De vijfde colonne van de paus
AltCHIEYlM
'Niks gemerkt van Leiden Cultuurstad'
k
Kerk Samenleving
Beroering over vliegen
van El Al op de sabbat
Dienaren
WOENSDAG 4 JUN11997
4 der plas. 071-53$
BOEKBESPREKING
De geheimen achter de gesloten deuren van het
Vaticaan hebben de mensheid altijd geboeid. Met
een zekere regelmaat duiken complottheorieën
op. Over de onmetelijke rijkdom van de Rooms-
Katholieke Kerk bijvoorbeeld of de schat aan
streng bewaakte historische documenten die, als
ze boven water zouden komen, de kerkleer defi
nitief onderuit zouden halen.
Zo was er lange tijd het gerucht dat Rome een
monsterverbond met het jodendom had gesloten
om de publicatie van de roemruchte Dode-Zee
rollen tegen te houden, omdat die de onzin van
het christelijk geloof zouden bewijzen. En toen de
vorige paus een maand na zijn troonsbestijging
overleed, verschenen er boeken dat de man ver
moord zou zijn door zijn eigen mensen.
En nu is er de vertaling van 'The pope's arma
da' van de Britse journalist Gordon Urquhart. De
kern van dat boek: Paus Johannes Paulus II, dui
delijk traditioneler dan zijn voorgangers, zou zich
bij de restauratie van de oude waarheden in de
RK Kerk laten helpen door een 'geheim leger' van
even invloedrijke als fundamentalistische groe
pen binnen de kerk.
Urquhart put zich uit (het boek had best half zo
dik kunnen zijn) om het gevaar van de bewuste
groepen aan te tonen. Bekend is de beweging
Opus Dei, maar Urquhart besteedt vooral aan
dacht aan drie nieuwe katholieke sekten': Focola-
re, Communio e Liberazione en Neocatechume-
naat. Samen zouden ze wereldwijd een slordige
dertig miljoen leden hebben. Hoezo geheim, hoe
zo 'sekten'?
De auteur vindt deze sektarische bewegingen
gevaarlijk. Hij weet waar hij het over heeft. Als ze
ventienjarige katholiek liet hij zich indertijd in
palmen en recruteren door Focolare en pas na
negen jaar durfde hij de groep te verlaten. Ur
quhart kent dus van binnenuit de beklemmende
sfeer: de druk, de hiërarchie, het exclusieve waar
heidsbeginsel en de goddelijke claims.
De door hem aan de kaak gestelde bewegingen
hebben zeker bedenkelijke trekjes. Anderzijds is
het de vraag in hoeverre deze groepen niet ge
woon de oude traditie voortzetten. De kerk had
toch de waarheid in pacht, ging uit van strikte re
gels en een strakke leiding? En is de enorme groei
van de groepen te danken aan 'hersenspoeling' of
gewoon ouderwetse zieltjeswinnerij?
Het is een feit dat de grote inzet van deze 'sek
ten' gewaardeerd wordt door de meer orthodoxe
bisschoppen, inclusief de paus. Overigens is ook
bisschop Henny Bomers van Haarlem enthou
siast over Neocatechumenaat. Progressieve bis
schoppen durven de bewegingen niet aan te pak
ken, aldus Urquhart, omdat die zich van de steun
van de paus hebben weten te verzekeren.
Maar dat is de zwakte van het boek: Urquhart
kan niet echt hard maken dat de paus bewust ge
bruik maakt van een militante 'vijfde colonne'.
De auteur geeft toe dat de paus misschien niet
weet van de bedenkelijke kantjes van die groe
pen. „Maar", zegt hij, „zou het zo kunnen zijn
dat de geheime plannen van het Vaticaan veel cy
nischer zijn dan wie ook durft te vermoeden?"
Misschien zijn die plannen helemaal niet zo
geheim en is er ook niets cynisch aan. De paus
heeft al vrij snel na zijn aantreden in 1978 duide
lijk gemaakt dat hij zo zijn eigen opvattingen
heeft over de vernieuwing en de daarmee ge
paard gaande verloedering in de RK Kerk. De be
schreven 'sekten' zijn traditioneel én enorm suc
cesvol. Wat zou deze paus meer wensen?
Gordon Urquhart: Het geheime leger van de paus.
Vertaald door Pieter Janssens, uitgegeven door Anthos
in Amsterdam, 478 pagina's, 49,90 gulden.
wim schrijver*
jeruzalem kna
In Israël is grote beroering
ontstaan over plannen van de
nationale luchtvaartmaat
schappij El Al om ook op sab
bat, de joodse rustdag, vluch
ten te gaan verzorgen. Dit
melden diverse kranten in Is
raël gisteren.
El Al gaat privatiseren en
vindt dat ze daarom te zijner
tijd ook op sabbat moet kun
nen vliegen. Staatsbedrijven
mogen volgens de Israëlische
wet niet op sabbat opereren.
Na de privatisering valt El Al
niet meer onder die regeling.
Het Israëlische ministerie van
Transport zoekt nu naar mo
gelijkheden om binnen de pri
vatisering van de maatschap
pij toch een beperking in te
bouwen voor de bedrijvigheid
op sabbat.
Het orthodox-joodse parle-
ment-lid Avraham Ravitz heeft
intussen voorgesteld om de
luchthaven Ben Goerion bij
Tel Aviv op sabbat maar hele
maal te sluiten. „Als mijn
voorstel wordt aangenomen, is
er ook geen sprake van nadeli
ge concurrentiebeperking ten
opzichte van andere vliegtuig
maatschappijen", zo lichtte hij
zijn voorstel toe.
Bankovers gepakt
in Spaans
nonnenklooster
madrid dpa
Twee bankrovers zijn ondanks
hun poging om zich te verber
gen in een nonnenklooster in
Madrid door de politie ingere
kend, zo schrijft de Spaanse
krant El Pais.
De achttien nonnen, die in
strikte afzondering leven, wer
den door de zeldzame 'verschij
ning' van de rovers compleet
verrast. Ze drongen via een dak
raam het klooster binnen.
Enige tijd later klopten poli
tieagenten met getrokken wa
pens bij de poort aan. Binnen
konden ze de twee op de vlucht
zijnde bankrovers aanhouden.
Op veel Lutherse kerken staat een zwaan.
De Evangelisch-Lutherse Kerk aan de
Hooglandse Kerkgracht in Leiden heeft er
vier, in de kerk. „Ik heb ze een tijdje terug
toevallig geteld. Met Open Monumenten
dag moesten bezoekers de vraag beant
woorden hoeveel zwanen wij hadden",
vertelt predikant J. Mostert.
De zwaan komt van Johannes Hus, een
voorloper van de Hervorming uit de Bohe-
men. „Uiteindelijk belandde hij op de
brandstapel. Dat was in 1415. Hij zou heb
ben gezegd: 'Nu gaan jullie een gans bra
den - Hus betekent 'gans' in het Tsjechisch
- maar er zal een zwaan komen waarmee
dat jullie niet zal lukken.' Luther werd later
gezien als die zwaan. Overigens heeft Lu
ther nooit een eigen kerk willen stichten.
De zaken die hij ter discussie stelde, wilde
hij binnen de Rooms-Katholieke Kerk be
spreken. Maar hij werd er gewoon uitge
gooid. Toen ontstond er dus een andere
kerk. Het lijkt me trouwens stug dat Luther
zelf ervan gecharmeerd zou zijn dat wij
ons Luthers noemen. Hij vond dat je een
kerk wel naar zijn stichter mocht noemen,
Christus in dit geval, maar niet naar een
mens."
„Van heel wat Lutherse kerken ligt de oor
sprong in Duitsland. Vroeger werden de
diensten daar in het Duits gehouden. Maar
bij onze gemeente werd vanaf het begin, in
1586, Nederlands gesproken. Dat weten
we toevallig. Een van de Lutheranen werd
in 1588 op het stadhuis ontboden omdat
men gehoord had van geheime bijeen
komsten." Kort voor 1588 was de Graaf
van Leicester in het land geweest om de
Calvinisten aan de macht te helpen. Het
gemeentebestuur bestond in die tijd nog
grotendeels uit Katholieken, en was be
hoorlijk gespitst op geheime bijeenkom
sten. „De Lutheraan verklaarde dat de bij
eenkomsten al zeker twee jaar gaande wa
ren, en voornamelijk werden bezocht door
Brabanders en Vlamingen. Die waren rond
1585 naar het noorden gekomen omdat
Koning Filips II Vlaanderen had heroverd."
De eerste dominee mocht geen diensten
houden. Hij deed het toch. In 1596 werd
hij de stad uitgezet. „ELij had goed door dat
daar niet de katholieken achter zaten. 'Ziet
wat mij deez' Calvinisten aandoen', schijnt
hij te hebben uitgeroepen. Tot aan de Zijl
poort werd hij begeleid door een Vlaamse
calvinist in een 'gekoleurde mantel', 'hou
dende mitten anderen middelen verschey-
den disputen off twistige redenen'. Hij
werd een soort rondzwervende predikant."
Joods Disneylai
in oud pand
opperrabbinaat|
jeruzalem kna
Het voormalig pand van het
perrabbinaat in Jeruzalem lq
een wel hele speciale bestj(
ming. Het huis zal een st
'Joods Disneyland' worden
meldt de Jerusalem Post.
Als voorbeeld geldt j:
themapark Disneyworld in
rida. In de komende 18 me,
den zal het pano een groni
verbouwing ondergaan
wordt de Joodse leefweil
zichtbaar gemaakt.
De Israëlische opperral
nen Meir Lau en Eliahu li
schi-Doron hebben ondeiö
sen in een nieuw gebouw
intrek genomen. De laatstdj
ren zijn er diverse malen kift
ten geweest over de hoge ba
van het pand van het oppeijt
binaat en de geluidsoverlast
door andere gebruikers vaije
huis werd veroorzaakt.
BEROEPINGSWEIj
NEDERLANDSE HERVORMDE j
KERK
Beroepen: te Bolsward als pre
kant voor buitengewone werkji
zaamheden (geestelijk verzonj
van verpleeghuis Bloemkamir
daar en ten behoeve van het
jeugd- en jongerenwerk): G. lf
1.1. predikant voor buitengewc
werkzaamheden te Apeldoorru
(geestelijk verzorger Lukas zie
kenhuis), die dit beroep heeft
aangenomen.
Beroepbaar: J.M. van Wijk, vi£!
te Een, Haulerwijksterweg 5,
9342 TJ Een. at
GEREFORMEERDE KERKEN ir
Aangenomen: naar Ottoland:n
vr. G. de Haan, kandidaat te
phen aan den Rijn. )r
GEREF. KERKEN VRIJGEMAA^
Beroepen: te Enschede-ZuidL_
D.W.L. Krol te Assen-Zuid.
Bedankt: voor Zoetermeer:
Oosterhuis te Hattem. S(
CHR. GEREF. KERKEN «J
Beroepen: tweetal: te Utrecht
West: R. van Beek te Veenenc
(Pniëlkerk) en H.H. Klomp tejii
Nunspeet. lS1
GEREFORMEERDE GEMEENTE
Beroepen: te Meliskerke C. Iir
chem te Borssele. F
Bedankt: voor Rijssen (Zuid)]
van Dieren te Stolwijk; voor (F
ningen: C.G. Vreugdenhil te L'h
stad. K
DOOPSGEZINDE BROEDERSOK
Beroepen: te Damwoude: L.Cth
Knipscheer te Texel. fa
VRIJE EVANGELISCHE GEME&g
TEN
Beroepen: te Utrecht: E. vanft(
Berg te Dordrecht. j0
u tdeLeidsch Dagblad
ANN01897
Vrijdag 4 Juni
LEIDEN:
Het aantal bezoekers van den Academietuin alhier be
droeg gedurende de maand Mei 1078.
Gisteren zijn aan het politiebureel eenige jongens afge
zonderd geworden, die èn tegen den zin der ouders èn
zonder toestemming van het hoofd der school zoo nu en
dan de school: verzuimen.
Een vat bierkleursel, dat door zekeren C.P. op de Turf
markt vervoerd werd, viel van den wagen op straat, waar
door een paar duigen van het vat braken en de inhoud op
straat en in het water aldaar vloeide.
Door een politie-agent te Leiden is proces-verbaal opge
maakt tegen een te Leiderdorp wonende landbouwer, die
op de veemarkt alhier eenige lammeren met eene schaar
een stuk van het oor geknipt heeft, zoodat bloed tevoor
schijn kwam. De rechter zal alsnu uit te maken hebben of
in deze van dierenmishandeling sprake is.
Aan den heer J. Van der Stok, in glas, porselein en aarde
werk, kantoor: Oude Rijn no. 10, alhier is de levering opge
dragen van het benQodigde glaswerk, enz. voor de buffet
ten op de tentoonstelling te Dordrecht.
ANN01972
Zaterdag 3 Juni
LEIDENEr bestaan plannen in september te beginnen
met de uitgave van een Zuid-Holland Bulletin. Dat zal ge
schieden door de Provinciale VW "Zuid-Holland". In dat
bulletin zullen allerlei gegevens over evenementen, attrac
ties en uitgaansmogelijkheden in de provincie worden op
genomen.
VOORSCHOTENIn Voorschoten werd gistermiddag de
laatste plechtige zitting gehouden van de MMS "Bijdorp"
of met officiële naam: Pensionaat Onze Lieve Vrouw van
Lourdes.
Het werd allerminst een treurige zitting, al was er toch een
soort weemoed over die goede tijd van MMS. Het was een
zitting de MMS van Bijdorp waardig: alle kandidaten, 33
stuks, zijn geslaagd en Bijdorp heeft geen bezemklas nodig.
MMS Bijdorp is thans opgenomen in het Lucascollege, de
interconfessionele scholengemeenschap van Voorschoten.
De MMS is 34 jaar geworden. In die periode zijn 902 eind
examens met goed gevolg afgelegd, slechts 44 leerlingen
zijn niet geslaagd.
LEIDENVijf werkgroepen van de adviesraad voor de bin
nenstad, structuurplan, wonen verkeer en vervoer, monu
menten, leefbaarheid en stadsverfraaiing, hebben een ad
vies uitgebracht. De coördinator heeft van tien onderwer
pen een samenvatting gemaakt: bereikbaarheid van de
stad, idem van de binnenstad, idem in de binnenstad, af
sluiting Breestraat, demping grachten, dam in Korte Mare,
terrasjes, beschermde stadsgezichten, handhaving woon
functie en ontmoetingsgebied.
leiden erna straatsma
ad van kaam
Leiden is dit jaar Cultuurstad van Zuid-Hol
land en afficheert zich ook als zodanig. Een
groot aantal activiteiten staat op het pro
gramma of heeft zich reeds voltrokken. Hoe
kijkt men in Leiden aan tegen deze 'culture
le schokken'; voor zover men al iets gevoeld
heeft dan?
Alex Koek, eigenaar Leidse kapsalon Alex
Kappers:
„Ik vind het een goede zaak dat Leiden Cul
tuurstad is. Zelfben ik tot nu toe naar twee
stukken van de toneelgroep Hollandia ge
weest en die opvoeringen vond ik onwaar
schijnlijk goed. Ja, onwaarschijnlijk goed.
Buiten op straat merk ik er jammer genoeg
nog weinig van, terwijl we toch midden in
het centrum zitten. Maar dat zal nog wel
komen, denk ik. Het moet per slot van reke
ning nog zomer worden.
Tjeerd Scheffer, per 1 juli directeur van
het Bureau Leiden Promotie:
„Ik vind dat de organisatie qua hoeveelheid
meer moet bieden. Over de kwaliteit daar
entegen ben ik zeer te spreken. Met name
over zo'n danspartij in de stationshal, zoals
die gisteren plaatsvond. Op een dergelijke
laagdrempelige manier cultuur brengen,
vind ik klasse. Moet trouwens wel in Leiden,
want anders scoor je bij de gewone man
niet. Maar ik wil van Leiden Cultuurstad
nog wel wat meer merken. Misschien komt
dat nog."
Maarten 't Hart, schrijver/bioloog:
„Van tevoren maakte het project de indruk
dat het iets wereldschokkends was. Ik heb
er wat literatuur over gelezen: het zou alle
maal heel belangrijk voor Leiden zijn. Maar
ik heb er tot nu toe niets van gemerkt dat
Leiden Cultuurstad is. Eerlijk gezegd zou ik
ook niet weten wèt je daar van zou moeten
merken hoor. Kennelijk interesseert het me
niet zo, anders zou ik daar wel moeite voor
doen."
Bert Jansen, eigenaar café Odessa:
„Ik weet dat het budget veel te klein is. Per
inwoner zou je gewoon een geeltje neer
moeten leggen. Nu is het net als dat ik veel
mensen uitnodig voor een feest en dan
maar één fles cola en één zak chips in huis
heb. Alle activiteiten zijn meegenomen,
maar noem dit geen Leiden Cultuurstad,
want die vlag dekt de lading niet. Van de ac
tiviteiten heb ik nog weinig gemerkt. Die
tentoonstelling over de architect Jesse was
wel leuk, maar ik ben er nou ook niet echt
opgewonden van geraakt."
Het 'Zeurgebeuren' van René Vallentgoed, één van de activiteiten in het kader van Leiden Cul
tuurstad.
Hans Smits, D66-wethouder cultuur Voor
schoten:
„Wat er gebeurt haal ik voornamelijk uit de
krant. Ik ben bij de opening van Leiden Cul
tuurstad geweest, dat was een groots ge
beuren. En ik ben bij de opening van het
'opstapweekeinde' in Voorschoten geweest.
In Leiden zelf heb ik niets gezien. Ik zou
ook niet direct kunnen opnoemen wat er
allemaal al gebeurd is. Dat moet u van mij
ook niet verwachten. Mijn geheugen is wat
dat betreft niet zo sterk."
Ben Walenkamp, bestuurslid Stichting Te
gen-Beeld:
„Ik vind dat er wel veel activiteiten zijn,
maar het zijn vaak dingen die me niet echt
interesseren. Zoals zo'n 'Hofjes by night' en
wat er in de polders gebeurt. Ik heb die ten
tententoonstelling in de Hortus gezien en
dat vond ik matig. Maar als je het vergelijkt
met andere cultuursteden, zoals Delft en
Dordrecht, doet Leiden het goed. Er is veel
publiciteit, ook landelijk."
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr.18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071 -5128 030
DIRECTIE
B. M. Essenberg,
J. Kiel (adiunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
W. Bank (adjunda.i.)
PUBLIC RELATIONS
W. H. C. M. Steverink 071-5356356
OMBUDSMAN
R.D.Paauw 071-5356215
Tel. dag. 9.30 -11.30 uur of per post.
REDACTIE
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
J.M.Jacobs, chef red. Groot Leiden
A.J.B.M. Brandenburg, chef eindred. regio
F. Blok, chef eindredactie algemeen
W.F Wegman, chef red. Duin en Bollenstreek
W. Spierdijk, chef sportredactie
J. Preenen, chef binnen-, buitenland, eco
Iri
TELEFAX r
Advertenties: 071-53!
Familieberichten: 023- 53P"
023- 53!,
Redactie: 071-53
Hoofdredactie: 071-53
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17 w
071-5-1
RUBRIEKSADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17 ui
071-5*
per jaar (acceptgiro) j\
Abonnees die ons een machtiging
verstrekken tot het automatisch afsdt
van het abonnementsgeld, ontvangei
korting per betaling.
VERZENDING PER POST
per kwartaal (NL) )l
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTES!
Voor mensen die moeilijk lezen, slechf
ogen hebben of blind zijn (ofeenande
leeshandicap hebben), is een samenvatte
het regionale nieuws uit het Leidsch D
~>r Gesproken
Z I E K E N H U I Z E"
ONGEVALLENDIENST A
Academisch Ziekenhuis vanaf zaterdag 13.00 t/m dinsdag 13.00 en vanaf™
woensdag 13.00 t/m vrijdag 13.00, woensdag 13.00 uur (Diaconessenhuisi^
dagelijks St.Elisabeth Ziekenhuis.
BEZOEKUREN H
DIACONESSENHUIS
(tel. 071-5178178): dagelijks 14.30-15.15 uur en 19 00-19 45 uur.
Kraam- en zwangerenafdeling: buiten de gewone bezoektijden, voor partners M
bovendien van 10 30 -1115 uur en van 19.45 - 21.00 uur
Special Care Unit 10.30-11.00 uur. 15.00 -15.30 uur en 19.00-19.30 uur en
overleg met de dienstdoende verpleegkundige. li
Kinderafdeling: 10.30-19.00 uur, na overleg met de dienstdoende verpleegkuii
Jongerenafdeling: 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45 uur.
klasse I erj^
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging St. Elisabeth
(tel. 071-5454545). dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19.30
daarnaast ook 11.15-12 00 uur.
Kraamafdeling: 14.30-15.30 uur en 18.30-19.30 uur (Voor vaders tot 21 001
Kinderafdeling 14.30-19 00 uur (voor ouders de gehele dag).
Afdeling hartbewaking (CCU)en intensive care (IC): 14.00-14.30 uur en
18.30-19.00 uur.
Spoedeisende hulp: dag en nacht geopend
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging Rijnoord
(tel 0172-463131): dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, klasse I e
daarnaast ook 1115-12.00 uur.
Geen spoedeisende hulp meer mogelijk
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
(tel. 071-5269111): alle patiënten (behalve kinderen) 14.15-15.00 uur en
18.30-19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde 18.15-19.00 uur, 19.00-20 00 uur(All(
Partners/echtgenoten met kinderen.)
Voor zwangeren zaterdag en zondag van 10 00 tot 11.00 uur uitsluitend1
partners/echtgenoten en eigen kinderen
Kinderafdelingen: voor ouders van opgenomen kinderen is er een ruime bezot
mogelijkheid in overleg met de hoofdverpleegkundige.
Voor andere bezoekers gelden de volgende tijden: keel-, neus- en oorheelkui
neurologie: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, oogheelkunde en heelkundf'
14.15-15.00 uur en 18.30-19.00 uur.
Kinderkliniek: zalen voor peuters, kleuters en grote kinderen: 15.15-17.00 uurj
babyzaal en boxenafdeling: volgens afspraak.
