Geitenkaas van rauwe melk is het lekkerst Smaak Schelvis en wijting zijn culinair nog steeds miskend VRIJDAG 30 ME11997 160 REDACTIE WIM VAN BEEK 072-51" Caviarteria Deze week trof ik tussen de stapels brieven en drukwerk die mij dagelijks door 'tante Pos' wor den aangereikt een opvallende folder van een Ca viarteria. Ik had er nooit eerder van gehoord en de naam alleen wekte al de nodige nieuwsgierig heid in mij op. Wat een alleraardigste woordspe ling. Een cafeterie waar kaviaar wordt verkocht. Twee volkomen tegenstrijdigheden die de handen kennelijk gebroederlijk ineen hebben geslagen. Het woord cafetaria is afkomstig uit Amerika en staat voor een openbare gelegenheid waar een voudige consumpties tegen zeer lage prijzen wor den verkocht. Het verschil met een cafeteria zit 'm behalve in de 'e' ook in het bedieningsgeld dat in laatstgenoemde gelegenheid echter wel wordt be rekend. De Caviarteria bevindt zich, hoe kan het ook anders, in New York op de prestigieuze Park Avenue, midden in Manhattan. Dat het 'world famous' concept zoals het logo trots vermeldt duidelijk aanslaat blijkt wel uit het feit dat er ook een Caviarteria in Beverly Hills te vinden is en in september ook Las Vegas een vestiging rijk zal zijn. De New York Times omschrijft de Cavi arteria als 'het enige twee-sterren restaurant in New York waar niet gekookt wordt'. Leuk gevon den en zeker een must voor bezoekers van New York die verzot zijn op kaviaar..De menukaart is overzichtelijk en biedt liefliebbers volop mogelijk heden waarbij een keuze kan worden gemaakt uit topkwaliteit uit de Kaspische Zee als Beluga, Oscetra en Sevruga. De kleinste hoeveeelheid, loz. (wat staat voor een theelepel), varieert in prijs van 27 tot 80 dollar en loopt op tot 1 kilo waarbij de prijs verhoudingsgewijs meegroeit van 710 tot 2.500 dollar. Daarnaast is er ook Amerikaanse kaviaar die, vergeleKen met de Rus sische, een stuk goedkoper is en doorgaans op het Witte Huis in Washington wordt gebruikt. Wie zich naast kaviaar tegoed wil doen aan andere delicatessen komt in de Caviarteria ogen tekort. Wat dacht u van Schotse zalm, Franse en Ameri kaanse foie gras (ganzenlever), gerookte forel, fa zantenborst, Franse truffelsoep en Noorse sardi nes. Alsof het de gewoonste zaak van de wereld is. De dorst wordt er gelest met champagne die er zowel per glas (vanaf 6 dollar) als per fles (de duurste komt op 145 dollar - Salon, vintage) be steld kan worden. En uiteraard is er een uitge breide cadeaulijst voor diegenen die het thuis front, relaties of simpelweg zichzelf willen ver wennen met allerhande artikelen zoals parel moeren lepeltjes en speciaal vervaardigd glas werk die het eten van kaviaar tot een nog groter genoegen maken. Een opvallend detail van de menukaart kan ik niet onopgemerkt laten. In de Caviarteria wordt de kaviaar zonder verdere op smuk als kappertjes en flinterdun gesneden ei ge serveerd. 'Dat heeft de topkwaliteit van onze ka viaar niet nodig. Deze opsmuk geldt alleen als je mindere kwaliteit moet verdoezelen', prijkt bo venaan de spijslijst. Dus ze staan daar in New York voor hun product. Het is maar een weet. Jammer dat wij geen Caviarteria om de hoek hebben. Overigens kunnen de Ameri kanen alle items van de menukaart per telefoon bestel len (tel. 800-4-CA- VIAR) waarbij een 24-uurs service wordt gegaran deerd. Zo blijft Amerika ook in dit opzicht het land van de onbegrensde mogelijkheden. JOHN BEEREN, eige naar van de Bokke doorns, een met twee Michelin-sterren ge decoreerd restaurant in de duinen van Bloe- mendaal. AAARTIN VAN HUUSTEE.GPD Geitenkaas is tegenwoordig overal te koop. Maar wat voor geitenkaas. Je struikelt over de grote kazen die de stevigheid en de vorm van Goud se kaas hebben. Ze komen uit fa brieken en worden niet eens altijd voor honderd procent uit geiten melk gemaakt. De gemiddelde Ne derlandse Jan Kaas hoeft er niet van te gruwen, want sterk naar geit geu ren en pittig smaken doen die ka zen niet. Echte geitenkaasfanaten daarentegen vinden het maar een laffe hap. Franse geitenkaasjes zijn heel an ders. Die zijn klein, zacht en uiterst geurig. Als ze pas gemaakt zijn en nog vers is hun smaak uiterst mild en soms hebben ze een beetje kor relige structuur. Naarmate ze rijpen wordt het geitenaroma steeds ster ker en de stevigheid groter. Dat soort kaasjes komt niet uit de kaas- fabriek, maar is ambachtelijk ge maakt op een echte geitenboerderij. Liefhebbers van de Franse keuken waarderen die kaasjes met dat enorm variërende smaakpalet. De een snoept ze zacht en vers, de an der liever rijp en krachtig. Onder koks hebben dit soort kaasjes een grote reputatie. Groothandels im porteren ze en ook enkele Neder landse boeren maken geitenkaasjes van het Franse type. Herman van Koeveringe is nu tien jaar geitenhouder en geitenkaasma ker. Dat beroep koos hij uit pure passie voor het vak, want eerst maakte Herman zijn studie Neder landse letterkunde af. Daar zegt hij Herman van Koeveringe met zijn geiten: ze eten alleen wat ze ontzettend lekker vinden. FOTO GPD zelf nu van dat het 'een beetje on handige manier was om boer te worden.' Al tijdens zijn studentenjaren leerde Herman in Frankrijk hoe je echte geitenkaasjes moet maken. De Ne derlandse keuringsdiensten en de Europese regelgeving stellen hoge eisen, zodat hij besloot uitsluitend met gepasteuriseerde melk te wer ken. Hoewel alle kenners het er over eens zijn dat kaas van rauwe melk het lekkerst is. Tegenwoordig laat Herman uit Frankrijk speciale, ge vriesdroogde cultures overvliegen, waarvan zijn kaasjes smaakaccen- ten krijgen die doen denken aan rauwmelksekaas Volgens een hardnekkig sterk ver haal zouden geitenkaasjes hun aro ma krijgen van een scheutje geiten- pis, dat de boer erin verwerkt. Wie weet wat er vroeger allemaal ge beurde, maar volgens Herman is het tegenwoordig heus een broodje- aapverhaal. Daar zijn de hygiëne-ei- sen veel te streng voor. Hermans boerderij met honderd witte melkgeiten staat op het Overijsselse landgoed Twickel. „Ik streef naar een mooie, zelfverzor- gende boerderij waar met moderne bedrijfsmiddelen wordt gewerkt. Op mijn land gebruik ik uitsluitend mest van eigen vee en ik verbouw alle veevoer dat ik nodig heb," ver telt Herman van Koeveringe. „Het zeer eiwitrijke gras dat koeien krij gen, is voor geiten niet geschikt. Daar krijgen ze buikloop van. Ik zaai daarom een speciaal mengsel van gras met allerlei kruiden. Geiten zijn fijnproevers, ze eten alleen wat ze ontzettend lekker vinden. „Ik begon met het verkopen van verse geitenkaas. Want gerijpte kaasjes vroegen aanvankelijk te veel investering. Vanuit de horeca bleef ik alsmaar vraag houden naar ge rijpte geitenkaas van het Franse ty pe. Geen kopie ervan, maar wel de kwaliteit. Vrienden hielpen me met kapitaal en ik sloeg opnieuw aan het experimenteren. Herman van Koeveringe stak zijn licht op bij zuiveltechnologen en al lerlei koks. „Uiteindelijk bleef een assortiment van tien kaasjes over. Die hebben allemaal dezelfde basis, maar zijn toch zeer verschillend. Dat komt door andere toevoegin gen, verschillende stremtemperatu- ren of uiteenlopende afwerkingen. Op bestelling maak ik voor restau rants ook wel kaasjes naar exclusief recept." De geitenhouder produceert kaasjes met en zonder witschimmel. De rij- pingsruimte van zijn kaasmakerij is geënt met een schimmelculture die de kaasjes aantast en ze een opper vlak bezorgt zoals ook Camembert die heeft. Die schimmel beïnvloedt de smaak, die soms een beetje de kant op gaat van Roquefort. Een deel van de productie krijgt een op pervlaktebehandeling met grijze, fijn verdeelde houtas. Andere kaas jes krijgen een kruidenlaagje, of er gaat knoflook door. Geitenboer Herman heeft hulp van wat vrijwilligers, maar het meeste werk doet hij zelf. „Inderdaad, er schiet geen vrij moment over. Maar het is ook je hobby." Bij de boerde rij drijft hij een winkeltje dat twee middagen per week open is. Daar verkoopt hij zijn kaasjes aan parti culieren en koks uit de wijde omge ving. Die komen maar wat graag bij hem langs. Elke zaterdag staat Herman op de befaamde Boerenmarkt van Am sterdam. Dat biedt hem een direct contact met de klanten. Zijn reputa tie is inmiddels groot, tot aan de beste restaurants. „Laten de men sen niet denken dat het allemaal zo makkelijk was. Ik heb veel fouten moeten maken en veel is er mis ge gaan. Tenslotte is en blijft het een kwestie van proeven, proeven, nog eens proeven en ruiken." TILLY SINTNICOLAAS «GPD 'Wijting is voor de poes', zo wordt wel eens ge hoord. Een misvatting, die helaas nog niet de we reld uit is geholpen. De Fransen zijn wat de culi naire reputatie van de wijting (of beter 'merlan') betreft een geheel andere mening toegedaan. Volgens de Franse koks behoort wijting tot het beste wat de zee voortbrengt. Ook de schelvis, een andere kabeljauwachtige, wordt nog vaak ondergewaardeerd. Wat is de achtergrond van deze onderwaardering en hoe is het gesteld met de werkelijke culinaire eigen schappen van schelvis en wijting? Vóór de Tweede Wereldoorlog had Nederland een enorme vloot van bijna zevenhonderd log gers. Daarmee werd ver van huis, tot bij IJsland en in de Barentzszee, jacht gemaakt op vooral haring. En passant werd als bijvangst vissoorten als kabeljauw, koolvis, schelvis en wijting aange voerd. De loggers waren vaak weken van huis. De kwaliteit van de aangevoerde vis had hier veelal onder te lijden. Het een en ander heeft vooral het imago van schelvis en wijting niet veel goed ge daan. Sinds de jaren zestig is er veel veranderd in de Nederlandse visserij. De vloot van noord-loggers is geheel verdwenen. Daarvoor in de plaats is een vloot van ongeveer zeshonderd kotters gekomen, die dicht bij de kust vist, weekreizen maakt en veel meer kabeljauwachtigen aanvoert dan de loggers in de jaren dertig. Vooral schelvis is, indien vers bereid, een van de allerbeste vissoorten die in de Noordzee rond zwemmen. De kenners prefereren de schelvis ver boven de zalm. Het is ook een vis die het best tot zijn recht komt bij een simpele wijze van berei den: pocheren in water met zout. Aangevuld met een saus van dragonmosterd levert dit een resul taat op dat zeer opmerkelijk mag heten. Met de culinaire reputatie van de wijting was het tot voor kort ook slecht gesteld. De uitdruk king 'wijting is voor de poes' is achterhaald. Vers en goed gefileerd is wijting een excellente vis j vooral Franse koks wonderen verrich ten. Tijdens de eerste maanden van het jaar is de aanvoer van schelvis en wijting op zijn 'best. Schelvis en wijting bevatten bovendien weinig vet, slechts 1 procent. Extra aanleiding dus om u iets voor te zetten met deze vissoorten. Alvast een suggestie. Wijtingfilets met proven^aalse saus Nodig voor 4 personen: 2 sjalotjes, gepeld; 1 teentje knoflook, gepeld; 4 vleestomaten; 2 theelepels proven9aalse kruiden; 2 eetlepels olijfolie; zout en peper; 1 laurierblad; enkele druppels tabasco; 1 eetlepel maizena; 4 wijtingfilets; bieslook; 2 eetlepels witte wijn; citroensap. Hak of snijd sjalot, knoflook en tomaten. Ver meng ze met olijfolie, proven^aalse kruiden, zout en peper en voeg laurierblad en tabasco toe. Breng het geheel aan de kook. Laat de saus enke le minuten doorkoken. Maak maizena aan met wijn. Bind er de saus mee. Houd de saus warm. Leg filets naast elkaar in passende schaal. Zet de afgedekte schaal ca. 20 minuten in een voorver warmde oven (200 graden C). Bedek de vis met de warme saus, strooi er royaal fijngeknipte bies look over. Serveer de schotel met rijst. I OPGAVE KRUISWOORDRAADSEL Horizontaal: 1. gemalin van lason; 5. bedrag; 9. misère; 11. kledingstuk; 13. droogplaats; 15. boom; 16. drankgelegenheid; 18. voorzet sel; 19. legerrang; 20. proberen; 21. voorzetsel; 23. rondedans; 25. welpenleidster; 28. optocht; 31. dochter van Cadmus; 32. vreemde munt; 33. glazen klok; 35. noodsignaal; 37. mannelijk dier; 39. slee; 41. houten vat; 42. voegwoord; 43. waterkering; 45. hoofddeksel; 46. voorzetsel; 47. rivier in Duitsland; 49. opera van Verdi; 50. vertroosting; 53. doopmoeder; 54. persoon om wie men lacht. Verticaal: 1. draagdoek; 2. bluts; 3. bijbel se naam; 4. bijwoord; 5. tin; 6. lofdicht; 7. eindstreep; 8. brutaal; 10. verdieping; 12. mol- lengang; 14. Japanse munt; 16. koude valwind; 17. tocht; 22. Spaanse heer; 24. moham medaanse bijbel; 26. plakmid del; 27. plezier; 29. invoerrecht; 30. lof; 33. fase; 34. papierbal; 35. openbare betrekking; 36. het bevestigen van onderdelen; 38. populier; 40. takje; 42. gelofte; 44. meubelstuk; 46. juffrouw (Eng.); 48. strafwerktuig; 49. liefkozing; 51. bijwoord; 52. slee. OPLOSSING CRYPTOGRAM hamels o-a-u- uitzicht t-j-t-o- wei-bel aw—d- stryder -i—z-n- bloem HEINZ TOMPOES Tom Poes en de Tijwisselaar Heer Bommel en Tom Poes begaven zich haastig naar de brug waar de ge zagvoerder doende was zijn mening over het stranden uiteen te zetten. „Koploze draadnagel!" bulderde hij. ,,Deze zandbank staat levensgroot op de kaart, maar als ik me een ogen blikje omdraai bolder jij er met volle kracht bovenop. Ben jij een stuur man?" Ja k-kapitien",stamelde de aangesprokene, ,,Maar bij vloed is hier voldoende diepgang! Heus!" „Juist", hernam de gezagvoerder op zoete toon. „Maar na de vloed treedt meestal de eb in, stuurman! En eb betekent, dat het water dan lager komt. Lager, stuurman! Je weet wel; minder hoog. Het zakt als het ware, m'n jongen. Je hebt toch wel eens van eb gehoord?" Hij haalde diep adem en vervolgde met een stem die de lamp deed schommelen: „Lamge slagen driekwart! Overgehaalde zee- kadet!" „Is het zo erg, heer Rus?" vroeg heer Olie verblekend. Is er 1-le- vensgevaar, als u begrijpt wat ik be doel?" Nu wendde de kapitein zich tot zijn passagiers en zuchtte. „We zijn op een zandbank gelopen", ver klaarde hij vol zelfbeheersing. „Dat betekent dat we tot vannacht zullen vastzitten, meneer. Maar het is nieu we maan - en omdat de vloed dan dus hoog komt, is er kans dat we weer vlot zullen raken." „O", zei heer Bommel. „O, juist, ja. Dat van die zandbanken had ik al begrepen hoor. Maar wat heeft de maan er mee te maken?" „De maan", sprak de oude zeerob vermoeid. „De zon en de maan beheersen de bewegingen van eb en vloed. En als dié twee elkaar versterken, zoals met nieuwe maan... Ach wat, knobbel het zelf maar uit in die overgehaalde boeken van je, Knobbels. Ik heb er tabak van..." H W R DOOR JAN VISSER Vorig jaar was mei een uitermate koele maand. Vooral overdag waren de temperaturen bedroevend laag. Op de meeste plaatsen deed april het zowaar nog iets beter. De gemiddelde maximumtemperatuur over de maand mei kwam een jaar geleden op Schiphol uit op 14,5 graad te gen normaal 16,4, tegen gemiddeld 14,6 graden tegen normaal 11,9 in april. Tijdens de slotfase van mei kwam het kwik echter in beweging. Op de 30ste rapporteerde Bloemendaal 26,7 graden. Dit jaar ook een mooi sluitstuk van de bloeimaand maar warm wordt het niet. Met een oostelijke tot noordoostelijke stroming wordt droge, frisse lucht aangevoerd. Zowel za terdag als zondag schommelen de middagtemperaturen rond de 19 graden. Prima temperaturen voor activiteiten buiten de deur temeer omdat de zon schijnt en het uiter aard droog blijft. Alleen in de loop van zaterdagmiddag en avond kan het enige tijd bewolkt zijn. Boven het oostelijk deel van de Noordzee arriveert een flinke pluk bewolking behorend bij een zwak frontaal systeem. Daar de wind in de hogere luchtlagen nog uit het noorden waait kan de bewolking tot ons land doordringen. Later draait de wind hogerop naar het noordoosten zodat de bewolking weer wordt verdreven. De grondwind is morgen matig uit het oosten, zondag komt er echter een vrij krachtige wind te staan. Dat is leuk nieuws voor zeilers en surfers maar het weerbeeld krijgt wel een schraal karakter. Bovendien is de zonkracht groot zodat mensen met een gevoelige huid gemakkelijk kunnen verbranden. Het is dan ook verstandig op die dagen niet langer dan 20 minuten onbeschermd in de zon te zijn. Het fraaie weer hangt samen met een krachtig hogedruk- gebied dat zich van de Noordzee naar het noorden van Eu ropa verplaatst. Na het weekeinde beweegt het luchtdruk maximum zich naar IJsland. De wind krimpt dan naar noord tot noordoost. Behalve wat meer bewolking heeft de ze ontwikkeling in eerste instantie nog weinig gevolgen. KNMI Weersvooruitzicht Geldig tot en met zaterdag. Noorwegen: In het zuidoosten geregeld zon. Langs de westkust half tot zwaar bewolkt en vooral morgen kans op re gen. Middagtemperatuur variërend van een graad of 12 in het noorden tot rond 20 graden op morgen in de omgeving van Oslo. Zweden: Flinke zonnige perioden en bijna overal droog. Mid dagtemperatuur met name morgen van 15 tot 20 gra- Denemarken: Flinke perioden met zon. Droog. Maxima rond 18 graden. Engeland, Schotland, Wales en Ierland: Droog en op de meeste plaatsen flink wat zon. Middagtemperatuur van 16 graden langs de Engelse en Schotse oostkust tot iets boven de 20 in Wales en Ierland. België en Luxemburg: Flinke zonnige perioden en droog. Mid dagtemperatuur van 17 tot 21 graden. Noord- en Midden-Frankrijk: Vrij zonnig. Nu en dan een stevige oos tenwind. Middagtemperatuur rond 24 graden, vandaag op meerdere plaatsen erboven. Portugal: Naast zon ook kans op enkele regen- of onweersbuien. Maxima van een graad of 22 aan zee tot ruim boven de 25 in het binnenland. Madeira: Afwisselend zon en wolkenvelden en soms regen. Middagtemperatuur onge veer 21 graden. Spanje: In het noordoosten waarschijnlijk droog. Elders grote kans op enkele stevige re gen- of onweersbuien. Op de meeste plaatsen slechts nu en dan zon. Middag temperatuur in het binnenland oplo pend tot rond 30 graden; aan de kusten iets lagere maxima. Canarische Eilanden: Zonnige perioden en maar ook kans op een bui. Middagtemperatuur iets onder de 25 graden. Marokko: Westkust: Naast zon vooral in het noor den ook bewolking en kans op enkele stevige regen-of onweersbuien. Middag temperatuur vlak aan zee 25 graden of iets lager. Tunesië: Geleidelijk minder zon en morgen mis schien een regen- of onweersbui. Mid dagtemperatuur iets boven de 30 gra den, aan zee wat minder hoog. Zuid-Frankrijk: Naast zon vooral morgen ook kans op wolkenvelden. Bijna overal droog. Mid dagtemperatuur op de meeste plaatsen tussen 25 en 30 graden. Mallorca en Ibiza: Geleidelijk minder zon, maar voorlopig nog droog. Middagtemperatuur onge veer 27 graden. Italië: Flinke zonnige perioden en slechts een kleine kans op een lokale regen- of on weersbui, met name in het noordoosten. Middagtemperatuur eerst rond 25 gra den, morgen vooral langs de oostkust Corsica en Sardinië: Vrij zonnig en droog. Maxima vandaag rond 26 graden, morgen een fractie la ger. Malta: Flink wat zon en slechts een kleine kans op een bui. Middagtemperatuur rond 25 graden. Griekenland en Kreta: In het noorden van Griekenland mis schien een bui. Elders zonnig. Middag temperatuur rond 22 graden. Turkije en Cyprus: Naast zon met name in het noorden ook kans op een bui. Geleidelijk wat lagere temperaturen, met op morgen maxima van 18 graden rond de Dardanellen tot 25 op Cyprus. Duitsland: Op steeds meer plaatsen flink wat zon en bijna overal droog. Middagtempera- tuu r van 16 graden in het noorden en oosten tot ruim boven de 20 in het zuid westen. Zwitserland: Flinke perioden met zon, in het oosten soms ook wat wolken. Droog. Middag temperatuur 25 graden of iets lager. Oostenrijk: Vooral in het oosten vrij veel bewolking en kans op buiige regen. In het westen zo nu en dan zon. Middagtemperatuur van circa 15 graden in het noordoosten tot ruim 20 graden in Vorarlberg en Ti- rol. Eerst vrij veel wolken en kans opi regen. Morgen in het noorden e meer kans op zon. Er waait ee noordoostenwind. Middagtempe vandaag rond 11 graden, morgei 15. Tsjechië en Slowakije: Wolken en vooral in Slowökije ka; buiige regen. In Tsjechie ook af zon. Middagtemperatuur met morgen rond 15 graden. Hongarije: Overwegend bewolkt en nu buiige regen. Middagtemperatui 15 graden. ZATERDAG 31 MEI 1997 Zon- en maanstanden Zon op 05.27 Zon onder Maan op 03.13 Maan onder' Waterstand IJmuiden Katwijk Hoog 12.16 11.49 Laag 07.35 20.34 07.16 Weerrapporten 30 mei 08 uur: Eelde Eindhoven Oen Helder Rotterdam Vlissingen Maastricht Aberdeen Barcelona Bordeaux Dublin Frankfurt Helsinki Innsbruck Istanbul Klagenfurt Kopenhagen Las Palmas regenbui licht bew. half bew. half bew. half bew half bew. wl 20 half bew licht bew. regenbui half bew. niet ontv. onbew, 21 lC Zurich Bangkok Buenos Aires Casablanca Johannesburg New Orleans New York lichtbew. regenbui lichtbew half bew.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1997 | | pagina 12