Denksport
a
ZATERDAG 31 ME11997
33
BRIDGE
Ad Oskam
PUZZEL
«4*
H98732
*96542
Aan de andere tafel bereikten OW wel groot
slem op de volgende manier: West opende
het bieden met 2 kl; Oost 2 ha (drie contro
les, drie heren of een aas een heer); West
2 sch; Oost 3 ru (goede ruitenkleur); West 3
ha (vierkaart harten); Oost 5 ha (goede har-
tensteun, tenminste een vierkaart, waar
schijnlijk een singleton schoppen en sle
minteresse). Daarna wist West genoeg en
bood het groot slem uit. Hier paste de leider
wel goed op en speelde maar een keer troef.
Dat was goed voor alle 13 slagen. Een leer
zaam biedspel van Oost zag er zo uit: sch V
9; ha A 10 8 7; ru V9 8 7 5; kl H 6.
Oost was de gever en OW waren kwetsbaar.
Gaat u het spel in de eerste hand openen?
Het zijn 11 punten en een vijfkaart. Liever
moet de vijflcaart wat gevulder zijn om die
kaart te openen. Maar veel van de topspe-
lers zullen de kaart toch openen":' Een van
de ex-internationals besloot om eerst te
passen. Zuid opende daarop het spel met 1
kl (echt); West pas; Noord 1 sch; Oost?? Veel
wedstrijdspelers zullen nu doubleren om de
maximale pas en interesse in de rode kleu
ren aan te geven. Onze ex-international
deed dat ook. Had u meegedaan? Dan was
u net zo van een koude kermis thuis geko
men, want dit was het hele spel:
AHB643
v B9632
Zuid redoubleerde om aan te geven, dat hij
veel punten had en graag tegen wilde spe
len. Toen Oost daarop wegliep naar 2 ru
doubleerde Zuid voor straf. Dat was geen
feest voor Oost. De derde schoppenronde
mocht Oost troeven, maar Zuid troefde
over. Klaverenaas en klaveren na bracht
Noord aan slag, die opnieuw schoppen
speelde. NZ kwamen zo tot acht slagen en
misschien waren er nog wel meer mogelijk
heden geweest als Zuid in slag 4 een kleine
klaveren had nagespeeld. Maar minus 800
punten werden aan de andere tafel nog
eens vermeerderd met 100, omdat Oost hier
steeds had gepast. De leider nam daarom
niets vermoedend in 4 sch de snit op
schoppenvrouw en ging down. De les was
duidelijk: bied nooit op dubieuze kleuren in
de tweede biedronde na eerst te hebben ge
past, want de tegenpartij weet precies wat
ze moet doen. Het laatste spel is een uitr
komstprobleem voor Zuid: sch 6 3; ha A 8 3;
ru V 10 4 2; kl H 9 6 3.
Oost was de gever en niemand was kwets
baar. Oost opende het bieden met 1 sch;
Zuid pas; West 2 kl (een relay-bod, een
vraagbod met meer dan 10 punten); Noord
2 ha; Oost pas; Zuid 3 ha; West 3 sch; Noord
4 kl; Oost 4 sch en rondgepast. Waarmee
moet Zuid uitkomen? Wat heeft Noord ge
probeerd aan zijn partner te vertellen? Is 4
kl een poging om te redden mét 5 ha? In de
praktijk speelden beide Zuidspelers harte
naas uit en vervolgden ondanks een afsig-
naal toch met harten. Hoe het verder afliep,
ziet u aan het hele spel:
V72
VB10964
HB76
w
*63
A V B 5
A83
V1042
H 963
Noord kwam aan slag met schoppenvrouw.
Maar toen die ook niet verder ging met rui
ten, werd het 'onmogelijke' contract ge
maakt. Het bod van 4 kl door Noord waseen
uitstekende manier om de uitkomst vast te
leggen. En als Zuid inderdaad in de eerste
slag met klaveren was gestart, was het con
tract van Oost niet minder dan drie down
gegaan! Een nuttig bodje!
Aanvulling zomeravonddrives: Maandag
avond en vrijdagavond: BBC in Bergen in
Sportcentrum 'De Beeck' (aanmelden a.d.
zaal of 072-5897072).
Vorig weekend zijn de Open Nederlandse
Viertallenkampioenschappen verspeeld.
Voor de finale hadden zich niet minder dan
42 teams weten te plaatsen, waaronder de
volledige top van Nederland. Die moesten
in wedstrijdjes van 8 spellen een ranglijst
formeren. Na twee dagen en 96 spellen wa
ren de Groningse outsiders van EGBC,
Zantvoort-van Benthem en Kranenborg-
Stomphorst Open Nederlandse Viertallen-
kampioen. Tweede werd een ander team
met outsiders, Heemskerk-Heinsman-Kok-
kes sr.-Verhees sr. en Piket uit Leiden/Kat
wijk. De Nederlandse selectieteams moes
ten het met trooostprijzen doen. Alle spel
len werden gewoon geschud, maar toch
waren er veel extreme verdelingen te note
ren. Een mooi spel zag er zo uit:
West Oost
AB 1096532 H
A H 9 5 V B 10 8
AB 1054
A V73
Aan één van de tafels waren NZ in klein
slem 6 ha terechtgekomen. De uitkomst
met klaveren werd met het aas genomen.
Hoeveel keer moet de leider troef spelen
voordat de schoppens moeten worden vrij-
gespeeld? De leider kan altijd 13 slagen ha
len mits de troeven niet slechter verdeeld
zijn dan 4-1 en de schoppens niet 4-0 zit
ten. Het is in principe een eenvoudig spel,
maar de leider mag geen twee keer troef
trekken! Eenmaal troef naar de vrouw,
schoppenheer en weer troef naar de 9
brengt West aan slag. Die kan een kleine
schoppen laten introeven met de boer,
waarna West nog net kan worden bereikt
met troef om de troeven te trekken en de
schoppens af te spelen. In de praktijk speel
de de leider na klaverenaas eerst twee keer
troef en toen schoppenheer. En daarna was
het spel niet meer te maken:
V74
¥7632
V 6
H B108
AB 1096532 *H
A H 9 5
Nummer 22
Horizontaal: 1. Schouderbelegsel; 6. vak;
12. deel van een trap; 13. tijdperk; 14. de
onbekende; 16. sneeuwhut; 18. Zuid-Ame
rikaanse volksdrank; 19. de oudere; 20.
plomp; 22. pronkkastje; 23. toiletartikel; 24.
elp; 26. af te leggen weg; 28. las; 29. bloed-
wei; 32. bijdehand; 33. hinder; 34. een wei
nig; 35. hertachtig dier; 37. rij; 38. koor
hemd; 41. heilige stier; 43. Egyptische wa
terlelie; 46. bijwoord; 48. aaneenschakeling;
50. geur; 51. lof; 52. vakantieganger; 55.
vruchtennat; 56. tasto solo; 57. per; 58. stad
in Engeland; 60. persoonlijk vnw.; 61. hooi
maand; 62. kajuit; 64. zweep; 65. dicht in
eengedrongen.
Verticaal: 1. Alleenstaand persoon; 2. ad
ministratieve troepen; 3. Zwitsers kanton; 4.
armee; 5. verharde huid; 7. doch; 8. weer
gezond; 9. oppervlaktemaat; 10. centiare;
11. kwelling; 15. nieuwe ster; 17. vruchtbaar
oord; 18. spijskaart; 19. vleesgerecht; 21.
doelpunt; 23. eerbaar; 25. haremdienares;
27. maand; 29. handvat; 30. bekoorlijk; 31.
mythische koning; 36. mistletoe; 37. trots;
39. god van de liefde; 40. versvoet; 42. uit
einde van een spier; 44. voorbij; 45. ver
bond; 47. hoofd van een moskee; 49. brede
sjaal; 50. deel van een molecule; 53. eens;
54. gedorste korenhalmen; 57. por; 59. be
drog; 61. de jongere; 63. muzieknoot.
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters in de volgende vakjes: 8
48 16 20 60 25 59 11 3 45 30
en 44 53 21 10 27 26 62 1 10
12 24 5
Oplossing
nummer21
De twee woorden van de opgave van vorige
weekwaren:
VOGELSPIN
en TROPENARTS.
Winnaars
De winnaars van een luxe
dominospel zijn:
C.J. van Rijt, Rijndijk 62,
Zoeterwoude (kruiswoord)
R. Elstgeest, Plutostraat 228,
Alphen A/D Rijn (cryptogram).
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, per briefkaart, dienen
uiterlijk woensdag a.s. in ons bezit te zijn. Indien per post wordt ingezonden, als
volgt adresseren: Redactiesecretariaat Leidsch Dagblad, Postbus 54,2300 AB Lei
den.
Cryptogram nummer 22
Horizontaal: 4. Raadsheren (13); 8. Zo gaat het ge
bak erin (8,4); 10. Taal om het benauwd van te krijgen
(6); 11. Hij gelooft het wel als bouwer (8); 12. Een van
de onderdanen is overzee geweest (4); 13. Hier heeft
men een stoot ruimte (10); 14. Zo wordt de smart ge
halveerd (7); 15. Teams die op het land werken (7); 17.
Grote goedheid, de straf is kwijtgescholden! (6); 18.
Duur boek (8); 20. Wandverband (8); 21. Verteerbaar
stukje elektronica (4); 22. Met vrucht op reis (8).
Verticaal: Door de haren gestreeld? (15); 2. Doek dat
geluid maakt? (16); 3. Pikante geneeswijzen (17); 5. Op
plechtige wijze vervoerd (8); 6. Ankerkader? (9); 7. Gaat
het publiek op de loop bij deze muziekuitvoering? (16);
9. Het produkt van een ijdele kip? (9); 16. De halte Hil
versum (7); 19. Meisje, toon ons het paradijs! (6).
Oplossing
cryptogram 21
Horizontaal: 3. kompasroos;
6. lokaalspoor; 8. jagerslatijn;
11. haken; 12. Hoornaar; 13.
uitgeefster; 16. omwonenden;
17. kriebelig; 18. triode.
Verticaal: 1. omvangrijk; 2.
bomontploffingen; 3. klopjacht;
4. allerminst; 5. rap; 7. onmin;
9. lichteenheid; 10. geaard; 14.
inmaker; 15. toegift.
DAMMEN
Drie weken geleden werd in
Kiev de eerste interland tussen
Nederland en Oekraïne ge
speeld. De gastheren kregen
een fors pak slaag: na vier dagen
en veertig partijen prijkte de
eindstand 30-50 op het score
bord. Alle ontmoetingen wer
den met achtereenvolgens 7-13,
8-12, 8-12 en 7-13 overtuigend
afgesloten. De basis voor de
overwinning kwam vooral tot
stand aan de lageré borden.
Daar toonde Auke Scholma zich
dit keer wel heel erg slagvaardig
door alle vier z'n partijen te
winnen. Maar trefzeker waren
zeker ook spelers als Cock van
Leeuwen (4-7) en zijn achter
naamgenoot Arjan (6-2). Er
werd over het algemeen erg on
bevangen gespeeld met als re
sultaat een groot aantal bijzon
dere partijen. Het volgende duel
was er daar een van. Wit: K.
Thijssen; zwart: B. Rewoenets.
Partij: 1. 32-28 19-23 2. 28x19
14x23 3. 35-30 18-22 4. 33-29
12-18 5. 31-27 22x31 6. 36x27 7-
12 7. 39-33 1-7 8. 44-39 17-22 9.
37-31 22-28 10. 33x22 16-21 11.
27x16 18x36 12. 29x18 12x23 13.
38-33 10-14 14. 42-38 14-19 15.
40-35 5-10 16. 45-40 10-14 17.
41-37 8-12 18. 46-41 11-17 19.
38-32 13-18 20. 43-38 20-25 21.
49-43 4-10 22. 33-29 (zie dia
gram 1) 17-22 23. 30-24 19x30
24. 35x24 22-28 25. 50-44 9-13
26. 32-27 14-20 27. 47-42 36x47
28. 37-32 28x37 29. 42x31 47x33
30. 39x17 en zwart gaf het op.
Tijd: 1.50/1.40 uur.
9
9
m
9
9
9
9
9
9
O
9
9
9
9
9
O
O
O
O
O'
m
O
O
P
O
p
d
O
O
M
O
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O'
O
O
O
O
O
Diagram 1
Een wonderbaarlijk fragment
deed zich voor in de partij A.
van Leeuwen-V. Nikitsjoek
waarvan ik u de cijferstand geef:
wit 27, 28, 32 t/m 40, 43, 45;
zwart 2, 3, 7, 8, 9, 12, 13, 15, 16,
20, 24, 25 en 26. In deze stelling
speelde zwart 30. 24-29?? Ik
heb getracht te ontdekken wat
de zwartspeler met deze zet
voor ogen gehad moet hebben,
maar ik heb er geen verklaring
voor kunnen vinden. Wellicht
dat hij zich bij het tellen van de
volgende afwikkeling vergist
heeft: 31. 33x24 20x29 32. 34x23
16-21 33. 27x16 25-30 34. 35x24
7-11 35. 16x18 13x35 36. 32-28
9-14 37. 24-19 3-9 38. 19x10
15x4 39. 38-33 en met een schijf
achter hield zwart het voor ge
zien. Dan nu Auke Scholma. Al
in de eerste ontmoeting maakte
Nikitsjoek kennis met de creati
viteit van de Groninger.
Wit: A. Scholma; zwart: V. Ni
kitsjoek. Partij: 1. 33-29 18-23 2.
Diagram 2
29x18 12x23 3. 34-30 7-12 4. 30-
25 13-18 5. 39-33 9-13 6. 44-39
4-9 7. 40-34 1-7 8. 34-30 18-22 9.
31-26 12-18 10. 36-31 7-12 11.
41-36 20-24 12. 32-27 14-20 13.
25x14 9x20 14. 38-32 20-25 15.
42-38 25x4 16. 39x30 10-14 17.
45-40 5-10 18. 30-25 2-7 19. 50-
45 3-9 20. 43-39 15-20 21. 40-34
10-15 22. 34-30 23-28 23. 32x23
18x29 24. 27x18 12x23 25. 37-32
7-12 (zie diagram 2) 26. 45-40
17-21 27. 26x17 12x21 28. 39-34
11-17 29. 31-26 8-12 30. 32-28
23x43 31. 34x23 19x39 32. 30x10
15x4 33. 25x3 en zwart gaf het
op. Tijd: 1.48/1.56 uur.
De Oekrainer Kouzun was de
enige speler die er in slaagde
slachtoffers te maken onder de
Nederlanders. Bert Raven over
zag een simpele combinatie en
Kees Thijssen liet zich verrassen
door een damzet. Wit: O. Kou
zun; zwart: K. Thijssen. Partij: 1.
32-28 17-22 2. 28x17 12x21 3.
31-26 7-12 4. 26x17 11x22 5. 37-
Diagram 3
31 16-21 6. 31-26 22-27 7. 26x17
12x21 8. 41-37 6-11 9. 46-41 11-
16 10. 37-32 1-7 11. 41-37 7-12
12. 33-28 19-23 13. 28x19 14x23
14. 39-33 10-14 15. 44-39 14-19
16. 50-44 2-7 17. 34-29 23x34 18.
39x30 18-23 19. 44-39 12-18 20.
33-28 20-24? (zie diagram 3) 21.
36-31 27x36 22. 37-31 36x27 23.
38-33 27x29 24. 39-34 23x32 25.
34x1 4-10 26. 1-6 13-18 27. 6-50
18-22 28. 50x26 8-12 29. 26x8
3x12 30. 47-41 12-17 31. 42-38
17-21 32. 38x27 21x32 33. 48-42
16-21 34. 42-37 en zwart verloor
een schijf en ruim tien zetten
later de partij. Tijd: 1.40/1.58
uur.
Bondscoach Harm Wiersma
toonde zich na afloop van deze
interland maar matig tevreden
'We hebben verdiend gewon
nen, doch hier en daar hebben
we toch te veel steekjes laten
vallen', aldus de oud-wereld
kampioen.
SCHAKEN
Paul Bierenbroodspot
De computer kan helemaal niet
schaken en zal dat ook nooit
kunnen, althans de eerste twee
duizend jaar niet. Hij is in staat
zetten te produceren die aan de
spelregels voldoen, maar strate
gisch en tactisch brengt hij niet
meer voort dan het lachwek
kende en aandoenlijke gestun
tel van de absolute beginneling.
Dit schreef Hein Donner in
1981 in NRC Handelsblad. Het
was in die tijd de algemene op
vatting onder schakers, al
bracht niemand het zo kras on
der woorden als Donner. Hij
vond dat een computer wel zet
ten kon uitrekenen, maar niet
een stelling kon taxeren. Don
ner zag daar ook geen verbete
ring in komen, want volgens
hem had het schaken zich de
voorgaande twintig jaar sneller
ontwikkeld dan de computers.
Met andere woorden: de com
puters zouden de mensen nooit
inhalen.
We zijn nu zestien jaar verder
en Donner heeft ongelijk gekre
gen. Denk aan het recente ver
lies van de mens Kasparov te
gen de machine Deep Blue. De
computers worden steeds ster
ker, die ontwikkeling gaat wel
degelijk snel en de sterkste
computers kunnen partijen van
grootmeesters winnen. Een keer
per jaar wordt de stand van za
ken uitgebreid onderzocht in
het Aegon-toemooi in Den
Haag. Meesters en groot
meesters binden dan de strijd
aan tegen de machines. Vorige
week werd het toernooi ge
opend met twee simultaansean
ces. Viswanathan Anand en Jan
Timman namen het ieder op te
gen zes computers, beiden te
gen dezelfde zes. Anand won
met '4-2: drie overwinningen,
twee remises en een nederlaag.
Timman verloor met dezelfde
cijfers.
Deze uitslagen suggereren dat
de computers de sterkte van
wereltopgrootmeesters hebben
bereikt. Die conclusie is iets te
voorbarig. We hebben het na
tuurlijk over een simultaan en
ik kan u vertellen dat de am
biance niet erg bevorderlijk was
voor de concentratie van de
grootmeesters. Computers boe
ken daar al een eerste winst
punt; die storen zich niet aan
cameraploegen en samendrom
mende toeschouwers. Een paar
partijen werden dan ook ont
sierd door blunders van Tim
man en Anand, in stellingen
waarin al enige tijd besluiteloos
heen en weer was geschoven.
Dat laatste is nog steeds ken
merkend voor het spel van
computers. Ook in hun winst
partijen mis ik een vaste hand,
een rechte lijn, een herkenbare
stijl. Bij mensen zeggen we toch
vaak dat ze weer op de voor hen
karakteristieke wijze hebben ge
wonnen. Bij computers is het
nog vaak heen en weer schui
ven, geduldig wachtend tot de
tegenstander een fout maakt.
Anand had van de twee de
meeste ervaring met computers
en pakte ze hardhandig aan.
Wit: Anand
Zwart: Rebel
1 e4 e5 2 Of3 Pf6 3 d4 Pxe4 4
Ld3 d5 5 dxe5 Pc6 6 0-0 Le7 7
Tel 0-0 8 Pc3 Pxc3 9 bxc3 Pa5
10 Pd4 c5 11 Pf5 Lxf5 12 Lxf5
Kh8 13 Dd3 Lh4
Zie diagram 1.
Een mens zou nooit op dit idee
komen. Bedoeling is waar
schijnlijk om Lxh7 te beant
woorden met Lxf2 en Gh4.
Anand straft het af met een
mooie serie gezonde zetten.
14 Lf4 Pc6 15 Tadl f6 16 e6
Pe7 17 Dh3 g6 18 Le4 Lg5 19
Lxg5 £xg5 20 Lxd5! Pxd5
Als zwart niet slaat, volgt spoe
dig Td7.
21 e7 Pxe7 22 Txd8 Taxd8 23
De3
En Anand won op de 47-ste zet.
Een opmerkelijk moment kwam
in de partij tegen het bekende
programma Fritz. Commenta
tor Vlastimil Hort viel van ver
bazing bijna van het podium,
toen Fritz een pion offerde.
Computers werden nooit ge
dacht zoiets te doen.
Wit: Fritz
Zwart: Anand
1 d4 Pf6 2 c4 g6 3 Pc3 Lg7 4 e4
0-0 5 f4 d6 6 Pf3 Pa6 7 Ld3 c5 8
d5 Pc7 9e5 Pd7 10 0-0
Dit is dan het ongelofelijke mo
ment. Anand is echter niet on
der de indruk, neemt het initia
tief snel over en blijft de pion
voor.
En Anand won het eindspel op
de 48-ste zet.
Jan Timman verloor twee keer
door een blunder en een keer
door een goede partij van het
programma King. Maar hij
speelde zelf een knappe partij
tegen Fritz.
Wit: Timman
Zwart: Fritz
1 d4 d5 2 Pf3 Pf6 3 Lg5 Pe4 4
Lh4 Dd6 5 c3 Db6 6 Del Lf5 7
e3 e6 8 Pbd2 Ld6 9 Pxe4 Lxe4
10 Pd2 Lg6 11 Le2 0-0 12 0-0
Pd7 13 b4 Tfe8 14 a3 a5 15 Pb3
axb4 16 axb4 c6 17 Lg3 Lxg3 18
hxg3 Dc7 19 Db2 b5 20 Txa8
Txa8 21 Tal Ta7 22 Ta5 Txa5
23 bxa5 Pb8 24 Da3 Pa6 25 Pc5
Dd6 26 Da2!
Zie diagram 2
Een fraai pionoffer, dat zwart
wel moet aannemen. Als hij zijn
paard wegzet, loopt de a-pion
natuurlijk ook door.
26 Pxc5 27 dxc5 Dxc5 28 a6
Da7 29 Da5 h6 30 Dd8Kh7 31
Dc8 Dc5.
Zwart kan de pion niet stoppen
en gaat nog op jacht naar eeu
wige schaak.
32 Db8 Dxc3 33 a7 Del 34 Lfl
Ld3 35 a8D Dxfl 36 Kh2 Le4 37
f3 Lxf3 38 Da2 Le4 39 Df4 Dxf4
40 gxf4
Zwart, althans zijn program
meur, geeft het op.
Paul Bierenbroodspot is met va
kantie, vandaar deze rubriek
van Johan Hut, schaakmede
werker van de Gooi- en Eem-
lander.
FILATELIE
Steeds meer landen vinden elkaar bij de uit
gifte van zegelmeerlingen. Op 23 april wa
ren het al Duitsland, Polen, Tsjechië,
Hongarije en Vaticaan, die met een identie
ke zegel uitkwamen ter gelegenheid van de
1000e sterfdag van St. Adelbert (een vijfling
dus, in Europa vrij zeldzaam) en op 9 mei is
alweer een tweeling verschenen. (NB. Vorig
jaar werden dertien tweelingen, twee drie
lingen en één vijfling uitgegeven).
Het gaat ditmaal om een uitgifte van Zwe
den en China waarover fazanten lopen. Op
de Zweedse zegels een gewone fazant
(Phasiusnus colchicus) en een prachtig ge
kleurde Lady Amherstfazant (Chrysolophus
amherstiae) en op de Chinese de Lady Am
herst. De wereldberoemde Czeslaw Slania
greveerde beide zegels. Dat is uniek, want
nog nooit eerder gaf China aan een buiten
lander opdracht een zegel te graveren. De
beide Zweedse zegels hebben een waarde
van 2 kr. (die van de Chinese is nog niet be
kend) en zitten om en om in rollen.
Bij deze twee zegels heeft Zweden het 9 mei
overigens niet gelaten. Om te beginnen ver
schenen vijf portoloze zegels (waarop tuin-
bloemen (Tradgardblommer) van de hand
van de natuurschilder Bo Mossberg: de Si
berische lis (Iris sibirica). de wilde kamper
foelie (Lonicera periclymenum), de wilde
akelei (Aquilegia vulgaris), de daglelie (He-
merocallis flava) en de pensee (Viola witt-
rockania). De zegels (2 x 5) zitten in een
boekje (50 kr.).
Dan kwam Zweden 9 mei met de Europa
zegels 'Sprookjes en sagen'. Drie 7 kr.-waar-
den in een boekje (2 x 3; prijs 42 kr.). Voor
de motieven heeft Zweden het gezocht in
trollen en kabouters die altijd een belangrij
ke rol hebben gespeeld in het Zweedse
volksgeloof.
Tot slot gaf Zweden 9 mei ter gelegenheid
van de opening van het ivfarinemuseum in
Karlskrona drie zegels uit gewijd aan de
maritieme wereld. Op de tweezijdig getan
de rolzegels: 6 kr., het boegbeeld van het
18e eeuwse linieschip Carl XIII, 7 kr., een
kompasroos ontleend aan in 1568 in Vene
tië gebundelde kaarten en 8 kr., een 16e
eeuwse kompasroos met daaromheen de
Stockholmse Sandhamn scheren.
Luxemburg heeft 12 mei deel II (zeven ze
gels) van het jaarprogramma 97 gereali
seerd. Daaronder de Europazegels; twee
stuks. Een 16 ff.-zegel toont een beeld ont
leend aan het verhaal 'Melusina van
Luxemburg', de nimf van de Alzette en op
een 25 ff.-zegel 'De jager van Hollenfels',
die een verbond met de duivel sloot.
Volgend jaar juni wordt de wereldpostze-
geltentoonstelling Juvalux 98 gehouden.
Twee zegels vragen daarvoor reeds aan
dacht: op een 16 fr.-zegel een grafische
voorstelling (jeugdfilatelie) en een detail
van een aquarel getiteld Postgeschiedenis
van de Luxemburgse kunstenaar Michel
Engels (1851-1901) siert een zegel van 80
franc.
Blijft over een herdenkingsserie van drie
16 fr.-zegels: 200 jaar Gendarmerie (logo,
historische attributen en een silhouet van
de vesting Luxemburg; 75 jaar landelijke
fokkersbond van pluimvee en konijnen
(logo) en 150 jaar thermale baden in Bad
Mondorf (beeld van een kuur uit het begin
van deze eeuw).
Zwitserland begon vorig jaar onder de titel
'cultureel erfgoed en landschappen' een
nieuwe vierdelige Pro-Patriareeks. Deel II,
die 13 mei werd uitgegeven en die tot het
eind van het jaar te koop zal zijn, is zo no
dig nog mooier dan de eerste serie. Afge
beeld worden achtereenvolgens: 70 35 rp„
de Eglise de Soubey (JU); 70 35 rp., de
Kulturmühle Lützelflüh (BE); 90 40 rp., de
Kartause in Ittingen (TG) van de Kartauser-
orde en 110 50 rp.. de Casa Patriziale Rus-
so (TI).
Zwitserland heeft het dit jaar bij de Europa
emissie maar bij e'e'n zegel gehouden. Een
zegel van 90 rappen met als titel 'Teufels-
brücke'. Op de zegel 'Teufel und Ziegen-
bock', een vijf meter groot olieverfschilderij
dat Heinrich Danioth (1896-1953) in 1950
op de rotswand van de Schöllenenschlucht
maakte.
Ook werden 13 mei twee bonden postaal
geëerd die beide honderd jaar bestaan. Het
gaat om de Zwitserse Boerenbond (70 rp.,
diverse landbouwgebieden) en de het Zwit
serse Verbond van Steden (90 rp., een stra
tenplan).
