij
na niet meer kan ontlopen. Hij
komt tot inkeer, werpt zijn mas
ker van arrogantie af en besluit
koste wat kost zijn cliënt te red
den.
Margolin is allesbehalve een
mooischrijver. Rechttoe recht
aan, zonder zich ook maar er
gens aan hoogstaande stilisti
sche manoeuvres te bezondi
gen, vertelt hij zijn verhaal met
personages die soms regelrech
te karikaturen zijn. De branden
de man leest echter vlot weg, de
verrassende wendingen zijn
niet van de lucht en de finale is
uitermate bevredigend. Het
boek zal zeker z'n diensten be
wijzen tijdens een treinreis van
bijvoorbeeld Maastricht naar
Den Helder.
Rookgordijn
Dat geldt in zekere mate ook
voor Rookgordijn, het ge
schenkboekje van de CPNB dat
Margolin schreef voor de
Maand van het Spannende
Boek. Met deze kanttekening
dat slechts een treintrip van
Kropswolde naar Nieuweschans
al ruim voldoende is om dit
werkje te kunnen doorgronden.
In Rookgordijn vertelt advo
caat Alan Parks van de ontvoe
ring van de rijke mevrouw
Schurr, een kidnap die fataal af
liep. Parks' cliënt Paul McCann,
een projectontwikkelaar wordt
beschuldigd van het misdrijf. En
natuurlijk duiken ook hier ge
noeg vogels van verdacht
pluimage op, die eveneens de
ontvoering op hun geweten
Phillip Margolin
zouden kunnen hebben. Maar
is McCann wel zo onschuldig
als advocaat Parks denkt?
Margolin hanteert ook hier
zijn vaste formule: een /lotte
stijl, verrassingen te over en een
behoorlijke intrige. Maar even
als de voorgaande geschenk
boekjes van Dean Koontz en
publiciteitsfoto
Elizabeth George, voelt ook
Rookgordijn aan als een 100
chloorvrij wegwerpboekje. Kan
er in het vervolg echt niet wat
meer geld in gestoken worden,
zodat ook de spannende ca
deauboekjes ook maar een frac
tie van de allure krijgen van Het
Boekenweekgeschenk?
THRILLER RECENSIE
ARNO RUITENBEEK/GPD
anephn T. Lescroart. De kleur van gerechtigheid Uitgeverij Van
Holkema Warendorf. Prijs 29,90
sse.l
tacisme is van alle dagen. Het kwaad is ook
iveral, al zal iedereen als eerste aan de Verenig-
Staten denken. Haal in gedachten de beelden
twl[jp van films als In the heat of the night (met Sid-
jituiey Poitier) of Mississippi Burning (Gene Hack-
71 -nan) en de beklemmende sfeer is meteen voel-
laar. Die adembenemende spanning is terug te
Boisinden in De kleur van gerechtigheid van John T.
escroart.
In Lescroarts vorige (rechtbank-)thrillers, Het
ren'!3<? jurylid en Keihard bewijs, stond advocaat en
1dahedebareigenaar Dismas Hardy in het middel
punt. Nu is hij een van de vele figuranten in een
uiterst smerig politiek spel. Daarin eist Hardy's
vriend, politieman Abe Glitsky, de ondankbare
hoofdrol op.
De ervaren hoofdinspecteur en chef moordza
ken Glitsky is er heilig van overtuigd dat de blan
ke Kevin Shea onschuldig is aan het lynchen van
de zwarte advocaat Arthur Wade. Sterker, Shea
heeft geprobeerd Wade te redden, al spreken alle
(leugenachtige) getuigen en aanwijzingen tegen
•hem.
Het misdrijf is koren op de molen van de zwar
te senator Loretta Wager. Zij bombardeert Wade
tot martelaar van de voortdurende strijd tussen
blank en zwart. Als het even kan, moet Shea han
gen. Vindt de senator, die het woord 'misbruik'
lijkt te hebben uitgevonden.
Loretta's grootste slachtoffers zijn haar dochter
Elaine, beginnend officier van justitie en haar ex-
minnaars: de zwarte officier van justitie Chris
Locke en Glitsky (half jood, half neger). Voor
Glitsky is het helemaal een rampzalige periode.
Zijn vrouw is net overleden en zijn drie zoons
zijn vaders overdreven bescherming beu. Toch
levert dit boek één geheel onverwachte
winnaar op.
De rassenrellen in San Francisco vormen een
tegelijk angstaanjagend en prachtig decor voor
de problematische relaties tussen bij voorbeeld
Glitsky en de Wagers of Shea en zijn drankzuch
tige raadsman Wes Farrell. En net als Mchael
Connelly onlangs weer zo fijntjes deed in De
dichter, laat Lescroart niet onbesproken hoe po
litie en FBI elkaar voor de voeten lopen.
Eens te meer bewijst Lescroart (50) tot de
besten van de Amerikaanse thrillerauteurs te ho
ren. Voor dat succes heeft hij hard moeten knok
ken. Hij had vroeger veel slecht betaalde baan
tjes: medewerker op een advocatenkantoor,
lekstschrij ver, barkeeper, directeur van een joods
bejaarden tehuis, popmuzikant. Sommige dingen
moest hij tegelijk doen om aan de kost te komen.
Zijn eerste vier boeken verkochten voor geen
meter. In 1989, het jaar waarin hij de moedige
beslissing nam toch fulltime schrijver te worden,
werd de geestelijke vader van Hardy en Glitsky
geveld door nekkramp. De dokter geloofde zijn
ogen niet, toen Lescroart opkrabbelde.
De wonderbaarlijke genezing was de omme
keer in he t leven van de, met zijn vrouw en zeven
kinderen in het Californische Davis woonachtige
kunstenacir. Acht van zijn romans werden buiten
de VS uitgebracht. Financiële zorgen hebben de
Lescroarts niet meer.
start!
THRILLERS RECENSIE
ARNO RUITENBEEK/GPD
John Case De achtste dag. Uitgeverij De
Boekerij Prijs 34,90 Ken Follett. De der
de tweeling Uitgeverij Van Holkema
Warendorf. Prijs 34,90
Klonen, genetische manipulatie,
erfelijkheidsonderzoek. Bran
dend actuele thema's, die uit
muntend worden behandeld in
twee loeispannende thrillers. De
een, De Achtste Dag, is van een
Amerikaanse debutant in het
genre die schrijft onder het
pseudoniem John Case. Num
mer twee is van de hand van de
wereldberoemde Brit Ken Fol
lett en draagt de titel De Derde
Tweeling. Alles wat de reclames
over deze kersverse producten
zeggen, is waar.
Cases werk kreeg van de uit
gever de vlag 'De explosieve
bestseller' mee. Niet de minste
in het schrijversvak, Norman
Mailer, noemt De Achtste Dag
virtuoos. Daar valt eigenlijk
niets meer aan toe te voegen.
Het verhaal, lopend als de
TGV, beschrijft de zoektocht in
de VS en Europa van Joe Lassi-
ter naar de moordenaar(s) van
zijn zus en zoontje. Lassiter, net
als zijn geestelijke vader direc
teur van een internationaal bu
reau dat gevoelige informatie
vergaart, belandt zodoende in
een slangenkuil. Een strenge
rooms-katholieke orde probeert
op beestachtige wijze de sporen
van een wereldschokkend expe
riment uit te wissen.
Case roept de vraag op of bio
medische vooruitgang de mens
heid wel zoveel zegen zal bren
gen. Zijn kritiek op de voort
schrijdende wetenschap druipt
net als de spanning van de pagi-
JOHN CASE
na's. Het zal de auteur een mas
sa vijanden opleveren. Het is
daarom begrijpelijk dat hij elk
interview tol nu toe categorisch
van de hand wijst; hij voelt er
niets voor zijn ware identiteit te
onthullen.
Balanceren
Jeannie Ferrami onderzoekt in
De Derde Tweeling op haar uni
versiteit of criminaliteit erfelijk
is. Wat voor haar aanvankelijk
een 'gewone' opdracht lijkt te
zijn, draait snel uit op een le
vensgevaarlijk balanceren op
een scherpe staaldraad. Met de
'proefkonijnen', gescheiden op
gevoede tweelingen, is het nodi
ge aan de hand.
Ultrarechtse politici streven
naar een nieuwe Amerikaanse
samenleving, waarin de ge
kleurde armen zich niet meer
kunnen voortplanten en perfec
te baby's slechts voorbehouden
zijn aan de blanke gegoe
de burgers. Het riekt naar het
geknoei van SS-arts Mengele.
'Een sensationele biotrech-
thriller' heeft de uitgever Fol-
letts nieuwste gedoopt. Klopt
als een zwerende vinger. De
man van memorabele romans
als Door het oog van de naald,
Code Rebecca, Sporen naar de
dood en Nachtvlucht slaat weer
onbarmhartig toe.
Karakters, dialogen, plot en
ontknoping zijn in deze twee
pareltjes even sterk. Het groot
ste pluspunt is dat zowel Case
als Follett hun research over de
ze moeilijke onderwerpen kun
dig hebben verpakt, zodat zelfs
de grootste leek niet op een
dwaalspoor wordt gebracht. De
Achtste Dag en De Derde Twee
ling zijn verplichte literatuur
voor de nakende zomervakan-
tarilyn Yalom beschrijft de borst van zoet kersje tot voertuig van commercie en angst
BOEK INTERVIEW
IS wi BERRIT DE LANGE/GPD
IS %ilyn Yalom De geschiedenis van de
ist, Westerse beeldvorming door de
Boeven heen. 320 pagina's Uitgevenj De
fo. Prijs 69,90 (tot 1 augustus '97,
daarna 79,90).
lluptueus, kogelrond, par-
antige puntjes of uitgeran-
3 kinjerde pronte prammen. De
3P&buw die 's ochtends voor de
3 en[egel een al dan niet tevreden
k dejk weipt op haar decolleté zal
>h waarschijnlijk niet realise-
0 dat haar uitstulpingen van
Jdsher middelpunt zijn van
IgaJcinatie. Vrijwel niets heeft
b. ior de eeuwen heen zoveel
aanrschillende betekenissen ge
ld als de vrouwelijke boezem.
1 vraag is alleen: van wie is de
ipejft?
:n. lOe Amerikaanse professor en
3urlprijfster Marilyn Yalom komt
^erh|haar boek De geschiedenis
3iSCf' de borst, Westerse beeldvor-
ing door de eeuwen heen tot
>711 conclusie dat de vrouwelijke
jrst eeuwenlang 'in handen' is
iveest van mannen. Mannen
metpaalden of vrouwen hun
genschap over haar zowel be
wierookte als verguisde li
chaamsdelen...
'We weten erg weinig over
wat vrouwen in vroeger tijden
werkelijk hebben gedacht, en
praktisch niets over wat ze
dachten over hun lichaam. Wat
ons is overgeleverd via litera
tuur, beeldende kunst en open
bare documenten is over het al
gemeen gefilterd door een op
mannelijke ogen afgestemde
lens Maar waar was de
vrouw in dit alles? Wat dacht zij,
wat voelde zij?', zo vraagt Yalom
zich af.
Historisch perspectief
Op zoek naar een antwoord
op die vraag, plaatst Yalom de
boezem in een historisch per
spectief en stipt zij over een
tijdsspanne van 25.000 jaar de
momenten aan waarop een
specifieke opvatting over de
borst postvatte in de Westerse
verbeelding, waardoor de ma
nier waarop ze werd gezien en
afgebeeld, veranderde. De reis
begint bij de Paleolithische go
dinnen en eindigt bij de vrou-
De Junon verkleinende beha. Uit een programma van de Ballets Russes,
1912: 'onmisbaar voor zwaar gebouwde vrouwen', illustratie uit boek
etzijrsten mochten tonen, waren wenbeweging. De gekozen in-
kar1ast met medisch onderzoek,
Jïldden vrouwen af op schil-
raa|rijen, dichtten over de vrou-
lijke boezem en bedachten
paste bedekkingen. Keurslij-
derjp als het korset en later de
en'|stehouder ontsproten aan
g 63i mannelijke brein. En man-
at gaven de borst zijn eroti-
he lading. Toch kreeg de
-nd|iuw vooral de afgelopen
itig jaar steeds meer zeg
valshoek levert een fascinerend
en veelzijdig beeld op van de
vrouwenborst in veel meer hoe
danigheden sociaal, cultu
reel, godsdienstig, moreel, com
mercieel dan alleen als
seksueel ornament.
Via de heilige borst, de eroti
sche borst, de politieke borst, de
psychologische borst, de com
merciële borst, de medische
borst, de bevrijde borst en de
borst in crisis schetst de docen
te Vrouwenstudies de uiteenlo
pende functies en verschij
ningsvormen die de borst in het
verleden heeft gekend. De
hoofdstukken zijn gelardeerd
met prachtige afbeeldingen van
vrouwen in de kunst, fragmen
ten van gedichten en foto's.
„Ik was verbaasd dat nie
mand eerdér in de geschiedenis
van de borst is gedoken", zegt
Yalom. „Er zijn wel boeken over
2e plaat laat zien op welke wijze de Duitse arts Lorenz Heister een gezwel uit een borst verwijderde dan
sl een borst amputeerde, en toont tevens de instrumenten die hij gebruikte. illustratie uit boek
borstkanker of over borstvoe
ding, maar één werk dat alle as
pecten behandeld is nooit ver
schenen".
De geschiedenis van de borst
overstelpt ons niet alleen met
wetenschappelijk verantwoorde
informatie over de boezem,
maar is ook nog eens buitenge
woon amusant leesvoer. Zo
werden vrouwen aan het einde
van de negentiende eeuw al
aangespoord hun bezit in vol
ornaat te tonen. Voor dames
met een wat minder pronte
voorgevel was er toen al een
wonderlijke vergrotingskuur: de
Bust Developer, bestaand uit
een crème, een lotion en een
voorwerp van nikkel en alumi
nium gelijkend op een goot
steenontstopper.
De Renaissance in Frankrijk
en Italië heeft het vrouwelijke
naakt, en met name de borsten,
tot middelpunt van de hoog-
culturele erotiek gemaakt. Klein
en stevig van stuk was het ide
aal en de dichters brachten de
borsten graag in verband met
velerlei soorten aanlokkelijk
fruit en flora: van rozenknopjes
tot zoete kersjes en van ivoren
bollen tot blanke lelies en me
loenen. Niet verwonderlijk dat
later ook minder verheffende
synoniemen als prammen,
memmen, tieten en zelfs uiers
uit mannelijke pennen vloei
den.
Dat de borst ook een opvoe
dende functie had werd ten tij
de van de erotisering oveiigens
niet vergeten. Vrouwen Liit de
hogere klassen vertrou wden
hun pasgeborenen toe aan min
nen, zodat hun eigen borsten
aanlokkelijk bleven voor de
veeleisende echtgenoot. Iri de
Renaissance bestonden er twee
soorten borsten, schrijft Y alom.
'De stevige, 'deftige' borsten
van de hogere standen die: voor
het plezier van de man be doeld
waren, en de volle, melkgeven
de 'ordinaire' borsten vein de
vrouwen die hun kinderen en
die van hun welgestelde werk
geefster zoogden.'
De huiselijke borst
Een heel hoofdstuk, 'De hui
selijke borst', is gewijd aan het
HoUandse gezinsleven i n de
zestiende en zeventiende eeuw.
Het gezinsgeluk kwam hier op
de eerste plaats en daarbij hoor
de uiteraard de zorg van de
moeder voor haar baby. „Dat
hoofdstuk heb ik op het laatst
nog toegevoegd omdat de Hol
landse opvattingen over borst
voeding zoveel verschilde n van
die elders in Europa", zejjt Ya
lom. „In Nederland werd het
toegejuicht als de moeder haar
baby zelf zoogde. Ik lees geen
Nederlands, dus moest ilk veel
baseren op schilderijen van
Hollandse meesters en vertalin
gen. De duik in de Nederlandse
cultuur was een echte ontdek
kingsreis
Toch plaatst Yalom ool.< een
kanttekening bij het nobele
streven van de Hollandse moe
der om haar eigen kroost te
voeden, er speelden mogelijk
meer factoren dan van medi
sche, sociale of religieuze aard
een rol. 'Toch is het wellicht de
Hollandse huisvrouwen en hun
echtgenoten niet ontgaan dat
het een onnodige uitgave was
om een min te betalen terwijl
men over gratis melk kon be
schikken uit de borsten van de
biologische moeder'. Nobele
opvoedingstheorieën dienden
misschien slechts als dekmantel
voor Hollandse krenterigheid.
Schilders werden door Hol
landse en Vlaamse vrouwen
met veelal pronte boezems ge-
inspireerd tot een heel nieuw
ideaal. 'Voor het eerst in de ge
schiedenis sinds de prehistori
sche godinnen raakten grote
borsten in de mode', schrijft Ya
lom.
Keurslijf
Tegenwoordig doet hei goed
gevulde decolleté nog steeds
opgeld. In het hoofdstuk 'De
commerciële borst' veranderd
Marilyn Yalom: „Ik was verbaasd dat niemand eerder in de geschiedenis van de borst is gedoken".
Yalom van geamuseerd vertel
ster in betrokken strijdster te
gen het keurslijf waarin mode,
Tnedia en de man de vrouw pro
beren te wringen. 'Het gezicht
met de expressieve mond en
ogen (de 'vensters van de ziel',
in Dante's prachtige taal) doet
er niet meer toe. Want wie heeft
er tegenwoordig nog een ziel?
Het enige dat overblijft zijn de
borsten, en voor sommigen is
dat blijkbaar goed genoeg'.
Yalom: „Het ideaalbeeld van
nu is een vrouw met grote
borsten, maar met slanke heup
en en dijen, Voor de meeste
vrouwen is het onmogelijk aan
dat beeld te voldoen. Vrouwen
zijn erg ongelukkig met hun li
chaam. Ik vind het een uiterst
zorgwekkende ontwikkeling dat
zij hun toevlucht nemen tot
omstreden 'oplossingen' als
borstimplantaten en andere
cosmetische ingrepen'
Verder krijgt de strijd van de
vrouwenbeweging voor zelfbe
schikking prominent aandacht.
Van de bh-verbrandingen eind
zestiger jaren en de geëmanci
peerde afbeeldingen van de
borst door vrouwelijke kunste
naars tot het recht van vrouwen
zelf te beslissen welke behande
ling wordt gevolgd als borstkan
ker wordt geconstateerd. „Zon
der de vrouwenbeweging had ik
dit boek waarschijnlijk niet ge
schreven", zegt Yalom, zelf ge
matigd feministe.
Crisis
Uit de titel van het laatste
hoofdstuk 'De borst in crisis'
blijkt dat Yalom niet erg hoop
vol is gestemd over de toekomst
van de vrouwelijke trots. 'De
borst als tijdloos symbool van
geslachtelijkheid, leven en voe
ding moet nu strijden met de
tegenovergestelde betekenis die
zij ook heeft: het voertuig van
ziekte en dood. In deze tijd
weerspiegelt ze een medische
en mondiale crisis. We maken
ons zorgen over onze borsten
zoals we ons ook zorgen maken
over de toekomst van onze we
reld'.
foto gpd
Is deze conclusie niet al te
dramatisch? „Ik zie borsten als
symbolen van het ecologische
probleem", verklaart Yalom
„Eén op de acht vrouwen in
Amerika krijgt te maken met
borstkanker. Het is dus logisch
dat vrouwen zich zorgen maken
over hun borsten. Jonge vrou
wen maken zich meer zorgen
over de seksuele uitstraling,
voor vrouwen van over de veer
tig zijn borsten een potentieel
gevaar voor borstkanker".
„Ik hoop dat dit boek mensen
aanzet iets normaler over de
borst te gaan denken, dat vrou
wen hoe 'mooi' of 'lelijk' ze
er ook uitzien zelf mogen uit
maken of ze topless gaan en of
ze hun baby willen voeden in
het openbaar. Misschien dat
mannen dan ook wat minder
geobsedeerd worden door de
vrouwenborst". Of zoals Yalom
het uitdrukt: 'De moderne
vrouw verheugt zich op de dag
dat de uitdrukking 'Die vrouw
heeft borsten' even gewoon is
als 'Die man heeft kloten
